154
R e c e n z jep rzy tym n ie w archiwach, lecz w bibliotekach (np. tzw. A rc h iw u m Zakopiań sk ie w B ibliotece K ó rn ick iej).
N ie są Objęte Inform atorem a rch iw a przy różnych instytucjach, które m a ją n ie jednokrotnie ciekaw e m ateriały dotyczące przem ysłu. T a k np. archiw u m T atrza ń skiego P a rk u N a ro d o w e g o w Z akop anem p osiada w ie le akt, dotyczących górn ictw a i hu tnictw a tatrzańskiego. Inform ator nie u jm u je ró w n ież a rc h iw ó w powiatowych, gdzie spotyka się często akta dotyczące przem ysłu (N o w y T a rg , W ad ow ice, N o w y S ą cz itd.).
N ie w ą tp liw ie jednak, m a ją c n a uw adze pilne potrzeby badaw cze, w yd a n ie I n form atora należy uznać za bardzo pożyteczne. Z n a jd z ie on z pewnością znaczną liczbę użytkow ników , rów nież spośród h istoryków techniki.
H en ryk Jost
N O T A T K I B I B L I O G R A F I C Z N E
S ta n isła w U r b a ń c z y k , Szkice z dziejów języka polskiego. P a ń stw o w e W y d a w n ic tw o N au k o w e , W a rs z a w a 1968, ss. 414.
Z e b ra n e w tym tomie arty k u ły ukazały się w różnych .czasopismach i księgach pam iątk o w y ch w ciągu lat pow ojennych. Jednym z nich jest szkic Językoznawstwo polskie pierw szej poi. X I X w ieku (ss. 370— 412; p ierw o d ru k w tomie: O język u A d a ma Mickiewicza. Studia. W a rs z a w a 1959).
W rozdziale p ierw szym autor daje krótki ry s d zie jó w h istoriografii poświęconej języ k o z n aw stw u polskiem u pierw szej p oło w y X I X w . W rozdziale drugim kreśli w ew n ę trzn y podział om aw ianego okresu, m ianow icie dzieli go n a d w a podokresy: 1800— 1831 (w y ra ź n a k ontynuacja X V I I I w .) i 1832— 1863 r. W trzecim rozdziale pisze o w p ły w ie sytuacji politycznej n a ro z w ó j naszego język o zn aw stw a w tym okresie. T u m in , zatrzym uje się n a d w ysiłk am i stw orzenia rodzim ej n au k o w ej terminologii. N p . W a rsz a w sk ie T o w arz y stw o N a u k o w e zajm o w ało się słow nictw em architektury, m ineralogii, chemii i inżynierii, K ra k o w sk ie T o w a rz y stw o N a u k o w e w y d a ło słow nik lek arsk i J. M a je ra , za jm o w ało się też słow nictw em botanicznym , zoologicznym, astro nom icznym , estetyczno-fcrytyeznym i praw n o -adm in istracyjn y m .
W rozdziale czw artym S. U rbań c zy k pisze o .społecznej ro li gram atyk, w piątym przechodzi do .spraw szczegółowych, przede w szystkim do tego, jakim i działam i języ k o z n aw stw a się zajm ow ano. N a końcu pisze: „Pom im o w szystkich b ra k ó w i śm iesz- nostek, pom im o b ra k u znajom ości lingw istyczn ej metody b a d a n ia nie w oln o d orobku p ierw szej poł. X I X w ie k u nie doceniać. O n a sama, jeśli pom inąć słowniki, z których do dziś korzystam y, nie stw orzyła ¡rzeczy w ielkich, .ale b ez w ątp ien ia rzu ciła p o d w a liny, n a k tórych zbu dow an o potem językoznaw stw o polskie w czw artej ćwierci ubie g łe g o w ieku. [...] Jestem przekonany, że zw iązki m iędzy p ierw szą poł. X I X w ie k u a końcem X I X w ie k u i naszym w iekiem będ ą się staw ać tym wyraźniejsze, im do k ład n iej będziem y p oznaw ać p race X IX -w ie c z n y c h język o zn aw có w ” (ss. 411— 412).
W przypisie n a s. 372 S. U rb a ń c z y k z w ra c a uw agę, że zestaw ienie dokładnej b i b lio g ra fii języ ko zn aw stw a p ierw szej p oło w y X I X w . nap o tyk a duże trudności (B ibliografia polska X I X stulecia K . E streichera m a lu k i w tym zakresie, np. p om ija niektóre w y d a n ia). T u taj a u to r in fo rm u je też, że pracę n a d bibliografią, o k tórej m o w a, p od jęto w ośrodku łódzkim , oraz o tym, że autor p rzy gotow u je kom pletną historię polskiego językoznaw stw a.
