Magdalena Kokosińska http://dx.doi.org/10.18778/8088-191-4.23 m.kokosinska@uw.edu.pl
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
Od informacji do wiedzy. Rola bibliotekarzy-informatorów w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie
Abstract: The University Library in Warsaw as one of the biggest academic libraries in Poland, serves a great amount of users every day. The major role in this process play the workers of Information Services and Training Department. The article presents eve-ryday work of eight subject librarians and four employees of Information Desk. The librarians provide information activity in the wide meaning – they promote the publica-tions, take an active part in creating the book collection, take care of the high level of users’ service. The librarians also improve their skills regularly and extend professional knowledge. According to the conference’s topic the author would like to point at the relationship: Professionalism = information + education. Thanks to being involved in so various activities the librarians are the active participants of education process (including adult education), they become the specialists in their disciplines, advisers, library’s service promoters and trainers at the same time.
Słowa kluczowe: bibliotekar z dziedzinowy, działalność infor macyjna biblioteki, działalność edukacyjna biblioteki, praca z użytkownikiem
Wstęp
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) jest jedną z największych bibliotek akademickich w kraju. Liczba zbiorów przekracza 3 160 000 jedno-stek (z czego ponad 500 000 w wolnym dostępie), a każdego dnia odwiedza ją średnio 2 tysiące czytelników. W 2014 r. udzielono w BUW ponad 80 000 in-formacji różnego typu1. W obliczu takich danych jest rzeczą naturalną, że
ist-nieje silna potrzeba zorganizowania odpowiedniej służby informacyjnej. BUW jako pierwsza biblioteka uczelniana w Polsce umożliwiła swoim czytelnikom swobodny dostęp do zbiorów na taką skalę. Z jednej strony wolny dostęp ma wiele zalet, jak możliwość samodzielnego wyszukiwania odpowiedniej lektury (w tym czasopism), przeszukiwania zbiorów z pokrewnych dziedzin; ale też czasem powoduje zagubienie czytelników wśród skomplikowanej na pierwszy rzut oka Klasyfikacji Biblioteki Kongresu (KBK). Powołany w styczniu 2014 r. Oddział Usług Informacyjnych i Szkoleń (powstały z połączenia dwóch innych
1 Dane liczbowe pochodzą ze Sprawozdania Biblioteki Uniwersyteckiej w W arszawie i bibliotek wydziałowych za rok 2014, [dostęp: 25.05.2015], http://www.buw.uw.edu.pl/images/ BUW_PDF/sprawozdanie/sprawozdanie2014.pdf.
jednostek, zbliżonych funkcjami) działa właśnie na tym polu – by ułatwić użyt-kownikom korzystanie z bogatych zbiorów BUW, udzielić im jak najpełniej-szej informacji o zbiorach i działalności biblioteki, doradzić i wspomóc w pro-cesie pogłębiania wiedzy. W niniejszym artykule zostanie przedstawiona dzia-łalność BUW w tym zakresie, oparta na wzorcu: Informacja → Edukacja → Wiedza.
Informacja
Działalność informacyjną BUW można podzielić na dwa uzupełniające się obszary: informację ogólną i dziedzinową2. Trzeba tu wspomnieć, że
w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie zbiory ułożone są według Klasyfi-kacji Biblioteki Kongresu (dostosowanej do potrzeb biblioteki). Podzielono je na osiem szerokich dziedzin:
1.
Język. Literatura.2.
Filozofia. Psychologia. Religia. Oświata.3.
Nauki historyczne.4.
Geografia. Nauki matematyczne, przyrodnicze i stosowane.5.
Prawo. Nauki polityczne.6.
Nauki społeczne. Antropologia.7.
Dzieła treści ogólnej. Bibliotekoznawstwo.8.
Muzyka. Architektura. Sztuki piękne.Każdą z dziedzin opiekuje się bibliotekarz, zwany w BUW informato-rem dziedzinowym. Choć literatury związanej z rolą bibliotekarzy dziedzi-nowych wciąż jest niewiele, podkreśla się, że „ich zadania koncentrują się wo-kół potrzeb informacyjnych określonej grupy studentów lub pracowników nau-kowych”3. Nie inaczej jest w BUW. Do obowiązków każdego z informatorów
należy przede wszystkim codzienny dyżur na swoim stanowisku. W rzeczy-wistości wielu z nas4 spędza tam o wiele więcej czasu. Podstawowym
zada-niem bibliotekarza jest udzielanie wszelkiej informacji czytelnikom. W prze-strzeni biblioteki książki z różnych dziedzin stoją na regałach umiejscowionych obok siebie, dlatego informatorzy nierzadko udzielają informacji dotyczącej także dziedziny sąsiedniej. Dzięki umiejscowieniu informatorów dziedzino-wych w różnych punktach biblioteki czytelnicy zyskują stałe punkty kon- taktu z bibliotekarzami5. Pomagają odnaleźć książki na półkach, wskazują
2 Oczywiście wszelkiej informacji użytkownikom, którzy jej potrzebują, udzielają wszyscy
bibliotekarze – w wolnym dostępie, Wypożyczalni Miejscowej, gabinetach zbiorów specjalnych.
3 R. Bluck, Rozwój kadr w odniesieniu do bibliotekarzy dziedzinowych, [w:] Zarządzanie biblioteką. Najnowsze kierunki w bibliotekarstwie brytyjskim: wybór tekstów, red. I. Kemp, T. Wildhardt, Warszawa 1998, s. 146.
4 Autorka referatu pracuje jako informator w dziedzinie B, L – Filozofia. Psychologia.
Religia. Oświata.
5 Zob. A. Jazdon, Unie venis?, [w:] Bibliotekarz dziedzinowy w bibliotekach akade-mickich, oprac. A. Bogłowska, J. Szewczak. Toruń 2001, s. 9–10.
interesujące użytkownika obszary poszukiwań na konkretny temat, odpowiada-ją na liczne pytania związane z funkcjonowaniem całego BUW-u – wypoży-czaniem materiałów, korzystaniem z obu czytelni (Czytelni Ogólnej oraz Czy-telni Czasopism Bieżących i Mikroform), powielaniem materiałów bibliotecz-nych, korzystaniem z Internetu. Przede wszystkim jednak regularnie realizuje-my kwerendy czytelników i pracowników biblioteki, związane z nasza dziedzi-ną. Ogromna liczba źródeł, z których czytelnik może korzystać, nierzadko po-woduje jego zagubienie. Zadaniem informatora dziedzinowego jest nie tyle proste ich wskazanie, co raczej połączenie czytelnika z konkretną informacją, której on poszukuje6.
Innym obszarem działalności informatorów jest uczestnictwo w groma-dzeniu i rozwoju zbiorów. Bibliotekarze mają realny wpływ na kształtowanie się księgozbioru swojej dziedziny. W każdy poniedziałek i wtorek odwiedzają Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów (OGiUZ), dokonując tak zwanej przejrzeniówki. Oznacza to, że przeglądane są wszystkie książki, jakie w mi-nionym tygodniu wpłynęły do biblioteki z egzemplarza obowiązkowego, da-rów oraz z zagranicy (kupno, wymiana) i zostaje podjęta decyzja, które z nich powinny znaleźć się w naszej dziedzinie. Ponadto każdy z informatorów posta-nawia, które egzemplarze znajdą się w wolnym dostępie, a które w magazynie zwartym, jak również wybiera te z książek, które powinny znaleźć się w zbiorach w większej liczbie egzemplarzy. Każda z wybranych pozycji jest przeglądana pod kątem zgodności jej tematyki z profilem konkretnej dziedziny i odpowiednio oznaczana wewnątrz, dając tym samym wskazówkę osobom opracowującym zbiory. Informator dziedzinowy decyduje również, które z książek przeznaczonych do wolnego dostępu będą mogły być swobodnie wy-pożyczane, a które powinny mieć status „Nie wypożycza się”.
Informatorzy dziedzinowi mają stały kontakt z pracownikami sekcji za-granicznej OGiUZ oraz Oddziałem Wydawnictw Ciągłych (OWC). Regularnie otrzymują od ich pracowników listy wymiany zagranicznej bądź oferty kupna książek i nowych tytułów czasopism, decydując, które z nich chcieliby mieć w swojej dziedzinie (a także – czy mają się znaleźć w wolnym dostępie, czy w magazynie). Liczba przeglądanych pozycji nie jest stała, przykładowo jeden z informatorów w kwietniu przejrzał 155 pozycji, w maju zaś – ponad 1100. Listy przychodzą w różnych językach – angielskim, niemieckim, rosyjskim, czeskim, węgierskim, litewskim, bułgarskim, słoweńskim i innych. Na decyzję o kupnie/przyjęciu daru danej pozycji ma wpływ wiele czynników – aktualność tematyki, zapotrzebowanie na tę problematykę wśród czytelników, język publi-kacji (także zróżnicowanie językowe czytelników danej dziedziny), jej charak-ter (skrypt, podręcznik, album, broszura i temu podobnych). Część propozycji
6 Zob. P. Lyman, Technology and Education: The Role of Libraries In Teaching and Learning, [in:] Gateways to Knowledge. The Role of Academic Libraries in Teaching, Learning, and Research, ed. L. Dowler, London 1997, p. 150.
zakupu konkretnych książek pochodzi od użytkowników, którzy przysyłają swoje dezyderaty pocztą elektroniczną, bądź zgłaszają takie zapotrzebowanie bezpośrednio bibliotekarzowi.
Do innych zadań informatora, związanych bezpośrednio z pracą z księgo-zbiorem, należą: kontrola stanu zbiorów (w razie potrzeby książki zniszczone są czasowo wycofywane z wolnego dostępu, zostaje im nadany status „W opra-wie” w systemie komputerowym Virtua, a same książki są przekazywane Od-działowi Ochrony Konserwacji Zbiorów), porządkowanie księgozbioru według KBK (wspólnie z pracownikami Oddziału Udostępniania), zwłaszcza w okresie wakacyjnym, a także współpraca przy selekcji księgozbioru.
Jak zauważa Robert Bluck, bibliotekarze dziedzinowi „często muszą spro-stać interesującym, prowokującym lub niejasnym pytaniom”7. Realizacja
kwerendy zajmuje niekiedy dużo czasu, ale należy podkreślić, że w każdym przypadku bibliotekarz pozostaje w stałym kontakcie z użytkownikiem. Z pew-nością niezwykle przydatna jest wiedza z konkretnej dziedziny. W BUW więk-szość informatorów posiada wykształcenie kierunkowe związane z dziedziną, którą się zajmuje.
Drugim istotnym obszarem działalności informacyjnej OUIiS jest Infor-matorium, zwane potocznie kamiennym kręgiem ze względu na swój charakterystyczny wygląd. To serce biblioteki. Czterech z trzynastu pracowni-ków Oddziału Usług Informacyjnych i Szkoleń (OUIiS) pełni tu codzienne dy-żury, na zmianę przez 7 dni w tygodniu. Ich wiedza na temat funkcjonowania BUW jest kompletna – nie tylko udzielają informacji, jak poruszać się po bi-bliotece, wyszukiwać książki w katalogu i je zamawiać, gdzie znajduje się kon-kretna dziedzina, ale także jakie są kategorie czytelników i ich uprawnienia, jak skorzystać z Internetu i co zrobić, gdy ten nie działa. Dodatkowo zarządzają kartami dostępu do stref zamkniętych, w których znajdują się gabinety zbiorów specjalnych. Bez problemu porozumiewają się z obcokrajowcami, przede wszystkim w języku angielskim, a jeden pracownik – dodatkowo w języku francuskim. Jako osoby z wieloletnim (często kilkunasto- lub kilkudziesię-cioletnim) stażem pracy świetnie orientują się w strukturze BUW i wiedzą, do kogo zwrócić się ze specjalistycznym pytaniem. Opiekują się sprzętem repro-graficznym, umiejscowionym bezpośrednio przy Informatorium: trzema ksero-grafami, skanerem i drukarką, jak również komputerami dla czytelników, do-stępnymi w holu katalogowym (kilkadziesiąt laptopów i komputerów stacjo-narnych). Dbają o aktualność i kompletność materiałów informacyjnych – ulo-tek i folderów – zarówno w języku polskim, jak i angielskim.
Pracownicy Informatorium nie dopuszczają do sytuacji, w której czytelnik dochodzi od lady, nie uzyskawszy odpowiedzi na swoje pytanie. Nawet jeśli w danej chwili nie znają odpowiedzi, wiedzą, do kogo się po nią zwrócić. Jako bibliotekarze tego konkretnego działu zdajemy sobie sprawę, że od informacji
wszystko się zaczyna. Czytelnik dobrze poinformowany czuje się mniej zagu-biony w tak wielkiej bibliotece, jaką jest BUW, a co za tym idzie – częściej i chętniej z niej korzysta podczas poszukiwań naukowych. Klasyfikacja Biblio-teki Kongresu na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, a układ dziedzin – zagmatwany dla kogoś, kto wcześniej korzystał z mniej-szych bibliotek. Zadaniem pracowników Informatorium jest takie zaopieko-wanie się czytelnikiem, by nie odszedł do lady bez wskazówek, jak dalej po-stępować lub – do kogo się zwrócić. Wiedza pracowników Informatorium obejmuje wszystkie aspekty funkcjonowania biblioteki, co sprawia, że jest to pierwszy i najważniejszy punkt dla każdego czytelnika, do którego wielokrot-nie wraca.
Warto tu wspomnieć także o dyżurach weekendowych8. Mogą brać
w nich udział wszyscy pracownicy BUW i wielu z nich chętnie korzysta z ta-kiej możliwości, by być na bieżąco w temacie bezpośredniej obsługi użytkow-nika. Tym sposobem nawet osoby pracujące w działach „zamkniętych”, jak na przykład akcesja czy opracowanie zbiorów, mają możliwość bezpośredniej ob-sługi użytkowników9. Podobnie rzecz się ma ze znaną wielu osobom akcją
„BUW dla sów” – w trakcie sesji biblioteka jest czynna w tygodniu do godz. 5.00 rano. Bibliotekarz, który zostaje na nocnym dyżurze, niezależnie od miej-sca, w którym na co dzień pracuje, spotyka się wtedy z wieloma pytaniami związanymi z całością zbiorów, ze wszystkimi dziedzinami BUW, z każdym aspektem funkcjonowania biblioteki. Takie zadania wymuszają zwłaszcza na nas – informatorach dziedzinowych – konieczność nieustannego dokształcania się, szczególnie z zakresu własnej dziedziny, o czym mowa jest w kolejnej czę-ści artykułu.
Od 11 maja 2015 r. w BUW działa nowa usługa dla czytelników – inter-netowy czat „Zapytaj nas online” , który umożliwia szybki kontakt z bibliotekarzem w czasie rzeczywistym za pomocą programu Libsmart Assi-stant. Dyżury przy jego obsłudze pełnią wszyscy pracownicy Oddziału, łącznie z kierownikiem, a zatem 13 osób. Czat działa od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-21.00, każdy z bibliotekarzy dyżuruje co najmniej godzinę dzien-nie10. Ponieważ program został uruchomiony zaledwie miesiąc temu, wciąż
prowadzimy akcję reklamującą nową usługę i zachęcającą do korzystania z niej. Nadal czytelnicy wolą zadzwonić do biblioteki i tą drogą uzyskać po-trzebne informacje, ale zauważamy, że z czatu korzysta coraz więcej osób. Tą drogą przesyłane są zapytania związane zarówno z funkcjonowaniem bibliote-ki, wyszukiwaniem zbiorów, jak również na przykład z kontami kaucyjnymi,
8 W soboty BUW jest czynny w godz. 12.00–19.00, natomiast w niedziele w godz. 15.00–
21.00.
9 Artur Jazdon pisze wprost, że „bibliotekarzom, pracującym dotąd na spokojnym
zaple-czu, dobrze robi praca z czytelnikiem”. Zob. A. Jazdon, op.cit.
10 Nad grafikiem dyżurów czuwa wyznaczona do tego osoba, co tydzień jest on
czyli tematem nieczęsto spotykanym w naszej codziennej pracy. To już kolejny dowód na to, jak wszechstronną wiedzą muszą dysponować pracownicy OUIiS, by móc udzielić użytkownikom pełnej i satysfakcjonującej odpowiedzi.
Edukacja
Na jakość obsługi informacyjnej użytkowników niemały wpływ ma edu-kacja, rozpatrywana z dwóch stron: edukacji czytelników oraz edukacji bibliotekarzy, którzy podnoszą swoje kompetencje.
Regularnie od lat prowadzone są w BUW szkolenia biblioteczne – metodą tradycyjną oraz online11. Oprócz przekazywania użytkownikom takich
podsta-wowych informacji, jak korzystanie z katalogu, wypożyczanie zbiorów, korzy-stanie z czytelni czy wolnego dostępu, staramy się również zwrócić ich uwagę na samodzielne wyszukiwanie informacji oraz rolę informatorów dziedzino-wych.
Oprócz tradycyjnego szkolenia bibliotecznego, wyjaśniającego (zwłaszcza studentom pierwszego roku), jak korzystać z biblioteki i jej zbiorów, pracowni-cy Oddziału Usług Informapracowni-cyjnych prowadzą liczne szkolenia dla użyt-kowników pod wspólna nazwą „Wiedza nie leży na ulicy. Znajdziesz ją w BUW!”12. W chwili obecnej dostępnych jest siedem różnych szkoleń:
1.
„Elektroniczne bazy prawnicze na UW”.2.
„Jak sobie poradzić z listą lektur?”3.
„Jak szukać, by nie błądzić, czyli o sposobach wyszukiwania w nowym katalogu online bibliotek UW”.4.
„Legalnie do celu – o prawie autorskim w nauce”.5.
„Mocna strona Internetu. Zasoby elektroniczne na Uniwersytecie War-szawskim”.6.
„Porządek rzeczy, czyli jak sporządzać przypisy i bibliografię załączniko-wą”.7.
„Zasoby elektroniczne dla historyków sztuki i architektów dostępne na UW”.Wszystkie szkolenia są bezpłatne i trwają z reguły 90 minut. Zapisać się na nie może każdy czytelnik BUW. Szkolenia są prowadzone z wykorzysta-niem prezentacji multimedialnych, w formie warsztatowej. Użytkownikom za-oferowano dwa terminy. Spotkania odbywają się z reguły dla 1 do 8–10 osób. Powstał również film promujący ofertę OUIiS13. Do końca 2014 r. (szkolenia
11 W 2014 r. przeszkolono 947 osób metodą tradycyjną, formę online wybrało 5557
studen-tów (z czego 3750 osób zaliczyło test końcowy). Z prowadzonego raz w miesiącu przysposobie-nia bibliotecznego dla chętnych skorzystało 10 osób (dane liczbowe pochodzą ze Sprawozdaprzysposobie-nia Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie i bibliotek wydziałowych za rok 2014).
12 Oferta szkoleń Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, [dostęp: 18.05.2015], http://
www.buw.uw.edu.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1904.
13 Szkolenia w BUW, [dostęp: 18.05.2015], https://www.youtube.com/watchv=YBnVO
oferowane są od października 2014 r.) przeszkolono ogółem 100 osób14, a na
przyszły rok akademicki planowane jest uruchomienie dodatkowych warszta-tów. Warto również wspomnieć, że w pierwszej fazie przygotowywania szko-leń zostały one przeprowadzone najpierw dla pracowników macierzystego od-działu, a następnie dla innych chętnych pracowników BUW. Wszystkie uwagi zostały uwzględnione, a dzięki takim „pre-szkoleniom” mieliśmy możliwość nie tylko dostrzeżenia pewnych usterek i braków, nad którymi należało jeszcze popracować, ale również sprawdzenia się w roli edukatorów. Takie doświad-czenia są dla nas bardzo cenne.
Niezwykle wartościowe są również szkolenia wewnętrzne, organizowane przez inne oddziały biblioteki, między innymi z podstaw mikrofilmowania, baz elektronicznych, obsługi modułu wypożyczeń czy katalogowania. Dzięki temu nie tylko poszerzamy swoją wiedzę, ale także możemy uczestniczyć w więk-szej liczbie aktywności. Dzięki obszernemu szkoleniu z katalogowania w syste-mie Virtua można na przykład zdobyć uprawnienia wymagane w pracy przy Repozytorium Uniwersytetu Warszawskiego15. Pozwala to na większą
samo-dzielność w pracy, a także jej różnorodność. W BUW odbywają się również szkolenia realizowane z potrzeby chwili. Na Uniwersytecie istnieje możliwość wzięcia udziału w ciekawych szkoleniach dla pracowników nie będących nau-czycielami akademickimi, na przykład z języka angielskiego czy kontaktu z klientem. W tym ostatnim szkoleniu szczególnie chętnie wzięli udział pra-cownicy Informatorium, którzy pracują jako obsługa pierwszej linii. Pracowni-cy OUIiS często uczestniczą także w różnych wydarzeniach organizowanych w samej bibliotece, takich jak spotkania Klubu pod Otwartą Księgą, Autorskie Czwartki w BUW, liczne seminaria naukowe, konferencje, wernisaże wystaw i temu podobnych, które także poszerzają naszą wiedzę.
Eksplozja informacji, jakiej obecnie doświadczamy sprawiła, że proble-mem nie jest jej brak, ale raczej nadmiar. Wymaga się od nas, bibliotekarzy, nowych umiejętności – selekcji informacji, określenia ich jakości i zarządzania danymi. Z drugiej strony „postawa i stan umiejętności personelu kontaktowego ma znaczenie podstawowe, gdyż decyduje o zadowoleniu użytkowników i do-brej opinii o bibliotece”16. Z tego względu zdecydowanie stawiamy na
do-kształcanie się, zarówno w kwestii wiedzy specjalistycznej, bibliotekarskiej i dziedzinowej, jak również tej związanej z rozwojem kompetencji miękkich.
14 Dane liczbowe pochodzą ze Sprawozdania Biblioteki Uniwersyteckiej w W arszawie i bibliotek wydziałowych za rok 2014 [dostęp: 25.05.2015], http://www.buw.uw.edu.pl/images/ BUW_PDF/sprawozdanie/sprawozdanie2014.pdf.
15 Repozytorium Uniwersytetu Warszawskiego, [dostęp: 15.05.2015], https://depotuw.
ceon.pl/.
16 S. Bielawska, Marketing wewnętrzny źródłem sukcesu nowoczesnej biblioteki akade-mickiej, [w:] Unowocześnianie organizacji i metod pracy bibliotek w świetle zmieniających się potrzeb czytelników. Edycja II. Materiały konferencyjne, Opole, 16–17 listopada 2011 r., red. W. Matwiejczuk, D. Szewczyk-Kłos, Opole 2012, s. 205.
Podsumowanie
Bibliotekarze całego Oddziału poszerzają swoją wiedzę i umiejętności również na zewnętrznych konferencjach i szkoleniach, by potem móc przeka-zać ją naszym czytelnikom. Pracownicy Oddziału Usług Informacyjnych i Szkoleń zajmują się także wieloma innymi sprawami, przyjmując na siebie kolejne nowe zadania, mające ułatwić czytelnikom poruszanie się w BUW i zwiększyć przyjemność korzystania z biblioteki. Zbigniew Żmigrodzki zwra-cał uwagę na potrzebę „aktywności w kontaktach z użytkownikami, wychodze-nia poza stereotypowe usługi w stronę twórczych inicjatyw i pośrednictwa w dalej idących poszukiwaniach”17. Jesteśmy podobnego zdania – staramy się,
by nasze działania promowały pracę naszego zespołu, ale także BUW jako ca-łości. W chwili obecnej edukacja użytkowników, jaką prowadzimy, przyjmuje wiele wymiarów (oprócz tych najbardziej oczywistych, wymienionych we wcześniejszej części artykułu):
oprowadzanie wycieczek po bibliotece, zarówno dla grup szkolnych, bi-bliotekarzy, osób z zewnątrz, jak i gości zagranicznych – wycieczki pro-wadzone są w językach polskim, angielskim, niemieckim lub rosyjskim; ich głównym celem jest przedstawienie BUW jako książnicy uniwersytec-kiej, naukowej, ale pełniącej także funkcje biblioteki publicznej, promo-wanie naszych działań oraz wyjaśnienie sposobu funkcjonowania bibliote-ki (dużym zainteresowaniem cieszy się także sam budynek oraz piękny ogród na dachu);
prowadzenie profilu BUW na Facebooku – promujemy tam nasze szkole-nia, wszelkie akcje odbywające się na terenie biblioteki (koncerty, wysta-wy, wykłady i inne), imprezy odbywające się w różnych jednostkach UW, a także ciekawe zasoby internetowe;
tworzenie i aktualizacja materiałów informacyjnych – folderów, ulotek, zakładek, tymczasowych plakatów i temu podobne;
aktualizowanie strony WWW biblioteki poprzez umieszczanie na niej wszelkich istotnych informacji związanych z funkcjonowaniem BUW;
opieka nad Repozytorium UW;
pisanie artykułów na bUWloga18.
Aktualizowanie swojej wiedzy i zdobywanie nowych umiejętności, stały rozwój – to ważne wyznaczniki profesjonalizmu. Obecny świat rozwija się w ogromnym tempie, a „dostosowanie bibliotek do zmieniającego się świata i nowych potrzeb jej użytkowników jest dzisiaj ważnym problemem”19.
Współ-czesny użytkownik ma o wiele większe wymagania niż kiedyś, informator
17 Z. Żmigrodzki, Biblioteki w XXI wieku: tendencje i zagrożenia, [w:] Unowocześnianie organizacji i metod pracy bibliotek w świetle zmieniających się potrzeb czytelników. Materiały z konferencji (Opole, 8 listopada 2001), red. W. Hendzel, W. Matwiejczuk, Opole 2002, s. 26–27.
18 bUWlog, [dostęp: 16.05.2015], http://buwlog.uw.edu.pl/.
19 Z. Żmigrodzki, Biblioteka w obliczu przemian, [w:] Unowocześnianie organizacji i metod pracy bibliotek w świetle zmieniających się potrzeb czytelników. Edycja II…, s. 27.
dziedzinowy odgrywa zatem ogromna rolę w dostarczaniu wiarygodnej infor-macji, która będzie miała szanse przekształcić się w konkretną wiedzę20. Z tego
względu pracownicy informacji w BUW są bardzo aktywni i wielozadaniowi. Mieszane stanowisko pracy, na którym nie wykonuje się wciąż jednej i tej sa-mej czynności rozbudza i zwiększa kreatywność i wydajność, ale również za-pewnia dużą satysfakcję z pracy osobom, które szukają tego typu zajęcia i do-brze się czują w roli edukatorów, informatorów i współtwórców procesów nau-kowo-dydaktycznych.
Warto podkreślić współistnienie informacji i edukacji, które doskonale widać na przykładzie pracy informatora w BUW. Duża liczba kontaktów z czy-telnikiem rzeczywiście opiera się na prostej informacji – gdzie znajduje się konkretna dziedzina, jak się zapisać do biblioteki, co oznacza biała naklejka na książce i temu podobne. Jednak w wielu przypadkach, kiedy czytelnik poszu-kuje zbiorów z konkretnej, nierzadko wąskiej tematycznie gałęzi wiedzy, udzielenie informacji przekształca się w proces edukacyjny. Bibliotekarz prze-prowadza czytelnika sobie dobrze znaną, a użytkownikowi nową ścieżką – po-cząwszy od sposobu wyszukiwania w katalogu, poprzez liczne bazy elektro-niczne dostępne na UW (obie czynności z włączeniem zawężania wyników dzięki fasetom, o których wielu nowych użytkowników nie wie), dziedzinowe, specjalistyczne bazy dostępne w Internecie, aż do katalogów centralnych (NUKAT, KaRo, WorldCat21) i bibliotek rzadziej wykorzystywanych w
proce-sie kształcenia (na przykład muzealnych czy kościelnych) oraz zbiorów do-stępnych w Internecie na wolnych licencjach. Bezpośredni kontakt z czytelni-kiem w takiej sytuacji edukacyjnej jest niezwykle cenny. Daje okazję do pro-mowania biblioteki w ogóle, jak również udzielania konkretnej informacji związanej ze zbiorami własnymi oraz innych bibliotek, budując w ten sposób wizerunek biblioteki jako instytucji rzetelnej, przyjaznej i otwartej na czytelni-ka. Podpierając się tytułem niniejszej konferencji, należy zauważyć, że wiary-godna informacja oraz wszechstronna edukacja oferowane przez bibliotekarzy budują profesjonalizm usług BUW, który zdecydowanie należy do naszych priorytetów.
20 „By facilitating high levels of communication and collaboration between stakeholders,
reference librarians help ensure the LC will meet the high expectations and demands of the mod-ern user. The reference librarian will continue to play a vital role in the synthesis of information into knowledge and knowledge into wisdom, which supports the goal of the LC and the overall mission of higher education”. Zob. J.A. Wolfe, T. Naylor, J. Drueke, The Role of the Aca-demic Reference Librarian in the Learning Commons, „ Referencje & User Services Quaterly” 2010, vol. 50, issue 2, p. 5.
21 NUKAT – Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny; KaRo – Katalog Rozproszony
Bibliografia
Al-khatib A.H., Rola bibliotekarza dziedzinowego w wolnym dostępie, „ Biuletyn EBIB” 2000, nr 8, [dostęp: 12.04.2015], http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib18/hakim.html.
Bielawska S., Marketing wewnętrzny źródłem sukcesu nowoczesnej biblioteki akademickiej, [w:] Unowocześnianie organizacji i metod pracy bibliotek w świetle zmieniających się potrzeb czytelników. Edycja II. Materiały konferencyjne, Opole, 16–17 listopada 2011 r., red. W. Matwiejczuk, D. Szewczyk-Kłos, Opole 2012, s. 205.
Bluck R., Rozwój kadr w odniesieniu do bibliotekarzy dziedzinowych, [w:] Zarządzanie biblio-teką. Najnowsze kierunki w bibliotekarstwie brytyjskim: wybór tekstów, red. I. Kemp, T. Wildhardt, Warszawa 1998, s. 146.
bUWlog, [dostęp: 16.05.2015], http://buwlog.uw.edu.pl/.
Głowacka E., Problem funkcji informacyjnej biblioteki uniwersyteckiej, Toruń 1992.
Jazdon A., Unde venis?, [w:] Bibliotekarz dziedzinowy w bibliotekach akademickich, oprac. A. Bogłowska, J. Szewczak. Toruń 2001, s. 9–10.
Li, L., Emerging Technologies for Academic Libraries in the Digital Age, Oxford 2009.
Lyman P., Technology and Education: The Role of Libraries In Teaching and Learning, [w:] Gateways to Knowledge. The Role of Academic Libraries in Teaching, Learning, and Research, red. L. Dowler, London 1997, s. 150.
Oferta szkoleń Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, [dostęp: 18.05.2015], http://www. buw.uw.edu.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1904.
Repozytorium Uniwersytetu Warszawskiego, [dostęp: 15.05.2015], https://depotuw.ceon.pl/. Sprawozdanie Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie i bibliotek wydziałowych za rok 2014
[dostęp: 25.05.2015], http://www.buw.uw.edu.pl/images/BUW_PDF/sprawozdanie/spra wozdanie2014.pdf.
Wolfe J.A., Naylor T., Drueke J., The Role of the Academic Reference Librarian in the Learning Commons, „ Referencje & User Services Quaterly” 2010, vol. 50, issue 2, p. 5. Żmigrodzki Z., Biblioteki w XXI wieku: tendencje i zagrożenia, [w:] Unowocześnianie
organi-zacji i metod pracy bibliotek w świetle zmieniających się potrzeb czytelników. Materiały z konferencji (Opole, 8 listopada 2001), red. W. Hendzel, W. Matwiejczuk, Opole 2002, s. 26–27.
