ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/edu/ DOI: 10.18276/epu.2016.122-28 | strony: 301-310
KAROL KUCZERA 8QLZHUV\WHW6]F]HFLĔVNL1
WYKORZYSTANIE METODY AHP W IDENTYFIKACJI PREFERENCJI DECYDENTÓW FIRM ODNOĞ1,(02'(/,%,=1(68– :1,26.,=%$'$Ĕ
Streszczenie
: DUW\NXOH ]DSUH]HQWRZDQR ZVWĊSQH Z\QLNL EDGDĔ HPSLU\F]Q\FK GRW\F]ąF\FK SUHIHUHQFML GHF\GHQWyZ ILUP RGQRĞQLH Z\PLDUyZ PRGHOL EL]QHVX SRVWU]HJDQ\FK SU]H] SU\]PDWNRQFHSFMLRUJDQL]DFMLZLUWXDOQHM:EDGDQLDFKZ\NRU]\VWDQRPHWRGĊ$+3
6áRZDNOXF]RZH model biznesu, organizacja wirtualna, metoda AHP, preferencje.
Wprowadzenie
&HOHP QLQLHMV]HJR DUW\NXáX MHVW ZVWĊSQD SUH]HQWDFMD Z\QLNyZ EDGDĔ HPSi-U\F]Q\FK GRW\F]ąF\FK SUHIHUHQFML GHF\GHQWyZ RGQRĞQLH PRGHOL EL]QHVX $UW\NXá VWDQRZLNRQW\QXDFMĊSUH]HQWDFMLSURZDG]RQ\FKSU]H]DXWRUDEDGDĔVWąGF]ĊĞüV]Hr-szego wywodu jest tu jedynie zasygnalizowana, a jego obszerniejsze omówienie ]QDOHĨüPRĪQDPLQZ .XF]HUDD .XF]HUDE =DSXQNWZ\MĞFLDSRGMĊ WHJRREV]DUX]DLQWHUHVRZDĔSU]\MĊWRLQWHQV\ZQ\UR]ZyMLĞFLVáąLQWHJUDFMĊWHFKQo-logii komunikacyjnych i informacyjnych (ICT) wraz z szeroko rozumianym zarzą dzaniem organizacjami. Skutkiem obserwowanych zmian w tych ĞFLĞOHZDUXQNXMą F\FK VLĊ REV]DUDFK MHVW FKDUDNWHU\VW\ND ZDUXQNyZ EL]QHVX RNUHĞODQD WDNLPL SRMĊ ciami, MDN WXUEXOHQWQRĞü QLHOLQLRZRĞü QLHSU]HZLG\ZDOQRĞü 1D SLHUZV]\ SODQ Z\VXZDVLĊNDSLWDáintelektualny, który ma kluczowe znaczenie w rozwoju organi-zacji i jest podstawowym czynnikiem jej sukcesu (Budziewicz-*XĨOHFND 2013, s. 99). 'RPLQXMąF\PZ\GDMHVLĊSDUDG\JPDWVLHFLRZ\FRZLĊFHMXOHJDMąF\NRQVe-kwentnej wirtualizacji – SU]HQRV]HQLX NROHMQ\FK REV]DUyZ DNW\ZQRĞFL GR ĞZLDWD
1
wirtualnego tworzonego przez technologie teleinformacyjne. Ogólna filozofia biz-QHVXPLQ]HZ]JOĊGXQDLVWRWQHWUXGQRĞFL]WUDIQ\PSU]HZLG\ZDQLHPSU]\V]áRĞFL RGFKRG]L RG ĞFLVáHJR SODQRZDQLD NWyUHJR LQWHJUDOQ\P HOHPHQWHP MHVW SURJQR]o-ZDQLHQDU]HF]HODVW\F]QHJRUHDJRZDQLDQDREVHUZRZDQHQDELHĪąFR]PLDQ\1LH ]QDF]\ WR RF]\ZLĞFLH LĪ EL]QHV FDáNRZLFLH SRU]XFD SODQRZDQLH SRV]XNXje raczej QRZHMIRUPXá\]DSHZQLDMąFHMZ\PDJDQ\SR]LRPHODVW\F]QRĞFL
Zdaniem B. Nogalskiego wspólny mianownik warunków kryzysu (turbulent-QRĞFL WRZDU]\V]ąF\FK ZVSyáF]HVQ\P SU]HGVLĊELRUVWZRP RUD] ]DVDG L VSRVREyZ ich IXQNFMRQRZDQLDZWDNLFKRNROLF]QRĞFLDFK stanowi model biznesu, który ponad-to NRQNUHW\]XMH ZLHOH PJOLVW\FK WUHĞFL QDGDZDQ\FK GRW\FKF]DV SRMĊFLX VWUDWHJLL (Nogalski 2009, s. 34–37). -HVWRQSURVWV]\LáDWZLHMV]\RGIRUPDOQHMVWUDWHJLLLSOa-QXVWUDWHJLF]QHJRVWDQRZLVZHJRURG]DMXÄGURJĊQDVNUyW\´PRĪHOHF]QLHPXVL SURZDG]LüGREXGRZ\VWUDWHJLL-HVWEOLĪV]\ZVSyáF]HVQHMILOR]RILL]DU]ąG]DQLD sta-ZLDMąFHM Z\ĪHM V]\ENRĞü HODVW\F]QRĞü L UHDNW\ZQRĞü QLĪ VWDUDQQH SU]\JRWRZDQLH G]LDáDĔ .RĨPLĔVNL V . =GRE\ZDMąFD URVQąFą SRSXODUQRĞü koncepcja PRGHOX EL]QHVX QLH GRF]HNDáD VLĊ MHV]F]H SRZV]HFKQLH DNFHSWRZDnej definicji i interpretacji.
2GQRWRZDü QDOHĪ\ LĪ GXĪD G\QDPLND ĞURGRZLVND EL]QHVX SRWĊJRZDQD MHVW GRGDWNRZR ZLUWXDOL]DFMą G]LDáDOQRĞFL JRVSRGDUF]HM &]DSOHZVNL 3RZRGXMH to LĪ V]F]HJyáRZH PRGHOH EL]QHVX PDMą VWRVXQNRZR NUyWNL F]DV Ī\FLD Z\PDJDMą F]ĊVW\FK DNWXDOL]DFML OXE ]DVWĊSRZDQH Vą QRZ\PL Rozwój Internetu i jego trans-IRUPDFMDSU]\F]\QLá\VLĊGRSRZVWDQLDQRZ\FK]MDZLVNLUR]ZLą]DĔZSáDV]F]\ĨQLH obustronnej wymiany poPLĊG]\ SDUWQHUDPL EL]QHVRZ\PL (-biznes implementuje QRZHUR]ZLą]DQLDLNRQFHSFMH]DU]ąG]DQLD, FRSURZDG]LGRXáDWZLHĔZNRPXQLNa-cji, SU]\QRV]ąFW\PVDP\P RV]F]ĊGQRĞFLF]DVXHQHUJLLLĞURGNyZQLH]EĊGQ\FKGR Z\WZRU]HQLDMHGQHMMHGQRVWNLRNUHĞORQHJRGREUDOXEXVáXJL .RW\ODNV &RZLĊFHM]DVSUDZąSDUDG\JPDWXVLHFLRZHJR– wchodzeniu w dynamiczne sieci ]DOHĪQRĞFL – ILUP\ PRJą UHDOL]RZDü Z W\P VDP\P F]DVLH ZLHOH PRGHOL EL]QHVX ]ZLą]DQ\FK]UyĪQ\PLDNW\ZQRĞFLDPLZ UyĪQ\FKVLHFLDFK(IHPHU\F]QRĞüPRdeli EL]QHVX SRZRGXMH LĪ LFK EDGDQLH MDZL VLĊ MDNR ]DGDQLH WUXGQH, D MHGQRF]HĞQLH RZąWSOLZHMZDUWRĞFLSR]QDZF]HM6WąG]DSURSRQRZDQRSRMĊFLHPHWDPRGHOLEL]QHVX RSLVXMąF\FKZVSRVyEPQLHMV]F]HJyáRZ\RJyOQLHMV]H]DVDG\ UDP\ , jakimi kieru-Mą VLĊ ILUP\ 0HWDPRGHO VWDQRZL RJyOQą RULHQWDFMĊ EL]QHVRZą ILUP\ Z RSDUFLX o NWyUą NRQVWUXRZDQH Vą NRQNUHWQH ELHĪąFH PRGHOH :\ĪV]D WUZDáRĞü L VWDELOQRĞü PHWDPRGHOLZVWRVXQNXGRPRGHOLEL]QHVXXPRĪOLZLDXFKZ\FHQLHLFKFKDUDNWHUy-styk i ich analizy. Identyfikacja metamodeli i zestawienie ich ]Z\QLNDPLG]LDáDOQo-ĞFLJRVSRGDUF]HMRWZLHUDGURJĊGRZVND]DQLD PHWDPRGHOLZ\UyĪQLDMąF\FKVLĊW\FK ZRSDUFLXRNWyUHNRQVWUXRZDQHVąZ\JU\ZDMąFHPRGHOHEL]QHVX 3U]\MĊFLHdwupo-ziomowego obrazu: metamodel i model biznesu wpisuje VLĊZQRZąIRUPXáĊ zarzą dzania strategicznego proSRQRZDQą przez T. Davenporta i in ÄVWUDWHJLĊJRWRZą do
]DU]ąG]DQLDZLHORPDPRGHODPLEL]QHVXZFHOXSRGWU]\PDQLDOXEGHVWUXNFMLZDUWo-ĞFL LQQRZDFML ZH ZVSyáSUDFXMąF\P SU]H] VLHü EL]QHVLH” (Davenport et al. 2012, s. 25).
1. :\NRU]\VWDQLHPHWRG\$+3GREDGDQLDSUHIHUHQFMLRGQRĞQLH PHWD PRGHOX biznesu
0HWDPRGHOEL]QHVXZGXĪHMPLHU]HVWDQRZLRGELFLHSXQNWXZLG]HQLDVNáRn-QRĞFL L ZDUWRĞFL Z\]QDZDQ\FK SU]H] GHF\GHQWyZ RUJDQL]DFML ]DPNQLĊW\FK Z LFK SUHIHUHQFMDFK2SLVDQ\PRĪHE\üSU]H]SU\]PDWRGSRZLHG]LGHF\GHQWyZQDS\Wa-QLD MDNLH MHVW LFK QDVWDZLHQLH GR SRV]F]HJyOQ\FK ÄVNáDGQLNyZ´ EL]QHVX NWyUH ]QLFKSRVWU]HJDMąMDNREDUG]LHMDNWyUHPQLHMZDĪQHMDNLH]DFKRZDQLDSUHIHUXMą MDNLPSU]\SLVXMąPDáąZDJĊ
3U]\MPXMąF ĪH ]DJDGQLHQLH PRGHOX EL]QHVX MHVW GRĞü VLOQLH VNRUHORZDQH ]SRVWĊSXMąFąZLUWXDOL]DFMą, Z\GDMHVLĊLĪGRLFKDQDOL]\Z\NRU]\VWDüPRĪQDNRn-FHSFMĊRUJDQL]DFMLZLUWXDOQHM6SRĞUyG]QDQ\FKMHMLQWHUSUHWDFMLna potrzeby prowa-dzonych rozZDĪDĔ SU]\MĊWR paradygmaty A. Mowshowitza, XZDĪDQHJR ]D WZyUFĊ SRMĊFLD RUJDQL]DFML ZLUWXDOQHM2
, GRW\F]ąFH NRQFHSFML RUJDQL]DFML ZLUWXDOQHM RUD] Z\QLNDMąFH]QLFKNRQVHNZHQFMHVWUXNWXUDOQHdo których QDOHĪą PRGXODUQRĞü LKHWHURJHQLF]QRĞü W\PF]DVRZRĞüLOXĨQHUHODFMHVLHFLRZH ]DXIDQLHRUD] ,&7ZVSLHUDMąFHRUJDQL]DFMĊZLUWXDOQą3
.
Identyfikacja preferencji decydentów firm RGQRĞQLH Z\PLHQLRQ\FK F]WHUHFK wymiarów RNUHĞOD UDP\ Z\]QDF]DMąFH RJyOQH UHJXá\ IXQNFMRQRZDQLD RJyOQą RULHQWDFMĊILUP\ – metamodel.
1DSRWU]HE\EDGDĔHPSLU\F]Q\FK]GHF\GRZDQRVLĊZ\NRU]\VWDüPHWRGĊ$+3 (ang. Analytic Hierarchy Process) 76DDW\¶HJRUHSUH]HQWXMąFąDPHU\NDĔVNąV]NRáĊ wielokryterialnego podejmowania decyzji. Metoda wychodzi naprzeciw istotnemu problemowi wielokryterialnego podejmowania decyzji, jakim jest ustalanie znacze-nia, waĪQRĞFL SRV]F]HJyOQ\FK NU\WHULyZ GHF\]\MQ\FK 7 6DDW\ RGZRáXMąF VLĊ GR EDGDĔSV\FKRORJyZ4 VWRLQDVWDQRZLVNXLĪOXG]LHPDMąSRZDĪQHSUREOHP\]URz-UyĪQLDQLHPRUD]ZDUWRĞFLRZDQLHPHOementów z podanych ich zbiorów53U]HNáDGD WR WDNĪH QD RNUHĞODQLH SUHIHUHQFML GRW\F]ąF\FK NU\WHULyZ Z\ERUX 3URSRQXMH DE\
2 3LHUZV]\ ]DU\V ZVSyáF]HVQHJR VSRMU]HQLD QD RUJDQL]DFMĊ ZLUWXDOQą RGQDOHĨü PRĪQD
ZSXEOLNDFMDFK2:LOOLDPVRQD GRW\F]ąF\FKPLQZ\NRU]\VWDQLDWHRULLNRV]WyZWUDQVDk-F\MQ\FKRUD]]DOHĪQRĞFLSRPLĊG]\LQQRZDFMDPLRUJDQL]DF\MQ\PLDWHFKQRORJLF]Q\PLVDPWHUPLQ SRMDZLáVLĊMHGQDNSRUD]SLHUZV]\GHNDGĊSyĨQLHMZSXEOLNDFML$0RZVKRZLW]D V– 404). 3 ,QQHDWU\EXW\RUJDQL]DFMLZLUWXDOQHMV]F]HJyáRZRRPDZLD'']LHPEHN . 4
Zob. m.in. (Miller 1956; Shiffrin i Nosofsky 1994; Saaty i Ozdemir 2003).
5 0HFKDQL]PWHQ]Z\NáRVLĊQD]\ZDüOLF]Eą0LOOHUDOXEPDJLF]QąOLF]Eą2JUDQLF]HQLD
WH ]QDQH Vą WDNĪH Z OLWHUDWXU]H SRG WDNLPL SRMĊFLDPL, MDN ]DNUHV SDPLĊFL DQJ memory span), koncentracja uwagi (ang. attention span F]\SRMHPQRĞüNDQDáX DQJchannel capacity).
RGNU\ZDQLHSUHIHUHQFMLUHDOL]RZDQHE\áRZGURG]HVHULLSURVW\FKSRUyZQDĔHOHPHn-WyZSDUDPLQLH]DĞLFKZDUWRĞFLRZDQLD]SHáQHJR]ELRUu. AHP sWDUDVLĊRGSRZLa-GDü ELRORJLF]Q\P L SV\FKRORJLF]Q\P DVSHNWRP GHF\]\MQ\P OXG]L, XáDWZLDMąF za-równo XFKZ\FHQLH QRUP RFHQ\ SU]HFKRZ\ZDQ\FK Z SDPLĊFL GHF\GHQWyZ, jak i RSLVGHF\]MLZVSRVyEQRUPDW\ZQ\ GREUH]áHOHSV]HJRUV]H Pozwala na ope-rowanie ]DUyZQRGDQ\PLLORĞFLRZ\PLMDNLMDNRĞFLRZ\PLWDNĪHZIRUPLHOLQJZi-stycznej. ']LĊNL WHPX PHWRGD WD MHVW VWRVRZDQD Z ZLHOX G]LHG]LQDFK, takich jak: ]DU]ąG]DQLHVRFMRORJLDSROLWRORJLDZ\WZDU]DQLHWUDQVSRUW3RWZLHUG]DMąWROLF]QH zastosowania tej metoG\GRUR]ZLą]\ZDQLDUyĪQ\FKSUREOHPyZGHF\]\MQ\FK2MHM SUDNW\F]Q\FKZDORUDFKĞZLDGF]\V]HURNDJDPD]DVWRVRZDĔVLĊJDMąFDRGHGXNDFML (Swacha i 0XV]\ĔVND SU]H] H-biznes (Fabisiak i Ziemba 2011) do oceny i wyboru oprogramowania (Wawrzyniak 2013) czy modelowania strategii informa-tyzacji firm (Mastalerz 2015). Charakterystycznymi elementami metody Vą: hierar-chiczne przedstawienie problemu – od celu przez kryteria i podkryteria do alterna-tyw decyzyjnych – oraz porównania parami.
2. Charakterystyka badDĔ
: RNUHVLH NZLHFLHĔ–ZU]HVLHĔ U SU]HSURZDG]RQR EDGDQLD DQNLHWRZH XNLHUXQNRZDQH QD LGHQW\ILNDFMĊ Z]RUFD ]DFKRZDĔ ILUP PHWDPRGHOL EL]QHVX Z NRQWHNĞFLH SU]\MPRZDQLD ]DVDG ZLUWXDOQHM RUJDQL]DFML G]LDáDOQRĞFL ZVND]DQLD PRGHOL Z\JU\ZDMąF\FK SRSU]H] ]HVWDZLHQLH LFK ] NRQNXUHQF\MQRĞFLą EDGDQ\FK ILUP RUD]RNUHĞOHQLHQDWHMSRGVWDZLHUHIHUHQF\MQ\FKĞFLHĪHNUR]ZRMRZ\FK]ZLĊk-V]DMąF\FK V]DQVĊ VXNFHVX %DGDQLD UHDOL]RZDQR ZĞUyG F]áRQNyZ 6WRZDU]\V]HQLD .ODVWHU ,&73RPRU]H =DFKRGQLH G]LDáDMąFHJRSU]\ 6]F]HFLĔVNLP3DUNX1DXNRZR- -7HFKQRORJLF]Q\P3RPHUDQLD:WUDNFLHUHDOL]DFMLEDGDĔGR6WRZDU]\V]HQLDQDOHĪa-áRILUP]DSURV]HQLHGREDGDĔVNLHURZDQRGR]QLFKG]LDáDMąF\FKQD]DVDGDFK U\QNRZ\FK]F]HJRZ\ZLDG\XGDáRVLĊ]UHDOL]RZDüZ7U]\]ILUP]HZ]JOĊGX na niekompletne odpowiedzi, QLHSRGOHJDá\GDOV]\PDQDOL]RP%DGDQLDUHDOL]RZDQH E\á\ WHFKQLNą 3$3, DQJ Paper And Pen (Personal) Interview), w zdecydowanej ZLĊNV]RĞFLSRGF]DVVSRWNDĔLUR]PyZEH]SRĞUHGQLFK:\ZLDG\SU]HSURZDG]RQR] ZáDĞFLFLHODPL SUH]HVDPL OXE F]áRQNDPL ]DU]ąGX =JRGQLH ] RERZLą]XMąF\PL Zy-W\F]Q\PLSRGPLRW\X]QDQR]DPLNURILUP\]DILUP\PDáH.
-HGQ\P ] REV]DUyZ EDGDQLD E\áD LGHQW\ILNDFMD SUHIHUHQFML GHF\GHQWyZ ILUP RGQRĞQLHPHWDPRGHOLEL]QHVXSRVWU]HJDQ\FKSU]H]SU\]PDWZ\PLDUyZZLUWXDOQRĞFL RGSRZLDGDMąF\FKSURSR]\FMLA. Mowshowitza:\NRU]\VWXMąFPHWRGĊ$+3, przy-JRWRZDQRIRUPXODU]SRUyZQDĔSDUDPL]DZLHUDMąF\ZV]\VWNLHPRĪOLZHNRPELQDFMH par z czterech wymiarów wirtualizacji (rys. 1):
– 6SHFMDOL]DFMDLPRGXáRZRĞü– rozwijanie kompHWHQFMLZ\UyĪQLDMąF\FKILr-PĊ Z Z\EUDQ\P REV]DU]H G]LDáDQLD L JRWRZRĞü GR ZVSyáSUDF\ ] LQQ\PL
wyspecjalizowanymi firmami w celu oferowania klientom atrakcyjnych SURGXNWyZLXVáXJ;
– 7\PF]DVRZHLOXĨQHUHODFMHNV]WDáWXMąFHVLHFLZVSyáSUDFXMąF\FKILUP– do-UDĨQD ZVSyáSUDFD]SDUWQHUDPL F]ĊVWRZLHORPD WDNĪHUR]SURV]RQDSrze-strzennie;
– =DXIDQLH SUHF\]XMąFH ]DVDG\ ZVSyáSUDF\ – oferowanie wysokich kompe-WHQFML L GRWU]\P\ZDQLH XVWDOHĔ RUD] RWZDUWRĞü V]F]HURĞü L JRWRZRĞü GR ]DXIDQLDNRRSHUDQWRPWDNĪHZQRZ\FKV\WXDFjach;
– Technologia ICT – LQWHQV\ZQHZ\NRU]\VW\ZDQLH,&7ZHZQąWU]ILUP\, jak LGRZVSyáSUDF\]SDUWQHUDPL
Przewaga elementu po lewej stronie Przewaga elementu po prawej stronie
a b sol ut na bar dz o s il n a si ln a um ia rk ow a n a Uy Z QRZ DĪ QH um ia rk ow a n a si ln a bar dz o s il n a a b sol ut na Specjalizacja 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 /XĨQDZVSyáSUDFD Specjalizacja 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Zaufanie
Specjalizacja 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Technologia ICT
/XĨQDZVSyáSUDFD 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Zaufanie
/XĨQDZVSyáSUDFD 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Technologia ICT
Zaufanie 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Technologia ICT
Rys. 1. )RUPXODU]SRUyZQDĔSDUDPL]SU]\NáDGRZ\PLRGSRZLHG]LDPL ħUyGáR RSUDFRZDQLHZáDVQH.
: NDĪG\P ] ZLHUV]\ IRUPXODU]D UHVSRQGHQFL ZVND]\ZDOL NWyU\ z porówny-ZDQ\FKHOHPHQWyZSDU\SUHIHUXMąNWyU\LFK]GDQLHPMHVWZDĪQLHMV]\PDSU]HZDJĊ Z PRGHOX EL]QHVX RUD] ] MDNą LQWHQV\ZQRĞFLą – ]JRGQLH ] ]DSURSRQRZDQą VNDOą OLQJZLVW\F]Qą]DPLHV]F]RQąZJyUQHMF]ĊĞFLIRUPXODU]D:DUWRĞFLNWyUHQLHPDMą etykiet lingwistycznych WUDNWRZDQH Vą MDNR SRĞUHGQLH i wybierane w sytuacji wa-KDQLDSRPLĊG]\ZVND]DQ\PLHW\NLHWDPLĝURGNRZDZDUWRĞüVNDOLZ\NRU]\VW\ZDQD E\áD Z V\WXDFML NLHG\ RED HOHPHQW\ SDU\ WUDNWRZDQR MDNR WDN VDPR ZDĪQH 7DND SRVWDü IRUPXODU]D DQNLHWRZHJR MHVW RGELFLHP SRVWDZ DXWRUD PHWRG\ SUyEą MHM SU]\EOLĪHQLDGRQDWXUDOQ\FK]DFKRZDĔOXG]NLFKDSU]H]WRZLDU\JRGQLHMV]HMLGHQWy-ILNDFMLF]ĊVWRQLHXĞZLDGDPLDQ\FKSRVWDZLSUHIHUHQFMLUHVSRQGHQWyZ
Przewidziane w metodzie kalkulacje, w tym zamiana formularza na macierz SRUyZQDĔ SDUDPL RUD] Z\]QDF]HQLH MHM ]QRUPDOL]RZDQHJR ZHNWRUD ZáDVQHJR6, SURZDG]ąGRX]\VNDQLDwag poszczególnych elementów ELRUąF\FKXG]LDáZSRUyw-naniach (rys. 2). S p ecj al izacj a /XĨ QD Z VSyáSU DF D Za ufa n ie Te chnol ogia I C T Wagi Ȉ = 1 Specjalizacja 1 7 1/9 5 Æ 0,1839 /XĨQDZVSyáSUDFD 1/7 1 1/9 1 0,0449 Zaufanie 9 9 1 9 0,7240 Technologia ICT 1/5 1 1/9 1 0,0473
Rys. 2. 3U]\NáDGRZD PDFLHU] SRUyZQDĔ SDUDPL X]\VNDQD ] GDQych przedstawionych na rysunku 1 oraz otrzymane z niej wagi kryteriów
ħUyGáR RSUDFRZDQLHZáDVQH.
3. :QLRVNL]EDGDĔHPSLU\F]Q\FK
: ]GHF\GRZDQHM ZLĊNV]RĞFL SU]\SDGNyZ SURFHGXUD SRUyZQDĔ SDUDPL ZUD] ]HVNDOąOLQJZLVW\F]Qą]RVWDáDSU]H]UHVSRQGHQWyZSU]\MĊWDMDNRnovumRNUHĞODOLMą MDNRLQWHUHVXMąFą, DWDNĪHZ\PDJDMąFąJáĊEV]HJRSU]HP\ĞOHQLDRGSRZLHG]L'RGDü PRĪQDLĪFKZLOĊZF]HĞQLHMWDNĪHRNUHĞODOLSUHIHUHQFMHGRZ\PLDUyZPRGHOXEL]Qe-VXOHF]ZVSRVyEWUDG\F\MQ\]XĪ\FLHP-stopniowej skali odpowiedzi z etykieta- PLRGµQDMQLĪV]H¶GRµQDMZ\ĪV]H¶2LOHZXMĊFLXWUDG\F\MQ\PSRVWDZLHQLHNU]\Īy-NyZSU]\Z\EUDQ\FKRGSRZLHG]LDFKGODSRV]F]HJyOQ\FKZ\PLDUyZWUZDáREDUG]R NUyWNR L VSUDZLDáR ZUDĪHQLH G]LDáDĔ EH]UHIOHNV\MQ\FK czy automatycznych, o tyle IRUPXODU] SRUyZQDĔ SDUDPL DQJDĪRZDá UHVSRQGHQWyZ QD GáXĪHM VNáDQLDMąF LFK GR JáĊEV]HJR ]DVWDQRZLHQLD VLĊ L SRV]XNDQLD ZáDĞFLZHM UHODFML PLĊG]\ HOHPHQWDPL NDĪGHM]SDU-HG\QLHZMHGQ\PSU]\SDGNXUHVSRQGHQWX]QDáĪHÄQLHF]XMH´]DSUe-zentowanego formularza i elementy wszystkich par X]QDá]DUyZQRZDĪQH
,QWHJUDOQą F]ĊĞFLą PHWRG\ MHVW ZHU\ILNDFMD VSyMQRĞFL RSLQLL DQNLHWRZDQ\FK NWyUDRSLHUDVLĊQD]DáRĪHQLXLĪ SUHIHUHQFMD]SHZQą VLáąpewnego elementu A wo-bec B, a B wowo-bec C SRZLQQD VNXWNRZDü RGSRZLHGQLR VLOQą SUHIHUHQFMą HOHPHQWu A wobec C. OczyZLĞFLH QLHNRQVHNZHQFMD MHVW LPPDQHQWQą FHFKą OXG]L RUD] natu-UDOQ\PF]\QQLNLHPSURFHVyZRFHQ\LSHZLHQMHMVWRSLHĔMHVWZUĊF]ZVND]DQ\JG\Ī EH]QLHMQRZDZLHG]DZSá\ZDMąFDQDHZROXFMĊSRJOąGyZQLHE\áDE\SU]\MPRZDQD
6
1D SRWU]HE\ RFHQ\ VSyMQRĞFL RGSRZLHG]L Z\OLF]DQ\ MHVW ZVNDĨQLN QLHVSyMQRĞFL NWyU\ QLH SRZLQLHQ SU]HNUDF]Dü : SU]HFLZQ\P UD]LH UR]ZDĪ\ü QDOHĪ\, czy QLH SRSHáQLRQR EáĊGyZ Z SURFHVLH RSHUDFMRQDOL]DFML SUREOHPX OXE F]\ ZLDU\JRd-QRĞü UHVSRQGHQWD QLH EXG]L ]DVWU]HĪHĔ F]\ RGSRZLHG]L QLH Vą VWURQnicze lub nie ĞZLDGF]ą o braku zrozumienia zagadnienia, którego dotyczą Gospodarowicz 1997, V :SUDNW\FHSU]\MPXMHVLĊWDNĪHRFHQ\RZ\ĪV]\PQLĪVXJHURZDQ\SR]LRPLH QLHVSyMQRĞFL]D]QDF]DMąFLĪĞZLDGF]\RQRSHZQ\FKZąWSOLZRĞFLDFKF]\QLHMDVQo-ĞFLDch w postrzeganiu ocenianego obszaru.
'RGDüQDOHĪ\WDNĪHLĪ$+3Z\SRVDĪRQ\MHVWZPHFKDQL]PSRSUDZ\VSyMQo-ĞFL RGSRZLHG]L =H Z]JOĊGX MHGQDN QD LQJHURZDQLH Z GURG]H G\VNXVML PLĊG]\ ankieterem a respondentem, w pierwotne odpowiedzi QDOHĪ\ NRU]\VWDü ] QLHJo UR]VąGQLH 2ND]Dü VLĊ ERZLHP PRĪH LĪ RVWDWHF]QLH RWU]\PDQH RGSRZLHG]L EĊGą ]QDNRPLFLHVSyMQHOHF]GDOHNLHRGU]HF]\ZLVW\FKSRJOąGyZUHVSRQGHQWD
:SU]HSURZDG]RQ\FKEDGDQLDFKZQDSU]\SDGNyZZVNDĨQLNQLHVSyMQo- ĞFLSU]\MąáZDUWRĞFLZNROHMQ\FKZ\QRVLáNLONDQDĞFLHSURFHQWLZ]Qa-OD]á VLĊ Z SU]HG]LDOH –29%. Drobne modyfikacje ocen – VLá\ SU]HZDJL MHGQHJR elementu pary nad drugim – SR]ZROLá\E\ Z ZLĊNV]RĞFL SU]\SDGNyZ REQLĪ\ü QLe-VSyMQRĞü GR VXJHURZDQHJR SR]LRPX 2F]\ZLĞFLH PRĪOLZH E\áRE\ WR Z\áąF]QLH ZGURG]HSRUR]XPLHQLDVWURQEDGDQLD-HG\QLHZSU]\SDGNDFKQLHVSyMQRĞüRGSo-ZLHG]LZ\GDMHVLĊ]QDF]QD
2F]HNLZDüPRĪQDE\áRLĪZ\ĪV]DQLHNRQVHNZHQFMDZRFHQDFKPRGHOLEL]Qe-VX XMDZQL VLĊ ZĞUyG OLGHUyZ PLNURILUP V]F]HJyOQLH UR]SRF]\QDMąF\FK dopiero VZRMąSU]\JRGĊ]EL]QHVHP2EVHUZRZDQ\UR]NáDGZDUWRĞFLZVNDĨQLNDZJUXSDFK mikro- LPDá\FKILUPQLHSRWZLHUG]DMHGQDNWHJRRGF]XFLD
:\NRU]\VWDQLHPHWRG\$+3SURZDG]LáRGRRGNU\FLDSUHIHUHQFMLGHF\GHQWyZ ILUP RGQRĞQLH ZDĪQRĞFL Z\PLDUyZ PRGHOX EL]nesu w warunkach wirtualizacji. 2WU]\PDQH Z\QLNL ]GHF\GRZDQLH Z\UyĪQLDMą Z\PLDU ]DXIDQLD $Ī Z SU]y-SDGNyZ ] DQDOL]RZDQ\FK ILUP SU]\SLVDQR PX QDMZ\ĪV]H SUHIHUHQFMH (w 3 przypadkach ex aequo SU]\F]\PZSU]\SDGNDFKE\á\RQHZ\UDĨQLHVLl-niejV]HQLĪZVWRVXQNXGRNROHMQHJRZ\PLDUX MDNMHVWWRZLGRF]QHQDU\VXQNX :DUWRĞFL OLF]ERZH ]QDMGXMą SRWZLHUG]HQLH Z Z\SRZLHG]LDFK RGQRWRZDQ\FK SRd-F]DVZ\ZLDGyZ:LHOHRVyE]ZUDFDáRXZDJĊLĪEH]]DXIDQLDQLHPDZVSyáSUDF\ D Z ZDUXQNDFK GRPLQXMąFHJR Saradygmatu sieciowego oraz poszukiwania ela- VW\F]QRĞFLLV]\ENRĞFLZVSyáSUDFDMHVWQLH]EĊGQD%UDN]DXIDQLD]QDF]ąFRRJUDQi-F]DSRWHQFMDáXNU\W\ZPRĪOLZRĞFLG\QDPLF]QHMZVSyáSUDF\]ZLHORPDSDUWQHUDPL EL]QHVRZ\PL=ZUDFDQRXZDJĊLĪ]DXIDQLHZSU]HFLZLHĔVWZLHGRĞFLVáHMIRUPDOi-]DFML ZVSyáSUDF\, ]DSHZQLD MHM HODVW\F]QRĞü D WDNĪH REQLĪD NRV]W\ WUDQVDNF\MQH 2F]\ZLĞFLH ZVND]\ZDQR WDNĪH QD SRWHQFMDOQH U\]\NR ]DXIDQLD QLHZáDĞFLZHPX SDUWQHURZL2GRVREQLRQHQLHE\á\MHGQDNWZLHUG]HQLDLĪIRUPDOQHNRQWUDNW\WDNĪH QLH ]DEH]SLHF]DMą VNXWHF]QLH VWURQ ZVSyáSUDF\ D F]ĊVWR LFK EHQHILFMHQWDPL Vą SUDZQLF\-DN]DXZDĪRQR ÄOHSLHMVNXSLüVLĊQDURELHQLXZVSyOQLHGREU\FKU]HF]\
GODNOLHQWDQLĪSRĞZLĊFDüF]DVQDNRQWURORZDQLH, F]\GUXJDVWURQDZ\ZLą]XMHVLĊ z zapisów kontraktu”. 'RPLQRZDáWDNĪHSRJOąGLĪ]DXIDQLHGRSDUWQHUDMHVWIXQNFMą F]DVX FKRü LP OHSV]H GRW\FKF]DVRZH GRĞZLDGF]HQLD ZVSyáSUDF\ W\P ZLĊNV]D VNáRQQRĞüGRREGDU]DQLD]DXIDQLHPQRZ\FKSDUWQHUyZLZ\ĪV]DRWZDUWRĞüZDQJa-ĪRZDQLXVLĊZQRZHVLHFL]DOHĪQRĞFL DRQLRVáąUROĊ]DXIDQLDZNUHRZDQLXNRRSHUa-FML SRGNUHĞODOL Z VZRLFK EDGDQLDFK UyZQLHĪ LQQL DXWRU]\ &KRUyE L &KRUyE 2015, s. 47–49).
W 27% (13 z 48 firm) przypadków wskazano jako najbardziej preferowany HOHPHQW PRGHOX EL]QHVX VSHFMDOL]DFMĊ L PRGXáRZRĞü 5HVSRQGHQFL SRGNUHĞODOL LĪ]GRE\FLHZ\UyĪQLDMąF\FKNOXF]RZ\FKNRPSHWHQFMLZSHZQ\PREV]DU]HSRd-QRVL DWUDNF\MQRĞü ILUP\ Z RF]DFKSRWHQFMDOQ\FKSDUWQHUyZ L XáDWZLD ZFKRG]e-QLH Z LQWHUDNFMH EL]QHVRZH D ZLĊF EXGRZDZFKRG]e-QLH ÄPRGXáRZ\FK´ áDĔFXFKyZ Go-GDZDQLDZDUWRĞFL.
:\UDĨQLHVáDEV]HSUHIHUHQFMHXMDZQLá\VLĊZVWRVXQNXGRGZyFKSR]RVWDá\FK Z\PLDUyZPRGHOLEL]QHVX3RGNUHĞOHQLDZ\PDJDIDNWLĪEDGDQLDUHDOL]RZDQHE\á\ ZĞUyGILUPV]HURNRUR]XPLDQHMEUDQĪ\,&7&]ĊĞüILUP]DXZDĪDáDLĪLVWQLHMąW\ONR G]LĊNL UR]ZRMRZL ,&7 NWyUD WZRU]\ ]XSHáQLH QRZH U\QNL ]DJRVSRGDURZ\ZDQH SU]H] UHVSRQGHQWyZ 3RZWDU]Dá\ VLĊ WDNĪH RSLQLH LĪ WHFKQRORJLD MHVW MXĪ F]\PĞ QDWXUDOQ\PDZUĊF]QHXWUDOQ\PMDNSRZLHWU]HSRSURVWXMHVWLVLĊMąZ\NRU]\VWXMH 7RWáXPDF]\üPRĪHQLVNąZDJĊSU]\ZLą]\ZDQąSU]H]UHVSRQGHQWyZGRWHFKQRORJLL ZDUXQNXMąFHMU\QNLQDNWyU\FKLVWQLHMą
7UDNWXMąF EDGDQLH SUHIHUHQFML ZLHORNU\WHULDOQ\FK Z NDWHJRULDFK Z\ERUX ZLe-ORSRGPLRWRZHJR L V\QWH]XMąF SU]\ XĪ\FLX ĞUHGQLHM DU\WPHW\F]QHM SRV]F]HJyOQH odpowiedzi do postaci kompromisowej, RWU]\PDQRUR]NáDGSUHIHUHQFML ZDJLNU\We-riów):
– 6SHFMDOL]DFMDLPRGXáRZRĞü– 29% (35%),
– 7\PF]DVRZH L OXĨQH UHODFMH NV]WDáWXMąFH VLHFL ZVSyáSUDFXMąF\FK ILUP – 12% (9%),
– =DXIDQLHSUHF\]XMąFH]DVDG\ZVSyáSUDF\– 43% (41%), – Technologia ICT – 17% (16%).
2]QDF]DWRLĪĞUHGQLRZEDGDQ\FKILUPDFKQDMZLĊNV]ąZDJĊZPRGHOXEL]Qe- VXSU]\SLVXMHVLĊ]DXIDQLXQDMPQLHMV]ą]DĞW\PF]DVRZ\PLOXĨQ\PUHODFMRP$n-NLHWRZDQL SRGNUHĞODOL LĪ FHQLą VRELH VSUDZG]RQ\FK SDUWQHUyZ ] NWyU\PL PRJą G]LDáDüÄQDWHOHIRQ´EąGĨÄQDPDLOD´DXPRZ\SRGSLV\ZDQHVąUDF]HMQDSRWU]HE\ instytucji trzecich.
2GU]XFHQLHZNDONXODFMDFKZ\UDĨQLHQLHVSyMQ\FKRFHQQLHZSá\ZD]DXZDĪDl-QLHQDRWU]\PDQHSUHIHUHQFMHQDWRPLDVWSU]\MĊFLHMHG\QLHRFHQVSyMQ\FK]JRGQLH ] VXJHVWLą PHWRG\ QLHVSyMQRĞü ]ZLĊNV]D QLH]QDF]QLH SUHIHUHQFMĊ GOD VSe-FMDOL]DFML NRV]WHP SR]RVWDá\FK Z\PLDUyZ – Z\QLNL Z QDZLDVDFK Z SRZ\ĪV]\P zestawieniu.
Podsumowanie
: REOLF]X ]PLDQ ]DFKRG]ąF\FK Z EL]QHVLH NOXF]RZHM UROL F]áRZLHka oraz SRZV]HFKQHM VLHFLRZRĞFL odnotoZXMH VLĊ URVQąFH ]QDF]HQLH PLĊNNLFK F]\QQLNyZ ]DU]ąG]DQLD2GQRVLVLĊWR]DUyZQRGRVSRVREyZEDGDQLDRUJDQL]DFMLMDNL]DFKo- ZDĔLFKOLGHUyZ:\GDMHVLĊLĪZ\NRU]\VWDQDPHWRGD$+3VWDQRZLFLHNDZHLZDr-WRĞFLRZH SRGHMĞFLH GR LGHQW\ILNDFML SUHIHUHQFML Z SURFesach wyborów wielokryte-ULDOQ\FK 2WU]\PDQH Z\QLNL EDGDĔ ZVND]XMą ]DĞ QD ZDĪNLH PLHMVFH ]DXIDQLD w ogólnej orientacji badanych firm.
Literatura
1. Budziewicz-*XĨOHFND $. (2013), Informacja i wiedza czynnikiem rozwoju przed-VLĊELRUVWZ, Zeszyty Naukowe US nr 762.
2. Chorób R., Chorób E. (2015). Informacja, wiedza i zaufanie w kreowaniu ekspansji LQQRZDF\MQ\FK VWUXNWXU LQWHJUDF\MQ\FK Z GRELH VSRáHF]HĔVWZD F\IURZHJR, w: 1LHUyZQRĞFLVSRáHF]QHDZ]URVWJRVSRGDUF]\6SRáHF]HĔVWZRSU]HGVLĊELRUVWZD i regiony w dobie gospodarki elektronicznej UHG 0* :RĨQLDN Zeszyt nr 44 &]ĊĞü5]HV]yZ :\GDZQLFWZR8QLZHUV\WHWX5]HV]RZVNLHJR
3. Czaplewski M. (2010), 0RĪOLZRĞFLLNRU]\ĞFL]Z\NRU]\VWDQLD,QWHUQHWXZNRQWDk-tach firm ubezpieczeniowych z klientami, Zeszyty Naukowe US nr 595, s. 491–499. 4. Davenport T., Leibold M., Voelpel S. (2012), Strategic Management in the Innova-tion Economy, cyt. za: 0RGHO EL]QHVX Z ]DU]ąG]DQLX SU]HGVLĊELRUVWZHP, red. M. Duczkowska-Piasecka, Warszawa: 2ILF\QD:\GDZQLF]D6]NRá\*áyZQHM+Dn-dlowej w Warszawie.
5. Dziembek D. (2009), Atrybuty organizacji wirtualnej, w: Multimedia w biznesie L]DU]ąG]DQLX, red. /.LHáW\ND:DUV]DZD: Difin.
6. Fabisiak L., Ziemba P. (2011), Wybrane metody analizy wielokryterialnej w ocenie XĪ\WHF]QRĞFLVHUZLVyZinternetowych, „Studia Informatica”, nr 28, s. 21–33. 7. Gospodarowicz A. (red.) (1997), Metody analizy i oceny pakietów programowych,
:URFáDZ Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej wH:URFáDZLX
8. Kotylak S. (2013), 3U]HP\Vá NUHDW\ZQ\ MDNR HOHPHQW JRVSRGDUNL HOHNWronicznej, Zeszyty Naukowe US nr 763, s. 715–728.
9. .RĨPLĔVNL A. (2004), =DU]ąG]DQLHZZDUXQNDFKQLHSHZQRĞFL, Warszawa: PWN. 10. Kuczera K. (2015a), Koncepcja zastosowania organizacji wirtualnej w
identyfika-cji modelu biznesu, Zeszyty Naukowe US nr 852, Szczecin, s. 193–201.
11. Kuczera K. (2015b), Metoda AHP w identyfikacji preferencji decydentów, „Eko-QRPLNDL2UJDQL]DFMD3U]HGVLĊELRUVWZ” nr 3, s. 34–45.
12. Mastalerz M.W. (2015), Procedura wyboru alternatywy informatyzacji przedsiĊ biorstwa oparta na metodzie AHP, w: Wybrane zastosowania technologii
informa-F\MQ\FK ZVSRPDJDMąF\FK ]DU]ąG]DQLH RUJDQL]DFMą, nr 296 UHG / .LHáW\ND, 51LHGEDá, :\GDZQLFWZR3ROLWHFKQLNL&]ĊVWRFKRZVNLHM&]ĊVWRFKRZDV–66. 13. Miller G. (1956), The Magical Number Seven, Plus or Minus Two: Some Limits on
Our Capacity for Processing Information, „The Psychological Review”, vol. 63, s. 81–97.
14. Mowshowitz A. (1986), Social Dimensions of Office Automation, „Advances in Computers”, Vol. 25.
15. Nogalski B. (2009), 5R]ZDĪDQLD R modelach EL]QHVRZ\FK SU]HGVLĊELRUVWZ MDNR FLHNDZ\PSR]QDZF]RNLHUXQNXEDGDĔSUREOHPDW\NL]DU]ąG]DQLDVWUDWHJLF]QHJR, w: =DU]ąG]DQLHVWUDWHJLF]QH3UREOHP\NLHUXQNLEDGDĔ, red. R. Krupski, :DáEU]\FK :DáEU]\VND:\ĪV]D6]NRáD=DU]ąG]DQLDL3U]HGVLĊELRUF]RĞFLV34–44.
16. Saaty T., Ozdemir M. (2003), Why the magic number seven plus or minus two, Mathematical and Computer Modelling, „An International Journal”, vol. 38, Issue 3–4, s. 233–244.
17. Shiffrin R., Nosofsky R. (1994), Seven plus or minus two: A commentary on ca-pacity limitations, „Psychological Review”, vol. 101, no. 2, s. 357–361.
18. 6ZDFKD - 0XV]\ĔVND . 2011), Python and C#: a comparative analysis from students’ perspective, Annales UMCS, Informatica, vol. 11, no. 1, s. 89–101. 19. Wawrzyniak A. (2013), Ocena i wybór oprogramowania do symulacji
wieloagen-towej z zastosowaniem metody AHP, Zeszyty Naukowe US nr 781, s. 167–186. 20. Williamson O. (1975), Markets and Hierarchies: Analysis and Antitrust
Implica-tions: A Study in the Economics of Internal Organization, University of Illinois at Urbana-Champaign’s Academy for Entrepreneurial Leadership Historical Research Reference in Entrepreneurship, http://ssrn.com/abstract=1496220 >GRVWĊS 11.01.2016].
IDENTIFICATION OF COMPANY DECISION-MAKERS’ PREFERENCES FOR THE DIMENSIONS OF BUSINESS MODELS WITH AHP METHOD –
EMPIRICAL FINDINGS
Summary
The paper shows preliminary results of the survey on company decision-makers’ preferences for the dimensions of business models seen from the perspective of (the concept of) virtual organization. The AHP method was used in the work.
Keywords: business model, virtual organization, AHP, preferences.
