"Homo Irrequetus. Nietzscheanizm w twórczości Wacława Berenta", Ryszard Nycz, "Pamiętnik Literacki" z.2 (1976) : [recenzja]

Andrzej Sąpoliński

"Homo Irrequetus. Nietzscheanizm w

twórczości Wacława Berenta",

Ryszard Nycz, "Pamiętnik Literacki"

z.2 (1976) : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 19/4 (62), 154

(U) NOWAKOWSKI S ta n isła w : S ta re komedie F r e d r y i młody Żerom ­ ski. " P rz e g lą d Hum anistyczny" 1976 n r 6 s . 63 -6 8.

Przedm iotem rozw ażań a u to ra je s t p ró b a zrek o n stru o w an ia i o k re ś le ­ n ia stosunku młodego Żerom skiego do tw ó rc zo ści F r e d r y . Omawia zam ie­

szczone w "D ziennikach" (1882-1891) re c e n z je , w k tó ry ch Ż erom ski wy­ pow iada się n a tem at o b ejrzanych sztuk k om ed io p isarza, p rz y czym zw ra­ c a w n ich uwagę głównie n a spraw y n a tu ry sc e n ic z n e j: jak o ść odtw orzo­ nych r ó l , o k reślo n e k re a c je a k to rs k ie . D opiero w re c e n z ji z 3 c z erw c a 1888 r . o "Panu Jowialskim " pojaw ia się re fle k s ja nad dziełem F r e d r y , k tó re Ż erom ski ocenia jednak b ardzo "je d n o stro n n ie" i nie d o strz e g a " c a ­ łej złożoności i w ieloznaczności" utw oru. P o d k re ś la ją c jego "niew inność, śm iech s z c z e ry bez g ra n ic , u ro k mowy o jc z y ste j'/, p is a r z chce zam anife­ stow ać p rz ed e w szystkim swoją n iech ę ć do "pozytyw istycznie rozum ianej ten d encyjności" d z ie ła lite ra c k ie g o , ham ującej w jego przeko nan iu swobod­ ny rozw ój lite r a tu r y .

B P /6 2 /4 5 A .S .

(11/ NYCZ R y s z a rd : Homo lr r e ą u ie tu s . N ietzscheanizm w tw ó rc zo ści W acława B e re n ta . "P am iętnik L ite ra c k i" 1976 z , 2 s . 4 5 -8 2 .

A rtykuł je s t "próbą p ra k ty c zn ej w ery fik acji" tezy T . Weissa, iż n ie tz ­ scheanizm B e re n ta to "zagadnienie ca ło k sz ta łtu jego tw ó rc z o śc i i poglą­ dów ". A utor analizuje poszczególne utw ory i p rz e w ija ją c e się w nich w ąt­ k i, p rz y czym re la c ję n ietzscheanizm - B ere n t ro z p a tru je tylko w w a rs t­ wie id eo lo g iczn e j; wydobywa główne aspekty zn aczen ia m yśli N ietzschego w k ształto w an iu się arty sty czn eg o św iatopoglądu p is a r z a ; l ) n ie tz sc h e a ń - ska diagnoza k u ltu ry i społeczeństw a (problem atyka jed n o stk i, sp ołeczeń ­ stw a i r o li p r z e s z ło ś c i) ; 2) isto tn e d la obu p is a rz y poszukiw ania w zo rca osobow ego; 3) świadom ość e s te ty c z n a B e re n ta (sp ra w y konw encji, metody i postaw y p i s a r s k ie j) .