Lech Krzyżaniak,Waldemar
Chmielewski,Stefan K. Kozłowski
Błękitny Nil
Informator Archeologiczny : badania 18, 200
TSLL ATRIВ P o lsk a S t a c j a A r c h e o lo g ii śró d z ie m n o m o r s k ie j UW
w K a irz e
B adania p r o w a d z iła d r B a rb a ra R u szczy e (Muzeum Narodowa w w a r s z a w ie ) . w w y k o p a lis k a c h u d z i a ł w z i ę l i i d r B a rb a ra R uezczyc (Muzeum Narodowe w W arszaw ie) - k ie ro w n ik wyko p a l i s k , mgr mgr T .G ó re c k i# L id i a D om aszew lcz, K a ta rz y n a Dmowska# Anna P o łu d n ik le w ic z , Jo a n n a Szczepkow ska - a r c h e o lo d z y , mgr I z a b e l l a Medeksza - a r c h i t e k t # J a c e k Ku- c y - f o t o g r a f . Siódmy se z o n p ra c w y k o p alisk o w y ch ( 6 .1 0 . 1984 r . do 15*12*1984 г . ) .
Celem badań b y ło w y ja ś n ie n ie w s z y s tk ic h k w e s t i i n i e ro z w ią z a n y c h j e s z c z e w p o p r z e d n ic h s e z o n a c h . P ra c e яk o n c e n tro w a ły s i ę n a północnym s to k u komu o r a z n a p ł a s k i e j p r z e s t r z e n i p r z e d niro od s tr o n y p o łu d n ia * P ra c e na północnym s to k u m ia ły n a c e l u p r z e b a d a n ie do końca w arstw y z a sy p u , u s t a l e n i e je g o z a s ię g u , s p ra w d z e n ie g r u b o ś c i muru z c e g ły ziem n ej# do k tó r e g o d o c h o d z ił z a syp o ra z p r z e b a d a n ie o d c in k a z n a jd u ją c e g o s i e we w s c h o d n ie j c z ę ś c i w ykopu. B a d a n ia t e p o t w i e r d z i ły d o ty ch czaso w e p r z y p u s z c z e n ia , ja k ró w n ie ż s t r a t y g r a f i e zaproponow ana w s e z o n ie 1983* M a te r ia ł znajdow any w p o sz c z e g ó ln y c h w arstw ac h b y ł a n a lo g ic z n y do odkryw anego w c z a s i e p o p r z e d n ic h kampa n i i .
W t r a k c i e s p ra w d z a n ia g r u b o ś c i muru i b a d a n ia w arstw y p o ło ż o n e j n a d nim o d k r y to p i e c e oraz a r a b s k ie pochów ki, ja k ró w n ie ż fra g m e n ty z a ło ż e ń z o k r e s u a ra b s k ie g o * He w sc h o d n ia o d c in k u wykopu o d s ł o n i ę t e p o m ie sz c z e n ia w ią ż ą c e s i ę % murami o d k ry ty m i w c z a s i e p o p r z e d n ic h sezonów w y k o p a lis k o wych. Na t e r e n i e p rz y le g a ją c y m do komu od p o łu d n ia wykonano t r z y s o n d a ż e , dwa od p o ł u d n i a , t r z e c i od wschodu n a t e r e n i e dawnych p ó l upraw nych· Z o s ta ły one o k r e ś lo n e l i t e r a m i X, Y, P, Celem ty e h sondaży b y ło s t w i e r d z a n i e z a s ię g u z a ło ż e ń a r c h i t e k t o n i c z n y c h , k tó r y c h fra g m e n ty o d s ł o n i ę t o w t r a k c i e p o p rz e d n ic h sezonów , g łó w n ie w l a t a c h 1969 i 1982, ja k ró w n ie ż v so n d a ż u wschodnim {P) sp ra w d z e n ia , w ja k im s t o p n i u u l e g ł y z n i s z c z e n i u z n a jd u ją c e s i ę tam r u i n y b u d o w li. O k a z a ło s i ę , i e z o s t a ł y one z n is z c z o n e c a ł k o w i c i e . N a to m ia s t so n d a że Y L X p o t w i e r d z i ł y w c z e ś n ie js z e p r z y p u s z c z e n ia , pod całym tym te re n e to z n a j d u j ą s i ę p o z o s t a ł o ś c i b u d o w li p ó śn o rz y m s k ic h , p raw d o p o d o b n ie o c h a r a k t e r z e ia z ie b n y ro ,
W so n d ażu X o d k r y to fra g m e n ty c e g la n y c h bębnów kolum n, fra g m e n t p o s a d z k i w a p ie n n e j o r a z w ie lk ie z a w a lis k o p o ch o d ząc e p raw d o p o d o b n ie z murów, W w a rs tw ie z a k r y w a ją c e j t ę k o n s t r u k c j e z n a j dow ała s i ę d u z a i l o ś ć fragm entów c e r a m ik i p to ^ le m e jsk ie j 1 r z y m s k ie j o r a z lam p k i 1 ic h f ra g m e n ty · Na s z c z e g ó ln ą uwagę z a s łu g u ją lam pki ty p u a l e k s a n d r y j s k i e g o . Poza tym z n a le z io n o s p o r ą i l o ś ć f r a g mentów f i g u r e k te ra k o to w y c h .
w so n d ażu Y z o s t a ł y o d k r y te o k r ą g ł e k o n s t r u k c j e , p raw d opodobnie c y s t e r n y . P rz y n ic h n i e c y l o żad n y ch zabytków ruchom ych, je d y n ie s u r y z c e g ły n i e p a l o n e j . Można o b e c n ie s t w i e r d z i ć , żę c a ł y o b s z a r p rz e d komem S i d i Y o u ssu f i pod nim k r y j ą pod so b ą z a ł o ż e n i a a r c h i t e k t o n i c z n e . P o tw ie r d z i ł s i ę ró w n ież w n io se k , że z a b y tk i p o c h o d z ą c e z ok resó w s t a r s z y c h znajd o w an e s ą υ podnóża komu, n a to m ia s t w wykopach prow adzonych w zb o c z a c h w zgórza odkryw ane s ą z a b y tk i z n a c z n ie p ó ź n i e j s z e .
S U D A N BŁĘKITNY NIL S t a c j a A r c h e o lo g ii Ś ró d z ie m n o m o rs k ie j UH w E g ip c ie we w s p ó łp ra c y z Muzeum A rc h e o lo g ic z n y m w P o zn an iu W b a d a n ia c h u d z i a ł w z i ę l i ! d o c .d r h e b . Lech K rz y ż a n ia k (k ie ro w n ik e k s p e d y c j i 1 a u t o r s p r a w o z d a n ia ), p r o f . d r hab* W aldemar C h m ielew sk i 1 p r o f . d r b a b . S te f a n K, Koz
ło w sk i .F in a n s o w a n a ЗАЗ UH wE g ip c ie , P ie rw sz y se z o n b a d a ń p o w ie rz c h n io w y c h ,
W o k r e s i e k i l k u l e t n i e j p rz e rw y w b a d a n ia c h w y k o p alisk o w y ch w F a d e ro z o rg a n iz o w a n o b a d a n i a p o w ierzch n io w e nad B łę k itn y m N lle n , n a je g o zachodnim b r z e g u , na o d c in k u pom iędzy Abu Hugar Ina p ó łn o cy ) 1 J e b e l A bel (na p o ł u d n i u ) , w p a s i e o k o ło 1$ kn s z e ro k o ś c i* Celem b ad ań b y ło r o z p o z n a n ie c h r o n o l o g i i i c h a r a k t e r u o s a d n ic tw a p r a h i s t o r y c z n e g o w t e j - d o tą d n i e b a d a n e j p rz e z a r c h e o lo g a - c z ę ś c i S udanu, 1 ic h s to s u n k u do l o k a l n e j g e o m o r f o lo g ii.
V badanym p a s i e t e r e n u z a r e je s tr o w a n o p o z o s t a ł o ś c i d z i a ł a l n o ś c i c z ło w ie k a d a to w an e na
с г а а у od s t a r s z e j e p o k i k a m ie n ia do czasów w sp ó łc zesn y c h * M .in . w ym ienić możne o d k r y c ie o s a d n ic tw a wokół g ra n ito w e g o o s ta ń c a J e b a ł A b e l, u podnóża k tó r e g o s tw ie rd z o n o n e o l i t y c z n e k r ę g i kam ien n e, k o n c e n t r a c j e c e r a m ik i i wyrobów k rz e m ie n n y c h : na samym w zgórzu s tw ie rd z o n o p o z o s t a ł o ś c i o sa d n ic tw a n e o lity c z n e g o i w c z e s n o p a le o lity c z n e n a r z ę d z i a z kwarcu* Na innym o s t a ń c u - J e b e l e l- U b e ly a d zbudowanym z b i a ł e g o k w a rc u , z n a le z io n o n a r z ę d z i a w c z e s n o p a le o llty c z n e wyko nane t e c h n ik ą k l a k t o ń s k ą / p i ę ś ć l a k i 1 s tw ie rd z o n o ta k ż e o s a d n ic tw o n e o l i t y c z n e * U podnóża t e go o s ta ń c a n a t r a f i o n o na r o z l e g ł a o sa d ę i c m e n ta rz y sk o k u l t u r y J e b e l Moya. D obrze zachow ane zn acznych ro zm iaró w s ta n o w is k a n e o l i t y c z n e o d k r y to w La un i (o sa d a ) 1 Kanuva D ia * 1 -B a h r ( o s a da wraz z pochówkami l u d z k im i) . W k l i f i e w y s o k ie j (20 m) t e r a s y a l u w i a l n e j B łę k itn e g o N ilu s tw ie rd z o n o dwa posiom y k u ltu ro w e z e p o k i k a m ie n ia : w c z e s n o p a le o llty c z n y o r a z śro d k o w o - i p ó f - n o p a l e o l i t y c z n y , z a w le r a ja c e wyroby kam ienne i k o ś c i z w ie r z ę c e .
