Badania magnetyczne w Pieninach

. BADANIA .

MAGNETYCZNE·

WPIENłNAqH

.

'.'

.

....

.

,

.

'ill

·::

.~~it\f

:1954 .

·

pi.z~p~o~dzono

'

wstęp~e

'

. badania

g~o;fiżyczne.na: .obs.zarze· wys'tępowania andezytów

p}enińsldt:h .. Sltartowano .. metOdą . magnetycmą obsZar

~ 'Czorsztyna .do, Szlachtowęj, .pokrywając teren po-.. ~araplj co 200 m. Przeglądowe :Zdjęcie miało na celu·

wy~bnienle anomalii i wskazańie' odpowiedniego

'>P.OsoPu ich opracowania. Lokalne ... anomalie

magn,e-.· łyem.e są ~ołane" głóWnie utworami

geologiczny-mi, zawierającymi pokaźniejsze ilości żelaza w pOsta-. ci. magnetytu,. N~ .t1eutworów o ~omej. pobudli ... woścl·bardzo .ostro ·zarysowują· się wSzystkie ciała. różniące &.~. dUząpobudJiwó~cią.· . . .

.

W· Pię$ach

PQ. ra,,; pierWsZy. w Polsce do. celów

· :Pąszukiwąwczych .za~ano nowy typ :wagi

Aska-Dla

·

Teltow oraz,. wagę ,$". Wąga· Askania Teltow

iSł~żąoa~o pomialrów. A . Z r~ s!lę: od wag .. tY,pu

. ~ebmidtll· tyjll;.' że System. jęj .jestzawieszony na

· nici. C;ułoŚć. jej' wynosiła 10,4 "(~ Współcżynnik '

ter-,

.Jili.c,:ąy ,0,0, ' Z~ęcia . na blWe oraz na ·punkt8ch

. ·~~złowych.>wabają ~ę od ± 1"( dO :t. 3 y. Bazy 1

pUIi-.. k!y .. wę~owa 'ZWłązano 'Pr.zYl"Zlłdamir.e Coura. ·, : , .. !'la. podątąwie wjiltępnych' badań

WYkrYto

nOVlię. Wy-ś~w2Uiie "lmdez)"tu. mi«lzy .H~wąa .Gi-yWał­ d~ .

na

wilchód od Krośnicy. przydrodze·. CzorsztyD.-~4~eJ;lko ,.na . gó~epólko. , . . ... . . :.

· .' .~binalie zarysowujące się w .PieIiinach .. ·rozciągają

· się na' niedużych przestrzeniach, a szybkie zmiany

A .~

l

,~ą, że .ciało zab~jące wychodzi prawie

na ~wierzchnię teręnu. Maksyjna~e, a'mpij.~dy '

do-chodzą pr~~ciętnie ~o 800 y. Ii

w

nielic~ych' przy-padka~. d:O .. 2~0~ y,.Jiiekt6re. z nich. cp.ara~teryzują.

slę

tym,

.

ż~ .. muuma' Iii~schodzą po1'1iżeJ, ogólnego tła· ril!ignetyeznego , dla .' terenu· pbjętego zdjęciem. Różno-· rodnr.:cl)ar~er an~alli w"kazuje ąa różne f!lrni.y

·.~~~Iil ząbUI:żaj,cego .oraz .na. ~~ne .

namagneSbwa-. ni~,k~rewi~e.s~ę .ze składem mmerąlnyin, skał za";

. bUX?:aJących. . Spośród wi~'!1. ~omalli : s~egółowo .

. opracowano te,:któte Wiążą się z występowaniem

Bn-.. dezytu na JllI'mucle-Malinów • . '

. . ,. ' . .

ANOMALIAiARMUTY-MALiNOWA ' . .. .. . ' ..

. .

·~

1'eten

PókI:Yto

pro.filami

1>

.

i4~N-S

praWie PI:ostopadłyml dą rąicią""głości. żyły. Odległość mię;-. ~y prófililint:Wynosi.la· 50,·mf· a; ini~ :stanowbiki.a··

74

n~proffIi~~o ~; u~ej~co"wion~

j

jepąrik~~,

t

Yi

·

~e...

.Iu . wysZuK!Ulla maksnnów i, mmiJ;nó'W: '. zag~szc~ono '. pomiary do 5 m; li niekiedy·' do 2,5. m. . . •

. . Z-e względu na trtidJ;1y teren oraz ,wątpliwośćjed­ . iiozna~ego olti"eślenia graaic' złoża szcżeg6lnie' od

strOny północnej;. gdzie u· podnóża .. góry. na macz-.

· Dym obszarże· ,:tOzllościerał . się rumosz.·o ·iniątszo§ci.

· . kilku metrów; zastosowano, wjJ,gę . ;,H" YI eehi· :cIo-kladniejszej. interpretacji. . POlilial'y • wegą , ;,H~' -wykO-. nYWano tuż: za pori'liaramiwagą

"z!',na

.ty~: ·samych . s.tanowiskach~ ',' . . . . ;, '.' . . .'

:

.

<

,

'

:

: ,.

' .

. Bazy ,obrano, z dala od . ·zabudowań i :wilżelkich .

Urządzeńtechnicznych,at8kże i ż data ·odZłoą. att-... 'dezytów, Sprawdzając. wokół .punlnil,

czY

.

nie . maw . pobUżu.zaburzeń o cl1arakterze 10kalnym ... Na batach tych . wymaczono . wartości . absolutne . przyrządaIl,li. BMZ'i QlrM·. Do baz dowiązano punkty. w:~złOwe, '!l całość związano z punktem. wiek,owyni.··w .

Kr~ścien-~u. . . . .

, Wszystkie 'pom1ary'przeliczono'w stosunku

·

.

do:

baz. i w ten sposób: otrzyJp:ano .. wartości A ~ Y fA .y"n~

.

których . podstawie' wykreślpno. izolinie. w odstępach ..

co 100 "(. ., . . , ; ... . : . ,, ' , .:'. ".' ... ~~. ,' .. , . ·Na Podstawie mapy izelinii-A 'Z y. możemy ~e:-. llć .cEtery . głóWne .. foi"my. występowania· andezytu: pierwsza ..:- północna,· druga --.: . występująca· . na' .. maksymalnej kullmnacji. wmiesienia.· topograficme-.

gCl w· ~chod:ili'ejezęści góry Jarmuta, trzecia· .~

.r6w':-· noległa po stronie. południowej. i

czwarta

·

· -

połudmo-· wo-wschodnia.· . ' .. ' '. . .. . ... .. .. :... ,,: ;. .

. Pierw:sza. forma: będąca .przedin!citem posżUkiwań gÓrniczych dzieli się na

trzY

części.· Odgtairlczone· są . one dwiema, dYslokacjami o

kierunku

praWię N~. .' .. Od wsćhcidu bieiIiie.

tyla

·.

o

ltier~u ... równ9le~1-' .

.. ko'wym, :

a.

następnie skręca. ku ,I'{~w ... PAakśy):rialna jej szerokość wynosi. '75 .in p'rzy \(padzię kU' S. Na

żachód. od wsPoinniaD.eJ :żyłY" występuje' Qr.tlga.· o

kierunku. E--:-W, której .maltsymalną szerokoś(: · wy-nosi 100. m .. Trzecia .zacho,driiii Jest najwętsża, a " sze-rokość jej nie pr~ekracz.a 1'0:-15 m." '. ". . . .

. Granice tych .żYł ząrysówują się bar~o' ąstro .~ez . ·wa.r:tOścl: A· Z

"(m

północy .. uje~ . (najw.ię'ksl.e

numma); .a.od. połiJ.dDJa największe m~sirila.

!'iapOq:-

·

· .siaWfe pomiarów wagą

'

;,H;".

o~zymąno ··ldimticżną·

. .'~ ; .... ... '. '

..

'. .-....:-.. '

.

.

,,--.,...----JARMutA"::

:

MALiNOWA

iMA

PA

,

IZOLIN.II

Li

H

':0<25 ~O

fi

iDOm

c::==~::=::::====_

.,.

.

.:::::::~=======;:=:===========:::tJ

'~:;~':';"' ..

H'~ Y bardzo szybko zinieIiiają się na granicach żyły,

a najwiękSze· minimum' wskazuje 'na środek szero-'

ki>ści żyły.

, Poinim.orumoszu,. jak wSpomniano poprzednio, kontakt andezytu. ze" 'skałami osadoWYIIli zaznacza się bardzo sUnie . . 'Nąproffiach . tyeh Występujące' wtórne. maksima i' minima odpoWiadają

odmienne-mu .

·peti"ograficznie andeznowL ' Granice' złoża' oraz . wkłaclkiinnego charakteru andezytU potwierdŻone

. żostały ze' żgocInością prawie lQOO!ti 8z;Ybikairii

po-'szuki\Vawczymi prowadzonYmi przez mirinZ; K. Bii'':' '

· kel'imajera. To. ll8modotyczy' Pozostałych dwóCh . Cię-'ści' pierwsżej :totmy; ':". "'.' , • ...• . •

. i>iuga' ..

torril8:

.'

zQ#laeza' . się . ~acznie tirirleJ$ŻY;mi ·amplitud:\lmi. A.

Z.y

. Diż: j;ppizędm.a ... ~rak. Viaf.tOś9~ ,

.. ujemny:chśWladczy, . że ,żyła jest prawiEfpionowa,

· li' jejBZeroko~ wynósi. około 25

ni.'

W

irźet:h

iniej-.. '

seach

B;ri4ezył Y!'YchOdzipr~wie: na P.o~eii~ę,

· a· w pozostałych .występuje.na macmej głębokQŚd,;.

. Całość 'ma cbarakteibardżO' wąSkiej żyły róWnolę.:. • glej do pierwsz.ej.. . '. .... . . . ' .

. . Ti'~cia . forma' jest podobna ·do . Wytej" wymienio-.

ilYch,

jest zPE!Cp. sżersza ldłużąza .od :toriny ,Qrugięj.

~.·Najmniejszy nadkład '-tej żyły WyBtępuje

w

nuejscu.,·

gdzie lżolinie są najbardziej zag~one. ~,... malnajej Iilzerokość· wynosi ,łOm, Na, .. ~cb,.6dod

. .. niej '. poza . 'linią dyslokacyjną .występuje .andezyt.

'. przypomin,ający . rozmiarami '. trzecią żyłę formy

pierwszej; Po stronie 'w,schodniej . bzeclej . ,formy

w.' jej' przed~eni1,l' .WY~· .. bardzo·· małe.rQ~a­ rąnń . występowanie . ande~ •. ' przylegające do .. linii dyslokacyjnej. a .po jej p.rzec1wn,ej , stron1eniedużą

strefę Odnńennie namagnes9waną, '. prawdopądobnie

~ązaną ~ linią dyBlokę.cyjną ... Wyjaśnienie . ;budOWY

tego elementu wymagać będzie bardzo ItIzczegóło-. '\'I~ęgO ,zdjęcia .magnety~ego.· . , .. \ .:.' .... .

' .. Czwada. fci~a. 1'>09 . flZględem "~ro.zpJ;'Zef;l~entepi,ll .

jest rozmiarami . oajwięksża.i

ma

·

}lU!iOWę . najbai~ .' dziej Bkompllk;owaną. Całąść tej.' f~rDiy . ma,

kieru-

·

· nek NW-'-SE(odm1enny

od

PQzostałYch). Od -strony

· półnOCnej'· i . 'wschodniej tej 'formy u· podnÓŻa ·.·ma":' ksym.alnych wartości A.·Z "i wYs~'UjąbimlzO' 4u-że'

i.'

szerQki~

minima',

.

św1adctące '0'

odJ,n1en.n:rfu:

ńa;o.

· m~esowiDiu .. ' Takle

l,ianiagneSowanie

wskazuje' na

strefęwtómej . minęraJ:izacji, . S~erokość .'

'

tej

~ęfY

wY-nosi

tak

od PÓłnocy;.'jak i odwsęh,Odu 'ołroło' 50 'm,

c ··· ...

o or

silniejsze

młnlmamoAWY.Btępowa~

nad

skuPilłka­

mi JnBgnetoplrytu;który jest tu geologicznie

stwier-· dzODy~ Podobne 'Wartości ujemne, ' które spotkano

w· Innych rejonach, mogły. być wyjaśnione

wystf:-.. powlQllem .. tego minerału.· .

OdnośDłe' 'do samej formy złoża trudno .obecnie

.'

dać ostateczną wypo\Yf.edt gdYż. ' profile

poszuki-.' . -wawcze (magnetyczne) przebiegały. N-S i były

za-. łoi.one Odpowiednio do występowania pierwszej

fot-lI1y. '. Profile' powinIiy zasadniczo przebiegać '

prosto-padle do rozciągłości :i:yły. Wytyczone profile. speł­

niają ten warunek dla fOl'm l, 2 l 3. Natomiast aby

· otrzymać ostateczny .wynik·interpretacjl: formy 4,

należy . przeprowadzić . dodatkowe pomiary z uW~

/ zględn1eniem . zarysow101Jącej się

struktury,

która

, w tej' chwili jest już znaną w przybliżeniu na pod- '

· staWie dotychczasowych zdj~ ,

. lntętpretacja zdj~claskładowej "Z" nad tą·~.;

. ."ścIą złot" przedstawia zadanie bardzo.

skompllko-:

.16

0.0: \ .

.. ·

;

JARMUrA~MAlINOWA

.

MAPA IzoiiNII

Ll

·

Z

.

1/ II' lIfJ W'(J(J/II

.•...

,

..

_~ ,

/

...

~~,

•...

....

.

...

,.. "

.--,"

... _~:~ ... - ... ~ ... -- ___ .. ___ ••• ...;.0; ::. "o .... , ...

:

..

'

\iji1.

~

.f~:

.

----'--

...

:

:

".\

.

\

!

o l \ o.:,'

wane, ponieważ . głębokie . partie zioła

zaznaczaj

'

"

sf~ s1ln1e

w·

obrazie anom8lf.i

,,z".

· . Bardziej przejrżySty . obraz Z&rylloWUj" Izolinie

·

A .

H, ~ercledJ&jące n:lecllOOl wyłącmle .. ~

. lD88 płytko le!ących. Mapa anomalii ,,H"' na ..

tera-, . nie' formy 4 od strony północriej ujawnia struktury

. o· kierunku· r6wnole:i:nikowym, podobne' do

struk-tur' jednostek poprzednio Qmówionych,·. 'Postron1e

· południowej zaznacza sf~ inny element. o . kształcie

zbliionym do . odwzOrowanego przez iZolinie· ,

A.

Z.

Na tle .anomalii A Ił. któri!' m~y ~ązać z

ma-sami zaburzającymi' leżIłcymi· na. znacząej , głębc?ko­

ścl, uwydatniają się strefy równole:i:nikowe ułozone

poprzecznie ·do całej formy. 4 1 odpowiadające WIl-.

sklej strefie występoWBDf.a andezytu.

'. eałośĆformy 4. rozpada Idę na 'trzy . c i : ...•. ' •...

a) północna - o bardzo sflnych, WIlSklch :pasacb

maksimum '1' mlnlmUm Ciągnących sfęw kierunku

.

.

.~\V ;:.2"\vsk~ują~t!h·'~~ :·~beĆri~.clała

·,zaburia.;

'"jącego ~dłu.żonegow.·tym. kierunku, .' .

··J»środ,JcriWa - żłOżona tylko~z dwusmugmak-.

:slInów 'wydłużonych: jedno

w

kim:unku E-W,'

dru-. '~e,za~ - .N~,. ... . . ... , . , .. . · •.. c) pOłuQriJ.owa· '~"zaznaczona)naks1mamiwydłu­

zónymi równoleZnikow.o .,zgodnie .z anomalią Z ..

'Reasumując . viynnd":prowizbrYĆZllej' interpretacji

zdjęcia składo:wej ,H na.··terenle 'formy 4 ąlOżna

po-, wiedzieć; że' forma':

t.a

składa się z .trzech żył

tna-·gnlOJlYch. biegnącychE-W i poprzedzielanych ni~

grubymi. pasmami. . skał .' osadowych... 018 ustalema ostateeznef biterpretacji . niezbędne są jeszcze dal-:sze szczegOłowe pomiary na tej części .. terenu.' .

..

VI··lata.~

....

;t1bi~.eh>. a~t6gt~e'

.

Ptac~:.io~

:' :pl7:eptowadzoIieprzez Katedrę. Geofizyki ~1o_Cz­

. ,nej AGH na tetenie występoWania meJ.afir6lv i

nie-..któryChporflrów w.okolicach· KrzeszoWic. Dzięki

, .' ' .. zastosowaniu' pomiarów z podWyższonych s1;anowlSk . uzySkano przy" tyni dużą dokładność Wy'zna(Ę~eil głę­

bokości stropu utworów magmowych. Ponadto

me-. teda

ta wriotliW:lła określenie miąższości . Ciała .

Za-•. ·burz8Jącego. W~ki takich interpretacji zós:tał.Y" na-,

stępniepotwlerdŻone przez badanlageologicme.za

'. pomocą szybUtów' i Wier~eń.· Równie! .na terenie

.. ' JarIJ!.uta~ :Malinów . (żłoże . 'północne) roboty.:-~bi­

.. kowe

potwierdiiły dókładność

il"Bmc

ZłOża·

Wyzna-czonycb metodainl magnetycznyu;rl.. . . . .. -..

..Dalsze

wmoskl

.moma wysunąć ze Zdjęcia skła- .'

dowej ,;Z·'. Na 'północ od potokuP~łkowski~gt?

w· obręb~e' formy 4 występują wysokie· wartoŚC1

A

Z Y łwąrzące O*e

anoma.Ue

pooh~zące od masy

płytkoleiącej. Po przeciwnej stronie tego· potoku,

..' Badariia żłóż andezytowych' metodami·

maglietYcz-,nymi powinny być wykonywane za pomocą'

.pomia-rów.zarówno składowej· "Z", jak i skłac$Owej. "H".

. w. przedłużeniU Ogólnej formy. o kierunku NW _.

'SE' żarysowuje się dalej .podobna struldura, lecz

.~jtiż· na znacznej głębokości (prawdopodobnie mku.;.

.tek zarzucęnia przez uskok ·0 kierunkU W-E).

Da-'. lej na połudnleklerunek anomalll zmienia się na

'W-EJ ."!~. którego prz~u. 'leZY złoże' !lndezY'1;u

Krupuu1Kl: Jakie jest połączeme z tym żłozem, me

wiadomo, ponieważ brak w. tym .. miejscu zdjęcia

. magnetycznego; .

. '. Omawiane pomiary i zdjęcia magnetyczne na te-i'enf.e

Pienin

Sił obecnie w toku szczegółowego opra-coWywania . t uzysltf.wania interpretacji o charak-terze ilościowym (wyznaczanie miąższoŚci żył i ich

.,kątów' upadu). .

Złoża bowiem typu spotykanego. vi Pieninach (na

przykład Jarmuta) dają. często ·anomaliet>.. B o

, amplitudzie tego' sameeo .rzędu coamp1itudy A' Z .

Stosując poJ;l1i.ary Wagą "H" i waglł ,;Z"U.zyskuje

m,ę wyniki nie tylko łatwiejsze dp interpr~cji ja~

. 'kościowej; ale umożliWiające też .uzyskiwanie

wy-.ników 119ści.awych (głębokość stropu, miąższość,

upa-:~ .

. . . .

.

'. Na zakończęnle należy podkreślić, że riletoda nla-.gnetyczna ·znakomicie nadaje się do badań nad

żł()-żarn! wszelldch skał wylewnych .i głębinowy~ typu

zasadowego. Jedne z najlepszych wyników

otrzymu-je się na bazalta~ (np. prace prof. E.

W.

JancztryV-Skiego na W()łyniu), które do opracowania są łatwe,

ponieważ'~mają bardzo dUżą pobudliwość

magp.etycz-ną i Przeważnie Odmaczają się wybitnlł jednorod~