172
WIEΠI ROLNICTWO, NR 3 (156) 2012
EDYTA GAJOS1
PANEL REDAKTORÓW WIOD¥CYCH CZASOPISM
ZAGRANICZNYCH
Wychodz¹c naprzeciw wyzwaniom globalizacji, nauka polska musi sta-waæ siê coraz bardziej otwarta na aspekt miêdzynarodowoœci. Prowadzenie badañ naukowych na wysokim poziomie nie jest mo¿liwe bez wspó³pracy z zagranicznymi oœrodkami naukowymi. Podobnie rozpowszechnianie wyni-ków badañ powinno odbywaæ siê nie tylko w formie artyku³ów w czasopi-smach krajowych, lecz tak¿e w czasopiczasopi-smach miêdzynarodowych, tak aby by³y one dostêpne dla naukowców z innych krajów. Równie¿ w ocenie osi¹-gniêæ pracowników i oœrodków naukowych coraz wiêksz¹ rolê odgrywaj¹ badania i publikacje miêdzynarodowe. Widz¹c koniecznoœæ prowadzenia szerokiej dyskusji na ten temat, Wydzia³ Nauk Ekonomicznych Szko³y G³ównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie wspólnie z Komitetem Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Polskiej Akademii Na-uk zorganizowa³ konferencjê naNa-ukow¹ „Editors’ Panel of Leading Internatio-nal JourInternatio-nals”. By³a to IV Konferencja z cyklu konferencji poœwiêconych sze-roko rozumianym problemom nauk ekonomicznych w Polsce. Panel redakto-rów odby³ siê 21 maja 2012 roku w Centrum Wodnym SGGW. Celem pane-lu by³o miêdzy innymi zwrócenie uwagi œrodowiska naukowego na koniecz-noœæ publikowania w renomowanych czasopismach miêdzynarodowych, umo¿liwienie spotkania z redaktorami tych czasopism i wymiany doœwiad-czeñ, a tak¿e dostarczenie wskazówek, jak siê przygotowaæ do opublikowa-nia artyku³u w tych czasopismach.
Otwarcia konferencji dokona³ Dziekan WNE SGGW i przewodnicz¹cy KERiROW PAN prof. dr hab. Bogdan Klepacki, który poprosi³ o zabranie g³osu JM Rektora SGGW prof. dr hab. Alojzego Szymañskiego. Rektor podkreœli³ wa¿noœæ tematyki podjêtej na konferencji i przedstawi³ ró¿norodnoœæ badañ
pro-1Autorka jest pracownikiem naukowym Szko³y G³ównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (e-mail: edyta_gajos@sggw.pl).
173
wadzonych w SGGW. Nastêpnie Dziekan Klepacki przywita³ przyby³ych goœci w imieniu organizatorów panelu.
Merytoryczna czêœæ konferencji rozpoczê³a siê od referatu prof. dr hab. Bogdana Klepackiego „Rola publikacji w pracy naukowej”. W wyst¹pieniu przedstawi³ on ró¿ne definicje publikacji i ich rodzaje, a tak¿e rolê, jak¹ od-grywaj¹ czasopisma naukowe (komunikacja miêdzy nauk¹ a praktyk¹, mier-nik postêpu w nauce, rejestr osi¹gniêæ autorów). Wskazane zosta³y tak¿e wa-runki, jakie musi spe³niæ artyku³, aby zosta³ uznany za publikacjê naukow¹ (oryginalnoœæ, jasno sprecyzowany cel, poprawnoœæ metodyki badañ i wnio-skowania, fakt poddania procesowi recenzowania). Profesor Bogdan Klepac-ki podj¹³ tak¿e w swoim wyst¹pieniu kwestie zwi¹zane z publikowaniem, tzn. iloœæ a jakoœæ publikacji, presja czasu zwi¹zana z cykliczn¹ ocen¹ pracy naukowców, koniecznoœæ dostosowania jêzyka do odbiorcy, a tak¿e do wy-mogów redakcji i profilu czasopisma.
Dalsz¹ czêœæ konferencji poprowadzi³ dr Binshan Lin, Redaktor Industrial Management & Data Systems, który by³ moderatorem panelu redaktorów. Uczestnikami panelu byli:
– dr Stefan Bojnec, Management oraz Managing Global Transitions: Internatio-nal Research JourInternatio-nal,
– dr Valerij Dermol, International Journal of Management, Knowledge and Le-arning,
– dr Susan Lesjak, International Journal of Management in Education,
– dr Josu Takala, International Journal of Management and Enterprise Develop-ment,
– dr Daryl Nord, Journal of Computer Information Systems,
– dr Joanna Paliszkiewicz, Management and Production Engineering Review, – dr Kongkiti Phusavat, International Journal of Innovation and Learning, – dr Steve Kuang-Hsun Shih, International Journal of Performence
Measure-ment,
– dr Nada Trunk Sirca, The International Journal of Euro-Mediterranean Stu-dies,
– dr H. Jenny Su, Indoor Air: International Journal of Indoor Environment and Health,
– dr Egon Zizmond, International Journal of Sustainable Economy.
Dr Binshan Lin przywita³ przyby³ych goœci i podziêkowa³ za zaproszenie. Cel panelu okreœli³ jako zapewnienie dialogu pomiêdzy autorami artyku³ów a redak-torami czasopism. Dyskusjê panelow¹ podzieli³ na 3 czêœci: przedstawienie cza-sopism przez redaktorów, przekazanie doœwiadczeñ z pracy redaktora oraz sesjê pytañ.
W pierwszej czêœci dyskusji redaktorzy przedstawili prowadzone przez siebie czasopisma. Wiêkszoœæ z nich to czasopisma m³ode, by³y te¿ jednak takie, któ-re ukazuj¹ siê ju¿ od kilkudziesiêciu lat. Czasopisma te wydawane s¹ 4 lub 8 ra-zy w ci¹gu roku. W ka¿dym wydaniu ukazuje siê od kilku do kilkunastu artyku-³ów. WskaŸnik akceptacji zawiera siê w przedziale 12–25%, co oznacza, ¿e na ka¿de 100 zg³oszonych artyku³ów publikowanych jest jedynie od 12 do 25.
Ka¿-dy z redaktorów przedstawi³ bardzo ogólnie profil prowadzonego przez siebie czasopisma i zachêci³ do odwiedzenia strony internetowej wydawnictwa w celu zapoznania siê ze szczegó³owym opisem czasopisma i wymogami redakcyjny-mi. Wielu podkreœli³o, ¿e publikuj¹ nie tylko oryginalne prace twórcze, ale tak-¿e raporty techniczne i case study. Ka¿de czasopismo ukazuje siê w jêzyku an-gielskim, tak aby mog³o byæ dostêpne dla jak najszerszego grona odbiorców z ca³ego œwiata.
Druga czêœæ dyskusji poœwiêcona zosta³a doœwiadczeniom z ¿ycia zawodo-wego redaktora. Paneliœci przedstawili proces akceptacji artyku³u, który w ka¿-dym czasopiœmie jest bardzo zbli¿ony. Zg³oszony do redakcji artyku³ jest za-wsze najpierw czytany przez redaktora. Ten ju¿ na samym pocz¹tku czêsto od-rzuca nawet 50% artyku³ów z powodu niespe³nienia wymogów formalnych (nie-w³aœciwa tematyka artyku³u, nieprawid³owy uk³ad pracy, zbyt d³ugi abstrakt, Ÿle dobrana literatura). Pozosta³e zg³oszone pozycje poddawane s¹ procesowi recen-zji – 2 lub 3 „œlepe” recenzje. Recenzenci dobierani siê wed³ug tematyki artyku-³u i regionu, z którego pochodz¹ autorzy. Artyku³y zarekomendowane do opubli-kowania przesy³ane s¹ do autorów w celu uwzglêdnienia uwag recenzentów. Re-dakcja po otrzymaniu poprawionej wersji pracy sprawdza, czy uwzglêdnione zo-sta³y wszystkie uwagi recenzenta, dokonuje poprawek redakcyjnych i przesy³a artyku³ do ostatecznej akceptacji przez autorów. Proces akceptacji artyku³u trwa od 4 tygodni do 3 miesiêcy. Od momentu zaœ zaakceptowania do opublikowania mijaj¹ kolejne 1–2 lata. Redaktorzy wskazali tak¿e, na jakie czêœci pracy najczê-œciej zwracaj¹ uwagê, oceniaj¹c wstêpnie jakoœæ artyku³u, oraz dali wskazówki, jak unikn¹æ najczêœciej pope³nianych przez autorów b³êdów. Temat i s³owa klu-czowe powinny byæ tak sformu³owane, aby w pe³ni odpowiada³y zawartoœci pra-cy. Abstrakt nale¿y napisaæ na pocz¹tku pracy nad artyku³em, a nie na koñcu i w ostatniej chwili. Po tych trzech elementach pracy bardzo dobrze widaæ, na ile publikacja jest przemyœlana i ile pracy w³o¿ono w jej napisanie. Bardzo wa¿-ny jest poziom jêzykowy pracy. Kolejwa¿-nym kluczowym elementem jest literatura, które powinna zawieraæ jak najnowsze pozycje, najlepiej z ostatnich 2–3 lat. Ko-nieczne jest cytowanie publikacji anglojêzycznych i takich, które ukaza³y siê w wiod¹cych czasopismach. Wielu redaktorów zwraca tak¿e uwagê na autorów publikacji – zespo³y miêdzynarodowe s¹ bardzo dobrze widziane. Przygotowu-j¹c pracê, nale¿y zwracaæ uwagê na wstêp, który powinien zachêciæ czytelnika do zaznajomienia siê z ca³oœci¹ artyku³u. Bezwzglêdnie nale¿y szczegó³owo za-poznaæ siê z wymogami redakcyjnymi czasopisma i ich przestrzegaæ.
Ostatnia czêœæ panelu sk³ada³a siê z serii pytañ do redaktorów. W trakcie dys-kusji poruszono wiele problemów zwi¹zanych z przygotowywaniem artyku³ów do wiod¹cych czasopism zagranicznych. Pierwszym z nich by³ d³ugi okres ak-ceptacji artyku³u. Redaktorzy wskazali, ¿e proces ten mo¿na skróciæ, dziêki przygotowaniu pracy dok³adnie pod dane czasopismo pod wzglêdem tematyki i wymogów redakcyjnych. Proces recenzji znacznie u³atwia zamieszczanie w pracy rysunków, wykresów i tabel. Sprawiaj¹ one bowiem, ¿e praca jest znacznie ³atwiejsza w odbiorze. Nie nale¿y natomiast wysy³aæ danego artyku³u jednoczeœnie do wiêcej ni¿ jednego czasopisma. Zamieszczaj¹c w literaturze
175
bardzo aktualne publikacje zapewnia siê sobie czas na przes³anie artyku³u nawet do kilku czasopism jeden po drugim. Kolejn¹ poruszan¹ kwesti¹ by³y cytowa-nia. W¹tpliwoœci budzi³y wymogi zwi¹zane z odwo³ywaniem siê tylko do no-wych, anglojêzycznych artyku³ów opublikowanych w miêdzynarodowych cza-sopismach. A co nale¿y zrobiæ w sytuacji, gdy temat pracy wymaga odwo³añ do literatury sprzed kilkunastu lat lub do literatury krajowej? Pytani redaktorzy wskazali, ¿e ka¿dy artyku³ oceniany jest indywidualnie i nie jest to b³êdem, je-¿eli tylko jest zgodne z tematem publikacji. Zarówno literatura krajowa, jak i po-zycje sprzed wielu lat mog¹ stanowiæ wiêkszoœæ referencji, jednak opisywane wyniki badañ zawsze nale¿y porównywaæ z publikacjami wspó³czesnymi i przy-najmniej czêœæ z nich powinna byæ anglojêzyczna.
Kolejnym poruszonym tematem by³y kwestie zwi¹zane z technicznymi aspektami funkcjonowania redakcji. Paneliœci zostali zapytani o to, czy ocenia-j¹ wk³ad poszczególnych autorów w pracê, czy artyku³y sprawdzane s¹ pod k¹-tem plagiatu, co mo¿na zrobiæ, aby czasopismo mia³o wysoki Impact Factor (IF), ile kosztuje opublikowanie artyku³u oraz czy dopuszczalna jest polemika z recenzentami prac. W odpowiedziach wskazano, ¿e nigdy nie ocenia siê wk³a-du poszczególnych autorów w pracê, poniewa¿ oceniany jest artyku³, a nie jego autorzy. Ka¿da redakcja sprawdza nades³ane publikacje pod k¹tem plagiatu. W osi¹gniêciu wysokiego IF pomaga indeksowanie czasopisma w wielu ogólno-dostêpnych bazach artyku³ów, wydawanie co najmniej 4 numerów na rok oraz wspó³praca z innymi redakcjami. Jeœli chodzi o koszty, to obecni na konferencji redaktorzy odpowiedzieli, ¿e oni sami nie pobieraj¹ op³at za przyjêcie artyku³u do publikacji, jednak wiedz¹, ¿e niektóre czasopisma to robi¹. Oni sami nie po-bieraj¹ pensji za swoj¹ pracê, podobnie jak recenzenci. Na koniec paneliœci od-nieœli siê do kwestii polemiki z recenzentami i nie byli zgodni w swoich odpo-wiedziach. Czêœæ wskaza³a, ¿e oczywiœcie jest ona dopuszczalna, ale jedynie ja-ko polemika merytoryczna. Czêsto zdarza siê, ¿e autorzy i recenzenci d³ugo dys-kutuj¹ i artyku³ ostatecznie zostaje przyjêty do publikacji. Inni stwierdzili, ¿e z zasady polegaj¹ na zdaniu recenzentów, poniewa¿ artyku³ów jest zbyt du¿o, aby mo¿na by³o prowadziæ d³ugie dyskusje z autorami i recenzentami ka¿dego z nich.
Zamkniêcia konferencji dokona³ prof. dr hab. Bogdan Klepacki. Po oficjalnej czêœci panelu by³ czas na indywidualne spotkania goœci z redaktorami.
