Streszczenie
Celem artykułu jest przybliĪenie technologii RFID jako czynnika konkurencyj-noĞci w zarządzaniu logistyką słuĪby zdrowia. W coraz wiĊkszym stopniu, w celu poprawy konkurencyjnoĞci jednostek słuĪby zdrowia, wdraĪane są róĪnorodne roz-wiązana usprawniające obieg informacji. Jednym z tego typu narzĊdzi umoĪliwiają-cym automatyzacjĊ szeroko rozumianej identyfikacji jest technologia RFID. Opty-malizuje ona wielopłaszczyznową wymianĊ informacji oraz gromadzenie niezbĊd-nych daniezbĊd-nych (tzn. m.in. takich jak pacjenci, personel, medykamenty, wyposaĪenie i sprzĊt techniczny oraz Ğrodki transportu), których posiadanie stwarza podstawĊ do efektywniejszego pod kaĪdym wzglĊdem Ğwiadczenia usług medycznych przy jedno-czesnym zachowaniu, narzuconego budĪetu. Co wiĊcej, zastosowanie systemów au-tomatycznej identyfikacji opartej o technologiĊ RFID ułatwia wiele waĪnych proce-sów związanych z funkcjonowaniem placówek słuĪby zdrowia, takich jak np. ciągła kontrola procesu leczenia, wiĊksza odpowiedzialnoĞü personelu za podjĊte decyzje, sprawne umawianie wizyt, ograniczenie biurokracji, wiĊksza efektywnoĞü pracy per-sonelu, czy teĪ ograniczenie wystĊpujących kosztów. Takie właĞnie rozwiązania, któ-re jednoznacznie podnoszą konkuktó-rencyjnoĞü, stanowią aktualną wykładniĊ zarzą-dzania logistycznego w słuĪbie zdrowia.
Słowa kluczowe: systemy automatycznej identyfikacji, konkurencyjno , zarzdzanie zasobami, technologia RFID
1. Wprowadzenie
yjemy w społeczestwie informacyjnym, w którym informacja – a właciwie jej przepływ (jako element zarzdzania logistycznego), odgrywa strategiczn rol i na równi z innymi dobrami moe podlega dalszemu obrotowi i generowa pewne wymierne korzyci – w tym równie tzw. warto dodan. Co wicej naley zgodzi si z M. Golk, e: „(…) nie chodzi przy tym wyłcznie o informacje jako dane dotyczce produkcji i usług, cho one te s oczywicie istotne. Chodzi o to, e informacje s traktowane jako produkt, jako towar na sprzeda (czasem wrcz jako suro-wiec), który staje si główn siła napdow współczesnej cywilizacji”1. Ponadto „informacja stała
1 Golka M.: Czym jest społeczeĔstwo informacyjne? W Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, 4/2005, Wydział
si obecnie wartoci, która obok zasobów kapitałowych, rzeczowych i ludzkich moe nawet osi-gn poziom, który czsto decyduje o istnieniu i rozwoju firmy”2.
W konsekwencji, dla ujednolicenia uywanej terminologii, zdefiniowa naley samo pojcie informacji. Naley ona do zbioru poj podstawowych współczesnej nauki. Definiuje si j, jako „(...) wiadomo o czym. (...) W systemach społeczno-gospodarczych, informacj traktuje si, jako kategori ekonomiczn i postrzega w nastpujcych aspektach:
− jako dobro wolne, − jako zasób, − jako produkt,
− jako czynnik produkcji, − jako towar,
− jako elementy infrastruktury gospodarki”3.
Stanowi ona (informacja) podstaw działania współczesnego przedsibiorstwa. Jest specy-ficznym rodzajem zasobów, który pozwala na zwikszenie wiedzy o danym podmiocie gospodar-czym oraz jego dalszym bd bliszym otoczeniu4. Co wicej, to włanie informacja naley do zasobów niematerialnych wszelkich jednostek systemu społeczno-gospodarczego. Obok takich elementów jak: renoma firmy, unikatowe umiejtnoci, powizania nieformalne, patenty, licencje, klimat pracy, kultura organizacyjna, marki produktów, dowiadczenie, kontakty czy te technolo-gie – wszystko to jest kategori ekonomiczn, która w systemach społeczno-gospodarczych trak-towana jest na równi z konkretnymi produktami, jak równie fizycznie istniejcymi zapasami w poszczególnych pozycjach asortymentowych.
Drugim pojciem wymagajcym jednoznacznego zdefiniowania jest konkurencyjno . Kon-kurencyjno jest pojciem teoretycznym, które jednoczenie odnosi si do rynku i wystpujcych na nim regulacji. Wynika to bezporednio z istoty zachowa podmiotów gospodarczych, które (w duym uproszczeniu) mona sprowadzi do konkurowania, rywalizacji i konfrontacji na ryn-ku5. Jednoczenie naley zdawa sobie spraw, e (zgodnie z Banse) adna definicja konkurencyj-noci nie uzyskała akceptacji wikszoci rodowiska naukowego zajmujcego si tymi problema-mi6. Z pojciem konkurencyjnoci nierozerwalnie wi si trudnoci w efektywnym zrozumieniu wymaga stawianych przez klienta. Naley podkreli , e „(…) wymaga si od menederów, aby wyra nie odczytali wypowiadane potrzeby, ale musz te powici wiele twórczej pracy, eby dotrze do tych ukrytych. Klienci nie zawsze potrafi przekaza cały zakres swoich potrzeb; nie-które s zachowywane w milczeniu, słabo zdefiniowane albo słabo artykułowane, firmy za nie rozmawiaj ze sob ani nie wymieniaj informacji. W dzisiejszym krajobrazie biznesu zadaniem dostawcy staje si rozpoznanie tych niemych potrzeb, ich zdefiniowanie i zapewnienie im głosu w procesie decyzyjnym dostawcy”7.
2 JabłoĔski Wł.: Zarządzanie informatyką w przedsiebiorstwie, WyĪsza Szkoła Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2003,
s. 16.
3
OleĔski J.: Standardy informacyjne w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1997, s. 14–15
4 Kisielnicki J., Sroka H.: Systemy informacyjne biznesu. Informatyka dla zarządzania. Wydawnictwo PLACET, Warszawa
2005, s. 14.
5 Gorynia M., Jankowska B.: Klastry a miĊdzynarodowa konkurencyjnoĞü i internacjonalizacja przedsiĊbiorstwa. Centrum
Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2008, s. 51–53
6 Banse M: The evolution of competitiveness in Hungarian Agriculture – from transition to accession. [w] Materiały
konfe-rencyjne na IX Europejski Kongres Ekonomistów Rolnictwa, Warszawa 2002, s. 48.
Rekapitulujc powysze – informacja stanowi pewien stały czynnik konkurencyjnoci. Ele-ment, który w dobie cigle nasilajcej si konkurencji, jako element tzw. zasobów niematerial-nych, najbardziej podanych aktywów danego podmiotu przyczynia si (lub te moe si przy-czyni ) do uzyskania trwałej dodatkowej przewagi nad bezporedni konkurencj. Oczywicie, po to by mogła osign taki stan – informacja musi posiada pewne cechy, do których mona zali-czy :
− by strategicznie wartociowa, co oznacza, e mog by podstaw wykorzystania szans lub przeciwstawienia si zagroeniom,
− charakteryzowa si rzadkoci posiadania przez obecnych i przyszłych konkurentów, − by trudn do imitacji i kopiowania przez konkurentów,
− by niemoliw do substytuowania przez inne zasoby 8.
Posiadanie informacji charakteryzujcych si tymi włanie cechami oraz ich efektywne uycie (w sposób, który pozwala na reagowanie na zmieniajce si warunki panujce na rynku szybciej w stosunku do innych jego uczestników), wzmacnia zajmowan przez dane przedsibiorstwo po-zycj. Naley równie zauway , e pomidzy efektywnoci wykorzystania zasobów niemate-rialnych (dotyczy to w szczególny sposób informacji) a istniejcym na danym rynku (lub te jego segmencie) konkurencj oraz aktywnoci konkretnych podmiotów wystpuj pewne, dajce si zauway zalenoci. Konkurencj naley rozumie w tym przypadku (zgodnie z Goryni), jako jeden z podstawowych mechanizmów gospodarki rynkowej. Samo pojcie konkurencji jest w tym przypadku odnoszone do strony podaowej (rozumianej, jako ubieganie si przedstawicieli poday o wzgldy przedstawicieli popytu) jak i od strony popytowej gospodarki (przedstawiciele popytu rywalizuj o wzgldy przedstawicieli poday.9.
2. Budowa systemu RFID
Posiadanie nawet najbardziej sprawnego, popełniajcego minimaln ilo błdów systemu za-rzdzania nie zda si na nic, jeeli na wstpie nie bdziemy posiadali prawdziwych danych bd-cych odzwierciedleniem wystpujcej w danym miejscu i czasie sytuacji na rynku. Nowe sposoby przesyłania, wyszukiwania i przetwarzania informacji spowodowały moliwo rewolucyjnych przemian w organizacji pracy i zarzdzaniu. Jednym z takich włanie rozwiza jest automatyczna identyfikacja. Jego idea polega na zastpieniu rcznego wprowadzania danych do istniejcych systemów informacyjnych (zasilanych obecnie przez systemy informatyczne – coraz czciej zin-tegrowane) w sposób automatyczny, przy zastosowaniu specjalnych metod. Przykładem takiej włanie metody s systemy RFID (ang. Radio Frequency Identification). Działanie takiego syste-mu opiera si na wykorzystaniu fal radiowych. Sama idea wykorzystania tych fal do automatycz-nej identyfikacji nie jest (jak by to si mogło wydawa ) nowym pomysłem. Ju w okresie II wojny wiatowej (po roku 1940) po raz pierwszy na masow skal w Niemczech i Wielkiej Brytanii wykorzystano system IFF (ang. Identification, Friend or Foe – przyjaciel czy wróg) do identyfika-cji własnych jednostek oraz wykrywania samolotów wroga. Natomiast pierwszym cywilnym za-stosowaniem było w latach 70-tych XX wieku wykorzystanie tzw. tagów RFID w transporcie
8 SkawiĔska E. (red.): KonkurencyjnoĞü przedsiĊbiorstw – nowe podejĞcie, PWN, Warszawa-PoznaĔ 2002,s. 112. 9 Gorynia M., Jankowska B.: Klastry a miĊdzynarodowa konkurencyjnoĞü i internacjonalizacja przedsiĊbiorstwa. Centrum
(w urzdzeniach do pobierania opłat za przejazd) oraz w produkcji przemysłowej (do ledzenia obiektów na liniach produkcyjnych).
System RFID to technologia umoliwiajca stworzenie systemu kontroli przepływu towarów i osób, oparta na zdalnym odczycie i zapisie danych przy uyciu fal radiowych. Schemat budowy systemu RFID przedstawia rys.1.
Rysunek 1. Budowa systemu RFID
ródło: Niemojewski P: Wprowadzenie do technologii RFID, konferencja „Płatnoci bezstykowe – dzi i jutro”, Medien Service, Warszawa, 18.05 2007.
Typowy system RFID składa si z trzech podstawowych elementów, którymi s: tag (trans-ponder), czytnik i oprogramowanie.
Tag (zwanych inaczej identyfikatorem lub transporterem) zbudowany jest z elektronicznego chipu z pamici oraz miniaturowej anteny słucej do łcznoci bezprzewodowej. Pojemno pamici identyfikatora to od kilkudziesiciu bitów do kilku tysicy bitów. Z reguły kilkadziesit lub kilkaset bitów jest wystarczajc wielkoci dla wikszoci aplikacji. Podział transporterów wg rónych kryteriów zawiera ponisza tabela.
Tabela 1. Podział transporterów RFID TYP TRANSPORDERA ZE WZGL DU NA
SPOSÓB
ZASI-LANIA
Aktywne – posiadaj wbudowane ródło zasilania. Charakteryzuj si stosunkowo duym zasigiem odczytu danych (do kilkudziesiciu metrów). Jednake ze wzgldu na swoj specyfik s duo wiksze i drosze od pasywnych.
Pasywne – nie posiadaj wbudowanego ródła zasilania. Energi do działania czerpi z odbieranych fal elektromagne-tycznych (posiadaj wbudowany kon-densator, którego zadaniem jest groma-dzenie teje energii).
ZE WZGL DU NA MOLIWO ZAPISU
R/O – urzdzenie pozwa-lajce tylko na odczyt
WORM – urzdzenie umoliwiajce jednokrot-ny zapis do pamici oraz wielokrotny z niej odczyt
R/W – urzdzenie umoli-wiajce swobodny zapis i odczyt danych
ródło: Opracowanie własne na podstawie Papiska-Kacperek (red): Społeczestwo informacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 198.
Czytnik (dekoder) – jest to urzdzenie nadawczo – odbiorcze, które wysyła lub odbiera wiz-k promieniowania elektromagnetycznego odpowiednio zdekodowan zapisujc lub odczytujc
w ten sposób dane. Czytniki zawieraj dekoder oraz anten, bdc ich integraln bd mobiln czci. Słu one do przetwarzania sygnału cyfrowego na sygnał radiowy. Mona je umownie podzieli na stacjonarne oraz mobilne.
Oprogramowanie systemowe (komunikacyjne i uytkowe) odpowiada za fizyczn stron transmisji (oprogramowanie komunikacyjne) oraz za wymian, gromadzenie i przetwarzanie da-nych, które po czci mog pracowa na czytniku (w zalenoci od jego moliwoci technologicz-nych) a po czci na serwerze (PC-ie) – terminalu współpracujcym z czytnikiem (oprogramowa-nie systemowe).
Identyfikacja przy pomocy fal radiowych (RFID) pozwala na zdalny odczyt danych z identyfikatorów (inaczej tagów, transponderów), jak równie zapis danych bez koniecznoci kontaktu optycznego pomidzy urzdzeniem odczytujcym a identyfikatorem. Istot działania tagów RFID jest realizowanie na danie czytnika, wysłania danych identyfikacyjnych drog ra-diow. Stosowane s te tzw. bezchipowe RFID, w których rol chipu odgrywa dedykowany ob-wód modulujco-demodulujcy, co pozwala na znaczn redukcj kosztów całego układu. Podsta-w działania czytników jest pobieranie informacji z identyfikatorów. Komunikacja przebiega dwu-stopniowo. Najpierw wysyłane jest przez czytnik danie identyfikacji. W przypadku tagów pa-sywnych słuy ono równoczenie naładowaniu kondensatorów identyfikatora. Nastpnie wysyłana jest informacja zwrotna przez wszystkie identyfikatory wzbudzone przez czytnik.
Naley równie podkreli , e głównym czynnikiem wpływajcym na prac urzdze RFID (zasig odczytu/zapisu, odporno na zakłócenia i inne cechy funkcjonowania) jest czstotliwo fal radiowych. Zgodnie z przeznaczeniem zostały one (czstotliwoci) podzielone na nastpujce zakresy:
• Zakres czstotliwoci 0–135 kHz
Warunki propagacji fali elektromagnetycznej w tym zakresie okrelanej jako fale długie pozwalaj na transmisj sygnałów w obszarze o promieniu ponad 1000 km przy niskich nakładach finansowych.
• Zakres czstotliwoci 6,78 MHz
Warunki propagacji fali elektromagnetycznej w tym zakresie pozwalaj na transmisj sygnałów w obszarze o promieniu kilkuset kilometrów podczas dnia. W godzinach nocnych moliwy jest do uzyskania przekaz transkontynentalny. Za-kresy tych czstotliwoci wykorzystuje si szeroko do nadawania audycji radiowych, przekazu prognozy pogody, warunków panujcych na morzu, informacji przekazy-wanych przez agencje informacyjne.
• Zakres czstotliwoci 13,56 MHz
Warunki propagacji dla tego zakresu pozwalaj na transmisj transkontynentaln podczas całego dnia. Zakres przewanie wykorzystywany do wiadczenia rónego rodzaju usług radiowych, przekaz informacji pomidzy agencjami prasowymi i w te-lekomunikacji. Innymi systemami pracujcymi w tym zakresie to (oprócz RFID) sys-temy zdalnego sterowania, zdalnie sterowane modele, pagery oraz do demonstracji sprztu radiowego.
• Zakres czstotliwoci 27,125 MHz
Ten zakres jest przydzielony dla radia CB w całej Europie, USA i Kanadzie. Niezarejestrowane i nieopłacone systemy radiowe mog nadawa z moc do 4 Wa-tów i tym samym uzyskiwa połczenie na odległo ponad 30 km. Oprócz
zastoso-wania do celów RFID, zakres ten jest uywany przez aplikacje medyczne, spawalnic-two wysokoczstotliwociowe, zdalnie sterowane modele oraz pagery.
• Zakres czstotliwoci 40,680 MHz.
Fale w tym zakresie s propagowane po powierzchni Ziemi, wic ich tłumienie przez budynki i inne obiekty nie odgrywa istotnego znaczenia. Wykorzystanie tego pasma oprócz systemów RFID to komercyjne systemy radiowe, np. w lenictwie, utrzymaniu dróg i autostrad oraz telewizji. Zakres wykorzystywany jest równie do przesyłania danych w systemach telemetrycznych oraz systemach zdalnie sterowa-nych. Nie jest najodpowiedniejszy do systemów RFID z transmisj z rozpraszaniem wstecznym (ang. backscatter) ze wzgldu na brak moliwoci zbudowania małego i taniego transpondera.
• Zakres czstotliwoci 433,920 MHz
Jest on przeznaczony do usług radia amatorskiego. Amatorzy radiowi wykorzy-stuj ten zakres do transmisji głosu i danych oraz do przekazywania audycji przez stacje przeka nikowe. Przekaz jest silnie tłumiony, jeeli nadawane fale elektroma-gnetyczne w tym zakresie natrafi na budynki i inne przeszkody. Wystpuj wtedy równie odbicia. W zalenoci od stosowanej mocy, moliwy jest przekaz na odle-gło od 30 do 300 kilometrów. Oprócz urzdze RFID z rozpraszaniem wstecznym znajduj si w tym zakresie nadajniki telemetryczne (np. bezprzewodowe termome-try), interkomy głosowe, słuchawki bezprzewodowe, walkie-talkie krótkiego zasigu, systemy zdalnego dostpu (np. centralne blokowanie zamków i zapłonu w pojaz-dach) i wiele innych aplikacji zostało wtłoczonych w przedstawiane pasmo. Niestety nie pozostaje to obojtne na wzajemne interferencje pomidzy urzdzeniami wyko-rzystujcymi to pasmo.
• Zakres czstotliwoci 869,9 MHz
Zakres ten został przekazany do cywilnego uytku w Europie w roku 1997 ce-lem wykorzystywania go przez sprzt SRD (ang. Short Range Devices) – urzdzenia krótkiego zasigu i od tego czasu moe by stosowany w systemach RFID.
• Zakres czstotliwoci 915,0 MHz
Zakres ten nie jest dostpny dla urzdze RFID w Europie. Stosowany w USA i w Australii.
• Zakres czstotliwoci 2,45 GHz
Zakres ten jest czciowo pokrywa si z zakresami radia amatorskiego oraz sys-temów radiolokacyjnych. Warunki propagacji tego zakresu powoduj, e jakiekol-wiek przeszkody, np. budynki powoduj silne odbicia i tłumienia propagowanych fal. Zakres tych czstotliwoci jest równie wykorzystywany w telemetrii oraz bezprze-wodowych sieciach komputerowych.
• Zakres czstotliwoci 5,8 GHz
Zakres ten czciowo pokrywa si z zakresami radia amatorskiego oraz syste-mów radiolokacyjnych. Typowymi aplikacjami wykorzystujcymi te czstotliwoci s czujniki ruchu, stosowane przed drzwiami (w sklepach i marketach) lub urzdze-niach sanitarnych np. automatyczne spłukiwanie toalet.
Zakres czciowo pokrywa si z zakresami radia amatorskiego oraz systemów radiolokacyjnych, jak równie z naziemnymi usługami dostarczania danych poprzez satelit. Typowymi aplikacjami wykorzystujcymi te czstotliwoci s czujniki ru-chu, ale take kierunkowe systemy radiowej transmisji danych.10
3. Zarzdzanie informacj w systemach RFID
Systemy RFID maj zapewni sprawny pod kadym wzgldem przepływ informacji od i do klienta oraz generowa dane, co powoduje, e powinny cechowa si takimi atrybutami jak:
• przydatno , czyli dostosowanie do potrzeb uytkowania, • aktualno , czyli dostosowanie do czasu uytkowania, • odpowiedzialno , czyli gwarancja poprawnoci, • typ własnoci, czyli okrelenie praw dostpu do nich,
• typ ochrony danych, czyli sposoby utrudniajce dostp oraz ich modyfikacj przez osoby niepowołane 11.
Systemy RFID stanowi ponadto informatyczne „zasilanie” systemów informacyjnych, które przy powszechnie obserwowalnym obecnie zalewie informacyjnym (jego ródłem jest midzy innymi wzrost iloci informacji na niespotykan dotd skal) zapewnia efektywne pod kadym wzgldem jego działanie oraz odpowiadajce ilociom danych przyspieszenie procesów informa-cyjnych.
Do tak funkcjonujcego systemu zalicza si przede wszystkim: • tworzenie informacji,
• przekazywanie informacji, czyli dostarczanie ich uytkownikom,
• przechowywanie informacji, czyli włczanie dokumentów do systemu w taki sposób, by mona je było odnale ,
• gromadzenie informacji, czyli zdobywanie danych na temat dokumentów, ich pozyskiwanie oraz wprowadzanie do systemu,
• wyszukiwanie informacji, czyli wybieranie z systemu dokumentów spełniajcych pewne kryteria,
• kopiowanie informacji, czyli jej zwielokrotnianie,
• przetwarzanie informacji, czyli opracowywanie danych, które polega na tworzeniu doku-mentów pochodnych na podstawie dokudoku-mentów pierwotnych,
• wykorzystywanie informacji, • niszczenie informacji.
Wykonywanie tych operacji całkowicie automatycznie (szczególnie tam, gdzie przyspiesza to działanie systemu oraz eliminuje ródła dodatkowych błdów) wpływa na zdobycie prawidłowych danych wejciowych, których posiadanie jest fundamentalnym załoeniem poprawnego funkcjo-nowania systemu informacyjnego i umoliwia efektywne nim zarzdzanie.
10 www.portalrfid.pl/wprowadzenie.php?it=6
11Wierzbicki A. P.: Informacja jako zasób: wpływ na stosunki społeczne i gospodarcze w krajach rozwiniĊtych. [w]
4. Zalety i wady systemów RFID
Systemy RFID posiadaj, jak kade istniejce rozwizanie szereg zalet oraz wad. Do najwa-niejszych zalet mona zaliczy , takie ich atrybuty – jak to, e:
• wymiana informacji nastpuje drog radiow, dziki czemu identyfikator (tag, transponder) nie wymaga bezporedniej widzialnoci z anten urzdzenia czytajcego,
• RFID jako technologia ma najniszy współczynnik wystpowania błdów odczytu sporód wszystkich technologii automatycznej identyfikacji,
• tagi radiowe pracuj w szerokim zakresie temperatur i praktycznie s niewraliwe na wa-runki otoczenia (nieg, lód, błoto, deszcz, wibracje, itp.) umoliwiajc identyfikacj w trudno dostpnych miejscach, gdzie metody optyczne zawodz,
• tagi radiowe mog by wykonane w kształcie i z materiałów odpowiadajcym indywidual-nym wymaganiom (krek, piercie, prostopadłocian, szklana kapsułka, karta, guzik, kolczyk, itp.),
• tagi radiowe mog umoliwia wielokrotny zapis danych (do 300 000 razy), modyfikacje ich czci, a nie tylko odczyt (nieograniczony co do iloci), dziki temu oznaczony obiekt moe przenosi ze sob zmienne informacje,
• tagi radiowe s praktycznie niepodrabialne – ich numer seryjny jest nadawany przez produ-centa w chwili wytwarzania i nie moe by zmieniony, a zapisana informacja moe by chroniona hasłem uytkownika,
• dua powszechno stosowania.
Równoczenie naley zdawa sobie spraw, e rozwizanie to posiada równie pewne ograni-czenia oraz problemy zwizane z ich wdroeniem i pó niejszym eksploatowaniem. Zaliczy do nich mona m.in.:
• brak jednolitego, obowizujcego w skali globalnej standardu oraz wystpujce trudnoci techniczne w implementacji,
• brak wykwalifikowanej kadry,
• konieczno uwzgldniania zachowania si fal radiowych w okrelonym rodowisku i ich wzajemne oddziaływanie na siebie,
• bezpieczestwo danych – ze wzgldu na wysokie prawdopodobiestwo naraenia na ataki hakerów konieczno odpowiedniego zabezpieczenia danych.
Technologia RFID jest szczególnie przydatna tam, gdzie du uwag przywizuje si m.in. do: przejrzystoci przepływu towarów w przedsibiorstwie oraz łatwej ich lokalizacji, ledzenia drogi cennych materiałów, czci lub gotowych produktów, zmniejszenia gro by kradziey produktów, podniesienia efektywnoci produkcji czy te tropienia podróbek oraz zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczestwa i wiadczenia usług według cile okrelonych procedur – na z góry zaplanowanym poziomie.
5. Implementacje RFID w słubie zdrowia
Ze wzgldu na przewaajce (w stosunku do wad) zalety tego rozwizania oraz konieczno cigłego podnoszenia konkurencyjnoci podmiotów działajcych w słubie zdrowia, systemy RFID znalazły (oraz cigle znajduj nowe) praktyczne zastosowania. Najbardziej korzystne wydaje si wdroenie całociowego, zintegrowanego z systemem informacyjnym danej jednostki słuby zdrowia bazujcego na technologii RFID. Przykład takiego włanie rozwizania przedstawia rys.2.
Rysunek 2. Przykładowe systemowe zastosowanie technologii RFID w słuĪbie zdrowia ródło: www.koncept-I.pl/index.php?strona=SluzbaZdrowia.htm.
W takim zastosowaniu, na kadym obszarze i etapie prowadzonej przez dan placówk słuby zdrowia działalnoci wystpuje zasilenie istniejcego systemu informacyjnego przez systemy RFID. Ich działanie mona zaobserwowa ju od samego pocztku procesu tzn. identyfikacji da-nych pacjenta. Ideałem byłaby pełna implementacja dada-nych zawartych z jednej strony w istniej-cym systemie danych o pacjencie w danej placówce (baza danych danej placówki słuby zdrowia) a z drugiej w ogólnym systemie obowizujcym na danym terytorium administracyjnym (np. Pol-ska, Unia Europejska itp.). Istnienie takiego rozwizania skraca czas (który w niektórych przypad-kach decyduje o yciu, czy te zdrowiu pacjenta), potrzebny na uzyskanie podstawowych infor-macji. Zaliczy do nich naley nie tylko te o ogólnym stanie zdrowia, czy te przebytych choro-bach, ale równie dane potwierdzajce prawo pacjenta do danego typu wiadcze zdrowotnych czy te ewentualnych ródeł finansowania procesu leczenia i rekonwalescencji. Uzupełnienie systemu stanowi karty identyfikacyjne dla personelu, które pozwalaj na okrelenie jednoznacz-nej odpowiedzialnoci za wykonywane czynnoci na rzecz pacjentów. Takie rozwizanie z jedjednoznacz-nej strony zwiksza bezpieczestwo pacjentów a z drugiej – ułatwia zarzdzanie logistyk danej jed-nostki słuby zdrowia. Równolegle (dla podniesienia poziomu bezpieczestwa i jakoci wiadczo-nych usług) z kart powinny funkcjonowa równie opaski RFID na rk – nadawane pacjentom zgłaszajcym si na leczenie lub na konkretne badania/zabiegi. Dziki takim opaskom personel
medyczny w kadej chwili i w dowolnym miejscu moe sprawdzi status pacjenta znajdujcego si w dowolnej jednostce organizacyjnej (szpital, przychodnia przyszpitalna itp.). Ponadto w przy-padku wykrycia wystpowania jakichkolwiek nieprawidłowoci skraca si niezbdny czas po-trzebny na reakcj i wprowadzenie niezbdnych zmian przy jednoczesnym wykryciu i eliminacji ródła błdu.
Dodatkowo zastosowanie technologii RFID pozwala (w przeciwiestwie np. do kodów kre-skowych) na zwikszenie efektywnoci pracy, jakoci obsługi pacjenta oraz wyeliminowanie bł-dów wynikajcych z ludzkiej omylnoci nie tylko w miejscach identyfikacji pacjenta takich jak: recepcja, izba przyj , gabinet lekarski, sala operacyjna, laboratorium, apteka (gdzie mona sto-sowa czytniki kodów) ale na terenie całej placówki słuby zdrowia.
System informacyjny danej jednostki wyposaony w technologi RFID umoliwia równie automatyczne monitorowanie stanu fizycznego umiejscowienia i wykorzystania bdcych do dys-pozycji zasobów, przez co umoliwia efektywniejsze pod kadym wzgldem jego zarzdzanie. W nastpstwie istnienia efektywnie działajcego systemu informatycznego oraz urzdze do au-tomatycznej identyfikacji zastosowanych w całym obiekcie mamy moliwo optymalnego zarz-dzania zasobami. Nadanie unikalnych kodów oraz danych towarom, rodkom trwałym, badaniom i materiałom do bada – ich dokładna ewidencja w takich miejscach jak punkt dostaw towarów, punkt pobrania materiału do analiz, laboratorium, bank krwi, apteka, pralnia, kuchnia przyczynia si zarówno do obnienia kosztów funkcjonowania szpitala czy przychodni, jak i do zwikszenia bezpieczestwa pacjenta. Co wicej, dziki implementacji tych danych do systemu informacyjne-go wyposaoneinformacyjne-go w zintegrowane oprogramowanie, mona zamieci dowoln informacj na etykiecie.
Konkludujc naley podkreli , e tylko całociowe wdroenie technologii RFID i pełna jego implementacja w systemie informacyjnym danej jednostki organizacyjnej słuby zdrowia, zapewni uzyskanie efektu synergii objawiajcego si m.in. szybkim obiegiem informacji dotyczcym peł-nej (na danym etapie) identyfikacji chorego, kontroli zlecanych mu bada i lekarstw oraz opty-malnego zarzdzania bdcymi w danym momencie do dyspozycji zasobami. Co wicej, zinte-growanie w jednym miejscu i czasie pełnych danych, umoliwia lekarzowi natychmiastowy do-stp do poprzednich wyników, analiz i zalece. Taki stan rzeczy znaczco poprawia standard le-czenia pacjenta i pozwala bardzo szybko wprowadza zmiany w sposób zorganizowany. Jedno-czenie moliwo natychmiastowego dostpu do wybranych przez lekarza danych historycznych umoliwia porównanie podobnych przypadków i analizowanie ich pod wieloma wzgldami w celu znalezienia najbardziej optymalnego dla danego pacjenta rozwizania. Przykładowe zastosowanie technologii RFID w słubie zdrowia przedstawia rys. 3
Rysunek 3. Przykładowe zastosowanie technologii RFID w słuĪbie zdrowia ródło: www.koncept-I.pl/index.php?strona=SluzbaZdrowia.htm.
6. Uwagi kocowe
Reasumujc naley podkreli , e we współczesnych czasach szybka i właciwa informacja stanowi czynnik wzrostu. Jest to element, który jednoznacznie generuje dodatkowe korzyci i stanowi podstaw racjonalnego zarzdzania. Kreuje logistyczne algorytmy postpowania, za pomoc, którego przepływy fizyczne materiałów mog by koordynowane w taki sposób, aby realizowa maksymalnie efektywnie usługi przy zachowaniu zaplanowanego budetu działania. Co wicej, kada instytucja, która aspiruje organizacyjnie do pozycji lidera, musi sobie zdawa spraw, e jej sukces w duej mierze zaley od tego, na ile kontrolowany jest przepływ materiałów, zapasy produktów oraz popyt na kadym etapie realizacji. Tylko pełna informacja zapewnia moliwo optymalnego wykorzystania bdcych do dyspozycji sił i rodków. Dziki nowoczesnym systemom informacyjnym wyposaonym w narzdzia wykorzystujce technologi RFID, słuba zdrowia zyskuje instrumentarium do pełnej, szybkiej identyfikacji danych pacjenta, oznaczania próbek, kartotek bd kart pacjenta oraz optymalnego zarzdzania bdcym w danej chwili do dyspozycji wyposaeniem technicznym, rodkami farmakologicznymi oraz kadr lekarsk,, pielgniarsk i personelem pomocniczym. Poprzez system informacyjny zintegrowany z tagami RFID mona identyfikowa , przypisywa i rejestrowa niezbdne elementy bada, diagnozy czy historii choroby. Zastosowanie systemów automatycznej identyfikacji w szpitalach, przychodniach, laboratoriach czy aptekach podnosi efektywno pracy, pozwala skutecznie monitorowa proces leczenia oraz zarzdza logistycznie wszystkimi dostpnymi zasobami. Pozwala zwikszy bezpieczestwo pacjentów, midzy innymi poprzez: prawidłow identyfikacj pacjenta, cigł kontrol procesu leczenia (co zostało przepisane, w jakiej dawce, jak czsto naley dawkowa , kto przepisał, kto wydał leki, kto zaaplikował pacjentowi), wiksz odpowiedzialno personelu za podjte działania oraz zwiksza satysfakcj pacjentów (m.in. poprzez sprawne umawianie wizyt, elektroniczne skierowania do specjalistów, elektroniczne wystawianie recept itp.), nisze ponoszone koszty (m.in. poprzez: ograniczenie biurokracji – niezbdne dokumenty generowane s automatycznie z systemu, wiksz efektywno pracy personelu, ograniczenie do minimum zlece medycznych, ograniczenie iloci drukowanej dokumentacji, identyfikacj jednostek generujcych nieuzasadnione koszty) czy te efektywniejsze zarzdzanie i kontrol.
%LEOLRJUDILD
1. Banse M: The evolution of competitiveness in Hungarian Agriculture – from transition to accession. [w] Materiały konferencyjne na IX Europejski Kongres Ekonomistów Rolnictwa, Warszawa 2002.
2. Golka M.: Czym jest społeczestwo informacyjne? W Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, 4/2005, Wydział Prawa i Administracji UAM, Pozna 2005.
3. Gorynia M., Jankowska B.: Klastry a miĊdzynarodowa konkurencyjnoĞü i internacjonalizacja przedsiĊbiorstwa. Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2008, s.51–53.
4. Jabłoski Wł.: Zarządzanie informatyką w przedsiebiorstwie, Wysza Szkoła Zarzdzania i Marketingu, Sosnowiec 2003.
5. Kisielnicki J., Sroka H.: Systemy informacyjne biznesu. Informatyka dla zarzdzania. Wydaw-nictwo PLACET, Warszawa 2005.
6. Niemojewski P: Wprowadzenie do technologii RFID, konferencja „Płatnoci bezstykowe – dzi i jutro”, Medien Service, Warszawa, 18.05.2007.
7. Oleski J.: Standardy informacyjne w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszaw-skiego, Warszawa 1997.
8. Papiska-Kacperek (red): SpołeczeĔstwo informacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, War-szawa 2008.
9. Slywotzky A.J., Morrison D. J., Andelman B.: Strefa zysku, PWE, Warszawa 2000. 10. Skawiska E. (red.): KonkurencyjnoĞü przedsiĊbiorstw – nowe podejĞcie, PWN,
Warszawa-Pozna 2002.
11. Wierzbicki A. P.: Informacja jako zasób: wpływ na stosunki społeczne i gospodarcze w krajach rozwinitych. [w] Gospodarka Narodowa nr 12/1996.
12. www.koncept-I.pl/index.php?strona=SluzbaZdrowia.htm. 13. www.portalrfid.pl/wprowadzenie.php?it=6.
RFID TECHNOLOGIES AS A COMPETITIVENESS FACTOR IN MANAGEMENT OF LOGISTICS IN HEALTH SERVICES
Summary
The aim of the paper is to present the RFID technology as a competitiveness fac-tor in logistics management of health services. More and more often in order to im-prove the competitiveness of health service units, the units resort to implementation of various technologies facilitating the information flow. One of such solutions, enabling the automation of identification, is called RFID. This technology optimizes multidimensional exchange of information and gathering necessary data (concerning patients, medical staff, pharmaceuticals, equipment and facilities, means of transpor-tation) which are essential to render medical services in a more effective and effi-cient way and at the same time which help to meet the imposed budget limitations. Moreover, the application of automatic identification systems based on RFID tech-nology facilitates many important processes connected with the functioning of health service units, including continuous monitoring of the patient treatment process, a higher degree of responsibility of the medical staff for decisions, an effective ap-pointment system, the limitation of bureaucracy, the higher efficiency of staff work and the limitation of incurred costs. Such solutions which definitely increase compe-titiveness, constitute the state-of-the-art trend in logistics management in health ser-vices.
Keywords: automatic identification systems, competitiveness, stock management, RFID
Marek Matulewski Zbyszko Pawlak
Wysza Szkoła Logistyki ul. E. Estkowskiego 6, Pozna
e-mail: marek.matulewski@wsl.com.pl zbyszko.pawlak@wsl.com.pl
