Przegl¹d informacji medialnych dotycz¹cych geologii – sierpieñ 2012
Miros³aw Rutkowski
1Czy ktoœ czyta jeszcze gazety? Pew-nie tak, bo wci¹¿ mo¿na je znaleŸæ w kio-skach, ale kto ma czas, by ka¿dy numer ulubionego periodyku przejrzeæ od deski do deski? Prawda jest okrutna dla papie-rowych mediów – trac¹ rynek w osza-³amiaj¹cym tempie, bo zastêpuj¹ je por-tale internetowe. W odró¿nieniu od gazet potrafi¹ w ci¹gu kilku minut przekazaæ newsy, rozpêtaæ interaktywn¹ dyskusjê i dodawaæ coraz nowsze w¹tki – komentarze specjalistów, infografiki i zdjêcia. I to za u³amek kosztów jakie generuje wydawanie papierowej wersji. Gazety przenosz¹ siê wiêc do internetu, a ich œladem pod¹¿a radio i telewizja. Trochê szkoda, bo przyjemnie by³o odetchn¹æ zapachem œwie¿ej farby dru-karskiej o poranku...
Po tej wi¹zance refleksji czas na meritum: dla podkre-œlenia donios³ej roli internetu w ¿yciu spo³ecznym i osobi-stym, jak równie¿ dla po¿ytecznej odmiany, proponujemy oparcie niniejszego przegl¹du prasy wy³¹cznie na Ÿród³ach wyszukanych w sieci.
Klikamy wiêc... na przyk³ad w onet.pl... i znajdujemy ca³e mnóstwo informacji dotycz¹cych geologii. O dziwo, chyba wiêcej ni¿ w klasycznych gazetach.
Na plan pierwszy wysuwa siê tym razem nie gaz ³upko-wy, lecz awaria na budowie II linii warszawskiego metra. Oczywiœcie, wêglowodorom niekonwencjonalnym jak zwy-kle poœwiêcono sporo uwagi, ale prawie tyle samo infor-macji dotyczy³o klasycznych z³ó¿ ropy i gazu. Czy¿by dziennikarze przestali wierzyæ w powodzenie projektu „Druga Norwegia”?
Poza tymi dwoma tematami ogólnokrajowymi, mo¿na rzec, bo problemami warszawskiego metra ekscytowa³a siê w pewnym momencie ca³a Polska, w sieci mo¿na by³o zna-leŸæ ca³¹ galaktykê problemów lokalnych.
W jednym z portali dzia³aj¹cych pod wspóln¹ mark¹ „Nasze miasto” widzimy 22 sierpnia tekst Jacka Drosta, zatytu³owany „Osuwiska na górze ¯ar nic nie zatrzyma”. Autor opisuje dramat mieszkañców Podchybia, Skawinek i Lanckorony-£aœnicy, którym dwa lata temu ¿ywio³ znisz-czy³ domy. „Niestety, osuwisko jest nadal czynne” – mówi cytowany w tekœcie prof. Antoni Wójcik z Oddzia³u Kar-packiego Pañstwowego Instytut Geologicznego – Pañstwo-wego Instytutu Badawczego. Piotr Niescieruk z tego same-go oddzia³u dodaje: „Jakiekolwiek ratowanie tesame-go terenu nie wchodzi w rachubê. Dlatego obecnie trwaj¹ przygoto-wania do za³o¿enia monitoringu on-line. Wedle harmono-gramu zaakceptowanego przez resort œrodowiska, pojawi siê on w przysz³ym roku”.
Temu samemu problemowi poœwiêcony jest artyku³ „Umacnianie osuwisk jest zbyt kosztowne”, opublikowany 20 sierpnia na portalu dziennikpolski24.pl. Przytoczono równie¿ wypowiedŸ prof. Wójcika: „Nadal s¹ kilkumi-limetrowe przesuniêcia na g³êbokoœciach od 14 do 17 me-trów”. Ekspert dodaje, ¿e stabilizowanie osuwisk w £aœni-cy by³oby zbyt kosztowne.
Ten sam portal 3 sierpnia opisuje w artykule „Nowe ustalenia nie wszystkim siê podobaj¹”, pióra Katarzyny Ho³uj, k³opoty mieszkañców gminy Lubieñ w Ma³opolsce. Projekt nowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy opracowano zgodnie z wytycznymi geologów, któ-rzy okreœlili obszary zagro¿one ruchami masowymi. Zda-niem mieszkañców, rozsierdzonych zakazami budowy, ich zasiêg przeszacowano. Wójt jest odmiennego zdania i odsy³a protestuj¹cych do Pañstwowego Instytutu Geologicznego. Poza tematami lokalnymi w sieci mo¿na znaleŸæ sporo ciekawostek naukowych. Dla przyk³adu: 29 sierpnia Wir-tualna Polska donios³a w tekœcie pt. „Wielki sukces pol-skich naukowców. Odkryli szcz¹tki ¿ó³wi sprzed 215 mln lat” o znalezisku dr. Tomasza Suleja z Instytutu Paleobiolo-gii PAN. Fragmenty pancerza i koñczyn tych zwierz¹t, wypreparowane na stanowisku w Porêbie na Jurze Kra-kowsko-Czêstochowskiej, s¹ najstarsze w Polsce, a samo ods³oniêcie, wed³ug badaczy, jest ewenementem na skalê œwiatow¹.
WODA W METRZE
Budowa II linii warszawskiego metra, prowadzona przez konsorcjum AGP – w³oskie Astaldi, tureckie Gülemark i polskie Przedsiêbiorstwo Budowy Dróg i Mostów, w sierp-niu wkroczy³a w newralgiczn¹ fazê. Po wykonasierp-niu betono-wego szkieletu stacji C13 na Powiœlu budowlani zabrali siê do dr¹¿enia metod¹ górnicz¹ ³¹cznika pomiêdzy g³owica-mi obiektu na g³êbokoœci ok. 10 metrów pod tunelag³owica-mi Wis³ostrady. W³oski szef konsorcjum Francesco Scaglio-ne, przewiduj¹c k³opoty, jeszcze w czerwcu tego roku powiedzia³ gazecie.pl, ¿e „tunele najproœciej by³oby roze-braæ, ale projekt nie pozwala na wstrzymywanie ruchu”. Przeczucie nie zawod³o w³oskiego in¿yniera. 13 sierpnia ok. godz. 22.00 zauwa¿ono przeciek z okolic szczytu wyrobiska. Jak czytamy w komunikacie AGP opublikowa-nym 15 sierpnia na stronie budowametra.pl: „Kierownic-two budowy zdecydowa³o o ewakuacji pracowników z najni¿szego poziomu stacji. W nied³ugim czasie woda pod wysokim ciœnieniem wdar³a siê do wnêtrza stacji. Woda nanios³a do wewn¹trz stacji piasek, wiêc ze wzglêdów bez-pieczeñstwa postanowiliœmy o zamkniêciu ruchu w tunelu
513
Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 10, 2012
CO W PRASIE PISZCZY
1
Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; miroslaw.rutkowski@ pgi.gov.pl.
Wis³ostrady oraz na Moœcie Œwiêtokrzyskim. Przyczyn¹ zdarzenia by³o najprawdopodobniej przerwanie przez wykonywane prace podziemnego naturalnego cieku wod-nego, pod wysokim ciœnieniem, którego nie wykaza³y ani badania geologiczne, na bazie których powsta³y mapy tego obszaru, ani te¿ wiercenia próbne, które zosta³y wykonane przed rozpoczêciem prac”.
Natychmiast rozpêta³a siê medialna burza. Geolodzy pomówieni poœrednio o niedok³adne rozpoznanie gruntów odpierali zarzuty t³umacz¹c, ¿e nawet najdok³adniejsze mapy nie mog¹ wykazaæ wszystkich niespodzianek, zw³a-szcza niewielkich soczewek pylastych, które mog¹ siê ukryæ pomiêdzy oczkami siatki wiertniczej.
Sk¹pe informacje z budowy wskazywa³y pocz¹tkowo na niewielk¹ skalê awarii, ograniczon¹ do niekontrolowa-nego wyp³ywu rzêdu 600 m3, byæ mo¿e o charakterze kurzawkowym. Jednak ju¿ 16 sierpnia portal TVN Warsza-wa donosi³ o wycieku o objêtoœci ponad 6000 m3. Awarii nie uda³o siê opanowaæ. W celu zatrzymania dalszego wyp³ukiwania gruntu zdecydowano o zalaniu ca³ej stacji C13 do poziomu Wis³y. Most Œwiêtokrzyski zosta³ otwarty, ale prowizoryczny objazd poprowadzono w¹skimi i krêty-mi ulicakrêty-mi Powiœla. Dla kierowców udrêczonych jazd¹ w rozkopanym od ponad dwóch lat mieœcie by³o to ciê¿kie doœwiadczenie. Portale, a jeszcze bardziej fora internetowe kipia³y oburzeniem. Pojawi³y siê pytania o winnych, a przede wszystkim o termin otwarcia newralgicznej arterii. W³adze miasta nie spieszy³y z odpowiedzi¹, specjaliœci ostro¿nie dawkowali informacje, przypominaj¹c, ¿e awarie tego typu s¹ k³opotliwe i wymagaj¹ czasu na usuniêcie. Media spe-kulowa³y nawet o roku przestoju (RMF24 z 20 sierpnia), wiêkszoœæ ekspertów sk³ania³a siê do miesiêcy.
W tle szumu medialnego przewija³ siê stary spór geo-techników z geologami. Ocena warunków posadowienia zosta³a wykonana przez firmê Geoteko, wczeœniej prace prowadzi³o konsorcjum Geoteko-SGGW-Geoprojekt, rów-nie¿ geotechniczne. W odró¿nieniu od wszystkich poprzed-nich inwestycji Pañstwowy Instytut Geologiczny tym razem nie bra³ udzia³u w pracach, co wywo³ywa³o pewne zdzi-wienie. Jednak geolodzy wrócili do gry. Jako pierwszy doniós³ o tym 28 sierpnia portal Kurier Kolejowy. W arty-kule pt. „PIG oceni warunki geologiczne dla metra” czyta-my: „Metro Warszawskie (inwestor zastêpczy) zwróci³o siê do Pañstwowego Instytutu Geologicznego o sporz¹dze-nie aktualnej oceny warunków geotechnicznych w zwi¹zku z zalaniem stacji Powiœle”.
Dalej Kurier wyjaœnia, ¿e decyzja spó³ki ma zwi¹zek z realizacj¹ postanowienia Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który wstrzyma³ roboty i nakaza³ inwestorowi przedstawienie do koñca wrzeœnia oceny stanu technicznego zalanego obiektu i planu dzia³añ awaryjnych.
WÊGLOWODORY WCI¥¯ NA TOPIE
Mimo widocznego spadku zainteresowania gazem i rop¹ z ³upków w mediach znaleŸæ mo¿na by³o w sierpniu bardzo du¿o informacji z dziedziny geologii naftowej. Lukê informacyjn¹ wype³ni³y z³o¿a klasyczne.
Portal wyborcza.biz donosi 3 sierpnia: „Izrael ma gigan-tyczne z³o¿a gazu o wartoœci 240 mld dolarów”. Z notatki,
dotycz¹cej odkrytego w zesz³ym roku podmorskiego z³o¿a Lewiatan, wynika, ¿e nowe dane zwiêkszy³y prognozê zasobów do 760 mld m3. Dla Izraela pozbawionego surow-ców energetycznych to biblijna manna z nieba, ale obawy budz¹ zapowiedzi Hezbollahu o planowanych zamachach na platformy. Niepokoj¹ce s¹ równie¿ roszczenia Libanu, opieraj¹ce siê na ustanowionej w 1948 r. wy³¹cznej mor-skiej strefie ekonomicznej tego pañstwa, obejmuj¹cej czê-œciowo obszar z³o¿owy.
Ten sam portal informuje 28 sierpnia, ¿e „Norwegowie znaleŸli nowe wielkie z³o¿a na Morzu Pó³nocnym”. Cho-dzi o z³o¿e Geitungen, które mo¿e byæ po³¹czone z polem Johan Sverdrup, jednym z najwiêkszych œwiatowych odkryæ w zesz³ym roku. Zasoby nowego z³o¿a ocenia siê na 140 do 270 mln bary³ek, ale istotne jest, ¿e poprawia ono ekono-miczne warunki eksploatacji z³o¿a Sverdrup, którego zaso-by mog¹ wynosiæ 1,7 do 3,3 mld bary³ek ropy.
G³oœnym echem odbi³a siê decyzja Gazpromu, który postanowi³ zamroziæ eksploatacjê gigantycznych z³ó¿ Sztokmanskoje na Morzu Barentsa. Og³oszono to na kon-ferencji w Norwegii 29 sierpnia. Andrzej Kublik pisze 30 sierpnia na portalu wyborcza.biz: „Fiasko arktycznych pla-nów to cios dla Putina. Prezydent Rosji domaga³ siê, aby pod koniec czerwca na Forum Ekonomicznym w Peters-burgu Gazprom podpisa³ z zachodnimi koncernami umowê na ekspoatacjê tych z³ó¿, bo dotychczasowa wygasa w lipcu”.
Dalej autor wyjaœnia, ¿e kilkakrotnie przek³adana decyzja o rozpoczêciu eksploatacji si³ami rosyjsko-norwesko-fran-cuskiego konsorcjum, wymagaj¹ca wy³o¿enia astrono-micznej sumy 30 mld dolarów, zosta³a ostatecznie od³o¿ona na czas nieokreœlony w zwi¹zku ze spadkiem popytu w Sta-nach Zjednoczonych (dziêki gazowi z ³upków) i w Euro-pie. Stawia ona pod znakiem zapytania rozwój gazoci¹gu North Stream, a przede wszystkim stanowi powa¿ny cios dla bud¿etu Rosji, opartego w g³ównej mierze na docho-dach z eksploatacji ropy i gazu.
W mediach znajdujemy równie¿ doniesienia z krajowe-go podwórka. Portal wnp.pl 16 sierpnia informuje, ¿e „PGNiG rozpoczê³o testy na z³o¿u gazu ziemnego Komo-rze w woj. wielkopolskim. Zasoby geologiczne tego z³o¿a oceniane s¹ na ok. 1 mld m3”.
Jak wynika z tekstu gaz zaazotowany nawiercono w utworach czerwonego sp¹gowca na g³êbokoœci 3500 m. W s¹siedztwie znajduje siê z³o¿e Lisewo. Surowiec z obu z³ó¿ zostanie zagospodarowany jeszcze w tym roku. Udzia³owcami koncesji s¹ PGNiG (51%) i FX Energy (49%). Portal WNP cytuje wypowiedŸ ministra skarbu Miko³aja Budzanowskiego, który podczas uroczystoœci zapalenia flary nad odwiertem powiedzia³: „Od wielu lat otrzymywaliœmy informacje, ¿e mo¿emy wydobywaæ rocznie 4 mld m3gazu, bo wiêcej siê nie da. Nie wierzymy w coœ takiego i uwa¿amy, ¿e mo¿emy znacznie wiêcej tego surowca wydobywaæ w Polsce”. Nale¿y dodaæ, ¿e informa-cje, o których mówi³ minister, z ca³¹ pewnoœci¹ nie pocho-dzi³y od geologów, którzy od dawna nalegali na zwiêksze-nie krajowego wydobycia drog¹ internsyfikacji badañ i wierceñ.
A co s³ychaæ na froncie gazu ³upkowego? Dobrze ilu-struje to tytu³ artyku³u Mariusza Staniszewskiego, zamie-szczonego 11 sierpnia na portalu Rzeczypospolitej rp.pl. Brzmi on „Gazowa niemoc”.
514
