Seminarium naukowe:
ɇȱ! ə ɠɢɜɚ! ɹ ɛɭɞɭ ɜɿɱɧɨ ɠɢɬɢ! ɹ ɜ ɫɟɪɰɿ ɦɚɸ
ɬɟ, ɳɨ ɧɟ ɜɦɢɪɚɽ... 140 rocznica urodzin àesi Ukrainki, Lublin,
15 grudnia 2011
15 grudnia 2011 roku w Collegium Norwidianum Katolickiego Uniwersytetu Lubel-skiego Jana Pawáa II odbyáo siĊ MiĊdzynarodowe Seminarium Naukowe poĞwiĊcone Īyciu i twórczoĞci wybitnej poetki ukraiĔskiej przeáomu XIX i XX wieku àesi Ukrainki. Seminarium zatytuáowane: ɇɿ! ə ɠɢɜɚ! ə ɛɭɞɭ ɜɿɱɧɨ ɠɢɬɢ! ə ɜ ɫɟɪɰɿ ɦɚɸ ɬɟ, ɳɨ ɧɟ
ɜɦɢɪɚɽ... 140 rocznica urodzin àesi Ukrainki stanowiáo jeden z nielicznych polskich
akcentów w uroczystoĞciach jubileuszowych poĞwiĊconych poetce ukraiĔskiej, które mia-áy miejsce w 2011 roku, przy czym gáównie na Ukrainie, gdzie zainteresowanie i pamiĊü oàesi Ukraince odznacza siĊ wysokim poziomem „ĪywotnoĞci”. Co roku odbywają siĊ konferencje czy sesje poĞwiĊcone osobie i twórczoĞci poetki. Wydawane są prace zbio-rowe obejmujące analizy i interpretacje róĪnych aspektów twórczoĞci, ocenĊ fenomenu kulturowego i literackiego àesi Ukrainki3. Jubileuszowy rok 2011 dodatkowo obfitowaá
w wydarzenia poĞwiĊcone tej wybitnej Ukraince. NaleĪy jednak podkreĞliü, Īe wielka po-pularnoĞü àesi Ukrainki na Ukrainie nienazbyt silnie oddziaáywaáa i oddziaáuje na inne kultury europejskie, w tym kultury paĔstw najbliĪszych sąsiadów. Sytuacja polityczna – wieloletni brak paĔstwowoĞci Ukrainy, znajdującej siĊ w sferze wpáywów i panowania początkowo imperium rosyjskiego, póĨniej Związku Radzieckiego, stanĊáy poniekąd na drodze do popularnoĞci i popularyzacji osoby i twórczoĞci àesi Ukrainki poza granicami Ukrainy. Byü moĪe rozpoczĊty wiek XXI bĊdzie stuleciem odznaczającym siĊ wyjĞciem tej wybitnej poetki poza granice Ukrainy i wejĞciem w szerszy, europejski kontekst nau-kowo-badawczy. Przypomnijmy, àesia Ukrainka zawsze uwaĪaáa siĊ za EuropejkĊ, nato-miast ojczystą kulturĊ i literaturĊ traktowaáa jako czĊĞü kultury ogólnoeuropejskiej. Bardzo moĪliwe, Īe to, co w pewien sposób przeszkadzaáo jej w dotarciu do szerszego, nieukraiĔskiego krĊgu recypientów, czyli jej pseudonim literacki, stanie siĊ jej znakiem szczególnym, stanie siĊ symbolem Ukrainy i jej potencjaáu kulturowego, wielkich osiąg-niĊü ukraiĔskiej kultury i literatury, które z caáą pewnoĞcią sytuują àesiĊ UkrainkĊ i jej literaturĊ w jednym rzĊdzie z wybitnymi przedstawicielami poszczególnych literatur narodowych, znanych nie tylko w swych rodzimych krĊgach kulturowych, ale szano-wanych i cenionych w perspektywie ich europejskiej czy Ğwiatowej popularnoĞci. Temu poniekąd zaáoĪeniu miaáo sáuĪyü zorganizowane przez lubelski oĞrodek naukowy semi-narium, które odbyáo siĊ dziĊki staraniom pracowników Katedry Literatury UkraiĔskiej Instytutu Filologii SáowiaĔskiej KUL.
3 Zob. ɏɭɞɨɠɧɿɣ ɫɜɿɬ Ʌɟɫɿ ɍɤɪɚʀɧɤɢ-ɞɪɚɦɚɬɭɪɝɚ: Ɂɛɿɪɧɢɤ ɧɚɭɤɨɜɢɯ ɩɪɚɰɶ, ɡɚ ɪɟɞ. ȼ. Ƚɭ-ɦɟɧɸɤɚ, ɋɿɦɮɟɪɨɩɨɥɶ 2004; Ʌɟɫɹ ɍɤɪɚʀɧɤɚ ɿ ɫɭɱɚɫɧɿɫɬɶ (Ⱦɨ 130-ɪɿɱɱɹ ɜɿɞ ɞɧɹ ɧɚɪɨɞɠɟɧɧɹ Ʌɟɫɿ ɍɤɪɚʀɧɤɢ): Ɂɛɿɪɧɢɤ ɧɚɭɤɨɜɢɯ ɩɪɚɰɶ, t. I, Ʌɭɰɶɤ 2003; Ʌɟɫɹ ɍɤɪɚʀɧɤɚ ɿ ɫɭɱɚɫɧɿɫɬɶ: Ɂɛɿɪɧɢɤ ɧɚɭɤɨɜɢɯ ɩɪɚɰɶ, t. II, Ʌɭɰɶɤ 2005; Ʌɟɫɹ ɍɤɪɚʀɧɤɚ ɿ ɫɭɱɚɫɧɿɫɬɶ: Ɂɛɿɪɧɢɤ ɧɚɭɤɨɜɢɯ ɩɪɚɰɶ, t. III, Ʌɭɰɶɤ 2006;“Ʉɚɫɫɚɧɞɪɚ” Ʌɟɫɿ ɍɤɪɚʀɧɤɢ ɿ ɽɜɪɨɩɟɣɫɶɤɢɣ ɦɨɞɟɪɧ: Ɂɛɿɪɧɢɤ ɧɚɭɤɨɜɢɯ ɩɪɚɰɶ, ɡɚ ɪɟɞ. Ⱥ. Ʉɪɢɥɨɜɰɹ, ə. ɉɨɥɿɳɭɤɚ, Ɉɫɬɪɿɝ 1998.; Ɍɜɨɪɱɿɫɬɶ Ʌɟɫɿ ɍɤɪɚʀɧɤɢ ɭ ɜɢɦɿɪɚɯ ɩɨɪɿɜɧɹɥɶ-ɧɨɝɨ ɥɿɬɟɪɚɬɭɪɨɡɧɚɜɫɬɜɚ: Ɂɛɿɪɧɢɤ ɧɚɭɤɨɜɢɯ ɩɪɚɰɶ, ɡɚ ɪɟɞ. Ɋ. Ɇɧɢɯɚ, Ⱦɪɨɝɨɛɢɱ 2001.
Organizatorom seminarium udaáo siĊ zgromadziü na obradach wybitnych badaczy zajmujących siĊ twórczoĞcią poetki ukraiĔskiej przeáomu XIX i XX wieku. Zaproszenie przyjĊli m.in. profesor àukasz Skupejko (Kijów) – jeden z najwybitniejszych i najbardziej aktywnych ukraiĔskich badaczy – áeseznawców, pracownik Instytutu Literatury im. Tarasa Szewczenki Akademii Nauk Ukrainy, redaktor czasopisma „Sáowo i czas”, w la-tach 2006-2008 dyrektor Instytutu àesi Ukrainki przy WoáyĔskim Narodowym Uniwer-sytecie im. àesi Ukrainki, wreszcie autor monografii poĞwiĊconej twórczoĞci àesi Ukrainki Ɇɿɮɨɩɨɟɬɢɤɚ „Ʌɿɫɨɜɨʀ ɩɿɫɧɿ“ Ʌɟɫɿ ɍɤɪɚʀɧɤɢ (Kijów 2006).
Polskie Ğrodowisko slawistyczne reprezentowaá m.in. profesor Stefan Kozak (War-szawa) – wieloletni pracownik Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor rocznika „War-szawskie Zeszyty Ukrainoznawcze”, czáonek krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych i komitetów redakcyjnych („Slavia Orientalis”, „Przegląd Wschodni”, „Su-czasnist'”, „Ukrainian Quarterly”), zagraniczny czáonek UkraiĔskiej Akademii Nauk, autor kilkuset publikacji o rozlegáej problematyce ukrainoznawczej.
Seminarium uroczyĞcie rozpocząá Dziekan Wydziaáu Nauk Humanistycznych KUL prof. Hubert àaszkiewicz. NastĊpnie uczestnikom seminarium i wszystkim obecnym wyĞwietlono krótki film prezentujący najwaĪniejsze fakty z Īycia i twórczoĞci àesi Ukrainki.
Obrady rozpoczĊáa prof. Stefania Andrusiw – kierownik Katedry Literatury UkraiĔ-skiej KUL, witając, w imieniu swoim i caáej Katedry wszystkich uczestników i goĞci. Pierwszej czĊĞci obrad przewodniczyáa dr Sylwia Wójtowicz – badaczka wrocáawska, adiunkt w Zakáadzie Ukrainistyki Uniwersytetu Wrocáawskiego, autorka wielu publikacji naukowych poĞwiĊconych àesi Ukraince, w tym wydanej w 2008 roku monografii
Dra-matopisarstwoàesi Ukrainki. Horyzont aksjologiczny refleksji kulturowych. W tej czĊĞci
obrad gáos zabrali honorowi goĞcie seminarium, a mianowicie: Stefan Kozak, àukasz Skupejko i Stefania Andrusiw. Stefan Kozak w wystąpieniu zatytuáowanym Uwagi
o twórczych wyborach àesi Ukrainki podkreĞliá m.in. fakt, Īe jednym z pierwszych,
kluczowych wyborów poetki byá wybór epoki literackiej – modernizm, chociaĪ – jak zastanawiaá siĊ – byü moĪe byáo odwrotnie, moĪe to epoka wybraáa àesiĊ UkrainkĊ, wprowadzając swoje rozwaĪania w strefĊ wyborów Boskich. NastĊpnie badacz wyróĪniá, determinowany, w jego mniemaniu przez matkĊ – OáenĊ PcziákĊ, wybór czy podjĊcie tematyki biblijnej przez poetkĊ, nie zapominając, rzecz jasna o wpáywie Mychajáa Drahomanowa – wuja àesi Ukrainki. Badacz warszawski wĞród wyborów twórczych poetki wymieniaá kolejno m.in.: historiĊ staroĪytną, tradycjĊ mitologiczną, motywy kultury europejskiej, podkreĞlając, Īe w kaĪdym z tych „obcych” obrazów w wiĊkszym bądĨ mniejszym stopniu odnajdziemy alegorie obrazów ukraiĔskich, alegoriĊ Ukrainy. Podsumowując, stwierdziá, Īe pomimo iĪ od dzieciĔstwa poetka walczyáa z dwoma prze-kleĔstwami: chorobą i zniewoleniem swojego narodu, jego zapóĨnieniem kulturowym, to nigdy nie staáa siĊ poetką tragiczną, twórczynią sztuki tragicznej; Īyáa nadzieją na wyzdrowienie i odzyskanie niepodlegáoĞci. MoĪna powiedzieü, Īe oczyma duszy widziaáa upadek cara i niepodlegáoĞü. Jak pokazaáa historia Ukrainy, to pierwsze nastąpiáo doĞü szybko, jednak wolnoĞü na wiele lat zostaáa Ukrainie odebrana.
Jako drugi w tej czĊĞci obrad gáos zabraá goĞü z Kijowa – profesor àukasz Skupejko. Wygáosiá odczyt pt. Do problemy recepcji osoby i tworczosti Lesi Ukrainky. Badacz ukraiĔski przybliĪyá Ğrodowisku polskiemu atmosferĊ ukraiĔskich uroczystoĞci
jubi-leuszowych poĞwiĊconych àesi Ukraince, wspominając najwaĪniejsze, najbardziej aktyw-ne oĞrodki badawcze i muzea chĊtnie biorące udziaá w róĪnego rodzaju inicjatywach (Kijów,àuck, Nowogród WoáyĔski, Lwów). WĞród wielu przygotowywanych inicjatyw zwróciá uwagĊ na projekt wydania 16-tomowego peánego wydania utworów àesi Ukrain-ki, z inicjatywą którego wyszedá Instytut àesi Ukrainki. Skupejko podkreĞliá waĪny i niezbadany dotąd problem dotyczący jĊzyka poetki, podzieliá siĊ z obecnymi ideą przy-gotowania sáownika jĊzyka àesi UKrainki, bo, jak niejednokrotnie podkreĞlaá, jest to jĊzyk unikalny, waĪny w perspektywie rozwoju ukraiĔskiego jĊzyka literackiego. Wreszcie przeszedá do problemu krytyki naukowej juĪ na samym początku konstatując fakt braku takowej za Īycia poetki (brak krytyki, która Ğwiadczyáaby o recepcji twórczoĞci àesi Ukrainki w krĊgach inteligencji ukraiĔskiej). Okres radziecki przyniósá kolejne wy-paczenia rozumienia twórczoĞci poetki. W kluczu sowieckiej krytyki àesia Ukrainka staáa siĊ zagorzaáą ateistką, bojowniczką, przeciwniczką burĪuazji, obroĔczynią proletariatu, rzeczniczką braterstwa rosyjsko-ukraiĔskiego. Wreszcie prelegent zwróciá uwagĊ na mankamenty wspóáczesnej, niezaleĪnej krytyki literackiej, wymieniając jej dobre i záe strony. Konstatowaá, Īe nie znaleziono dotychczas jedynego wáaĞciwego klucza inter-pretacji twórczoĞci poetki. Swoje wystąpienie Skupejko podsumowaá zdaniem wyraĪa-jącym nadziejĊ na poprawĊ sytuacji, uzmysáawiając wszystkim obecnym potrzebĊ gáĊbo-kich i rzetelnych studiów nad ogromnym materiaáem, jakim jest twórczoĞü àesi Ukrainki. TĊ czĊĞü obrad zakoĔczyáa pomysáodawczyni spotkania – Kierownik Katedry Lite-ratury UkraiĔskiej KUL prof. dr. hab. Stefania Andrusiw. Badaczka lubelska, w swoim referacie zatytuáowanym Konstrujuwannia identycznosti w Īyttjetworczosti Lesi Ukrainki:
postkolonialna perspektywa, podjĊáa próbĊ interpretacji postaci i twórczoĞci àesi Ukrainki
z perspektywy dyskursu postkolonialnego, starając siĊ wyznaczyü narratywną i pisarską identycznoĞü poetki. ZauwaĪyáa, Īe problem ten naleĪy rozpatrywaü z punktu widzenia miejsca, czasu i pamiĊci. Zwróciáa uwagĊ na kwestiĊ pseudonimu pisarki – Ukrainka, który stanowiá swoistą sygnaturĊ dla jej postaw Ğrodowiskowych i dla samej twórczoĞci. Poetka – zdaniem badaczki – weszáa do literatury ukraiĔskiej manifestując antykolo-nializm Ukrainy, wystĊpując przeciw postrzeganiu kultury ukraiĔskiej jako kultury gor-szej, niĪszej, maáoruskiej[!]. W pewnym stopniu postawy te wynikaáy z obowiązku, jaki naáoĪyá na poetkĊ pseudonim/imiĊ Ukrainka, który niczym gorset obowiązku okreĞlaá, jak byü Ukrainką w literaturze i w Īyciu. W ten sposób twórczoĞü byáa korzystna w formo-waniu ukraiĔskiego dyskursu toĪsamoĞciowego. ĝwiadomoĞü/identycznoĞü àesi Ukrainki – jak podkreĞliáa prof. Andrusiw – jest modernistyczna, antynarodnicka, podwaĪająca dyskurs kolonialny i wszelkie dąĪenia kanonizujące ją za Īycia. Z kolei zabiegi moder-nistyczne, które podejmowaáa poetka ukraiĔska, byáy postrzegane przez narodników jako niepotrzebna zabawa, która tylko oddalaáa ich autorkĊ od wáasnego narodu, a przecieĪ byáo zupeánie odwrotnie.
W drugiej czĊĞci obrad, której przewodniczyá Stefan Kozak, gáos zabraáa m.in. Sylwia Wójtowicz. W przygotowanym wystąpieniu pt. Tragizm i piĊkno w dramacie „Orgia”
àesi Ukrainki poruszyáa niezwykle istotne kwestie, podjĊáa rozwaĪania zogniskowane
wokóá wartoĞci i poszukiwania ich w twórczoĞci poetki. Zwróciáa uwagĊ na tzw. kod kulturowy, którym w twórczoĞci poetki są mit i symbol – elementy uniwersalne, odzna-czające siĊ ponadczasowoĞcią. PiĊkno áączy siĊ w twórczoĞci poetki z tragizmem, kultura nadaje sens cierpieniu, które pojawia siĊ w jej twórczoĞci doĞü wczeĞnie. àesia sprzeciwia
siĊ cierpieniu, nie zgadza siĊ na waloryzacjĊ cierpienia jako warunku zbawienia. PiĊkno to wolnoĞü, o którą trzeba walczyü.
Od rozwaĪaĔ nad problemem piĊkna i tragizmu w twórczoĞci àesi Ukrainki uczestnicy seminarium przeszli za sprawą referatu Ludmiáy Siryk (UMCS) w krąg estetycznych zaáoĪeĔ neoklasycyzmu, obecnych w twórczoĞci poetki. Badaczka lubelska ugruntowaáa twierdzenie, Īe twórczoĞü àesi Ukrainki naleĪy interpretowaü w kontekĞcie zaáoĪeĔ litera-tury neoklasycznej, wszak literatura ta czerpaáa, podobnie jak twórczoĞü poetki, z kultury antyku, podstawy estetyki stanowią helleĔskie wyznaczniki dobra i piĊkna. àesia Ukrain-ka w swoją twórczoĞü wciela estetyczno-literackie zasady neoklasycyzmu, odwaĪnie przywraca antyczne tematy, które są uniwersalne. Poetka nie odgradza siĊ od rzeczy-wistoĞci poprzez wĊdrówkĊ w obce tematy, przeciwnie, wykorzystując ich uniwersalny potencjaá prowadzi dialog z rzeczywistoĞcią, ze swoim narodem.
W kolejnym wystąpieniu Marta Kaczmarczyk zaproponowaáa analizĊ twórczoĞci àesi Ukrainki, wykorzystującą bogate instrumentarium intertekstualne. Posáugując siĊ zapro-ponowaną przez Gerarda Genette’a klasyfikacją odniesieĔ transtekstualnych, w której badacz wyróĪnia nastĊpujące poziomy: intertekstualnoĞü, paratekstualnosü, metatekstual-noĞü, hipertekstualnoĞü i architekstualnoĞü zaprezentowaáa bogatą i róĪnorodną siatkĊ związków intertekstualnych obecnych w twórczoĞci àesi Ukrainki. TwórczoĞü poetki, przesiąkniĊta licznymi związkami kulturowymi, motywami, obrazami literackimi, odwo-áująca siĊ do róĪnych gatunków, stylów, dyskursów literackich, stanowi doskona-áą materiĊ dla badaĔ intertekstualnych – podsumowaáa badaczka. Wymienione przez M. Kaczmarczyk krĊgi kulturowych zapoĪyczeĔ intertekstualnych obecnych w twórczoĞci àesi Ukrainki (tekst Īycia osobistego, poetyka modernizmu, poetyka nowego dramatu europejskiego, kultura europejska, poetyka rodzaju i gatunku) stanowią przykáady naj-bardziej widocznych z „biblioteki przeczytanych tekstów” poetki. NaleĪy jednak pod-kreĞliü – co stwierdziáa sama autorka referatu – Īe twórczoĞü pisarki ukraiĔskiej prze-peániona jest odwoáaniami, których nie sposób wyliczyü z tego tylko prostego powodu, Īe niektóre z nich są trudno zauwaĪalne ze wzglĊdu na poziom i sposób ich zakodowania.
Po przerwie, podczas obrad popoáudniowych, uczestnicy seminarium wysáuchali wy-stąpieĔ m.in. Alberta Nowackiego, Mirosáawy Kaweckiej, Lubomira Puszaka i Marjany Kril. Obradom przewodniczyáa prof. Stefania Andrusiw.
Jako pierwszy zabraá gáos Albert Nowacki (TwórczoĞü àesi Ukrainki w naukowej
recepcji prof. Stefana Kozaka); w swoim wystąpieniu zaprezentowaá badania i
zaintereso-wania badawcze Stefana Kozaka zogniskowane wokóá àesi Ukrainki i jej twórczoĞci. Badacz lubelski podkreĞlaá, Īe Stefan Kozak, obok Mariana Jakóbca i Floriana Nie-uwaĪnego, byá jednym z pierwszych, który przybliĪaá czytelnikowi polskiemu nie tylko postaü poetki, ale przede wszystkim jej twórczoĞü, w tym gáównie poetycką, prezentując ją w szerokim kontekĞcie kulturowym i spoáeczno-politycznym. Prelegent zauwaĪyá, Īe w pracach Stefana Kozaka àesia Ukrainka jawi siĊ jako wybitna twórcza indywidualnoĞü, przebywająca drogĊ ewolucji od elementów poetyki narodnickiej w stronĊ utrzymanych w modernizmie koncepcji autorskich. Wprowadzenie literatury ukraiĔskiej w przestrzeĔ modernizmu europejskiego oraz zaproponowanie nowej koncepcji pisarza-indywidua-listy/modernisty stanowiáo – jak podkreĞliá Albert Nowacki, zgadzając siĊ ze stwierdze-niami Stefana Kozaka – wielką zasáugĊ poetki, wielki jej wkáad w rozwój literatury ukraiĔskiej. KoĔcząc ogląd prac Stefana Kozaka poĞwiĊconych àesi Ukraince i jej
twórczoĞci, Albert Nowacki zaznaczyá, Īe analizowane teksty charakteryzują siĊ wnik-liwoĞcią, rzetelnoĞcią i trafnoĞcią w formuáowaniu ocen i sądów, pomimo upáywającego czasu nic nie tracą ze swej aktualnoĞci i ĞwieĪoĞci naukowej, przez co zajmują waĪne miejsce wĞród polskich badaĔ áeseznawczych.
Mirosáawa Kawecka (KUL) w swoim referacie Postaü Kasandry w dramatycznej
interpretacji àesi Ukrainki oraz poetyckim odczytaniu Wisáawy Szymborskiej zwróciáa
uwagĊ na potencjaá mitu, który na przestrzeni wieków staá siĊ swego rodzaju opowieĞcią poetycką, do której moĪna powracaü i powracają twórcy w róĪnorodnych odczytaniach i interpretacjach. àesia Ukrainka równieĪ poddaáa siĊ urokowi tego mitycznego materiaáu, wykorzystując go doĞü intensywnie w caáej swojej twórczoĞci. Mirosáawa Kawecka w swoim wystąpieniu zwróciáa uwagĊ na jeden z najbardziej wyrazistych i zarazem zna-nych przykáadów interpretacji tekstu antycznego przez àesiĊ UkrainkĊ, mianowicie na poemat dramatyczny Kasandra, zestawiając go z powstaáym póĨniej utworem poetyckim Wisáawy Szymborskiej Monolog Kasandry. W trakcie analizy obu utworów krystalizują siĊ podobieĔstwa i róĪnice interpretacji obrazu trojaĔskiej wieszczki u obu pisarek, które wynikają ze specyfiki tych dwu literatur narodowych: polskiej i ukraiĔskiej, ponadto badaczka zwróciáa uwagĊ na formĊ gatunkową utworów, róĪnice czasowe powstania utworów itp.
W kolejnym wystąpieniu Lubomir Puszak mówiá o teatralnych interpretacjach utwo-rów dramatycznych àesi Ukrainki na scenach ukraiĔskich. Dokonaá analizy tego prob-lemu, omawiając poszczególne okresy popularnoĞci tych tekstów. Wspomniaá o prob-lemach wspóáczesnego àesi Ukraince teatru ukraiĔskiego, zjawisku grafomaĔstwa i ni-skim poziomie artystycznym wystawianych dramatów, dramacie braku aktora i reĪysera, którzy byliby w stanie w sposób wáaĞciwy odczytaü i zinterpretowaü dramaty poetki. Zwróciá uwagĊ na fenomen, jakim byá na gruncie ukraiĔskiego teatru Máody Teatr àesia Kurbasa i jego udane interpretacje dramatów àesi Ukrainki. Omawiając okres radziecki, badacz zwróciá uwagĊ na upolitycznienie i dostosowywanie do ideologii równieĪ utworów poetki. Najbardziej popularne w tym czasie byáy dramat-feria Lisowa pisnia oraz dramat
Kaminnyj hospodar. Charakteryzując okres wspóáczesny po odzyskaniu przez UkrainĊ
niezaleĪnoĞci, Lubomir Puszak stwierdziá, Īe wiele oĞrodków teatralnych ma w swoim repertuarze dramaty àesi Ukrainki, wciąĪ najwiĊcej jest interpretacji dramatu PieĞĔ lasu. Odbywają siĊ festiwale teatralne, w trakcie których prezentowane są sceniczne interpre-tacje utworów poetki. Wszystkie te fakty skáadają siĊ na obraz obecnoĞci àesi Ukrainki oraz jej dramaturgii w przestrzeni teatru ukraiĔskiego.
Obrady popoáudniowe zakoĔczyáo wystąpienie Marjany Kril – studentki-doktorantki, reprezentującej Instytut Kulturoznawstwa UMCS, która przedstawiáa obecnym referat dotyczący fenomenu kina poetyckiego Illenki na przykáadzie filmowej ekranizacji utworu
PieĞĔ lasu – Lisowa pisnia. Mawka. PoĞwiĊcając swoje wystąpienie analizie
wymie-nionego filmu i dramatu àesi Ukrainki zwróciáa uwagĊ na podobieĔstwa i róĪnice pomiĊdzy filmem a Ĩródáem literackim.
Obrady zakoĔczyáa dyskusja, w trakcie której gáos zabraá m.in. Stefan Kozak. Konstatowaá on fakt, Īe w trakcie seminarium zostaáy poruszone najwaĪniejsze aspekty twórczoĞci àesi Ukrainki. Spotkanie pokazaáo równieĪ róĪnorodne podejĞcia do tego problemu, które proponują róĪne pokolenia badaczy. PodkreĞliá niezaprzeczalny walor naukowy seminarium, które stanowi kolejne ogniwo w áaĔcuchu badaĔ nad twórczoĞcią
poetki ukraiĔskiej. Sáowa Kozaka uzupeániá goĞü z Kijowa – àukasz Skupejko, który zauwaĪyá, Īe pomimo iĪ seminarium miaáo doĞü kameralny charakter, to udaáo siĊ zaprezentowaü i naĞwietliü to, co najwaĪniejsze – geniusz àesi Ukrainki.
Seminarium zakoĔczyáa uroczysta kolacja, która byáa doskonaáą okazją do integracji uczestników, jednoczeĞnie pozwoliáa na mniej zobowiązujące wymiany myĞli i sądów.
Marta Kaczmarczyk, Instytut Filologii SáowiaĔskiej KUL
Konferencja: Kultura literacka emigracji rosyjskiej, ukrai
Ĕskiej i
biaáo-ruskiej XX wieku. Konteksty. Recepcja. Estetyka, Lublin, 13-15 pa
Ĩ-dziernika 2011
W dniach 13-15 paĨdziernika 2011 roku w Collegium Norwidianum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawáa II odbyáa siĊ MiĊdzynarodowa konferencja nauko-wa pt. Kultura literacka emigracji rosyjskiej, ukraiĔskiej i biaáoruskiej XX wieku. Konteksty. Recepcja. Estetyka. KonferencjĊ zorganizowaáy Katedra Literatury Rosyjskiej
oraz Katedra Literatury UkraiĔskiej Instytutu Filologii SáowiaĔskiej KUL.
Organizatorzy konferencji zgromadzili na niezwykle interesujących obradach przed-stawicieli oĞrodków naukowych z Polski i z zagranicy. Do Lublina przybyli goĞcie m.in. z Rosji (Petersburg, NiĪny Nowogród) oraz z Ukrainy (Kijów, Czerniowce). Szeroko reprezentowane podczas konferencji byáo polskie Ğrodowisko slawistyczne. Do Lublina przyjechali przedstawiciele najwaĪniejszych oĞrodków slawistycznych w Polsce: Uni-wersytetu Warszawskiego, UniUni-wersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwer-sytetu Opolskiego, UniwerUniwer-sytetu GdaĔskiego, UniwerUniwer-sytetu w Biaáymstoku, PaĔstwowej WyĪszej Szkoáy Zawodowej w OĞwiĊcimiu czy Akademii Podlaskiej w Siedlcach. Swój gáos w dyskusji wokóá zagadnieĔ dotyczących kultury literackiej emigracji rosyjskiej, ukraiĔskiej i biaáoruskiej zabrali m.in. Lucjan Suchanek, Bronisáaw Kodzis, Halina Twaranowicz, Joanna Mianowska, Danuta Szymonik, ElĪbieta Banasiuk, Liliana Kalita i inni.
WĞród uczestników konferencji nie zabrakáo równieĪ badaczy lubelskich, reprezen-tujących Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawáa II (Stefania Andrusiw, Maágorzata Matecka, Anna WoĨniak, Monika Grygiel, Monika Sidor, Agnieszka Lenart, Marta Kacz-marczyk, Mirosáawa Kawecka, Albert Nowacki, Edyta Moskowicz) oraz Uniwersytet Marii Curie-Skáodowskiej (Jan Oráowski, Maria Cymborska-Leboda, Joanna Tarnowska oraz Anna Jawdosiuk).
KonferencjĊ rozpocząá Dziekan Wydziaáu Nauk Humanistycznych prof. Krzysztof Narecki, który wyraziá zadowolenie z faktu organizacji tak ciekawej inicjatywy, jaką jest konferencja, celem której jest pochylenie siĊ nad niezmiernie waĪną – jak siĊ wyraziá –
