Kraków - Stare Miasto, ul. Senacka 3

Marek Cwetsch,Kazimierz

Radwański

Kraków - Stare Miasto, ul. Senacka 3

Informator Archeologiczny : badania 18, 130-131

1 3 0

-KBAs6#~£TAKE ЛЗАИТО Mu*««» A r e r .« ! o g le m e

S t a r e M ia ato w Krafcowia

B a d an ia p r o w a d z ił mgr Dni l z a l u z . F in a n so w a ło Muzeum A rc h e o lo g ic z n a w K rak o w ie. O sad n ictw o w c z e s n o ś r e d n io ­ w ie c z n e , p ó ź n o ś re d n io w ie c z n e i n o w o ży tn e,

Kontynuowano b a d a n ia w wykopach budow lanych 1 w azyblfcafch g e o te c h n ic z n y c h na t e r e n i e S t a ­ re g o M ia s ta , u zy sk an o s e e r e g nowych d anych co do u k s z t a ł to w a n i a t e r a s y S r e o n i e j o r a z c h a r a k t e r u w c z e sn o ś re d n io w ie c z n e g o i p ó ź n ie js z e g o o s a d n ic tw a , a tam że s t a r o m i e j s k i e j zabudow y, Сrękaw ■ze w y n ik i u zy sk an o w n a s tę p u ją c y c h p u n k ta c h :

u l . Grodzka 53 - C o lle g i u« l u r i d l e urn, wyk, 1 1 1 . b a d a n ia prow adzono w p iw n ic y p r z y p o łu d ­ nio w ej ś c i a n i e budynku, o d s ł a n i a j ą c fu n d a m e n ty , poziom y u ż y tk o w e i wkopy budow lane r e k o n s tr u o w a ­ n e j w tym m ie js c u bu d o w li h a lo w e j z XiV w ie k u , Mur te g o o b i e k t u wykonany b y ł z łam anych k am ien i w apiennych łą c z o n y c h zap raw ą. P a r t i a naziem ne /p o w y ż e j o d s a a x k l / n o s i w y raźn e Ś la d y u k ła d u w a rs­

twowego, t

u l . K an o n icza Ü. i u l . S en ack ą - J e z d n i a , P rą c e r a to w n ic z e kontynuow ano w wykopach budow­ la n y c h usytuow anych na z e w n ą trz budynku, o d s ł o n i ę t o n a w a r s tw ie n ia w czesno ś r e d n io w ie c z n e i p ó źn o - ś r e d n io w ie c z n e o ra z r e l i k t y s t a r s z y c h J o ó tn o g o ty c k ie b i n o w o ży tn y ch / budynków wykonanych p r z y u ż y c iu k a m ie n i w apiertnycn i c e g ł y . W w a rstw a c h k u ltu ro w y c h d ato w an y ch n a o k r e s od XV d o XVII w. s tw ie rd z o n o w y stęp o w an ie ż u ż l i ś w ia d c z ą c y c h p raw d o p o d o b n ie o d z i a ł a l n o ś c i w tym r e j o n i e w a r s z t a ­ t u / l u b w a r s z ta tó w / k o w a ls k ie g o ,

и х . K an o n icza , 9 1 1 1. W s z y b ik a c h g e o te c h n ic z n y c h wykonywanych w zw iązk u z p o d b ija n ie m fundam entów O li cyn s tw ie rd z o n o n a w a r s tw ie n ia w c z e s n o ś re d n io w ie c z n e /m , i n , u tw o ry g l i n i a s t e z wa­ ł u o n ro n n e g o , o tto w a n e g o na u l - x l l i w , / , r e l i k t y m ie js k ie g o muru o b ro n n eg o x XIV w, o r a z w a rs­ twy p ó ź n o ś re d n io w ie c z n e i now ożytne*

u l . K an o n icza M 5 i ł 7 . M wykopach badaw czych usy tu o w an y ch w ew nątrz o f i c y n y z a c h o d n ie j bu­ dynku n r 17 o r a z na t e r e n i e o g ro d u od s t r o n y P l a n t ro z p o z n a n o r e l i k t y b u d o w li w ykonanej z łam a­ nych k a m ie n i w apiennych łą c z o n y c h z a p ra w ą , w y s u n ię te j o k , 5 n na z e w n ą trz o d z a c h o d n ie g o l i c a muru o b ro n n e g o , » ą t o p raw dopodobnie p o z o s t a ł o ś c i w lezy lu b b a s z t y z lo k a liz o w a n e j na z a ło m ie rou- r u k u rty n o w eg o , w p a r t i i fundam entow ej te g o o b ie k tu s tw ie rd z o n o o b e c n o ś ć p io n o w e j ś c ia n y wykona­ n e j z b e le k o d ł u g . o k , ь ,5 л 1 g r u b . 30 - 40 cm, zachow anej do wy я , o k o ło 240 cm, K o n s tr u k c ja d rew n ian a w c z ę ś c i d o l n e j s ta n o w iła j e d n o c z e ś n ie p o łu d n io w e l i c o m uru, z a ś w c z ę ś c i g ó r n e j / n a w ys. dwu b e l e к - o k . 6u cm/ b y ł a obmurowana ró w n ie ż od s t r o n y z e w n ę tr z n e j, i n t e r p r e t a c j a te j - K o n ­ s t r u k c j i j e s t na obecnym e t a p i e ro z p o z n a n ia b a rd z o tr u d n a , w ydaje s i ę , ż e mamy t u do c z y n i e n i a z e sp e c y fic z n y m sposobem w y k o rz y s ta n ia drew na w o b i e k c i e murowanym, usytuow anym n a t e r e n i e z a g r o ­ żonym nierów nom iernym o s ia d a n ie m p o d ło ż a . J e s t t o bowiem o b i e k t p o ło ż o n y n a z a ło m ie t e r a s y ś r e d ­ n i e j 1 na j e j s t o k u , o p ad ający m d o ś ć g w a łto w n ie w k ie ru n k u ów czesnych B a g ie n Ż a b ie g o K ru k a. N ie można je d n a k w y k lu czy ć t a k i e i n n e j m o ż liw o ś c i, Być może j e s t to ś l a d w z n o s z e n ia b a s z t y m urow anej w m ie js c e d re w n ia n e j w ie ż y , z k t ó r e j c z ę ś ć ś c i a n w y k o rz y sta n o w k o n s t r u k c j i m uru,

M a te r ia ły i d o k u m e n ta c ja z b ad ań przechow yw ane s ą w D z ia le Krakowa P r zed lo k a c y jn e g o Muzeum A r c h e o lo g ic z n e g o .

P ra c e b ę d ą kontynuow ane w n astęp n y m ro k u ,

KRAKÓW - STARE MIASTO Muzeum A rc h e o lo g ic z n e

u l , S en ack a 3 “ „ w K rakow ie

B a d a n ia p r o w a d z ił mgr K arek C w e tsch pod nadzorem n auko­ wym d o c . d r , K a z im ie rz a R ad w ań sk ieg o , F in a n so w a ło Muzeum A r c h e o lo g ic z n e w K rakow ie i K o n se rw a to r Zabytków A rc h e ­ o lo g ic z n y c h w K rak o w ie, T r z e c i se z o n b a d a ń , S t r e f a o s a d ­ n i c z a z a c h o d n ie j c z ę ś c i O k o łu ,W cze sn e ś re d n io w ie c z e * B a d a n ia s ta n o w iły u z u p e ł n i e n i e kom pleksow ych p r a c w r e j o n i e u l . K a n o n ic z e j . n r 9 , W l a ­ ta c h 1960-1903 prow adzono s y s te m a ty c z n e b a d a n ia na u l . K a n o n ic z e j 1 9 /w ykop IV / o r a z n a u l , S e­ n a c k i e j 3 /v y k o p V /. Wykopy z o s t a i y z lo k a liz o w a n e po obu s t r o n a c h m ie js k ie g o muru o b r o n n e g o , c e ­ lem b ad ań n y ło u ś c i ś l e n i e p r z e b ie g u w ału o b ro n n e g o Okołu*

W l a t a c h 1961 i 1984 wykonano podkopy pod mur o b ro n n y od s t r o n y w s c h o d n ie j / u l , K ą n o n ie z - te j 9 , wykop IV / i z a c h o d n ie j / u l . S en ack a 3 , wykop V / w i c h o b r ę b i e n a t r a f i o n o na d re w n ia n e e l e ­ m enty k o n s t r u k c j i w c z e sn o śre d n io w ie c z n e g o w ału o b ro n n e g o , u ło ż o n e v g l i n i a s t y m n a s y p i e .

Na obecnym e t a p i e o p ra c o w a n ia wyników badań m ożna s c h a ra k te ry z o w a ć n a s t ę p u j ą c o k o n s tr u k ­ c j ę w ału ί t r z o n w ału s ta n o w iły d w ie e w e n tu a ln ie t r z y w a rstw y b e le k dębowych d ł u g o ś c i do 4 m, u ł o ­ żo n e ró w n o le g le względem s i e n i e i p r o s t o p a d l e do k ie r u n k u b ie g u w ału* w arstw y b e le k o p a d a ły pod kątem 7 v k ie ru n k u zachodnim /w k ie r u n k u b a g i e n , t*w . Ż a b ie g o K r u k ą /,

Z z e w n ą trz b e l k i 'p o k r y t e b y ły n a jp ra w d o p o d o b n ie j w a rstw ą s z c z e l n i e u ło ż o n y c h o r a n i e ,

N s t r e f i e k u lm in a c ji w e tu , n a - s z e r o k o ś c i c a 1 , 2 m w y s tę p u je s e r i a k r ó t k i c h /8 0 - 9 0 om/ b e ­ le k u ło ż o n y c h pod kątem p ro sty m względem tr z o n u k o n s t r u k c j i , s tw ie rd z o n o l w a rstw ę t a k i e j ”p r z a ­ k ł a d k i ” , c h o ć n a le ż y p rz y p u s z c z a ć i i b y ły co n a jm n ie j 2 '/p o je d y ń c z y e le m e n t γ p r o f i l u p o łu d n io ­ wym w y k o p u /*

P o s z c z e g ó ln e b e l k i A z o n u k o n s t r u k c j i r ó ż n i ę z l ę od s i e b i e , N o d s t ę p i e o k o ło 2 m w y s tę p u ­ j ą p o je d y ń c te , p o tę ż n e o k r ą g l a k i . Pom iędzy nim i z ło ż o n o k r ó t s z e 1 c i e ń s z e b e l k i ; w p i e r w s z e j / s p o d n i e j / w a rs tw ie p rz e w a ż n ie o k r ą g ł e . s tw ie rd z o n o m iędzy n im i p a l i k i u tr z y m u ją c e b e l k i pod o d ­ pow iednim k ątem . D ruga w a rstw a t o b e l k i o p r z e k r o ju p ó ł k o l i s t y m , u ło ż o n e p ł a s k a s t r o n a do sp o d u , k r ó t s z e od b e le k w arstw y n a j n i ż s z e j .

b l ł . * k u lm in a c y jn e j c z ę ś c i w ała k r ó t k i e b e l k i " p r z e k ł a d k i ' p o s i a d a j ą n i e r e g u l a r n e p r z e k r o j e . Z b liż o n e do p r o s t o k ą t a , k u lm in a c y jn a .c z ę ś ć k o n s t r u k c j i n o s i ś la d y w y raźn eg o z g n i e c e n i a p r z e z po­ t ę ż n ą s to p ę fundam entow ą m ie js k ie g o muru o b ro n n e g o , Mur t e n p o sadow iony j e s t p r a k t y c z n i e b e z p o ­ ś r e d n i o n a d rew n ian y ch e le m e n ta c h w a łu . *

- U l - '

S z e ro k o ś ć k o n s t r u k c j i d re w n ia n y c h s i ę g a 6 ,5 я* rtazyp z n im i zw iązany J e s t częściow o z n i s z ­ c z o n y , v zw iązk u z tym je g o s z e ro k o ś ć 1 yyeokośd l e s с o b e c n ie tr u d n a do sp recy zo w an ia«

P o d e ta a b ad ań u zy sk a n o c e ra m ik ą z o b rę b u k o n s t r u k c j i d re w n ia n y c n , z a b y tk i ż e la z n e , f r a g ­ m enty o b r a b ia n e g o drewna*

KRAKÓW - STARE MiAÿTO Muzeum A rc h e o lo g ic z n e

P i . W iosny Ludów w Krakowie

K o ś c ió ł WW Ś w ię ty c h

b a d a n ia p r o w a d z i l i : mgr T e re s a Radwańska, mgr Warek Cw etach / a u t o r s p r a w o z d a n ia /, N adzór naukowy spraw o* v a ł d o c , d r K a z im ie rz Radwański* F in an so w a ło Muzeum A rc h e o lo g ic z n e w K rakow ie i K o n serw a to r Zabytków Ar* c h e o lo g ic z n y c h w K rakow ie, D rugi se zo n b ad ań , P rz e d ­ p o le p ó łn o c n e j c z ę ś c i O k o łu , Wczesne śre d n io w ie c z e ,, ś r e d n io w ie c z e , o k r e s now ożytny,

W t r a k c i e p r a c ziem nych z w iąza n y ch z budową c o k o łu pom nika M ik o ła ja Z y b lik le w ic z a , na sk w e rz e P la c u W iosny Ludów o d k r y to fra g m e n t muru kam iennego zbudowanego z tz w , k o s t k i rom ańs­ k i e j , R o z p o częto s y s te m a ty c z n e b a d a n ia a r c h e o l o g i c z n a , sp o d z ie w a ją c a l g , i t o d k ry ty fra g m e n t· muru zw ią z a n y j e s t z n a j s t a r s z y f a z ą budowy K o ś c io ła ww Ś w ię ty c h , K o ś c ió ł t e n * j e s t wzmiankowa­ ny w Ź ró d ła c h z połow y X III w ,, znane s ą t e ż p ó ź n i e j s z e ź r ó d ł a d o ty c z ą c e p o sz c z e g ó ln y c h fa z je g o budowy d o momentu r o z b i ó r k i o b ie k tu /1 а 3 5 -1 Й 4 2 /. W roku i ?6i p rzeprow adzono na P la c u Wios­ ny Ludów sondażow e b a d a n ia a r c h e o l o g i c z n e , k t ó r e p o t w i e r d z i ł y znane ze ź r ó d e ł ro z p la n o w a n ie f a ­ zy g o t y c k i e j k o ś c i o ł a .

B a d a n ia m ia ły n a c e l u ro z p o z n a n ie p o łu d n io w eg o muru n a w , południow o - za c h o d n ie g o n a ­ r o ż n i k a O b ie k tu / s k a r p a n a r o ż n a / o r a z z a c h o d n ie j s t r e f y k o ś c io ła * P ra c e k o n c e n tro w a ły s i ę na z e w n ą trz o b ie k tu * W ytyczono wykopy: V, V I, V II o ł ą c z n e j p o w ie rz c h n i o k o ło do m *

WVkop v S t r a t y g r a f i a : 40 cm - humus w s p ó łc z e sn y a o 2 m w arstw y g ru z u / p o z o s ta ło ś ć ro z* b i ó r k i T s T f - T Ï 4 2 / P do 3 ,4 5 jn - w arstw y p rz e m ie s z a n e / n i e l i c z n i e w cze sn e ś re d n io w ie c z e * ś r e d ­ n io w ie c z e , o k r e s n o w o ż y tn y /, wykopy g ro b o w e/ ś r e d n io w ie c z e - o k r e s n o w o ży tn y /,

V w yniku badań o d s ł o n i ę t o o d c in e k muru p o łu d n io w eg o nawy o d łu g o ś c i 4 ,ь m wraz zg s k a r ­

p ą b o c z n ą . Na g łę b o k o ś c i 90 - 170 cm w y s tą p i ła n i e c i ą g ł a w a rstw a z ło ż o n a 2 k o s t k i ro m a ń sk ie j 0 p rz e c ię tn y m w ym iarze 15 x S cm. P o n iż e j z a r e je s to w a n o warstw ow y raur z k a m ie n i łam anych/ 3 w ar­ stw y ó g r u b o ś c i 50 - 70 cm /s p o j o n y d u żą i l o ś c i ą zapraw y w a p ie n n e j. S k arp a boczna j e s t z w ią z a ­ na z muraro nawy. Na omówione w y żej e le m e n ty o b ie k tu n a k ł a d a j ą s i ę w ą tk i c e g la n e i kam ienne z w ią­ z a n e 2 rozbudow ą p o łu d n io w eg o z a p le c z a k o ś c i o ła po ro k u 1 6Ï6 / k r u c h t a , o s s a r l a / .

Na g łę b o k o ś c i o k o ło 300, cm w y s tą p i ły wkopy grobow e c m e n ta rz a p r z y k o ś c ie ln e g o /o g o łe m 14 g ro b ó w /. S z k i e l e t y p o c h o d z ą z o k r e s u now ożytnego* Uwagę zw raca g ro b n e В /tru m n a o b i t a m ie d z la ­ nymi ć w iek am i/*

Wykop VI s t r a t y g r a f i a : do 40 cm - humus w s p ó łc z e s n y , do i 60 cm - w arstw y g ru z u /p o z o s ta ­ ł o ś ć r o z b i ó r k i 1 6 3 5 -1 0 4 2 /,

Ó d k ło n ię to p o łu d n io w o -z a c h o d n ią s k a rp ę n a ro ż n ą do g łę b o k o ś c i lbO cm. L ic a s k a rp y wykona­ ne s ą c z ę ś c io w o г k o s t k i r o m a ń s k ie j, W w ątek w łączo n o ta k ż e c io s y d u ży ch ro zm iaró w wykonane z p iask o w ca* O b se rw a c ja sz c z e g ó łó w k o n s tr u k c y jn y c h s x a rp y s k ł a n i a do t w i e r d z e n i a o wtórnym u ży ­ c i u b u d u lc a ro m ań sk ieg o *

Wykop V II S t r a t y g r a f i a : do 40 cm - humus w s p ó łc z e s n y , do 9U cm - w arstw y g ru zu z u d z i a ­ łem k o ś c i lu d z k ic h /w a rs tw ą p r z e c h o d z i do deskow anego wkopu i s i ę g a do c a l c a / , do 2,20 m - ś r e d ­ n io w ie c z n y poziom u ży tk o w y , do j , 5 m - n a w a r s tw ie n ia w c z e s n o ś re d n io w ie c z n e z wyraźnym poziomem o sa d n ic z y m n a g łę b o k o ś c i 260 - 300 cm /p o z io m p a l e n i s k / ,

4P w ykopie uchw ycono n a w a r s tw ie n ia w c z e sn o śre d n io w ie c z n e p r z e c i ę t e p r z e z wkop nowożytny 1 p a r t i ę fundam entow ą domu w i k a r i u s z y /XVXJCI w ,/* P ra c e w w ykopie n i e z o s t a ł y u k o ń czo n e, zw ra­ c a je d n a * uwagę poziom o s a d n ic z y z p a le n is k a m i o r a z w c z e s n o śre d n io w ie c z n e w arstw y z a w ie r a ją c e d u ż ą i l o ś ć k o ś c i z w ie r z ę c y c h . B l i s k i e s ą s ie d z tw o wykopu względem S karpy n ą r o ż n e j k o ś c i o ła p o z­ w a la na u z y s k a n ie w p r z y s z ł o ś c i n a w ią z a n ia s t r a t y g r a f i i , a co u tym i d z i e u ś c i ś l e n i a c h r o n o lo ­ g i i o b i e k t u .

itt t r a k c i e oadajl u z y sk a n o w ie le i n t e r e s u j ą c y c h zabytków ruchom ych: c e ra m ik ę , p rz e d m io ty

' ż e la z n e / n o ż e , podkowy, fra g m e n ty o s t r ó g l t p / , m o n e ty , m e d a lik i o r a z k r z y ż y k i pochodzące z g r o - ' bów.

P lan o w an e j e s t z l o k a l i z o w a n i e w e j ś c i a do k o ś c i o ła od s t r o n y z a c h o d n ie j o r a z o d s ł o n i ę c i e murów k a p l i c y 1 p r e z b i t e r i u m . Kluczowym problem em j e s t r o z w ią z a n ie k w e s t i i b u d u lc a ro m a ń sk ie g o , N c h w i l i o b e c n e j n a le ż y s k ł a n i a ć s i ę do t w i e r d z e n i a , i ż z o s t a ł on u ż y ty w t ó r n i e ,

KRAxèw - WAwEL K iero w n ictw o O dnow ienia Samku

Aa jo n y IV , V I I I , X, K ró le w sk ie g o i Państwowe K olory Sztuki na Wawelu

B a d a n ia te re n o w e p ro w a d z ił z e s p ó ł P ra co w n i A rc h e o lo ­ g i c z n e j KO&K. A u to r sp ra w o z d a n ia mgr Zbigniew Planow­ a ł a , K o n s u lta c ja naukową p r o f , d r h a b , J e r z y F r a z i k , F in a n so w a ło KOZK, T r z y d z ie s ty p i ą t y se z o n b a d a ń , Gro·' d z is k o i x - x m w, zamek g o ty c k i i re n e sa n so w y , r e l i k ­ t y o s a d n ic tw a s ta ro ż y tn e g o *

R ejon IV , k a t e d r a , k r y p t a z a w ie lk im o ł t a r z e m / J , F i r l e t , mgr i* P ia n o w e k i/

K ontynuowano o b s e rw a c je a r c h e o lo g i.c z n o - a r c h i t e k t o n i c z n e , prow adzone w l a t a c h I9b2 1 1963, w ykonano d o k u m e n ta c ję murów. P o t w i e r d z i ła s i ę i n t e r p r e t a c j a z 196* r , i i c z ę ś ć poziomu u i y t k o