Urszula Szulczyńska, Alicja
Kubicka
E-commerce w Polsce i Niemczech :
wyniki badań ankietowych
Ekonomiczne Problemy Usług nr 73, 659-673
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO
NR 661
EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 73
2011
d r U R S Z U L A S Z U L C Z Y Ń S K A m g r A L I C J A K U B I C K A
U n i w e r s y t e t i m . A d a m a M i c k i e w i c z a w P o z n a n i u
E-COMMERCE W POLSCE I NIEMCZECH -
WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH
Streszczenie
W arty k u le z ap rezen to w an o w y n ik i b ad ań an k ieto w y ch n a tem at preferen cji i zach o w ań k o n su m e n tó w d o k o n u jący ch z ak u p ó w z w y k o rzy stan iem In tern e tu w P o lsc e i w N iem czech . Ich celem było o k reślen ie o b sz a ró w i skali ró żn ic w y stęp u jący ch w śró d e -n ab y w c ó w w ob y d w u k rajach oraz p o ró w n an ie św iadom ości p rzy słu g u jący ch im p ra w i z ak re su ich w y korzystania.
Wprowadzenie
Ś w i a t o w a O r g a n i z a c j a H a n d l u ( W T O ) d e f i n i u j e h a n d e l e l e k t r o n i c z n y , n a z y w a n y t a k ż e t e r m i n e m e - c o m m e r c e , j a k o p r o d u k c j ę , r e k l a m ę , s p r z e d a ż i d y s t r y b u c j ę p r o d u k t ó w p o p r z e z s i e c i t e l e i n f o r m a t y c z n e 1. O b e j m u j e o n w s z y s t k i e f o r m y t r a n s a k c j i h a n d l o w y c h , k t ó r y c h p o d m i o t a m i s ą o r g a n i z a c j e o r a z o s o b y f i z y c z n e , a k t ó r e p o l e g a j ą n a e l e k t r o n i c z n y m p r z e t w a r z a n i u i t r a n s m i s j i d a n y c h z a w i e r a j ą c y c h t e k s t , d ź w i ę k l u b o b r a z 1 2. W r a p o r c i e S p e c i a l s t u d i e s 2 : E l e c t r o n i c c o m m e r c e a n d t h e r o l e o f t h e W T O w y m i e n i o n o s z e ś ć i n s t r u m e n t ó w , j a k i m i p o s ł u g u j e s i ę e - c o m m e r c e , a m i a n o w i c i e : t e l e f o n , t e l e f a x , t e l e w i z j ę , s y s t e m p ł a t n o ś c i i p r z e l e w ó w i n t e r n e t o w y c h , e l e k t r o n i c z n ą w y m i a n ę d o k u m e n t ó w ( E D I ) o r a z I n t e r n e t 3. T r a d y c y j n y h a n d e l e l e k t r o n i c z n y , w k t ó r y m s i e ć t e l e t r a n s m i s y j n a s ł u ż y t y l k o p r z e s y ł a n i u d a n y c h p o m i ę d z y e l e m e n t a m i r y n k u , z a c z ą ł s i ę r o z w i j a ć w l a t a c h 7 0 . i 8 0 ., g d y p o p u l a r n e s t a ł o s i ę r o z w i ą z a n i e E D I . W t e d y d r o g ą e l e k t r o n i c z n ą z a c z ę t o p r z e s y ł a ć d o k u m e n t y p o m i ę d z y p r z e d s i ę b i o r s t w a m i . W k r o c z e n i e h a n d l u e l e k t r o-1
E l e c t r o n i ccommerce, www.wto.org/english/thewto_e/glossary_e/electronic_commerce_e.htm.
2 A. Jaroszek,
P r a w o w ł a ś c i w e d l a u m ó w k o n s u m e n c k i c h z a w i e r a n y c h p r z e z I n t e r n e t, Wolters Klu
wer Polska, Warszawa 2009, s. 25.
3
E l e c t r o n i c c o m m e r c e a n d t h e r o l e o f t h eWTO, www.wto.org/english/tratop_e/ecom_e/
n i c z n e g o w ś w i a t I n t e r n e t u , w k t ó r y m s i e ć t e l e t r a n s m i s y j n a s t a n o w i j e d n o c z e ś n i e m e d i u m p r z e s y ł a n i a d a n y c h i t w o r z y g l o b a l n y r y n e k , n a s t ą p i ł o n a p o c z ą t k u l a t 9 0 . X X w i e k u . P r e k u r s o r a m i w te j d z i e d z i n i e b y ł y t a k i e f i r m y , j a k C i s c o S y s t e m s , F e d e r a l E x p r e s s c z y D e l l C o m p u t e r s . J e d n a k h a n d e l z u d z i a ł e m I n t e r n e t u w y g l ą d a ł w t e d y i n a c z e j n i ż o b e c n i e . P o c z ą t k o w o w m e d i u m t y m p r e z e n t o w a n o k a t a l o g i f i r m o r a z m a t e r i a ł y i n f o r m a c y j n e . R z a d k o t ą d r o g ą m o ż n a b y ł o s k ł a d a ć z a m ó w i e n i a . J e d n a k p r z e d s i ę b i o r c y s z y b k o d o s t r z e g l i k o r z y ś c i , j a k i e n i e s i e z a s o b ą I n t e r n e t i z a c z ę l i r o z s z e r z a ć d o s t ę p n ą w n i m o f e r t ę . S p r z y j a t e m u c i ą g ł y r o z w ó j I n t e r n e t u o r a z r o z w ó j t e c h n o l o g i i z n i m z w i ą z a n y c h 4. P o l s k a d o ł ą c z y ł a d o g l o b a l n e j s i e c i w 1 9 9 1 r ., j e d n a k w p i e r w s z y c h l a t a c h b y ł a o n a d o s t ę p n a t y l k o d l a ś r o d o w i s k a n a u k o w e g o . P i e r w s z y m d o s t a w c ą u s ł u g i n t e r n e t o w y c h b y ł a N a u k o w a i A k a d e m i c k a S i e ć K o m p u t e r o w a ( N A S K ) . O b e c n i e p o l s k a s i e ć r o z w i j a s i ę d y n a m i c z n i e , c z e g o d o w o d e m j e s t c h o ć b y s t a ł y w z r o s t l i c z b y a b o n e n t ó w u s ł u g d o s t ę p o w y c h d o I n t e r n e t u c z y l i c z b a d o s t a w c ó w t y c h u s ł u g . N i e m c y d u ż o w c z e ś n i e j z a z n a j o m i l i s i ę z I n t e r n e t e m , b o j u ż w 1 9 8 4 r. P o d o b n i e j a k u n a s , p r z e z d ł u g i c z a s w t y m k r a j u I n t e r n e t d o s t ę p n y b y ł t y l k o d l a ś r o d o w i s k a a k a d e m i c k i e g o . P i e r w s z y d o s t a w c a I n t e r n e t u , k t ó r y n i e b y ł p o w i ą z a n y z t y m ś r o d o w i s k i e m , r o z p o c z ą ł d z i a ł a l n o ś ć w 1 9 9 4 r. B y ł a t o f i r m a P r o v i d e r M A Z z H a m b u r g a 5.
Metodologia badań i charakterystyka próby
P r z e d m i o t e m b a d a ń o p i s a n y c h w n i n i e j s z y m o p r a c o w a n i u b y ł r y n e k e - c o m m e r c e w P o l s c e i w N i e m c z e c h . P o m i ę d z y t y m i d w o m a k r a j a m i i s t n i e j e w i e l e r ó ż n i c . P o l e g a j ą m .i n . n a r ó ż n i c a c h w z a c h o w a n i u k o n s u m e n t ó w o r a z s p r z e d a w c ó w w z a k r e s i e e - c o m m e r c e . C e l e m p o z n a w c z y m b a d a ń b y ł o z a t e m o k r e ś l e n i e , n a j a k ą s k a l ę i w j a k i c h o b s z a r a c h t e r ó ż n i c e w y s t ę p u j ą , a t a k ż e o k r e ś l e n i e p r o f i l u i p r e f e r e n c j i o d b i o r c ó w e - c o m m e r c e w o b u k r a j a c h o r a z p o r ó w n a n i e ś w i a d o m o ś c i e - k l i e n - t ó w w o b u k r a j a c h o d n o ś n i e d o p r z y s ł u g u j ą c y c h i m p r a w . N a p o t r z e b y b a d a ń p r z y j ę t o n a s t ę p u j ą c e h i p o t e z y : 1. N i e m i e c k i r y n e k e - c o m m e r c e r ó ż n i s i ę o d p o l s k i e g o . 2 . M i e s z k a ń c y N i e m i e c c h ę t n i e j k o r z y s t a j ą z u s ł u g e - c o m m e r c e n i ż P o l a c y . 3 . P r e f e r e n c j e e - k l i e n t ó w r ó ż n i ą s ię w o b u k r a j a c h . 4 . O b y w a t e l e n i e m i e c c y s ą b a r d z i e j ś w i a d o m i s w o i c h p r a w k o n s u m e n c k i c h . D o b a d a ń z a s t o s o w a n o m e t o d ę a n k i e t o w ą . P r z y g o t o w a n o d w i e a n k i e t y , p o j e d n e j d l a r e s p o n d e n t ó w z k a ż d e g o z w y m i e n i o n y c h p a ń s t w . Z o s t a ł y o n e s f o r m u ł o w a n e w p o d o b n y s p o s ó b , z w y k o r z y s t a n i e m j ę z y k a w ł a ś c i w e g o d l a d a n e g o k r a ju .
4 B. Gregor, M. Stawiszyński, e-Commerce, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2002,
s. 80-81.
E-commerce w Polsce i Niemczech - wyniki badań ankietowych
661 B a d a n i a p r z e p r o w a d z o n o n a g r u p i e 2 0 0 o s ó b , p o 1 0 0 z k a ż d e g o p a ń s t w a . B y ł y to o s o b y d o b r a n e p r z y p a d k o w o . B a d a n i a z o s t a ł y r o z p o c z ę t e w l i p c u , a z a k o ń c z o n e p o d k o n i e c s i e r p n i a 2 0 1 0 r. R e s p o n d e n c i a n o n i m o w o o d p o w i e d z i e l i n a 2 5 p y t a ń a n k ie t y . W p o l s k i m b a d a n i u w z i ę ł o u d z i a ł 6 7 k o b i e t i 3 3 m ę ż c z y z n , n a t o m i a s t w N i e m c z e c h p r z e b a d a n o 5 4 k o b i e t y o r a z 4 6 m ę ż c z y z n z r ó ż n y c h g r u p w i e k o w y c h . S t r u k t u r ę o b y d w u p r ó b p o d w z g l ę d e m w i e k u z a p r e z e n t o w a n o n a r y s u n k u 1. R ys. 1. P o d z iał pró b y ze w zg lęd u n a w ie k b ad an y ch Ź ródło: b ad an ia w łasne. N a j w i ę c e j o s ó b p r z e b a d a n y c h w P o l s c e m i e s z k a w m i e ś c i e p o n i ż e j 1 0 0 ty s . m i e s z k a ń c ó w ( 5 3 % o g ó ł u ) . Z a ś d o m i n u j ą c a l i c z b a r e s p o n d e n t ó w z N i e m i e c m i e s z k a w m i e ś c i e p o w y ż e j 1 m l n m i e s z k a ń c ó w ( 2 6 % o g ó ł u ) . S p o ś r ó d b a d a n y c h z P o l s k i n a j m n i e j s z a l i c z b a o s ó b p o c h o d z i ł a z m i a s t p o w y ż e j 1 m l n m i e s z k a ń c ó w ( 6 % o g ó ł u ) , a z N i e m i e c - z m i a s t o l i c z b i e m i e s z k a ń c ó w w p r z e d z i a l e o d 5 0 0 ty s . d o 1 m l n ( 1 3 % o g ó ł u ) . S t r u k t u r ę r e s p o n d e n t ó w w e d ł u g m i e j s c a z a m i e s z k a n i a p r z e d s t a w i o n o n a r y s u n k u 2 . W p y t a n i u o p o z i o m w y k s z t a ł c e n i a o d p o w i e d z i d o p a s o w a n o d o w a r u n k ó w p o s z c z e g ó l n y c h k r a j ó w . W N i e m c z e c h n i e m a b o w i e m r o z g r a n i c z e n i a n a w y k s z t a ł c e n i e ś r e d n i e i p o d s t a w o w e , z a m i a s t t e g o w y s t ę p u j e t z w . S c h u l a u s b i l d u n g , k t ó r e z a w i e r a w s o b i e o b a w y m i e n i o n e p o z i o m y . S t r u k t u r ę p r ó b y z e w z g l ę d u n a w y k s z t a ł c e n i e z a p r e z e n t o w a n o n a r y s u n k u 3 . N a r y s u n k u 4 z o b r a z o w a n o p o z i o m m i e s i ę c z n y c h d o c h o d ó w n e t t o d e k l a r o w a n y c h p r z e z r e s p o n d e n t ó w . R o z k ł a d d o c h o d ó w b a d a n y c h r ó ż n i s i ę w o b u k r a j a c h . M o ż n a z a u w a ż y ć , ż e w P o l s c e n a j w i ę c e j b a d a n y c h o s i ą g a d o c h ó d w p r z e d z i a l e o d 1 ty s . d o 2 t y s . z ł ( 3 7 % o g ó ł u ) . W N i e m c z e c h n a j w i ę c e j r e s p o n d e n t ó w ( 1 9 % o g ó ł u )wstrzymało się od podania informacji na temat wysokości dochodów. Rozkład
dochodów wśród osób, które ujawniły ich poziom w Niemczech, jest bardziej rów
nomierny niż w Polsce. W tej grupie nieznacznie dominowały (stanowiąc 17%
respondentów) osoby, które deklarowały dochód w przedziale 2-4 tys. zł miesięcz
nie, czyli 500-1000 euro.
miasto powyżej 1 mln mieszkańców miasto od 500 tys. do 1 mln mieszkańców miasto od 100 do 500 tys. mieszkańców
miasto poniżej 100 tys. mieszkańców
wieś
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 4 0% 4 5% 50% 55%
Rys. 2. Struktura próby według miejsca zamieszkania
Źródło: badania własne.
Rys. 3. Podział respondentów ze względu na poziom wykształcenia
Źródło: badania własne.
E-commerce w Polsce i Niemczech - wyniki badań ankietowych
663poniżej 1 tys. zł (250 euro)
1 -2 tys. zł (250 -5 0 0 euro)
2 -4 tys. zł (500-1000 euro)
4 - 6 tys. zł (1-1 ,5 tys. euro)
6 -8 tys. zł (1 ,5 -2 tys. euro)
8 -1 2 tys. zł (2 -3 tys. euro)
1 2-16 tys. zł (3 -4 tys. euro)
16 tys. zł i więcej (4 tys. euro i więcej)
brak odpowiedzi
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 4 0%
R ys. 4. S tru k tu ra p róby w ed łu g w y so k o ści osiąg an y ch m iesięczn ie d o c h o d ó w netto Ź ródło: b ad an ia w łasne.
Polacy i Niemcy jako klienci w handlu elektronicznym
W b a d a n i u w z i ę ł y u d z i a ł z a r ó w n o o s o b y k o r z y s t a j ą c e z I n t e r n e t u j a k i t e , k t ó r e g o n i e u ż y w a j ą . W P o l s c e 3 % b a d a n y c h n i e u ż y w a I n t e r n e t u , n a t o m i a s t w N i e m c z e c h t a k i e o s o b y n i e w z i ę ł y u d z i a ł u w b a d a n i u . D w i e z t r z e c h o s ó b n i e k o r z y s t a j ą - c y c h z I n t e r n e t u s p o ś r ó d p o l s k i c h r e s p o n d e n t ó w s ą t o o s o b y z p r z e d z i a ł u w i e k o w e g o 6 5 l a t i w i ę c e j ( c z y l i w s z y s t k i e p r z e b a d a n e o s o b y w t y m p r z e d z i a l e w i e k o w y m ) o r a z j e d n a o s o b a w w i e k u m i ę d z y 2 0 a 3 0 la t. S i e d e m n a s to p r z e b a d a n y c h o s ó b w P o l s c e n i e k u p u j e a n i n a a u k c j a c h , a n i w s k l e p a c h i n t e r n e t o w y c h . Z k o l e i w N i e m c z e c h n i e k u p u j e z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u s z e ś c i u n a s t u a n k i e t o w a n y c h . W p r z e c i w i e ń s t w i e d o b a d a n y c h z P o l s k i , w N i e m c z e c h w s z y s t k i e o s o b y , k t ó r e w z i ę ł y u d z i a ł w b a d a n i u w p r z e d z i a l e 6 5 l a t i w i ę c e j , k u p u j ą z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u . W i ę k s z a w ś r ó d b a d a n y c h l i c z b a o s ó b s t a r s z y c h k o r z y s t a j ą c y c h a k t y w n i e z I n t e r n e t u w N i e m c z e c h p r a w d o p o d o b n i e w y n i k a z t e g o , ż e I n t e r n e t w N i e m c z e c h p o j a w i ł s ię o w i e l e w c z e ś n i e j n i ż w n a s z y m k r a j u . Z o b s e r w a c j i w y n i k a p o n a d t o , ż e w N i e m c z e c h o s o b y s t a r s z e s ą b a r d z i e j z i n t e g r o w a n e z e s p o ł e c z e ń s t w e m , b a r d z i e j a k t y w n e i b a r d z i e j o t w a r t e n a n o w o ś c i . Z a p y t a n o r e s p o n d e n t ó w , c z y k u p u j ą w s k l e p a c h i n t e r n e t o w y c h o r a z c z y b i o r ą u d z i a ł w a u k c j a c h i n t e r n e t o w y c h . A ż 8 9 % b a d a n y c h P o l a k ó w r o b i z a k u p y w s k l e p a c h i n t e r n e t o w y c h , p o d c z a s g d y w ś r ó d N i e m c ó w t e n o d s e t e k w y n o s i 9 1 % . I n a c z e j j e s t w p r z y p a d k u a u k c j i i n t e r n e t o w y c h , w k t ó r y c h P o l a c y c h ę t n i e j b i o r ą u d z i a ł ( 7 3 % b a d a n y c h w o b e c 6 1 % r e s p o n d e n t ó w n i e m i e c k i c h ) . J e s t t o p r a w d o p o d o b n i e s p o w o d o w a n e d o m i n a c j ą i o g r o m n ą p o p u l a r n o ś c i ą z n a n e g o p o l s k i e g o p o r t a l u a u k
c y j n e g o A l l e g r o . W N i e m c z e c h p o r t a l e a u k c y j n e n i e s ą t a k p o p u l a r n e , d l a t e g o n i e m o g ą s ię p o c h w a l i ć t a k d u ż y m u d z i a ł e m w r y n k u . R e s p o n d e n t ó w z a p y t a n o t a k ż e , j a k c z ę s t o k u p u j ą p r z e z I n t e r n e t. O d p o w i e d z i n a t o p y t a n i e z o s t a ł y p r z e d s t a w i o n e n a r y s u n k u 5 . Z b a d a ń w y n i k a , ż e p o l s c y r e s p o n d e n c i k u p u j ą p r z e z I n t e r n e t n a j c h ę t n i e j r a z d o r o k u l u b c z ę ś c i e j ( 4 4 % o g ó ł u ) , n a t o m i a s t n i e m i e c c y a n k i e t o w a n i r o b i ą t o r a z w m i e s i ą c u i c z ę ś c i e j ( 3 8 % ) . N a j m n i e j a n k i e t o w a n y c h d e k l a r o w a ł o z a k u p y w I n t e r n e c i e r a z w t y g o d n i u l u b c z ę ś c i e j . W ś r ó d P o l a k ó w j e d n a k d e k l a r a c j ę t a k ą z ł o ż y ł y t y l k o d w i e o s o b y , w o b e c a ż d w u n a s t u N i e m c ó w .
raz w tygodniu i częściej
raz w miesiącu i częściej
raz do roku i częściej
rzadziej niż raz w roku
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 4 0% 4 5%
R ys. 5. C zęsto tliw o ść d o k o n y w an ia w śród b ad an y ch z ak u p ó w p rzez In tern et Ź ródło: b ad an ia w łasne. P o p r o s z o n o r e s p o n d e n t ó w o o k r e ś l e n i e s u m y p i e n i ę d z y w y d a n y c h n a z a k u p y p r z e z I n t e r n e t w r o k u p o p r z e d z a j ą c y m b a d a n i e . J a k w y n i k a z r y s u n k u 6 , n a j w i ę k s z a l i c z b a p o l s k i c h r e s p o n d e n t ó w ( 3 4 % ) w y d a ł a w 2 0 0 9 r. k w o t ę p o m i ę d z y 1 0 0 a 5 0 0 z ł, n a t o m i a s t 4 0 % n i e m i e c k i c h b a d a n y c h w y d a ł o s u m ę r z ę d u 2 5 0 - 1 2 5 0 e u r o ( c z y l i w p r z e d z i a l e 1 - 5 t y s . z ł) . T e s t n i e z a l e ż n o ś c i c h i k w a d r a t w y k a z a ł , ż e z p r a w d o p o d o b i e ń s t w e m 9 5 % p o m i ę d z y d e k l a r o w a n y m p o z i o m e m d o c h o d ó w i p o z i o m e m w y d a t k ó w n a z a k u p y d o k o n a n e w I n t e r n e c i e w P o l s c e w y s t ę p u j e z a l e ż n o ś ć s t a t y s t y c z n i e i s t o t n a , n a t o m i a s t w N i e m c z e c h n i e w y s t ę p u j e . Z a t e m n a l e ż y s ą d z i ć , ż e n a r e l a t y w n i e w y ż s z ą w a r t o ś ć w y d a t k ó w n a d o b r a i u s ł u g i k u p o w a n e p r z e z I n t e r n e t p r z e z a n k i e t o w a n y c h o b y w a t e l i N i e m i e c w p o r ó w n a n i u z P o l s k ą m a j ą w p ł y w i n n e c z y n n i k i n i ż p o z i o m d o c h o d ó w 6.
6
Wszystkie testy nieparametryczne cytowane w niniejszym opracowaniu wykonano według zasad
przedstawionych w rozdziale 14.9 podręcznika A.D. Aczel, Statystyka w zarządzaniu. Pełny wykład,
Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000.
E-commerce w Polsce i Niemczech - wyniki badań ankietowych
6 65brak odpowiedzi
10 tys. zł i więcej (2500 euro i więcej)
5 -1 0 tys. zł (1250-2500 euro) 1-5 tys. zł (250-1250 euro) 500-1000 zł (1 25-250 euro) 100-500 zł (25-1 2 5 euro) 0 -1 0 0 zł (0-25 euro) 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 4 0% 4 5% R ys. 6. D ek laracje re sp o n d en tó w n a tem at kw o t w y d an y ch n a zak u p y w In tern ecie
Ź ródło: b ad an ia w łasne. W p y t a n i u o s p o s ó b , w j a k i r e s p o n d e n c i p ł a c ą z a z a k u p y w I n t e r n e c i e , t r z e b a b y ł o z r ó ż n i c o w a ć o d p o w i e d z i w a n k i e t a c h p o l s k i e j i n i e m i e c k i e j . P o w o d e m t e g o s ą r ó ż n e s y s t e m y p ł a t n o ś c i s t o s o w a n e w o b u k r a j a c h . W N i e m c z e c h , o p r ó c z z n a n e j w P o l s c e o p ł a t y z a z a l i c z e n i e m p o c z t o w y m ( n i e m . N a c h n a h m e ) , p r z e l e w u n a p o c z c i e c z y p r z e z I n t e r n e t ( w N i e m c z e c h w y s t ę p u j e p o d j e d n ą n a z w ą V o r k a s s e ) , o p ł a t y k a r t ą k r e d y t o w ą ( n i e m . K r e d i t k a r t e ) c z y s y s t e m u p ł a t n o ś c i i n t e r n e t o w e j ( n i e m . O n l i n e - Z a h l u n g s s y s t e m ) , w y s t ę p u j e m o ż l i w o ś ć o p ł a t y w t e r m i n i e p ó ź n i e j s z y m , p o o t r z y m a n i u t o w a r u ( n i e m . R e c h n u n g ) o r a z p o b r a n i e p r z e z b a n k p i e n i ę d z y z k o n t a k l i e n t a ( n i e m . B a n k e i n z u g ) . D l a t e g o t e ż s t r u k t u r ę o d p o w i e d z i w z a k r e s i e s p o s o b ó w p ł a t n o ś c i z a z a k u p y w I n t e r n e c i e p r z e d s t a w i o n o n a r y s u n k a c h 7 i 8.
R ys. 7. S tru k tu ra o dpow iedzi w zak resie sto so w an y ch p rzez b ad an y ch z P olski form o p łat za zak u p y w In tern ecie
R ys. 8. S tru k tu ra o d p o w ied zi w zak resie sto so w an y ch przez b ad an y ch z N iem iec fo rm o p łat za zak u p y w In tern ecie
Ź ródło: b a d an ia w łasne. Z n a j b a r d z i e j p o p u l a r n ą m e t o d ą p ł a t n o ś c i w N i e m c z e c h b y ł o z w i ą z a n e k o l e j n e p y t a n i e a n k i e t y , d o k t ó r e g o o d p o w i e d z i t a k ż e z o s t a ł y d o p a s o w a n e d o r ó ż n i c w y s t ę p u j ą c y c h w o b u k r a j a c h . W P o l s c e z a p y t a n o r e s p o n d e n t ó w , c z y k u p o w a l i b y c z ę ś c i e j , g d y b y m o g l i p ł a c i ć w t e r m i n i e p ó ź n i e j s z y m ( c z y l i p e r R e c h n u n g ) . J a k w y n i k a z o d p o w i e d z i , w i ę k s z o ś c i b a d a n y c h ( 6 8 % ) j e s t t o o b o j ę t n e , a t y l k o 1 2 % d e k l a r u j e , ż e k u p o w a ł o b y c z ę ś c i e j . M o ż l i w e , ż e w y n i k a t o z n i e z n a j o m o ś c i d a n e j m e t o d y , a t y m s a m y m z e s c e p t y c z n e g o p o d e j ś c i a d o n i e j p o l s k i c h a n k i e t o w a n y c h . W N i e m c z e c h , g d z i e t a k i s y s t e m p ł a t n o ś c i i s t n i e j e , z a p y t a n o b a d a n y c h , c z y m a d l a n i c h z n a c z e n i e , ż e z a z a k u p i o n y t o w a r m o g ą p ł a c i ć w t e r m i n i e p ó ź n i e j s z y m . J a k s ię o k a z u j e , d l a 5 0 % b a d a n y c h m a t o z n a c z e n i e , a t y l k o d l a 3 7 % f a k t t e n j e s t o b o j ę t n y . R e s p o n d e n t ó w p o p r o s z o n o o o k r e ś l e n i e c z ę s t o t l i w o ś c i k u p o w a n i a z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u t o w a r ó w z r ó ż n y c h g r u p . O d p o w i e d z i w y s k a l o w a n o o d 1 d o 6 , g d z i e 1 o z n a c z a ł o c z ę s t o t l i w o ś ć n a j m n i e j s z ą , a 6 - n a j w y ż s z ą . U z y s k a n e w y n i k i z a p r e z e n t o w a n o w t a b e l i 1. W P o l s c e p r o d u k t e m n a j c z ę ś c i e j k u p o w a n y m p r z e z b a d a n y c h z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u j e s t o d z i e ż . Z a k u p y t e g o p r o d u k t u 15 r e s p o n d e n t ó w d o k o n u j e z n a j w y ż s z ą p o d a n ą c z ę s t o t l i w o ś c i ą . P o p u l a r n o ś c i ą c i e s z ą s i ę t a k ż e k o s m e t y k i o r a z , p o r ó w n o , k s i ą ż k i i b i l e t y n a k o n c e r t y , p r z e d s t a w i e n i a itp . N a j m n i e j p o p u l a r n y m i p r o d u k t a m i s ą ż y w n o ś ć o r a z l e k a r s t w a . C z ę s t o t l i w o ś ć z a k u p ó w p r z e z I n t e r n e t t y c h g r u p t o w a r o w y c h l i c z b ą 1 o z n a c z y ł o o d p o w i e d n i o 8 5 % i 8 1 % b a d a n y c h . Z k o l e i t o w a r e m n a j c z ę ś c i e j k u p o w a n y m p r z e z N i e m c ó w z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u s ą k s i ą ż k i ( 2 3 w s k a z a ń n a n a j w y ż s z ą c z ę s t o t l i w o ś ć z a k u p ó w ) o r a z b i l e t y l o t n i c z e , k o l e j o w e l u b a u t o b u s o w e ( 2 0 w s k a z a ń ) . P o d o b n i e j a k w ś r ó d p o l s k i c h a n k i e t o w a n y c h , n a j r z a d z i e j n i e m i e c c y b a d a n i z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u k u p u j ą j e s t ż y w n o ś ć . P r a w i e r ó w n i e r z a d k o k u p u j ą o n i k o s m e t y k i , k t ó r e w ś r ó d p o l s k i c h
E-commerce w Polsce i Niemczech - wyniki badań ankietowych
6 67b a d a n y c h b y ł y w s k a z a n e j a k o k u p o w a n e s t o s u n k o w o c z ę ś c i e j . M o ż e m i e ć t o z w i ą z e k z d o m i n a c j ą w N i e m c z e c h s i e c i t r a d y c y j n y c h s k l e p ó w z k o s m e t y k a m i . M a j ą o n e b a r d z o k o n k u r e n c y j n e c e n y i d u ż ą l i c z b ę f i l i i w p r a w i e k a ż d y m m i e ś c i e .
T abela 1 D ek laracje b ad an y ch P o la k ó w i N ie m c ó w n a tem at często tliw o ści ku p o w an ia po szczeg ó ln y ch
p ro d u k tó w za p o śred n ictw em In tern e tu
P r o d u k t C z ęs to tliw o ść z a k u p u d e k la r o w a n a p rz e z P o la k ó w C z ęs to tliw o ść z a k u p u d e k la r o w a n a p rz e z N iem có w 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 liczb a w sk azań K siążki 42 12 14 10 9 9 24 6 11 13 19 23 O dzież 36 8 14 10 14 15 32 20 14 11 8 8 S p rzęt A G D 67 7 7 8 4 3 38 23 17 8 8 0 S p rzęt R T V 55 10 12 5 6 4 25 9 23 19 13 6 S p rzęt k o m p u te row y 46 7 18 9 7 7 27 12 16 15 18 6 B ilety n a k o n cer ty, p rzed staw ien ia hp 52 14 11 5 3 9 28 18 10 10 15 13 B ilety lotnicze, k o lejow e lub au tobusow e 55 9 10 4 7 8 34 10 9 7 17 20 W czasy 66 6 11 3 3 3 61 7 6 5 7 2 Ż y w ność 85 2 3 1 0 1 76 7 2 3 0 0 K osm etyki 39 11 12 11 12 10 63 12 7 7 1 2 L ek arstw a 81 3 2 2 4 1 58 6 9 6 5 6 Ź ródło: b ad an ia w łasne. Z o d p o w i e d z i b a d a n y c h n a p y t a n i e , c z y k u p i l i b y p r z e z I n t e r n e t n i e z n a n y im p r o d u k t , w y n i k a , ż e a ż 4 8 % a n k i e t o w a n y c h P o l a k ó w n a t a k i k r o k b y s i ę n i e z d e c y d o w a ł o . W ś r ó d N i e m c ó w o d p o w i e d z i t a k i e j u d z i e l i ł o 3 3 % b a d a n y c h . Z k o l e i w i ę k s z o ś ć n i e m i e c k i c h r e s p o n d e n t ó w ( 5 2 % ) z d e c y d o w a ł a b y s i ę n a t a k i k r o k , a le t y l k o w p r z y p a d k u z a u f a n e g o s p r z e d a w c y . J e s t t o s y g n a ł d l a w ł a ś c i c i e l i e - s k l e p ó w , ż e w a r t o b u d o w a ć r e l a c j e z k l i e n t e m , a b y w z b u d z i ć j e g o z a u f a n i e . T e n k i e r u n e k d z i a ł a n i a w p r z y p a d k u p o l s k i e g o e - c o m m e r c e s t a n o w i o b s z a r s t o s u n k o w o z a n i e d b a n y 7. J e d n o z p y t a ń a n k i e t y p o ś w i ę c o n o z b a d a n i u w a ż n o ś c i d l a n a b y w c ó w r ó ż n y c h c z y n n i k ó w m o g ą c y c h m i e ć w p ł y w n a w y b ó r s k l e p u i n t e r n e t o w e g o j a k o m i e j s c a z a k u p u ( ta b . 2 ). R e s p o n d e n c i z o b u k r a j ó w z o s t a l i p o p r o s z e n i o d o k o n a n i e o c e n y
7
W Niemczech o wiele więcej osób bierze udział w programach lojalnościowych (47% ogółu) niż
w Polsce. Zob. www.de.statista.com/statistik/diagramm/studie/105402/umfrage/teilnahme-an-einem-
bonusprogramm-besitz-von-kundenkarte. W naszym kraju w 2009 r. tylko 19,30% osób brało udział
w tego typu programach, czyli o ponad połowę mniej niż u naszych sąsiadów. Zob. www.egospo
darka.pl/46994,Programy-lojalnosciowe-mniej-atrakcyjne,1,39,1.html. Należy także dodać, że z roku
na rok liczba uczestników tych programów w Polsce maleje. Zob. www.egospodarka.pl/44563,Karty-
lojalnosciowe-w-opinii-Polakow,1,39,1.html.
w a ż n o ś c i w y m i e n i o n y c h c z y n n i k ó w w s k a l i o d 1 d o 6 ( w a ż n o ś ć n a j w y ż s z a ) . P o l s c y b a d a n i n a j w y ż e j o c e n i l i o s z c z ę d n o ś ć c z a s u o r a z n i s k i e c e n y . M o ż l i w o ś ć k u p o w a n i a w i n n y c h k r a j a c h z o s t a ł a w s k a z a n a p r z e z n i c h j a k o c z y n n i k n a j m n i e j w a ż n y (2 3 w s k a z a n i a i s t o t n o ś c i n a n a j n i ż s z y m p o z i o m i e ) . J e d n a k p r a w i e t y l e s a m o o s ó b , b o 2 2 , u z n a ł o t e n c z y n n i k j a k o b a r d z o w a ż n y . N a t o m i a s t n i e m i e c c y r e s p o n d e n c i z a n a j w a ż n i e j s z y c z y n n i k u z n a l i d o s t ę p n o ś ć c a ł ą d o b ę . P o d o b n i e j a k w P o l s c e , w N i e m c z e c h n a j s ł a b i e j z o s t a ł a o c e n i o n a m o ż l i w o ś ć k u p o w a n i a w i n n y c h k r a j a c h ( 1 8 w s k a z a ń n a n a j n i ż s z y m p o z i o m i e i s t o t n o ś c i ) . T abela 2 D ek laracje re sp o n d en tó w z P o lsk i i z N iem iec n a te m a t w ażn o ści czy n n ik ó w
w p ły w ający ch n a w y b ó r sklepu in tern eto w eg o ja k o m iejsca zak u p u
C z y n n ik
W a ż n o ś ć c z y n n ik a
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
liczb a w sk az ań w śród resp o n d en tó w z P olski
liczba w sk az ań w śró d resp o n d en tó w z N iem iec D o stęp n o ść c a łą d obę 17 4 7 14 13 43 9 4 6 8 18 53 N isk ie ceny 3 0 3 6 20 66 3 3 10 9 27 48 O szczęd n o ść czasu 6 2 3 7 13 67 5 3 7 8 30 47 D u ży w y b ó r p ro d u k tó w 5 0 0 14 17 60 7 3 9 14 25 39 M o żliw o ść k u p o w an ia w in n y ch krajach 23 11 17 13 9 22 18 10 8 20 20 22 Ź ródło: b ad an ia w łasne. D a n e z a m i e s z c z o n e w t a b e l i 3 o d n o s z ą s i ę d o p r o ś b y o o c e n ę z n a c z e n i u r ó ż n y c h n a r z ę d z i p r o m o c j i n a d e c y z j e b a d a n y c h o z a k u p i e w s k l e p i e i n t e r n e t o w y m . O k a z a ł o s ię , ż e n a j w i ę k s z a l i c z b a z a r ó w n o p o l s k i c h , j a k i n i e m i e c k i c h r e s p o n d e n t ó w z a b a r d z o w a ż n e n a r z ę d z i e p r o m o c j i u z n a ł a b e z p ł a t n ą p r z e s y ł k ę o r a z p r o m o c j e c e n o w e . Z a n a j m n i e j w a ż n ą w o b u k r a j a c h z o s t a ł a u z n a n a r e k l a m a . A ż 2 5 o s ó b z P o l s k i i 3 6 z N i e m i e c u z n a ł o j ą z a n a r z ę d z i e p r o m o c j i n a j m n i e j i s t o tn e . T abela 3 O cen a w ażn o ści fo rm p rom ocji sto so w an y ch p rzez sp rzed aw có w d la decyzji n ab y w có w
o zak u p ie w sklepie in tern eto w y m
C z y n n ik
W a ż n o ś ć fo rm y p r o m o c ji
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
liczb a w sk az ań w śród resp o n d e n tó w z P olski liczb a w sk azań w śród re sp o n d en tó w z N iem iec R ek lam a 25 16 14 20 10 13 36 25 14 11 5 8 P ro m o cje cenow e 10 5 10 19 27 29 10 11 10 18 18 32 P ro d u k ty gratisow e 16 10 15 19 20 18 32 20 11 14 9 13 K u p o n y p ro m o cy j ne 20 15 19 16 14 14 28 15 17 11 15 12
B ezp łatn a p rzesyłka 9 2 2 12 25 48 5 3 6 18 24 43
E-commerce w Polsce i Niemczech - wyniki badań ankietowych
6 6 9 B a d a n o r ó w n i e ż , j a k i e c z y n n i k i z n i e c h ę c a j ą a n k i e t o w a n y c h d o d o k o n y w a n i a z a k u p ó w z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u . P o d u w a g ę b y l i b r a n i z a r ó w n o r e s p o n d e n c i , k t ó r z y k u p u j ą w s k l e p a c h i n t e r n e t o w y c h l u b b i o r ą u d z i a ł w a u k c j a c h , j a k i c i, k t ó r z y t e g o n i e r o b i ą . W t a b e l i 4 p r z e d s t a w i o n o z e s t a w i e n i e o d p o w i e d z i d o t y c z ą c y c h te j k w e s t i i . T abela 4 D ek laracje b ad an y ch n a tem at c zy n n ik ó w z n ie ch ęcający ch ich do ku p o w an iaw sk lep ach in tern eto w y ch
C z y n n ik
In te n s y w n o ś ć o d d z ia ły w a n ia
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
liczb a w sk azań w śród re sp o n d en tó w z P olski
liczb a w sk azań w śród resp o n d e n tó w z N iem iec B rak zau fa n ia do sp rzed aw
cy 10 6 8 13 19 44 12 10 9 9 27 33
B rak zau fa n ia do o fero w a
ny ch form zap łaty 16 6 10 14 19 33 11 10 12 10 22 35
B rak m ożliw ości u p rzed
nieg o o b ejrzen ia p roduktu 10 2 12 14 18 43 5 6 14 12 26 35
W y so k ie k oszty w ysy łk i to w aru płaco n e przez n a byw cę 8 0 10 15 23 44 9 6 12 9 22 41 Ź ródło: b ad an ia w łasne. J a k w y n i k a z p r z e d s t a w i o n y c h d a n y c h , w ś r ó d p o l s k i c h a n k i e t o w a n y c h c z y n n i k i e m n a j c z ę ś c i e j w y m i e n i a n y m j a k o b a r d z o z n i e c h ę c a j ą c y d o d o k o n y w a n i a z a k u p ó w z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u j e s t b r a k z a u f a n i a d o s p r z e d a w c y n a r ó w n i z w y s o k i m i k o s z t a m i p o z y s k a n i a t o w a r u ( p o 4 4 w s k a z a n i a n a n a j w y ż s z ą i n t e n s y w n o ś ć o d d z i a ł y w a n i a ) . N a l e ż y z a t e m s t w i e r d z i ć , ż e o s t a t n i z w y m i e n i o n y c h c z y n n i k ó w o d g r y w a w a ż n ą r o l ę w ś r ó d p o l s k i c h r e s p o n d e n t ó w j a k o e l e m e n t s k ł a n i a j ą c y d o d o k o n y w a n i a z a k u p ó w w s k l e p a c h t r a d y c y j n y c h . P o n i e w a ż a ż 7 0 % b a d a n y c h P o l a k ó w u z n a j e b r a k k o s z t ó w z a k u p u ( t r a n s p o r t u ) z a c z y n n i k w n a j w y ż s z y m s t o p n i u d e c y d u j ą c y o w y b o r z e s k l e p u t r a d y c y j n e g o j a k o m i e j s c a z a k u p ó w ( o c e n i a w a ż n o ś ć t e g o c z y n n i k a n a p o z i o m i e 6 i 5 w s k a l i 6 - s t o p n i o w e j ) . T a k ż e w ś r ó d n i e m i e c k i c h b a d a n y c h w y s o k i e k o s z t y w y s y ł k i t o w a r u p ł a c o n e p r z e z n a b y w c ę z o s t a ł y w s k a z a n e j a k o n a j b a r d z i e j z n i e c h ę c a j ą c e d o d o k o n y w a n i a z a k u p ó w z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u ( 4 1 w s k a z a ń n a n a j w y ż s z ą i n t e n s y w n o ś ć o d d z i a ł y w a n i a ) . C z y n n i k b r a k u z a u f a n i a d o s p r z e d a w c y o k a z a ł s i ę d l a r e s p o n d e n t ó w z N i e m i e c s t o s u n k o w o m n ie j w a ż n y n i ż d l a P o l a k ó w . 8
8
Podobne deklaracje na temat ważności braku kosztów pozyskania towaru dla zakupów dokonywa
nych w sklepie tradycyjnym złożyli respondenci niemieccy. Aż 50% badanych uznało ten czynnik za
istotny w najwyższym stopniu.
O k a z u j e s i ę , ż e z d e c y d o w a n a w i ę k s z o ś ć r e s p o n d e n t ó w z o b u k r a j ó w n i e b i e r z e u d z i a ł u w ż a d n y m p r o g r a m i e l o j a l n o ś c i o w y m , p r z y c z y m w P o l s c e l i c z b a t a j e s t n i e c o w i ę k s z a ( 8 0 w s k a z a ń w o b e c 7 6 ) . Z k o l e i o k . 1 5 % b a d a n y c h w o b u k r a j a c h d e k l a r u j e k o r z y s t a n i e z p r o g r a m u l o j a l n o ś c i o w e g o t y l k o j e d n e g o z e - s k l e p ó w , z a ś k o r z y s t a n i e z p r o g r a m ó w w i e l u s k l e p ó w d e k l a r u j e m n ie j n i ż 1 0 % b a d a n y c h . N i e c o w i ę k s z a a k t y w n o ś ć N i e m c ó w w te j d z i e d z i n i e m o ż e w y n i k a ć z f a k t u , ż e w N i e m c z e c h f u n k c j o n u j e w i ę c e j t a k i c h p r o g r a m ó w n i ż w P o l s c e . G d y c h o d z i o z a k r e s k o r z y s t a n i a p o d c z a s z a k u p ó w z i n f o r m a c j i o f e r o w a n y c h p r z e z t z w . p o r ó w n y w a r k i c e n o w e , n a l e ż y s t w i e r d z i ć , ż e w o b u b a d a n y c h k r a j a c h z a k r e s t e n j e s t w z a s a d z i e t a k i s a m . Z a w s z e k o r z y s t a z t y c h i n s t r u m e n t ó w t y l k o 2 2 % r e s p o n d e n t ó w , n a t o m i a s t c z a s e m - 6 0 % P o l a k ó w i 6 4 % N i e m c ó w . P o d o b n y w o b u k r a j a c h j e s t t a k ż e z a k r e s k o r z y s t a n i a z k o n k u r s ó w o f e r o w a n y c h p r z e z e - s p r z e d a w c ó w , b l i s k o 8 0 % r e s p o n d e n t ó w z o b u p r ó b z n i c h n i e k o r z y s t a . N i e d z i w i z a t e m f a k t , ż e o k . 9 0 % r e s p o n d e n t ó w z a d e k l a r o w a ł o , ż e n i e u d a ł o i m s i ę z d o b y ć w n i c h ż a d n e j n a g r o d y . J a k ą k o l w i e k n a g r o d ę w t a k i c h k o n k u r s a c h z d o b y ł o 1 4 % b a d a n y c h N i e m c ó w i 8 % P o l a k ó w . N a r y s u n k u 9 p r z e d s t a w i o n o o d p o w i e d z i n a p y t a n i e , c z y a n k i e t o w a n i z n a j ą p r a w a , j a k i e i m p r z y s ł u g u j ą j a k o k o n s u m e n t o m . J a k w y n i k a z t e g o w y k r e s u , n i e m i e c c y b a d a n i s ą b a r d z i e j ś w i a d o m i s w o i c h p r a w k o n s u m e n c k i c h . A ż 1 3 % p o l s k i c h a n k i e t o w a n y c h n i e z n a s w o i c h p r a w j a k o k o n s u m e n t ó w , p o d c z a s g d y w N i e m c z e c h o d s e t e k t e n w y n o s i 7 % . P o p r z e p r o w a d z e n i u t e s t u c h i k w a d r a t o k r e ś l o n o , ż e p r a w d o p o d o b i e ń s t w o t e g o , i ż p r z y z a ł o ż e n i u n i e z a l e ż n o ś c i p o m i ę d z y z n a j o m o ś c i ą p r a w k o n s u m e n c k i c h w ś r ó d r e s p o n d e n t ó w a m i e j s c e m z a m i e s z k a n i a ( w P o l s c e lu b w N i e m c z e c h ) w a r t o ś ć s t a t y s t y k i %2 b ę d z i e m n i e j s z a n i ż l u b r ó w n a w a r t o ś c i o b l i c z o n e j z p r ó b y , w y n o s i 1 6 ,6 % . Z a t e m n a p o z i o m i e i s t o t n o ś c i 9 5 % n i e i s t n i e j e s t a t y s t y c z n i e i s t o t n a z a l e ż n o ś ć p o m i ę d z y m i e j s c e m z a m i e s z k a n i a a n k i e t o w a n y c h a s t o p n i e m z n a j o m o ś c i p r z y s ł u g u j ą c y c h i m p r a w k o n s u m e n c k i c h 9. Z k o l e i n a p y t a n i e , c z y r e s p o n d e n c i k o r z y s t a j ą z p r a w a d o z w r o t u t o w a r ó w , 4 4 % a n k i e t o w a n y c h z P o l s k i z a d e k l a r o w a ł o , ż e t e g o n i e r o b i , 5 1 % , ż e r o b i t o c z a s a m i, a t y l k o 5 % , ż e r o b i to c z ę s t o . D l a b a d a n y c h z N i e m i e c l i c z b y t e w y n o s z ą o d p o w i e d n i o 4 1 % , 4 2 % i 1 7 % . Z a t e m a ż 1 7 % b a d a n y c h N i e m c ó w c z ę s t o k o r z y s t a z e s w e g o p r a w a d o z w r o t u t o w a r ó w . O k a z u j e s ię , ż e z p r a w d o p o d o b i e ń s t w e m 9 5 % w b a d a n e j p r ó b i e i s t n i e j e s t a t y s t y c z n i e i s t o t n a z a l e ż n o ś ć m i ę d z y k r a j e m z a m i e s z k a n i a a f a k t e m k o r z y s t a n i a z p r a w a d o z w r o t u z a k u p i o n e g o w i n t e r n e c i e t o w a r u 10.
9 Wartość funkcji chi.test w programie Microsoft Excel przy badaniu niezależności między miejscem
zamieszkania a znajomością praw przysługujących konsumentom wyniosła bowiem 0,166038, co
powoduje, że statystyka testowa wynosi 3,59 wobec krytycznego 5,99.
10 Wartość funkcji chi.test w programie Microsoft Excel przy badaniu niezależności między miej
scem zamieszkania a częstotliwością korzystania z prawa do zwrotu zakupionego towaru wyniosła
bowiem 0,023257, co powoduje, że statystyka testowa wynosi 7,52 wobec krytycznego 5,99.
E-commerce w Polsce i Niemczech - wyniki badań ankietowych
671R ys. 9. S tru k tu ra b ad an y ch ze w zg lęd u n a św iadom ość p raw p rzy słu g u jący ch k o n sum entow i Ź ródło: b ad an ia w łasne.
Podsumowanie
C e l e m b a d a n i a b y ł o u s t a l e n i e , c z y p o m i ę d z y p o l s k i m i n i e m i e c k i m e - c o m m e r c e w y s t ę p u j ą r ó ż n i c e , a j e ż e l i t a k - t o w j a k i c h o b s z a r a c h . C h c i a n o w t e n s p o s ó b p o z y s k a ć w i e d z ę p o t r z e b n ą d o d o s k o n a l e n i a h a n d l u e l e k t r o n i c z n e g o w P o l s c e , c o m o g ł o b y b y ć p o m o c n e d l a w ł a ś c i c i e l i e - s k l e p ó w l u b p o r t a l i a u k c y j n y c h . W y s u n i ę t e w c z e ś n i e j h i p o t e z y w e r y f i k o w a n o w p r o c e s i e a n a l i z y d a n y c h z g r o m a d z o n y c h p o d c z a s b a d a ń . W y s u n i ę t o h i p o t e z ę , ż e n i e m i e c k i r y n e k e - c o m m e r c e r ó ż n i s i ę o d p o l s k i e g o . T a h i p o t e z a z o s t a ł a p o t w i e r d z o n a . N a l e ż y j e d n a k z a z n a c z y ć , ż e r ó ż n i c e n i e w y s t ę p u j ą w e w s z y s t k i c h j e g o o b s z a r a c h . P r z e z r ó ż n i c e w e - c o m m e r c e n a l e ż y r o z u m i e ć o d m i e n n e p o d e j ś c i e d o k l i e n t a o r a z o d m i e n n y s t o s u n e k k l i e n t ó w d o h a n d l u e l e k t r o n i c z n e g o . N i e m i e c k i r y n e k e - c o m m e r c e o f e r u j e t a k ż e r ó ż n e f o r m y p ł a t n o ś c i z a d o k o n a n e z a k u p y . J e s t t o j e d n a z p o d s t a w o w y c h r ó ż n i c , k t ó r a p o c i ą g a z a s o b ą w i e l e i n n y c h . W N i e m c z e c h w ł a ś n i e m e t o d a R e c h n u n g j e s t n a j b a r d z i e j p o p u l a r n a , n a t o m i a s t u n a s s ię j e j n i e s t o s u j e . P o z w a l a o n a k l i e n t o m e - s k l e p ó w n a w i ę k s z ą s w o b o d ę w z a k u p a c h o r a z z m n i e j s z a r y z y k o z w i ą z a n e z e - z a k u p a m i . D l a t e g o w N i e m c z e c h s k l e p y i n t e r n e t o w e s ą b a r d z i e j p o p u l a r n e o d a u k c j i i n t e r n e t o w y c h , p o n i e w a ż d o s k l e p u m o ż n a t o w a r o d e s ł a ć p r z e d d o k o n a n i e m z a p ł a t y . W i ę k s z a t r o s k a o k l i e n t a o b j a w i a s i ę w w i ę k s z e j o f e r c i e p r o g r a m ó w l o j a l n o ś c i o w y c h i n i e c o w i ę k s z e j l i c z b i e o s ó b b i o r ą c y c h w n i c h u d z i a ł . T a k ż e o s o b y s t a r s z e b i o r ą a k t y w n y u d z i a ł w o b s z a r z e e - c o m m e r c e , c o p o k a z u j e , j a k b a r d z o t e n r y n e k j e s t r o z p o w s z e c h n i o n y w N i e m c z e c h . częściowo tak nie 0% 10 % 20% 30% 40 % 50% 60% 70 %H i p o t e z a , ż e n i e m i e c c y o b y w a t e l e c z ę ś c i e j k o r z y s t a j ą z u s ł u g e - c o m m e r c e z o s t a ł a p o t w i e r d z o n a , j e d n a k z p e w n y m i o d s t ę p s t w a m i . W P o l s c e s i e d e m n a s to b a d a n y c h o s ó b n i e k u p u j e d r o g ą e l e k t r o n i c z n ą , n a t o m i a s t w N i e m c z e c h t y l k o o j e d n ą o s o b ę m n ie j . R ó ż n i c e j e d n a k k r y j ą s i ę w p o s z c z e g ó l n y c h p a r t i a c h e - c o m m e r c e . W N i e m c z e c h w i ę c e j o s ó b k u p u j e w s k l e p a c h i n t e r n e t o w y c h (9 1 b a d a n y c h ) , n a t o m i a s t w ś r ó d p o l s k i c h r e s p o n d e n t ó w w ię c e j o s ó b b i e r z e u d z i a ł w a u k c j a c h i n t e r n e t o w y c h ( 7 3 b a d a n y c h ) . Z k o l e i 2 0 % s p o ś r ó d p o l s k i c h b a d a n y c h b i e r z e u d z i a ł w j e d n y m l u b w i ę k s z e j l i c z b i e p r o g r a m ó w l o j a l n o ś c i o w y c h w I n t e r n e c i e , n a t o m i a s t w ś r ó d n i e m i e c k i c h b a d a n y c h t e n o d s e t e k w y n o s i 2 4 % . T a r ó ż n i c a n i e j e s t w i ę c i s t o t n i e d u ż a . T a k ż e w y n i k i b a d a ń d o t y c z ą c e c z ę s t o t l i w o ś c i k o r z y s t a n i a z p o r ó w - n y w a r e k c e n c z y b r a n i a u d z i a ł u w k o n k u r s a c h i n t e r n e t o w y c h n i e w y k a z u j ą w i ę k s z y c h r ó ż n i c . W k a ż d y m z w y m i e n i o n y c h p r z y p a d k ó w w y s t ę p u j e j e d n a k n i e z n a c z n a p r z e w a g a p o s t r o n i e n i e m i e c k i c h a n k i e t o w a n y c h . K o l e j n a h i p o t e z a d o t y c z y ł a w i ę k s z e j ś w i a d o m o ś c i o b y w a t e l i n i e m i e c k i c h w z a k r e s i e p r z y s ł u g u j ą c y c h i m p r a w k o n s u m e n c k i c h . H i p o t e z a t a n i e z o s t a ł a z w e r y f i k o w a n a p o z y t y w n i e . C o p r a w d a , w ś r ó d p o l s k i c h a n k i e t o w a n y c h 1 3 % n i e z n a s w o i c h p r a w k o n s u m e n c k i c h , n a t o m i a s t w ś r ó d n i e m i e c k i c h b a d a n y c h t e n o d s e t e k w y n o s i 7 % . Z k o l e i z n a j o m o ś ć t y c h p r a w d e k l a r o w a ł o 2 8 b a d a n y c h N i e m c ó w w o b e c t y l k o 1 9 P o l a k ó w . R ó ż n i c a t a j e d n a k n i e o k a z a ł a s i ę s t a t y s t y c z n i e i s t o tn a . N a t o m i a s t i s t o t n a s t a t y s t y c z n i e o k a z a ł a s ię h i p o t e z a o w i ę k s z y m z a k r e s i e k o r z y s t a n i a z t y c h p r a w w p r z y p a d k u o s ó b m i e s z k a j ą c y c h w N i e m c z e c h . H i p o t e z a , ż e p r e f e r e n c j e o b y w a t e l i w o b u k r a j a c h r ó ż n i ą s i ę , z o s t a ł a p o t w i e r d z o n a . W P o l s c e z a p o ś r e d n i c t w e m I n t e r n e t u n a j c z ę ś c i e j p r z e z a n k i e t o w a n y c h k u p o w a n a j e s t o d z i e ż , n a t o m i a s t w N i e m c z e c h n a j b a r d z i e j p o p u l a r n e s ą k s i ą ż k i . D l a p o r ó w n a n i a w s k l e p a c h t r a d y c y j n y c h p r e f e r e n c j e k l i e n t ó w s ą b a r d z o z b l i ż o n e , n i e m a l i d e n t y c z n e . T a k ż e p r e f e r e n c j e d o t y c z ą c e w y b o r u s k l e p u i n t e r n e t o w e g o j a k o m i e j s c a z a k u p ó w r ó ż n i ą s i ę m i ę d z y s o b ą . D l a p o l s k i c h a n k i e t o w a n y c h n a j w a ż n i e j s z y m c z y n n i k i e m d e t e r m i n u j ą c y m w y b ó r e - s k l e p u s ą s t o s u n k o w o n i s k i e c e n y , o s z c z ę d n o ś ć c z a s u o r a z d u ż y w y b ó r p r o d u k t ó w , n a t o m i a s t d l a n i e m i e c k i c h k l i e n t ó w c z y n n i k i t e s ą r e l a t y w n i e m n ie j w a ż n e . N a t o m i a s t z a b a r d z i e j i s t o t n ą n i e m i e c c y b a d a n i u w a ż a j ą d o s t ę p n o ś ć s k l e p u p r z e z c a ł ą d o b ę . Z a n a j b a r d z i e j z a c h ę c a j ą c ą d o k u p o w a n i a f o r m ę p r o m o c j i z a r ó w n o p o l s c y , j a k i n i e m i e c c y a n k i e t o w a n i u z n a j ą b r a k k o s z t ó w p r z e s y ł k i . J e d n a k d o t e g o , c o i c h z n i e c h ę c a d o k u p o w a n i a p r z e z I n t e r n e t , b a d a n i m a j ą o d m i e n n e z d a n i e . B r a k z a u f a n i a d o s p r z e d a w c y w y d a j e s ię b a r d z i e j z n i e c h ę c a ć p o l s k i c h k l i e n t ó w e - c o m m e r c e n i ż n i e m i e c k i c h . W i e l u p r z e d s i ę b i o r c ó w p r o w a d z ą c y c h b i z n e s w I n t e r n e c i e p o w i n n o s i ę z a s t a n o w i ć n a d w ł a ś c i w y m w y b o r e m f o r m y p r o m o c j i s w o je j f i r m y l u b p r o d u k t u . W P o l s c e n a d a l n a j c z ę ś c i e j s p o t y k a n ą f o r m ą j e s t t r a d y c y j n a r e k l a m a w I n t e r n e c i e . J e d n a k , j a k d e k l a r u j ą b a d a n i , w ł a ś n i e t a f o r m a j e s t d l a n i c h n a j m n i e j w a ż n a . P r z e d
-E-commerce w Polsce i Niemczech - wyniki badań ankietowych
673siębiorcy powinni się raczej skupić na pomysłach, które od lat wykorzystują mene
dżerowie w Niemczech, a mianowicie na oferowaniu w okresach wzmożonej pro
mocji bezpłatnej przesyłki, różnego rodzaju promocji cenowych czy produktów
gratisowych dołączonych do przesyłki.
E-COMMERCE IN POLAND AND GERMANY - SURVEY RESULTS
Summary
T he p ap er presen ts the results o f survey o n co n su m er p referen ces and p u rch asin g b ehavior w ith th e use o f th e in tern et in P o lan d and in G erm any. The research o b jectiv e w as to d eterm ine th e areas and range o f d ifferen ces am ong e-b u y ers in b o th co u n tries and also c o m p ariso n o f aw aren ess o f c o n su m e rs’ rig h ts and scope o f th e ir use.
