Recenzje 169
historię m uzeum im. W.K. A rseniew a we W ładyw ostoku i początki jeg o etno gra ficznej kolekcji. W spom niano, że ju ż w 1899 r. pozyskało ono pierw sze egzem p la rz e z a b y tk ó w teg o ro d z a ju od B. P iłs u d s k ie g o , n a o n c z a s z e s ła ń c a , przebyw ającego na D alekim W schodzie (Sachalin, W ładyw ostok). P od koniec wieku X IX zbiory te w chodziły do zespołu m uzealnego istniejącego przy T o w a rzystw ie B adania Kraju Am urskiego. A utorka w spom ina też o tym , że około 200 przedm iotów z etnograficznej kolekcji dotyczącej N iw chów , zgrom adzonej przez B. Piłsudskiego prezentow ano na M iędzynarodow ej W ystaw ie w Paryżu (1900), po zakończeniu której zostały one sprzedane. W stęp do katalogu zaw iera także w iele innych ciekaw ych inform acji zw iązanych z tą kolekcją, które w pew nym stopniu pokryw ają się z tekstem publikow anym przed laty na łam ach czasopism a etnograficznego „L ud” 1991 z . 71 s. 127-141, autorstw a W. P ro k o fiew ai W . Kob- ko. Prezentow any zbiór jest zaledw ie cząstką bogatej kolekcji zgrom adzonej przez B . Piłsudskiego, z czasem uległa ona rozproszeniu i znajduje się w innych p laców kach m uzealnych Rosji. Katalog dopełniają 3 załączniki będące spisem przed m io tów przekazanych przez B. Piłsudskiego T ow arzystw u B adania K raju A m urskiego w roku 1899, 1903, 1904 i 1905 dotyczących katalogu kulturow ego A jnów , N anajców i N iw chów . Katalog sporządzony został z dużą starannością dokum en tacyjną, m im o to zabrakło w nim inform acji, że część tej kolekcji prezentow ana była w Polsce w roku 1991 na w ystaw ie zorganizow anej przez M uzeum Azji i P a cyfiku w W arszaw ie.
A ntoni K uczyński (W rocław )
N o t y r e c e n z y j n e
L[eonid] V [asil’ević] A l e k s e e v , W [katerina] V [ladim irovna] K a l e s - n i k : Iwan N ikolaevic G orożankin ( 1848-1904 ), M oskva 1998 N auka, 208 s. R ossijska A kadem ija Nauk. Serija: N aućno-B iografićeskaja L iteratu ra.
K siążka jest pośw ięcona życiu i pracy naukow ej w ybitnego rosyjskiego b o ta nika końca X IX w., profesora U niw ersytetu M oskiew skiego - Ivana N ikolaevica G orożankina. W książce, oprócz biografii G orożankina, om ów iono także jeg o w ażniejsze prace oraz zasługi tego uczonego jak o tw órcy znanej szkoły botaników , która dała nauce rosyjskiej takich wybitnych uczonych, jak: V.M . A rnoldi, A.P. A rtari, V .l. B eljaev, M.I. G olenkin, L.M . K recetovic, L.I. K ursanov, K.I. M ejer,
170 Recenzje
V.V. M iller i inni. C ennym uzupełnieniem opracow ania jest zam ieszczony na końcu (s. 186-198) krótki zbiór listów G orożankina.
A[leksej] N[ikolaevic] B o g o l j u b o v , E[vgenij] Ja[kovlevic] A n t o n j u k , S[vetlana] A[ndrijavna] F e d o s o v a : Sergej Nikolaev id K oievn iko v (1 9 0 6 - 1988). M oskva 1998 N auka, 240 s. R ossijska A kadem ija N auk. Serija: Naucno- B iograficeskaja L iteratura.
K siążka opisuje życie i działalność naukow o-dydaktyczną w ybitnego ukraiń skiego uczonego w zakresie m echaniki maszyn, członka-koerespondenta U kraiń skiego A kadem ii N auk - S ergeja N ikolaevica K ożevnikova. A utorzy, obok biografii K ożevnikova, przedstaw iają jeg o zasługi dla opracow ania m etod ekspe rym entalnych w badaniach m aszyn oraz wkład do nauki o strukturze i syntezie m echanizm ów , biom echaniki i innych działów m echaniki. K siążkę uzupełnia obszerna bibliografia prac K ożevnikova.
K atarzyna D o r m u s : Rozw ój fo rm w ychow ania estetycznego i nauczania rysunku w K rakow ie w latach 1850-1914. W arszaw a 1998 W ydaw nictw o IHN PAN. Instytut H istorii Nauki PAN. Zakład D ziejów Ośw iaty. P olska A kadem ia U m iejętności. W ydział Tw órczości A rtystycznej, 255 s. M onografie z Dziejów O św iaty. T. 3 8 .
K siążka dzieli się na pięć zasadniczych rodziałów , z których pierw szy om aw ia wzrost społecznego zainteresow ania problem am i sztuk plastycznych w drugiej połow ie XIX w., następne zaś prezentują stosunek pedagogów europejskich i am e rykańskich do w ychow ania estetycznego i nauczania rysunku w szkole, om aw iają w ychow anie estetyczne w szkole galicyjskiej oraz próby realizacji reform y peda- gogiczno-estetycznej na terenie K rakow a przełom u X IX i X X w ieku, wreszcie analizują czynniki kształtujące św iadom ość estetyczną społeczeństw a krako w skiego. R ozw ażając problem w ychow ania estetycznego, autorka starała się ustalić, jakim i drogam i docierała w iedza o sztukach pięknych i w jak i sposób starano się kształtow ać w rażliw ość estetyczną społeczeństw a krakow skiego, jak a była w tym procesie rola szkoły, a ja k ą odgryw ały czynniki pozaszkolne, wreszcie do kogo były adresow ane podejm ow ane działania i jak ie przyniosły skutki.
