Krzysztof Dybciak
"Generał Barcz" o autonomię
literatury, Leszek Szaruga, "Teksty"
nr 3 (1976) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 20/1 (63), 219
(II) SZARUGA L eszek : "G enerał B a r c z " : o autonomię lite ra tu ry . "T eksty" 1976, n r 3 , s . 9 1 - 1 0 1 .
Odzyskanie niepodległości stało się wyzwaniem dla zbiorowej świado m ości Polaków - ojczyzna zostaje przeniesiona ze sfery projektów i ma rz e ń w sfe rę rzeczy w isto ści. P ow ieść Kadena pokazuje ten właśnie p ro c e s , kompromitując ówczesną politykę jako działanie o niskim wskaźniku w artościow ości. Teatralny ch arak ter wydarzeń przedstawionych w "Gene ra le Barczu'.1 stanowi ważny chwyt w grze z czytelnikiem; odsłania jedno cześn ie istotę działań bohaterów, którą je st "g ra w państwo". G ra, o ja ką chodzi w pow ieści, je st grą o w arto ści ściśle lite ra ck ie . Następuje więc oddzielenie polityki i lite ra tu ry o raz sfery w artości i sfery sytu a c ji.
B P /6 3 /5 9
K .D .
(II) TYNECKI Je rz y : Od organicznej p ra cy do p ra cy organicznej. Funkcje wyrażenia w powstaniu styczniowym i pozytywizmie polskim. "P ra c e P olonistyczn e". S . XX XII: 1976, s . 2 0 9 -2 1 6 .
Autor rozpraw y analizuje problem p ra cy organicznej. Badając poglądy ugrupowań ziemiańsko-burżuazyjnych w okresie powstania styczniowego o raz zapatrywania pozytywistów, dochodzi do wniosku, że tr e ś c i sp ołecz ne i polityczne kryjące się pod tym hasłem były różne w latach 1863 i 1872. O rganiczne p ra ce "białych" kontynuowało w latach późniejszych stronnictwo stańczyków; pozytywiści natomiast wzbogacili je o tezy ewo-lucjonistyczne i u tylitarystyczne. Wtedy też postulat organicznej p racy zmienił się w hasło p racy organicznej.
B P /63/60
