A N N A L E S
U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N – P O L O N I A
VOL. LXII (1) SECTIO E 2007
*Katedra Ekonomiki i Organizacji Agrobiznesu Wydziału Rolniczego Akademii Rolniczej w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Poland, tel. 081-461-00-61, janzuba@o2.pl
**Doktorantka Wydziału Ekonomicznego, mariazuba@wp.pl
*JAN ZUBA, **MARIA ZUBA
Analiza stopni integracji wybranych stowarzysze
agroturystycznych w krajowej federacji agroturystycznej
An analysis of chosen agro-tourist associations integration degrees in polish agro-tourist federation
Streszczenie. Celem pracy była analiza stopni realizacji zada i osi ganych korzy ci przez stowa-rzyszenia agroturystyczne z tytułu ich członkostwa w krajowej federacji agroturystycznej. Ponadto badano mo liwo ci i warunki przyst pienia do tej federacji stowarzysze agroturystycznych jesz-cze w niej niezrzeszonych. Badaniami obj to 41 stowarzysze agroturystycznych w Polsce w latach 2001–2003. W tym 16 stowarzysze było członkami krajowej federacji agroturystycznej, a 25 nie było jej członkami. Badania przeprowadzono za pomoc kwestionariusza ankiety. Wyniki bada pozwoliły stworzy szereg wska ników opisuj cych podj ty problem w zakresie ilo ci, struktury, relacji, czasu, poziomu, powinno ci i posiadania.
Z bada tych wynika, e stowarzyszenia zrzeszone w federacji miały rednio wi cej swoich członków, a szczególnie wi cej gospodarstw agroturystycznych (o 119,4%) w porównaniu odpo-wiednio ze stowarzyszeniami niezrzeszonymi w federacji. Ponadto okres działalno ci tych pierw-szych stowarzysze wynosił rednio 7,1 lat, a drugich 3,9 lat. Stowarzyszenia zrzeszone w federa-cji swoje podstawowe prawa i obowi zki wypełniały rednio na poziomie 50%. Zakres podstawo-wych zada statutopodstawo-wych realizowanych przez federacj na poziomie dobrym i bardzo dobrym oceniło 68,3% badanych stowarzysze (członków). rednio najwy sz ocen od stowarzysze federacja uzyskała za działalno w zakresie tworzenia ogólnopolskiego systemu kategoryzacji i standaryzacji wiejskiej bazy noclegowej.
Potrzeb przyst pienia do federacji agroturystycznej wyraziło 56% badanych stowarzysze niezrzeszonych (nieb d cych jej członkami).
Słowa kluczowe: stowarzyszenia agroturystyczne, krajowa federacja agroturystyczna, integracja, zadania, korzy ci, oceny
WST P
Dynamiczny i efektywny rozwój agroturystyki w kraju wymaga dobrze zorganizo-wanych i sprawnie działaj cych jej wszystkich ogniw. Tez t potwierdzaj te inni auto-rzy. [Adamowicz i Dresler 2006; Bali ska 2006; Hełdak 2002; Łapi ska i in. 2003; Ty-ran 2003; Wiatrak 1996, 2003].
W rozwoju agroturystyki konieczne s działania systemowe kreuj ce i integruj ce mo liwo ci na wszystkich jej poziomach. Stowarzyszenia agroturystyczne mog by wa nym ogniwem przyszłego systemu organizacji agroturystyki [Tyran 2003]. Działal-no coraz wi kszej liczby regionalnych stowarzysze agroturystycznych w Polsce jest czynnikiem dynamizuj cym i umacniaj cym agroturystyk [Wiatrak 2003]. Z uwarun-kowa działalno ci turystycznej na obszarach wiejskich wynika, e istnieje potrzeba wspólnych działa rolników w tym zakresie. Powoduj to nast puj ce przyczyny: niski poziom dochodów mieszka ców wsi; brak kapitału w ród ludno ci wiejskiej i inwestycji z zewn trz lokowanych na wsi; niedostateczne zorganizowanie w zakresie infrastruktury lokalnej; konieczno rozwini cia bazy informacyjnej i istniej cej działalno ci turystycz-nej w danym rejonie.
Czynniki te i inne utrudniaj rozwój agroturystyki w rejonach wiejskich, a zwłaszcza brak kapitałów oraz profesjonalistów od zarz dzania w agroturystyce. Tymczasem
tury-ci oczekuj na szeroki zakres propozycji interesuj cych ich zaj i atrakcji. Wymusza to potrzeb zrzeszania si ch tnych usługodawców i organizowania wspólnych działa . [Adamowicz i Dresler 2006; Bali ska 2006; Hełdak 2002; Łapi ska i in. 2003; Strzem-bicki 2003; Tyran 2003; Wiatrak 1996, 2003]. Tak wi c do sprostania wymogów współ-czesnego konkurencyjnego rynku turystycznego tworzone s przez wiejskich usługodaw-ców regionalne stowarzyszenia (najcz ciej agroturystyczne). Te samorz dowe, specy-ficzne organizacje turystyczne mog z jednej strony bardziej skutecznie rozwi zywa problemy swoich członków poprzez ukierunkowanie ich aktywno ci, umiej tno ci oraz zasobów na realizacj wspólnie wyznaczonych celów, z drugiej za strony mog efek-tywnie współpracowa z administracj rz dow [Strzembicki 2003].
Obecnie w Polsce działa ponad 120 stowarzysze agroturystycznych, z czego ponad 50 zrzeszonych jest w Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Go cinne”. Powstała ona w 1996 r. w ramach projektu „Rozwój turystyki na terenach wiejskich i zalesionych” (Program Phare Tourin II). Jest to najwi ksza ogólnopolska organizacja agroturystyczna [Bali ska 2006]. Działalno tej organizacji polega przede wszystkim na opracowaniu szkole , promocji przez wydawnictwa oraz udział w targach turystycznych w kraju i na wiecie, podnoszenie jako ci przez system kategoryzacji (PFTW „GG” jest wła cicielem systemu kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej), PFTW „GG” współpra-cuje z organami administracji rz dowej i samorz dowej oraz organizacjami specjali-stycznymi, a członkowie Zarz du wchodz w skład m.in. Rady Turystyki przy Polskiej Organizacji Turystycznej, PFTW „GG” jest członkiem EUROGITES (Europejska Fun-dacja Agroturystyki i Turystyki Wiejskiej) [Bali ska 2006].
Krajowa federacja agroturystyczna jest konstruktywnym i organicznym elementem systemu agroturystyki. Szeroki zakres tre ci jej zada organizacyjnych, logistycznych, inicjatywnych i innych, które ma do spełnienia, podporz dkowane s m.in. celowi koor-dynacji działalno ci stowarzysze agroturystycznych. Wyłania si wi c potrzeba oceny poziomu wykonywania zada oraz integracji stowarzysze agroturystycznych przez t federacj . W tym zakresie wyst puje natomiast wyra ny brak bada .
Celem pracy jest przedstawienie wyników bada z zakresu poziomu integracji sto-warzysze agroturystycznych w Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Go cinne”, zwanej dalej krajow federacj agroturystyczn . Dodatkowym celem tych bada było okre lenie mo liwo ci integracji w niej stowarzysze agroturystycznych niezrzeszonych w federacji.
Uzyskane wyniki bada mog by wykorzystane zarówno w nauce, jak i praktyce. Mog one stanowi podstaw do dalszych bada oraz by wykorzystane przez władze krajowej federacji agroturystycznej, stowarzysze agroturystycznych i samorz dowe ró nych szczebli do rozwoju agroturystyki.
METODY
Materiał ródłowy stanowi odpowiedzi 41 stowarzysze agroturystycznych udzie-lone w kwestionariuszach ankiet. Ankiety te wysłano do wszystkich stowarzysze agrotu-rystycznych w Polsce, których adresy mo na było wówczas dokładnie ustali . W sumie wysłano ankiety do 81 stowarzysze .. Tre ci merytoryczne pyta do opisania odpowied-nich elementów organizacji i działalno ci badanych stowarzysze agroturystycznych okre lono na podstawie dost pnych ich statutów. Pytania niemal w cało ci miały form zamkni t . Przy ich konstruowaniu korzystano z konsultacji socjologa. W pracy stoso-wano metody analizy i syntezy. W tym korzystano z metod statystycznych i tabelarycz-no-opisowych.
WYNIKI
Grupy badanych stowarzysze agroturystycznych były znacznie zró nicowane ilo-ciowo. Stowarzysze niezrzeszonych w krajowej federacji agroturystycznej było wi cej o 56,3% w porównaniu do zrzeszonych. Stowarzyszenia zrzeszone w federacji miały jednak zdecydowanie wi cej członków, w tym szczególnie wi cej gospodarstw agrotury-stycznych ( rednio o 119,4%) w porównaniu z niezrzeszonymi. rednia liczba członków ogółem w stowarzyszeniu zrzeszonym wynosiła 70,8, a w niezrzeszonym tylko 27,4. Gospodarstw agroturystycznych było w nich odpowiednio 62,1 i 18,1.
Równie zró nicowany był okres działalno ci badanych stowarzysze . Stowarzyszenia zrzeszone w federacji rozpocz ły rednio wcze niej swoj działalno w porównaniu z nie-zrzeszonymi. redni okres działalno ci tych pierwszych wynosił 7,1 lat, a drugich 3,9 lat.
Liczba gospodarstw agroturystycznych, które wyst piły lub zostały wykluczone ze stowarzysze zrzeszonych w federacji wynosiła 165, a ze stowarzysze niezrzeszonych była mniejsza i wynosiła 78 gospodarstw. Jednak te rozpatrywane wielko ci odniesione odpowiednio do liczby gospodarstw agroturystycznych daj bardzo zbli one poziomy relacji w obu badanych grupach stowarzysze .
Stowarzyszenia niezrzeszone w federacji wiadczyły wi cej ró nego rodzaju usług (m.in. kulturalnych, sportowych, edukacyjnych, rekreacyjnych, turystycznych) w porów-naniu do grupy stowarzysze zrzeszonych. Jednak i tutaj bior c pod uwag liczb wiad-czonych usług przez jedno stowarzyszenie, przewaga podmiotów niezrzeszonych w fede-racji nie przekroczyła 3,0%.
Stopie mo liwo ci i efektywno ci działania krajowej federacji agroturystycznej uzale niony jest w szczególno ci od poziomu wypełniania podstawowych obowi zków i praw jej członków, stowarzysze agroturystycznych. Wyniki samooceny wypełniania tych zada przedstawiono w tabeli 2.
Tabela 1. Ilo ciowa charakterystyka badanych stowarzysze agroturystycznych zrzeszonych i niezrzeszonych w ogólnopolskiej federacji agroturystycznej
Table 1. The quantitative characteristics of surveyed agro-tourist associations (belonging to associations and not belonging to any association) in polish agro-tourist federation
Zrzeszone w federacji Belonging to federation
Niezrzeszone w federacji Not belonging to federation Wyszczególnienie
Specification
2001 2002 2003 2001 2002 2003 Liczba badanych stowarzysze
Number of surveyed associations 16 16 16 25 25 25
Liczba członków w stowarzyszeniach Number of members in associations w tym – including
1047 1144 1209 620 711 726 gospodarstwa agroturystyczne
agro-tourist households 906 1012 1059 387 459 511 Liczba gospodarstw agroturystycznych,
które wyst piły lub zostały wykluczone ze stowarzysze
Number of agro-tourist households which left or were excluded from associations
22 78 65 22 25 31
Suma wiadczonych usług przez stowarzyszenia The sum of services rendered by associations
331 494 609 523 783 1001
Regularnie w pracach federacji bierze udział 56,3% zrzeszonych w niej stowarzy-sze , a czasami 25,0%. Brak zaanga owania w pracach federacji wyraziło 18,8% stowa-rzysze . 75% zrzeszonych opłaca (zdecydowanie i raczej tak) składki członkowskie ustalone przez władze federacji. Natomiast co czwarte stowarzyszenie tych składek ra-czej nie płaci. Wi kszo z 16 stowarzysze (81%) wywi zuje si z pozostałych wiad-cze , jednak tylko 38% zdecydowanie to potwierdziło. 81% badanych podmiotów uczestniczy w walnych zebraniach. 63% stowarzysze bierze w nich udział regularnie. Brak aktywno ci w tym zakresie stwierdziło 19% analizowanych stowarzysze . Trzy czwarte spo ród badanych stowarzysze zgłasza postulaty, wnioski wobec federacji, a jedna czwarta nie wykazuje raczej zainteresowania w tym wzgl dzie.
Nale y tutaj zaznaczy , e stowarzyszenia, przyst puj c do federacji, kierowały si głównie motywami współdziałania (88% badanych stowarzysze zakre liło ten rodzaj motywu przyst pienia) i rozwoju (63%). Na kolejnych miejscach znalazły si przyczyny ekonomiczne i bezpiecze stwa. Prawie 19% badanych podmiotów wymieniło inne mo-tywy od wy ej wymienionych. redni okres członkostwa badanych stowarzysze w fede-racji wynosił prawie sze lat.
Prawie dwie trzecie (63%) stowarzysze nale cych do federacji (tab. 3) wystawiło jej pozytywn ocen za tworzenie ogólnopolskiego systemu kategoryzacji i standaryzacji wiejskiej bazy noclegowej; 13% podmiotów miało negatywn w tym wzgl dzie opini . Pozytywnie oceniło współprac federacji z władz ustawodawcz , administracj rz do-w , samorz dodo-w oraz innymi organizacjami, instytucjami i osobami prydo-watnymi w całokształcie spraw zwi zanych z funkcjonowaniem turystyki na obszarach wiejskich
i wypracowaniem form jej koordynacji 38% stowarzysze . Trzykrotnie mniej (13%) wystawiło w tym wzgl dzie negatywne oceny. Połowa stowarzysze dobrze oceniła fede-racj w jej działaniach na rzecz wymiany i upowszechnienia do wiadcze z zakresu organizacji i rozwoju turystyki wiejskiej. Co pi te stowarzyszenie (19%) le oceniło jej działalno w badanym zakresie. Tyle samo stowarzysze (po 31%) oceniło zarówno pozytywnie, jak i negatywnie prowadzenie działalno ci wydawniczej i reklamowej na rzecz federacji i jej członków przez federacj . Za dobrze przeprowadzon przez federa-cj kategoryzafedera-cj i nadanie kategorii obiektom wiejskiej bazy noclegowej opowiedziało si 56% badanych podmiotów. Odmienne zdanie miało 19% stowarzysze . Tworzenie przez federacj bazy danych o gospodarstwach agroturystycznych dobrze oceniło 44% stowarzysze , a negatywnie 25% podmiotów. Federacja le prowadzi analizy rynku turystyki wiejskiej według połowy badanych, a dobrze według 19% analizowanych pod-miotów. Jedna czwarta stowarzysze dobrze ocenia współprac federacji ze rodkami masowego przekazu. Nieco wi cej jest innego zdania (31%). Powoływanie przez federa-cj instytufedera-cji lub innych form organizacyjnych dla prowadzenia działalno ci statutowej dobrze ocenia 25% podmiotów. A połowa stowarzysze jest pod tym wzgl dem nieza-dowolona. Co drugie stowarzyszenie uwa a, e federacja dobrze organizuje szkolenia, wykłady, odczyty, seminaria, wystawy, spotkania dyskusyjne. Inaczej s dzi 6% z nich. Współdziałanie członków federacji na rzecz rozwoju turystyki wiejskiej dobrze ocenia 31% podmiotów niezrzeszonych, le – 13%. Popieranie i rozwijanie przez federacj wszelkich inicjatyw, maj cych na celu dobro mieszka ców wsi i ich go ci – turystów dobrze ocenia 44% badanych stowarzysze . Odmiennego zdania jest 13%.
Tabela 2. Samoocena stowarzysze , członków federacji w zakresie wypełniania ich podstawowych obowi zków i praw wynikaj cych z członkostwa w federacji
Table 2. The self-esteem of associations and federation members as for current duties, orders and rights performing resulting from memberships
Liczba stowarzysze wg skali ocen Number of assiociaciotions accorging to marks scale Obowi zki i prawa
Duties and rights tak yes raczej tak rather yes raczej nie rather no nie no Branie udziału w pracach federacji
Taking part in federation works 9 4 3 0
Regularne opłacanie składek członkow-skich ustalonych przez władze federacji Regular paying member fees stated
by General Meetings
7 5 4 0
Wywi zywanie si z innych wiadcze zadeklarowanych albo obowi zuj cych Discharging from other obligatory services
6 7 3 0
Uczestniczenie w Walnych Zebraniach
Participating in General Meetings 10 3 3 0
Zgłaszanie postulatów i wniosków wobec federacji
Placing questions and conclusions towards federation
Tabela 3. Rozkład ocen stowarzysze , członków federacji wypełniania przez ni zada statutowych Table 3. Federation members associations’ marks arrangements as for statute tasks performing
Liczba stowarzysze wystawiaj cych oceny federacji Number of associations esteeming
federation Obowi zki i prawa
Duties and rights
5 4,5 4 3,5 3 2 Tworzenie ogólnopolskiego systemu kategoryzacji i standaryzacji
wiejskiej bazy noclegowej
Creating of polish standarization and categorization system for lodging base at rural areas
7 3 3 1 1 1
Współpraca z władz ustawodawcz , administracja rz dow , samorz dow oraz innymi organizacjami, instytucjami i oso-bami prywatnymi w kraju i za granic w całokształcie spraw zwi zanych z funkcjonowaniem turystyki na obszarach wiej-skich i wypracowaniem form jej koordynacji
Cooperation with legislature, administration, self-governments and organizations, institutions and private persons both in the country and abroad within tourism functioning at rural areas as well as working out coordination forms
3 3 6 2 1 1
Wymiana i upowszechnianie do wiadcze z zakresu organizacji i rozwoju turystyki wiejskiej
Exchange and spreading experiences within organization and development of rural tourism
4 4 5 0 2 1
Prowadzenie działalno ci wydawniczej i reklamowej na rzecz federacji i jej członków
Publishing and advertising on behalf of federation and its members
3 2 4 2 4 1
Przeprowadzanie kategoryzacji i nadawanie kategorii obiektom wiejskiej bazy noclegowej
Categorization realizing and giving categories to the objects of rural lodging base
4 5 4 0 3 0
Tworzenie bazy danych o gospodarstwach agroturystycznych
Creating of data base about agro-touristic households 5 2 4 1 3 1 Prowadzenie analizy rynku turystyki wiejskiej
Making of rural tourism market analisys 1 2 4 1 4 4 Współpraca ze rodkami masowego przekazu
Cooperation with mass-media 2 2 4 3 5 0
Powoływanie instytucji lub innych form organizacyjnych dla prowadzenia działalno ci statutowej
Creating insitutions and other organizational forms for statute activity running
2 2 2 2 4 4
Organizowanie szkole , wykładów, odczytów, seminariów, wy-staw, spotka dyskusyjnych
Organizing of trainings, lectures, seminaries, exhibitions and debates
3 5 7 0 1 0
Współdziałanie członków na rzecz rozwoju turystyki wiejskiej
Member cooperations on behalf of rural tourism development 2 3 5 4 1 1 Popieranie i rozwijanie wszelkich inicjatyw, maj cych na celu
dobro mieszka ców wsi i ich go ci – turystów
Supporting and developing of initiatives for country inhabitants and their guests-tourists good
3 4 6 1 1 1
Podejmowanie innych działa słu cych realizacji celów statu-towych, nienaruszaj cych obowi zuj cego porz dku prawnego Other kinds of activity serving statute tasks but not breaching
of legislation
Wi kszo (81%) badanych stowarzysze za główne korzy ci uzyskane przez go-spodarstwa agroturystyczne po wst pieniu stowarzyszenia do federacji uznało efekty marketingowe. Na drugim miejscu znalazły si motywy ekonomiczne i motywy prawne. Wskazało na nie w ka dym przypadku 44% badanych podmiotów. Niewiele mniejsz uwag cieszyły si motywy społeczne (poparcie 38% stowarzysze ). Jedynie 13% pod-miotów wskazało na motywy strategiczne, a 25% na inne od wymienionych w ankiecie.
Prawie dwie trzecie (62,5%) analizowanych stowarzysze nie zwi kszyłoby płacenia składek członkowskich do federacji, aby mogła ona podj intensywniejsze działania i na szersz skal , w celu efektywniejszego wdra ania ogólnopolskiej strategii rozwoju agro-turystyki. Takie działanie akceptuje 37,5% stowarzysze .
Wi kszo (81%) badanych podmiotów widzi potrzeb przekonania stowarzysze agroturystycznych ze swojego województwa, nieb d cych członkami federacji, do wst -pienia do niej. Przeciwnego zdania jest 19% badanych stowarzysze .
Trzy czwarte spo ród analizowanych stowarzysze informowało władze stowarzy-sze agroturystycznych ze swojego województwa, nieb d cych członkami federacji, o rzeczywistych korzy ciach z tytułu członkostwa w federacji. Jedna czwarta badanych podmiotów nie podj ła takich działa .
W celu okre lenia mo liwo ci zwi kszenia integracji stowarzysze agroturystycz-nych w krajowej federacji agroturystycznej badaniami obj to równie stowarzyszenia w niej niezrzeszone.
Ponad połowa (56%) stowarzysze nienale cych do federacji wyra a potrzeb przyst pienia do ogólnopolskiej organizacji agroturystycznej. Odmienne pogl dy ma 12% badanych podmiotów. A jedna trzecia (32%) nie miała w tym wzgl dzie zdania. Trzy czwarte (76%) analizowanych podmiotów zna program działalno ci Polskiej Fede-racji Gospodarstw Wiejskich „Wiejskie Gospodarstwa Go cinne”. Ale ju tylko 44% podmiotów zna jej statut. Prawie wszystkie (92%) analizowane stowarzyszenia nie były w przeszło ci członkiem federacji. 8% podmiotów zrezygnowało z członkostwa w fede-racji. Ponad połowa (56%) badanych stowarzysze nie zamierza w najbli szym czasie przyst pi do federacji. Odmienne zamierzenia ma 44% podmiotów.
Powodem niech ci przyst powania badanych stowarzysze do krajowej federacji agroturystycznej były głównie wysokie koszty członkostwa w niej i brak ewidentnych korzy ci. Z kolei wymienionymi warunkami, jakie musiałyby by spełnione, eby badane stowarzyszenia przyst piły do federacji, były przede wszystkim ni sze składki członkow-skie oraz wi ksza otwarto jej kierownictwa do współpracy z nimi.
Najistotniejszym motywem przyst pienia badanych stowarzysze do ogólnopolskiej organizacji agroturystycznej jest ich rozwój. 68% podmiotów wskazało na t przyczyn . Kolejnymi przesłankami przyst pienia do federacji s współdziałanie (60% zaznaczyło tak wersj ) i motywy ekonomiczne (52%). 12% stowarzysze wskazało na motyw bez-piecze stwa i tyle samo wymieniło inn przyczyn od wy ej wymienionych.
Istotne były wyniki ocen członków nie zrzeszonych w krajowej federacji agrotury-stycznej w zakresie wagi wykorzystanych przez ni zada statutowych, które przedsta-wiono w tabeli 4.
Prawie połowa (48%) stowarzysze nie b d cych członkami federacji wystawiło jej ocen dobr b d bardzo dobr za tworzenie ogólnopolskiego systemu kategoryzacji i standaryzacji wiejskiej bazy noclegowej. le oceniło j w tym wzgl dzie 36% podmio-tów. Wi kszo stowarzysze (80%) pozytywnie oceniło działalno federacji z zakresu jej
Tabela 4. Rozkład ocen stowarzysze nie b d cych członkami federacji w zakresie wagi wykony-wanych przez ni zada statutowych
Table 4. The marks of associations not being the members of federations within statute tasks importance
Liczba stowarzysze wystawiaj cych
oceny federacji Number of associa-tions esteeming
federa-tion Zadanie – Task
5 4 3 2 1 Tworzenie ogólnopolskiego systemu kategoryzacji i standaryzacji
wiej-skiej bazy noclegowej
Creating of polish standarization and categorization system for lodging base at rural areas
8 4 4 5 4 Współpraca z władz ustawodawcz , administracja rz dow , samorz
-dow oraz innymi organizacjami, instytucjami i osobami prywatnymi w kraju i za granic w całokształcie spraw zwi zanych z funkcjonowa-niem turystyki na obszarach wiejskich i wypracowafunkcjonowa-niem form jej ko-ordynacji
Cooperation with legislature, administration, self-governments and other organizations, institutions and private persons both in country and abroad within tourism functioning at rural areas as well as working out coordination forms
15 5 3 2 0
Wymiana i upowszechnianie do wiadcze z zakresu organizacji i rozwo-ju turystyki wiejskiej
Exchange and spreading experiences within organization and deve-lopment of rural tourism
12 8 1 3 1 Prowadzenie działalno ci wydawniczej i reklamowej na rzecz federacji
i jej członków
Publishing and advertising on behalf of federation and its members 13 5 2 3 2 Przeprowadzanie kategoryzacji i nadawanie kategorii obiektom wiejskiej
bazy noclegowej
Categorization realizing and giving categories to the objects of rural lodging base
8 4 5 4 4 Tworzenie bazy danych o gospodarstwach agroturystycznych
Creating of data base about agro-touristic households 13 8 1 1 2 Prowadzenie analizy rynku turystyki wiejskiej
Making of rural tourism market analisys 6 9 8 1 1
Współpraca ze rodkami masowego przekazu
Cooperation with mass-media 10 10 1 3 1
Powoływanie instytucji lub innych form organizacyjnych dla prowadze-nia działalno ci statutowej
Creating insitutions and other rganizational forms for statute activity running
7 4 4 5 5 Organizowanie szkole , wykładów, odczytów, seminariów, wystaw,
spotka dyskusyjnych
Organizing of trainings, lectures, seminaries, exhibitions and debates 8 9 4 2 2 Współdziałanie członków na rzecz rozwoju turystyki wiejskiej
Member cooperations on behalf of rural tourism development 11 8 4 2 0 Popieranie i rozwijanie wszelkich inicjatyw, maj cych na celu dobro
mieszka ców wsi i ich go ci – turystów
Supporting and developing of initiatives for country inhabitants and their guests – tourists good
14 8 1 1 1 Podejmowanie innych działa słu cych realizacji celów statutowych,
a nie naruszaj cych obowi zuj cego porz dku prawnego
współpracy z władz ustawodawcz , administracj rz dow , samorz dow oraz innymi organizacjami, instytucjami i osobami prywatnymi w całokształcie spraw zwi zanych z funkcjonowaniem turystyki na obszarach wiejskich i wypracowaniem form jej koordy-nacji. Jedynie 8% le oceniło jej działalno w badanym zakresie. Wi kszo stowarzy-sze (80%) dobrze oceniło federacj w jej działaniach na rzecz wymiany i upowstowarzy-szech- upowszech-nienia do wiadcze z zakresu organizacji i rozwoju turystyki wiejskiej. Pi razy mniej stowarzysze wystawiło w tym wzgl dzie negatywne oceny. Prowadzenie działalno ci wydawniczej i reklamowej na rzecz federacji i jej członków przez federacj dobrze oce-niło 72% stowarzysze , a negatywnie 20%. Za dobrze przeprowadzon przez federacj kategoryzacj i nadanie kategorii obiektom wiejskiej bazy noclegowej opowiedziało si 48% badanych podmiotów. Co trzecie stowarzyszenie (32%) le oceniło federacj pod tym wzgl dem. Zdecydowana wi kszo (84%) niezrzeszonych stowarzysze dobrze oceniło tworzenie przez federacj bazy danych o gospodarstwach agroturystycznych, a odmienne zdanie miało 12% podmiotów. Federacja dobrze prowadzi analizy rynku turystyki wiejskiej według 60% badanych podmiotów, le – według 8%. Zdecydowana wi kszo (80%) dobrze ocenia współprac federacji ze rodkami masowego przekazu. Pi razy mniej jest pod tym wzgl dem niezadowolonych. Powoływanie przez federacj instytucji lub innych form organizacyjnych dla prowadzenia działalno ci statutowej do-brze ocenia 44% podmiotów, a le niewiele mniej, bo 40%. Federacja dodo-brze organizuje szkolenia, wykłady, odczyty, seminaria, wystawy, spotkania dyskusyjne w ocenie 68% badanych stowarzysze . Inaczej s dzi 16% z nich. Współdziałanie członków federacji na rzecz rozwoju turystyki wiejskiej dobrze ocenia 76% podmiotów nie zrzeszonych, le – 8%. Popieranie i rozwijanie wszelkich inicjatyw, maj cych na celu dobro mieszka ców wsi i ich go ci – turystów, przez federacj dobrze ocenia 88% badanych stowarzysze . Odmiennego zdania jest 8%.
WNIOSKI
1. Badane stowarzyszenia agroturystyczne zrzeszone w krajowej federacji agroturys-tycznej miały zdecydowanie wi cej członków, szczególnie gospodarstw agroturystycz-nych oraz działały dłu ej w porównaniu ze stowarzyszeniami nie zrzeszonymi w federa-cji. Rosła bardzo dynamicznie liczba ró nego rodzaju usług wiadczonych przez badane stowarzyszenia. Liczba usług wiadczonych przeci tnie przez jedno stowarzyszenie w obu grupach była bardzo zbli ona. Rozpatrywana ró nica nie przekroczyła 3%.
2. Zdecydowana wi kszo badanych stowarzysze (81,3%) nale cych do federacji agroturystycznej bierze udział w jej działalno ci i opłaca składki członkowskie (75%) oraz wywi zuje si z pozostałych obowi zuj cych wiadcze (81,3%), a tak e uczestni-czy w walnych zebraniach (81,3%) i zgłasza postulaty, wnioski wobec federacji. Tak wysoki przejaw wypełniania obowi zków i praw członkostwa przez te stowarzyszenia wiadczy, e t form integracji one popieraj i ma ona szans rozwoju, a tym samym stwarza szersz płaszczyzn rozwoju agroturystyki w kraju.
3. Prawie dwie trzecie (63%) stowarzysze nale cych do krajowej federacji agrotu-rystycznej oceniło wypełnianie przez ni całego podstawowego zakresu zada statuto-wych na poziomie dobrym i bardzo dobrym, a 23% stowarzysze rozpatrywany zakres obowi zków oceniło na poziomie dostatecznym i ni szym. Zdecydowana wi kszo (81%) badanych podmiotów widzi potrzeb przekonania stowarzysze
agroturystycz-nych ze swojego województwa, nieb d cych członkami federacji do wst pienia do niej. Wyniki te wiadcz , e zdecydowana wi kszo badanych stowarzysze agroturystycz-nych zrzeszoagroturystycz-nych w krajowej federacji jest z niej zadowolona i odnosi ró nego rodzaju korzy ci, a w szczególno ci marketingowe (81% badanych to potwierdziło).
4. Ponad połowa (56%) badanych stowarzysze nienale cych do federacji wyra a potrzeb przyst pienia do ogólnopolskiej organizacji agroturystycznej. 76% analizowa-nych podmiotów zna jej program działania. 80% niezrzeszoanalizowa-nych stowarzysze pozytyw-nie oceniło działalno federacji z zakresu jej współpracy z władz ustawodawcz , ad-ministracj rz dow , samorz dow oraz innymi organizacjami, instytucjami i osobami prywatnymi w całokształcie spraw zwi zanych z funkcjonowaniem turystyki na obsza-rach wiejskich i wypracowaniem form jej koordynacji. Wyniki te wiadcz dodatkowo,
e inicjatywy i działania krajowej federacji agroturystycznej w celu przyspieszonego rozwoju agroturystyki w kraju s potrzebne, a tak e dowodz , e federacja ta mo e li-czy w przyszło ci na przyrost jej członków pod warunkiem, e co najmniej utrzyma kierunek i poziom swojej dotychczasowej działalno ci.
5. Przeprowadzone badania pozwoliły okre li mocne i słabe strony oraz mo liwo ci i zagro enia integracji stowarzysze agroturystycznych w krajowej federacji agroturystycznej, a tym samym przybli yły mo liwo ci i ograniczenia rozwoju agroturystyki w kraju.
PI MIENNICTWO
Adamowicz M., Dresler E., 2006. Rola organizacji pozarz dowych w zrównowa onym rozwoju obszarów wiejskich na przykładzie województwa lubelskiego. Rocz. Nauk. Stow. Ekon. Rol. i Agrobiznesu, VIII, 4, 9–13.
Bali ska A., 2006. Czynniki rozwoju agroturystyki w Polsce. Rocz. Nauk. Stow. Ekon. Rol. i Agrobiznesu, VIII, 4, 28–32.
Hełdak M., 2002. Identyfikacja i ocena uwarunkowa rozwoju agroturystyki na Dolnym l sku. Acta Sci. Pol. Administratio Locorum, 1 (1–2), 33–65.
Łapi ska A., Olejarz A., Wróblewski J., 2003. Wybrane czynniki wpływaj ce na jako oferty turystycznej na wsi województwa warmi sko-mazurskiego. Prace Nauk. AE we Wrocławiu, 983, 1, 516–523.
Strzembicki L., 2003. Instytucjonalne aspekty zarz dzania turystyk w Polsce. Podstawowe pro-blemy i tendencje. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 90, 19–31.
Tyran E., 2003. Jako w turystyce wiejskiej jako warunek sukcesu. Prace Nauk. AE we Wrocła-wiu, 983, 2, 455–460.
Wiatrak P., 1996. Wpływ agroturystyki na zagospodarowanie obszarów wiejskich. Zagad. Ekon. Rol. 1, 34–45.
Wiatrak A. P. 2003. Baza agroturystyczna w Polsce i uwarunkowania jej rozwoju. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 90, 9–16.
Summary. The aim of work was an analysis of tasks realization degree and gained benefits by agro-tourist association in virtue of membership in polish agro-tourist federation. Moreover there were surveyed the opportunities and conditions to join federation by associations which have not been associated yet. The survey concerns 41 agro-tourist associations in Poland within 2001–2003 (16 associated, 25 not associated in federation). The survey was done with help of inquiry qu-estionnaire. The results of survey allowed to create value system of coefficients described such criteria like; quantity, structure, relations, time, level, obligation and possession.
Survey shows that associations belonging to federation had average far more members, espe-cially agro-tourist households (about 119,4% more) comparing to associations not belonging to federation. The period of activity the associated ones – 7,1 years, the second ones – 3,9 years. Associations belonging to federation performed both orders and rights at 50% level. 68,3% of federation members estimated the realization of statute tasks scope by federation on good and very good level. Federation got the greatest note for creating of polish standardization and categoriza-tion system for lodging base at rural areas. 56% of surveyed associacategoriza-tions (not belonging to federa-tion) express the need to join federation.
Key words: agro-tourist associations, polish agro-tourist federation, integration, tasks, benefits, marks
