Robert Wiluś
SPR A W O ZD A N IE Z K ON FERENCJI: „A CC ELER A TIN G LEISURE? LEISURE, TIM E A N D SPA CE IN A TRA N SITO RY SO C IETY ”, W A GENIN GEN (H O LA N D IA ), 12-14 W RZEŚNIA 1996 r.
LE C O M PTE-R EN D U S DE LA C ONFERENCE: „A CCELERATIN G
LEISURE? LEISURE, TIM E AND SPACE IN A TR A N SITO R Y SO C IETY ”, W AGENIN GEN (PA Y S-B A S), 12-14 SEPTEM B RE 1996
C O N FER EN C E R EPO R T „A CC ELER A TIN G LEISURE? LEISURE, TIM E AND SPA CE IN A TRA N SITO R Y SO C IETY ”,
W A GENIN GEN (N ETH ER LA N D ), 12-14 SEPTEM BER 1996
W dniach 12-14 w rześnia 1996 r. w W ageningen1 w Holandii odbyła się konferencja naukow a pośw ięcona problemom tow arzyszącym gw ałtow nem u rozwojowi turystyki i wypoczynku w ostatnim okresie. Przedmiotem badań i analiz prezentow anych w referatach w trakcie konferencji były przyczyny i skutki postępującego procesu globalizacji turystyki i wypoczynku oraz spo soby, dzięki którym turystyka i rekreacja może wesprzeć rozwój społeczeństw a zarów no na poziom ie lokalnym ja k i globalnym. Podmiotem natom iast był czło wiek, w życiu którego w ypoczynek i turystyka zaczyna odgiyw ać coraz w iększą rolę. Społeczeństw o, a w szczególności wypoczynek, zm ieniają się z coraz bar dziej. Produkt turystyczny i usługi ulegają ciągłym zmianom nie tylko w raz z rosnącą odległością, ale także zm ieniają się w czasie. Zm iany technologiczne, ciągle pojaw iające się nowe form y wypoczynku, proces globalizacji i lokaliza cji, wzrost różnego rodzaju form przem ieszczania się ludzi i pow staw anie wielu konfliktów społeczno-kulturow ych oraz przestrzennych na obszarach w iejskich i m iejskich, pow odują zm iany w zakresie w ykorzystania przestrzeni i czasu dla wypoczynku. W trakcie konferencji zw racano szczególną uwagę na przekształ cenia:
- r e l a c j i pom iędzy wypoczynkiem i kulturą,
- publicznego i idyw idualnego dostępu do wypoczynku (od udziału państw a po znaczenie rynku),
- użytkow ania ziemi w krajobrazie (od rolniczego po naturalne, od rekreacji po turystykę),
- a tr a k c ji turystycznych i w ypoczynkow ych (od autentycznych po ponadcza sowe),
1 M iasto (ok. 20 tys. m ieszkańców ) p o łożone w e w schodniej części H olandii, 15 km n a za chód od A rnhem .
- e ty k i wypoczynku i turystyki.
Celem konferencji było przeanalizow anie, zrozum ienie i w yjaśnienie zaprezen tow anych przem ian i ich konsekw encji z punktu widzenia:
- planow ania i projektow ania produktu turystycznego i usług w czasie i przestrzeni,
-z a rz ą d z a n ia produktem turystycznym i usługam i,
- prow adzenia badań w zakresie wypoczynku, czasu i przestrzeni (nowe pa radygmaty).
O tym, jak szeroki był zakres m erytoryczny, św iadczy obecność na konfe rencji dużej liczby różnego rodzaju ekspertów z wielu dziedzin, którzy zajm ują się problem atyką zmian w zakresie w ykorzystania czasu w olnego przez człow ie ka, ich przyczynam i i skutkam i. Ogółem na konferencję przyjechało 148 osób z 13 krajów 2, reprezentujących głów nie szkoły wyższe, a także college zajm u jące się badaniam i oraz kształceniem w zakresie turystyki i rekreacji. O sze rokim zakresie m erytorycznym konferencji św iadczyła także duża liczba w ygło szonych referatów (85). Ze względu na icli m nogość, referaty zostały pogru powane w 19 w arsztatow ych sesjach tem atycznych. M ając m ożliwość uczestni czenia za każdym razem tylko w jednej sesji, lub przechodzenia w trakcie trw a nia w arsztatów z jednej na drugą sesję, trudno je s t dokładnie opisać tem atykę w szystkich wystąpień. Także próba odniesienia się do każdego referatu z osobna w tej relacji znacznie przekroczyłaby objętość spraw ozdania. Stąd ocena prze biegu całej konferencji z m erytorycznego punktu w idzenia je s t trudna. Pierw szego dnia (12 w rześnia) odbyły się cztery sesje w arsztatow e pt. „W ypoczynek w m ieście”, „W ieś - tw orzenie produktu turystycznego”, „W ypoczynek i zaba wy m łodzieży szkolnej” i „Turystyka w Europie środkow o-w schodniej” . W nas tępnym dniu (13 w rześnia), przed południem m iało m iejsce sześć sesji w arszta towych pt.: „W ypoczynek a płeć”, „Etniczność a etyka”, „W ypoczynek w Euro pie środkow o-w schodniej”, „Typologia turystyczna”, „Produkcja i konsum pcja produktu turystycznego” oraz „Sporty w odne” . W godzinach popołudniowych odbyły się kolejne cztery warsztaty pt.: „M iasta”, „Sport” , „W ypoczynek a tech nologia” i „W ypoczynek stylem życia” . Przedpołudniow e sesje w arsztatow e zo stały poprzedzone referatem prof. Adri D ietvorsta (C TR S/W A U ) pt. „Tourists landscapes; accelerating transform ations” dotyczącym zm ian w krajobrazie, wy wołanych gw ałtow nym rozw ojem turystyki. A utor zw rócił uwagę na znaczne przyspieszenie procesu przekształceń przestrzeni turystycznej w ostatnim okre sie, podkreślił ich specyfikę i różnorodność. W swym w ystąpieniu om ów ił on także różnorodne przykłady w pływ u turystyki na przestrzeń w różnych częś ciach św iata. W drugim referacie, pt. „Beyond work and spend: time, leisure and consum erism ”, poprzedzającym sesję w arsztatow ą przedpołudniow ą, prof. Juliet
2 N ajw ięcej osób p o ch o d ziło z H olandii (59) i W ielkiej B rytanii (55). Z pozostałych krajów należy w ym ienić P o lsk ę (9 osób), N iem cy (8), C horw ację (3), H iszpanię (3), R um unię (2), Ro- sję/T atarstan (2), A ustralię (2) o raz po I osobie z W ioch, Irlandii, N igerii i Słow enii.
Schor (K atholicke U niversiteit Brabant V rijtijdw etenschappen) zaprezentow ała wyniki badań socjologicznych nad konsum pcjonizem w Stanach Zjednoczonych Ameryki. B adania dotyczyły głów nie zachowań konsum pcyjnych A m erykanów w zakresie spędzania czasu wolnego. Z kolei warsztaty popołudniow e poprze dziło w ystąpienie prof. C hrisa Rojka (Theory C ulture and Society Research C entre, N ottingham T rent U niversity) pt. „K illing for leisure: the im portance o f serial kiling for the study o f leisure” . Referat dotyczy! socjologicznych aspek tów czasu wolnego.
Drugi dzień konferencji rozpoczął się od plenarnej dyskusji dotyczącej
sustainable tourism, w której głos zabrali Rob A dm iraal z Arke Reizen BV, Andrew B laza z W orld Travel and Tourism Council Environm ental Research Centre, Neil Rock z organizacji Friends o f the Earth Europe i Bouwe Taverne z SM E M ilieu-adviseurs. Głównym celem dyskusji było uśw iadom ienie sobie faktu, zarów no przez tych, którzy zajm ują się organizacją turystyki (touropera- torzy) ja k i tych, którzy chronią środow isko przed zniszczeniem przez turystykę, iż od stanu środow iska zależą dalsze losy rozwoju przem ysłu turystycznego na świecie, a w ięc także funkcjonow anie touroperatorów . Z tego wynika, iż ochro na środow iska pow inna być przedm iotem zainteresow ania nie tylko organizacji ekologicznych, ale także i tych, którzy zajm ują się rozwojem turystyki w ce lu osiągania określonych dochodów . Po dyskusji plenarej prof. Chris Gratton (School o f Leisure and Food M anagem ent, Sheffield University) w referacie pt. „The econom ic and social significance o f sport in society” zajął się głównie ekonom iczną analizą rynku sportu i czasu w olnego w W ielkiej Brytanii i H olan dii. Po południu tego samego dnia odbyło się jeszcze pięć sesji warsztatow ych pt. „R ekreacja i turystyka w iejska”, „Turystyka alternatyw na”, „Sport dla w szy stkich”, „M etodologia badań czasu w olnego” i „Rozwój turystyki i rekreacji” .
K onferencja z m erytorycznego punktu w idzenia została zorganizow ana przez stow arzyszenie Leisure Study Association (LSA), którego siedziba mieści się w C helsea School R esearch Centre, U niversity o f Brighton, oraz V ereniging voor de V rijetijdssector (V V S)3 i The European A ssociation for Tourism and Leisure Education (A T LA S)4. Za stronę organizacyjną odpow iadało The Centre
3 LSA i V V S s ą niezależnym i organizacjam i, których celem je s t stw o rzen ia m ożliw ości w y m iany poglądów , o pinii, dośw iadczeń pom iędzy osobam i, których łączy zainteresow anie tu ry sty k ą i rekreacją, planistam i, b ad aczam i, praktykam i oraz tym i, którzy z ajm u ją się p o lity k ą w zakresie w ypoczynku. LSA pow stało w 1975 r., n atom iast W S w 1990 r.
4 T h e E uropean A ssociation for E d ucation in Tourism and Leisure (ATLAS) powstało w 1991 r. C elam i działaln o ści tej organizacji je s t p rom ow anie edukacji w zakresie turystyki i rekreacji w E u ropie, rozw ój w ym iany kadry naukow ej i studentów pom iędzy instytucjam i należącym i do A T L A S -u, ro zw ijan ie pow iązań pom iędzy przem ysłem turystycznym a ośrodkam i kształcącym i d la po trzeb szeroko rozum ianej turystyki o raz w spieranie rozw oju m iędzynarodow ych program ów b adaw czych i edukacyjnych. O b ecn ie (19 9 6 r.) do A T L A S-u należy 110 różnego ro d zaju in stytu cji, g łów nie uniw ersytetów , praktycznie ze w szystkich k rajów europejskich. K o m itet k oordyna cyjny A T L A S -u m ieści się w Uniwersytecie w Tilburgu (Holandia), D epartm ent o f L eisure Studies.
for Recreation and Tourism Studies (C R T S)5 W ageningen A gricultural U niver sity (W AU). K onferencja odbyw ała się w centrum konferencyjnym WAU w W ageningen. W 21 -letniej historii LSA, jed neg o z głównych organizatorów , było to pierw sze m iędzynarodow e spotkanie osób zajm ujących się w ypoczyn kiem, turystyką i sportem zorganizow ane poza W ielką B rytanią we w spółpracy z innymi instytucjam i.
D r R obert W ilu ś W płynęło:
U niw ersytet Ł ódzki 14 m arca 1997 r. K atedra G eografii M iast i T uryzm u
al. K ościuszki 21 9 0 -4 1 8 Ł ó d ź
Jolanta Latosińska
XIII SEM INARIU M TER EN O W E „W ARSZTA TY B ADAW CZE Z GEOG RA FII TU R Y ZM U ”, ŁÓDŹ, 2 6 -2 8 W RZEŚNIA 1996 ROKU XIIIe SÉM IN A IRE DE TERRAIN „LES ATELIERS DE RECHERCHE CO N C ER N A N T LA G ÉO G RA PH IE DU TO U R ISM E”,
ŁÓDŹ, 2 6 -2 8 SEPTEM B R E 1996
13th FIELD SEM1NAR „RESEARCH W O RKSHO P ON TH E GEOG RA PH Y OF TO U R ISM ”, ŁÓDŹ, 2 6 -2 8 SEPTEM B ER 1996
W dniach 2 6 -2 8 w rześnia 1996 r. odbyło się XIII sem inarium terenow e „W arsztaty badaw cze z geografii turyzm u”, zorganizow ane przez Katedrę G eo grafii M iast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego, którego kierow nikiem m eryto rycznym był prof. dr hab. Stanisław Liszewski. Odm iennie niż w latach ubie głych (W i l u ś 1996) tegoroczne spotkanie odbyło się w Lodzi w Centrum K onferencyjnym Uniw ersytetu Łódzkiego przy ul. Rogowskiej 26.
Celem sem inarium było zaprezentow anie i przedyskutow anie aktualnych za gadnień i problem ów badaw czych z zakresu geografii turyzm u, podejm owanych
5 T h e C entre for R ecreation and T ourism S tudies (C R T S) je s t w ielo d y scy p lin arn ą je d n o s tk ą W ageningen A gricultural U niversity, sk ład ającą się z 11 zakładów w zajem nie ze s o b ą w sp ó łp racu jących.
