R ecen zje
843
Z C Z A S O P I S M K R A J O W Y C H P I Ą T Y T O M „ O R G A N O N U ”
iNowy tom „Organonu”, który ukazał się w sierpniu 1968 r. — a więc tuż przed X I I Międzynarodowym Kongresem Historii Nauki w Paryżu — można by nazwać radziecko-polskim. N a 18 bowiem zamieszczonych tu artykułów 7 napisali autorzy radzieccy a 6 — polscy, na autorów zaś pochodzących z Włoch, obu państw nie mieckich i Indii przypada łącznie zaledwie 5 prac. Pod względem językowym na tomiast coraz bardziej przeważa w „Organonie” angielski. W tomie 5 w języku tym opublikowano 1112 artykułów, w e francuskim — 5, a w rosyjskim — zaledwie jeden, podczas gdy w tomie 3 artykuły angielskie stanowiły połowę, a w tomie 4 — 55°/o *.
Tom piąty dzieli się na 4 działy. Pierwszy nosi tytuł Tw órczość naukow a; nauka a logika, drugi obejmuje zagadnienia ogólne, trzeci — prace poświęcone 250 rocznicy śmierci Leibniza 2, czwarty zaś — to M iscellanea.
Otwiera numer obszerny artykuł W. Szafera T w órczość w ży ciu uczonego: p ró ba analizy naukoznaw czej 3, oparty na analizie życiorysów 70 wybitnych botaników ■działających w ciągu ostatnich stu lat w 18 krajach. Trzy dalsze rozprawy, napisa ne przez autorów radzieckich, poświęcone są logicznym zagadnieniom nauki; są to: N . I. Rodnego L o g ik a a historia nauki, B. Griaznowa O log iczn ej analizie p ojęcia „ p rzed m iot badań naukow ych” i M . G. Jaroszewskiego O k o n k re tn e j h istory czn ej in te rp re ta c ji lo g ik i nauki. Wszystkie artykuły tego i następnego działu opublikowa
no w języku angielskim.
Dział zagadnień ogólnych rozpoczyna się od artykułu A . T. Grigorjana i L. A. Piłatow ej P ięćd ziesiąt lat ra d zieck iej nauki i tech n ik i, po nim następuje rozprawa P. M. George’a (India) N ie k tó re podstawowe m odele nauki w idziane z historyczn ej perspektyw y. Trzy dalsze artykuły napisane zostały przez autorów polskich; są to: A. G elli Czy nauka m oże pom óc w poszukiw aniu w artości społecznych?, J. Strzelec kiego Ludzkość w 2000 r. )(jest to sprawozdanie z pierwszego kongresu futurologicz nego, który odbył się w Londynie w e wrześniu 1967 r.) i E. Olszewskiego Społeczne znaczenie h is to rii nauki i h is to rii te c h n ik i4.
Dział leibnizowski zawiera rozprawy: D. Turcka ¡(N1RF) P o ję c ie ru ch u we wczes n e j f ilo z o fii Leibn iza i w pływ tego pojęcia na ro zw ó j filo z o fic z n e j m etod y L e ib n iza (ang.5), B. M. K iedrowa (ZSR R) „M on a d ologia ” L eib n iza a a tom istyka (ros.), P. B oll- hagena (N R D ) N ie k tó re aspekty dzieła L eib n iza wiążące się z teorią układów (ang.) i A. P. Juszkiewicza (ZSR R ) L e ib n iz a podstawy ra ch u n ku różniczkow ego i całkow ego (fr.).
Pierwszy wśród M iscellaneów jest artykuł W. Tatarkiewicza P ierw szy P o la k w h is to rii estetyki (m ow a tu o K. M. Sarbiewskim ) (fr.), po czym idą dwa arty kuły włoskie: G. Arrighiego M atem atycy włoscy przy końcu średniow iecza i w o k re sie odrodzenia i(fr.) i V. Ronchiego N ow a historia m ik ro s k o p ii op ty czn ej (ang.). Wreszcie tom zamknięty jest obszernym artykułem J. G. Dorfm ana (ZSR R ) E w o lu c ja s tru k tu ry fiz y k i (fr.) oraz doniesieniem A . Korcika (Polska) O sylogizm ach w a ru n k ow y ch w in te rp re ta c ji starożytnych.
E. O. 1 Por. informacje o dwu poprzednich tomach „Organonu” w nrach 2/1967 (s. 434) i 1/1968 (s. 192) „K w artalnika”.
2 Siedem artykułów poświęconych tej rocznicy znalazło się już w poprzednim tomie „Organonu”.
3 Tytuły artykułów zamieszczonych w „Organonie” podano w polskim prze kładzie.
4 Jest to skrócona wersja artykułu P erspektyw y ro z w o ju h is to rii n auki i h isto■* r i i te ch n ik i w Polsce ogłoszonego w nrze 2/1967 „K w artalnika”.
