Zygmunt Ziątek
Międzynarodowa konferencja
naukowa w Berlinie z okazji 30
rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem
Biuletyn Polonistyczny 18/4 (58), 53-55
KRONIKA ZAGRANICZNA
M IĘ D Z Y N A R O D O W A K O N F E R E N C J A N A U K O W A W B E R L IN IE Z O K A Z J I 30 R O C Z N IC Y Z W Y C IĘ S T W A N A D F A S Z Y Z M E M ~
W dniach od 8-11 kw ietn ia 1975 o d lyła s ię w s t o lic y BSD międzynaro dowa konferen cja naukowa zorganizowana z o k a z ji 30 roczn icy zwycięstwa nad
faszyzmem, a przygotowana przez Centralny In sty tu t H is t o r ii L ite ra tu ry Aka demii Nauk NRD oraz In s ty tu t L ite ra tu ry Światowej im. M.Gorkiego Akademii Nauk ZSRR. Oprócz gospodarzy i współorganizatorów u czestn iczyły w n ie j de le g a c je z B u łg a r ii, Czechosłow acji, Ju gosław ii, P o ls k i i Węgier.
Tematem k o n fe re n c ji b yła twórczość towarzysząca antyfaszystow skiej wal ce i socjalistycznem u budowniotwu w lite ra tu ra c h Związku Radzieckiego i eu ro p ejs k ich krajów s o c ja lis ty c z n y c h , a patronowało j e j ogólne h asło: "Odpo w iedzialn ość za ś w ia t". Ta przewodnia idea zn alazła wyraz zwłaszcza w wys tą p ien iach na obradach plenarnych, otw ierających i zamykających konferen c ję , m .in. w w ystąpieniach p r o f . W .Kalweita, członka Akademii Nauk NRD i j e j w iceprezydenta, p r o f, dra G .Z iegen geista, dyrektora In s ty tu tu , dra sc. F .A .T ju rin a , reprezen tu jącego Generalnego Dyrektora UNESCO, oraz kierow ni ków poszczególnych d e le g a c ji.
Codzienne obrady t o c z y ły s ię w trze c h sekcjach. Sekcja I pracowała pod hasłem "A ntyfaszystow ski sojusz i poetyka". Przedstawione tam r e fe r a t y do ty c z y ły w w iększości zagadnień formowania s ię w lit e r a t u r z e je d n o lite g o fro n tu obrony ku ltu ry oraz k r y s t a liz a c ji i d e i tego fron tu w narodowych i indywidualnych poetykach p isa rsk ich . Tematem obrad S ek o ji I I I b y ł u d zia ł d z is ie js z y c h lit e r a t u r s o c ja lis ty c z n y c h 1 w "rozpraw ie z faszyzmem i im peria lizmem". Sekcja I I skoncentrowała swe prace wokół " lit e r a t u r y antyfaszys tow sk iej w alki w yzw oleńczej", stanow iącej bezpośredni zapis rz e c zy w is to ś c i l a t wojny i oku pacji.
5*
-Te czasowe i problemowe zróżnicowania nie były sztywno przestrzegane w refera ta ch przedstawianych w poszczególnych sekcjach. Uwaga ta dotyczy zwłaszcza wystąpień w S ek cji U - ich autorzy odwoływali s ię zarówno do tr a d y c ji la t trz y d zie s ty c h , jak do całkow icie współczesnych spojrzeń na do świadczenia wojenne.
Na forum t e j właśnie s e k c ji zo s ta ły przedstawione w szystkie r e fe r a t y d e le g a c ji Instytu tu Badań L itera ck ich PAN.
P ro f. Stefan Ż ó ł k i e w s k i w r e fe r a c ie p t. "L ite ra tu ra w pod ziemiu. Z zagadnień rozwoju p o ls k ie j kultury w okresie okupacji faszystow s k ie j" omówił wszechstronnie funkcjonowanie in s t y t u c ji kultur alnych w sytu a c ji wojennego wyniszczenia kraju i walki z okupantem. Wystąpienie to impo nowało solid n ością dokumentacji fa k to g r a fic z n e j oraz p rzejrzystym , "modelo wym", ujęciem bardzo skomplikówanej problem atyki. P o d k r e ś lił to prowadzący obrady p r o f. dr M.Naumahn.
Dr hab. Irena M a c i e j e w s k a p o d jęła zagadnienie "Warszawskie go getta w lit e r a t u r z e p o ls k ie j" , ukazując je w oparciu o bardzo różnorodny m a teriał: ,1 w ierszy i zapisków powstających w g e tc ie poprzez wspomnienia i r e la c je stworzone p ó ź n ie j, tam i poza murami, aż do utworów ostatn iego cza su.
Dc hab. Ifcrszard G ó r s k i w r e fe r a c ie p t . "P o ls k i f o lk lo r w la tach wojny i okupacji" z a ją ł s ię folklorem jako rodzajem tw órczości, która r o z kwita szczególn ie o b fic ie w momentach zagrożen ie i zn iszczen ia bytu narodo wego, przyczyn iając s ię do wzmocnienia oporu i utwierdzenia w o li przetrw a n ia. Wyraża s ię t o w żyw iołow ej, anonimowej tw órczości u stn ej, w odpowied nim przystosowywaniu klasycznych w ierszy i p ie ś n i, w a k tu a liz a c ji pewnych dawnych form poetyckich tw órczości ludowej.
Mgr Zygmunt Z i ą t e k p o d ją ł próbę k o n fro n ta c ji prozy Ksawerego Pruszyńskiego i Tadeusza Nowaka i ukazania na t e j podstawie dwóch obrazów wojny» opartych na dwóch różnych tradycjach : h isto ryczn ej i ludowej.
Wystąpienia p o ls k ie spotkały s ię z życzliwym p rzyjęciem . Odznaczały s ię one, jak podkreślano, rzeczową konkretnością, dając tym sanym wgląd w p o l ską specyfikę walki z faszyzmem, a jednocześnie prezentowały sto p ień uogól n ien ia , umożliwiający porównywanie naszych zjawisk społeczno—lit e r a c k ic h z analogicznymi zjawiskami w inrych krajach okupowanej i w alczącej Europy. Taką konfrontację umożliwiały — że poprzestaniemy t y lk o na obradach naszej s e k c ji - m.in. r e fe r a t y : dra P.M.Topera, dra V.I.Zlydnewa i dr L.N.Bundago- wej z Moskwy, dr H.Hrcalowej z E cagi, p r o f. dra A.MatuSki z Bratysławy, dra H.Olschowsky’ ego (o r e c e p c ji "Niemców" w NED), dra S.Bocka, *dra J.H ieb la i in . spośród gospodarny.
- 55 =
pracach k o n fe re n c ji d elega cja In stytu tu Słowianoznawstwa PAN. Doc. dr hab. Вагу l i B i a ł o k o z o w i c z w y g ło s ił r e fe r a t p t. "Temat wojenny w lite ra tu ra c h słowiańskich o dru giej wojnie św iatow ej". Wystąpienie dra hab. Stefana K o z a k a n o s iło t y t u ł "P is a rz i o rę ż . 0 tw órczości O łesia Hon- c z a r a ".
Wymienienie wszystkich referentów i tytułów ich refera tów przekraczało by rozmiary krótk iego sprawozdania. W S e k c ji I I w ystąpiło ich dwudziestu trz e c h , łączna zaś lic z b a wystąpień na obradach t e j S ek cji s ię g a ła s e tk i, świadczy t o o rozmachu k o n fe re n c ji i tru d zie organizacyjnym włożonym w j e j przygotow anie.
Była ona poważnym wydarzeniem, szeroko omawiany* i komentowanym przez codzienną prasę b e rliń s k ą .
1Цг Kygi i&t Ziątek
Z P R A C K O M IS JI D O S P R A W P O L O N IS T Y K I W N R D
Od sześciu l a t i s t n ie je - powołana p rzez NBD-owskle i p o ls k ie mini sterstwa zajmujące s ią szkolnictwem wyższym - Komisja do spraw p o lo n is ty k i w NRD, k t ó r e j zadaniem je s t ożyw ienie wzajemnych kontaktów naukowych i nau kowo-dydaktycznych między obydwoma krajam i.
Na c z e le d e le g a c ji NRD-owskiej s t o i p r o f. dr A lo is Hermann z Uniwersy te tu im. A.Humboldta w B e r lin ie , pracom d e le g a c ji p o ls k ie j przewodniczy p r o f. dr Stanisław Skorupka z Uniwersytetu Warszawskiego.
Główne kierunki d z ia ła n ia K om isji, k tóra zb iera s ię na wspólnych p o sie dzeniach dwa razy do roku, p rzedstaw iają s ię następująco:
1. Organizowanie wspólnych s e s ji naukowych. W lutym 1974 r . odbyła s ię w B e r lin ie s e s ja naukowa z udziałem g o ści z P o la k i, poświęcona tw órczości M ickiew icza.
W maju rb . obradowała przygotowana przez ośrodek naukowy w Lipsku sesja n t. "Postępowe tra d y c je p o lo n is ty k i w NRD", na k tó r e j oprócz refera tó w z g ło szonych p rzez gospodarzy z o s ta ły wygłoszone r e fe r a t y dotyczące powojennych kontaktów lit e r a c k ic h , językoznawczych oraz naukowo-dydaktycznych z NRD - przygotowane przez stronę polską.
W przygotowaniu są następna s e s je , poświęcone tw órczości H .S.Reymonta i S.Żeromskiego (w lis to p a d z ie r b . ) oraz d z ia ła ln o ś c i S.B.Lindego (w r .1977),
