Marzena Szmyt
Opatowice, gm. Radziejów, woj.
włocławskie, st. 36
Informator Archeologiczny : badania 22, 19-20
Inform ator A rch eo lo g iczn y 19 8 8 1 S
O p a to w ie « , g m . R a d z ie jó w , w o j. w ło c ła w s k ie , a t. 7
U n iw e rsy te t im . A d am a M ickiew icza w P o z n a n iu I n s t y t u t P r a h i s t o r i i Z a k ła d P ra h is to rii Polski
B a d a n ia prow adził m gr J- C zeb reszu k . F in a n s o w a ł WKZ w e W łocław ku. D rugi se z o n b a d a ń . O sa d y lu d n o śc i k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych, a m fo r k u lis ty c h o raz ś la d o sa d n ic tw a lu d n o ś c i sc h y l kowo n eolitycznej. Z b a d a n o 1 50 m 2. U zy sk an o około 4 tyś. fr. c eram ik i w (tym około 5 0 0 zaliczo n o do Lzw. "w ydzielonych"), p o n a d 2 5 0 w ytw orów z k rzem ien ia, 3Θ0 z k a m ie n ia , p o n a d 2 0 0 fr. polepy I niew ielką Ilość kości.
Z a re je stro w a n o 11 no w y ch ob iek tó w w w iększości p o zb aw io n y ch szerszego k o n te k s tu d o łk ó w p o słu p o w y ch (0), p o jed y n cz ą “Jam ę* g o sp o d a rc z ą o ra z w yblerzysko p la s k u . W śród ź ró d eł ru c h o m y c h n a j bogać lej re p re z e n to w a n e Jest o sa d n ic tw o k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych, z k tó ry m i w iąże się około 2 / 3 m a te ria łó w c eram iczn y ch . S e z o n u jaw n ił. Iż w r a m a c h o m a w ia nej k u ltu r y m a m y do czy n ie n ia z dw om a o k re s a m i za sie d le n ia , p rz y p a d a ją c y m i n a pod fazy M1B I IVA w g k u jaw sk ieg o s c h e m a tu perlodyzacjl.
P rzed e w sz y stk im z o sa d n ic tw e m k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch n a le ż y łączyć z n a n e Już z po p rzed n ieg o s e z o n u w y bl er z y sk a p la s k u . Tegoroczne o b serw acje u jaw n iły w lelo ctap o w o ść Ich p o w sta w a n ia , w id o czn ą zarów no w poziom ie Ja k I w plonie (sk o m p lik o w an y u k ła d "w kopów n a w kopaeh"). S tw ierd zo n o , że p o szu k iw an y m i su ro w c a m i był d ro b n o z ia rn is ty p ia s e k , rzadziej sp ła sz c z o n a g lin a , o m ijan o n a to m ia s t żyły żw iru.
M niej liczn e s ą p o z o sta ło śc i o sa d n ic tw a lu d n o śc i k u ltu r y a m fo r k u listy c h (z k tó ry m i w iązać n a le ż y w z m ia n k o w a n ą w yżej "Jamę"). P o zy sk an o bogaty z estaw z d o b io n y ch frag m en tó w c e r a m ik i u z a s a d n ia ją c y zaliczen ie o m aw ian e j o sa d y do faz llb-IIIa w sp o m n ia n e j k u ltu ry .
N ajm niej śla d ó w pozostaw iło po so b ie o sa d n ic tw o schyłkow oneo 11 lyczne, o k tó ry m m o ż n a Jed y n ie pow iedzieć, lż re p re z e n tu je - ogólnie pojętą - tra d y c ję “e p ls z n u ro w ą “.
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . O p a to w ie c , g m . R a d z ie jó w , w o j. w ło c ła w s k ie ,
• t . 3 4
U niw ersytet Im. A d am a M ickiew icza w P o zn an iu Z ak ład P ra h isto rii Pol ski.
B a d a n ia prow adził doc. d r h a b . A le k sa n d e r Kośko. F in a n s o w a ł WKZ w e W łocław ku. D rugi sezo n b a d a ń . O sa d y k u ltu ry p u c h a ró w lejkow atych, k u ltu r y a m fo r k u lis ty c h o raz z p o czątk ó w epoki b rą z u .
O sa d y z a jm u ją p ó łn o c n o -w sc h o d n i s to k w zgórza m orenow ego (tzw. W zgórze P rokoplaka). B a d a n ia s k o n c e n tro w a n o n a o b sz a rz e w sch o d n iej zach o w an ej części sta n o w isk a , e k s p lo ru ją c p o w ierzch n ię ok. 2 2 0 m 2.
Z a re je stro w a n o 48 o b iek tó w k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch 1 a m fo r k u listy c h . P ierw szą z w y m ien io n y ch k u ltu r re p re z e n tu je z w arty u k ła d podom ow y, w o b rę b ie którego ro zp o zn an o : przyziem ie tra p e z o w a tej c h a ty słu p o w ej (w ym iary 10-11 x 4 -3 m), ł o b ie k t g o sp o d arczy (piw niczka?) o ra z 1 d o m n ie m a n y obrzędow y. O dkryto n a d lo k ilk a Ja m o bliżej n ieo k reślo n e j funkcji. Z KPL n a le ż y n a d lo w iązać w a rs z ta t k a m ie n ia rsk i. D ru g ą ze w zm ian k o w an y ch k u lt u r re p re z e n tu je zap e w n e 1 o b iek t, k tó ry n a s k u te k zn iszczen ia tr u d n o precyzyjniej Identyfikow ać fu n k c jo n a ln ie .
P o zy sk an o b o g aty zb ió r ź ró d eł ru c h o m y c h , k ló ry tw orzy ok. 3 8 0 0 fr. c e ra m ik i, ok. 160 w ytw orów z k rz e m ie n ia , ok. 1 90 z k a m ie n ia o ra z d u ż e ilości polepy. P o b ra n o liczne próbki.
W stę p n a a n a liz a żró d el pozw ala n a n a s tę p u ją c ą k o n k re ty z a c ję c h ro n o lo g ii w z m ia n k o w a n y c h e ta p ó w z a sie d le n ia sta n o w is k a : KPL - faza MIB, КАК - faza Ula, o s a d n ic tw o "z p o czątków b rą z u " - "horyzont" C hlopice-V esele.
B a d a n ia z a k o ń c z o n o .
U niw ersytet im . A dam a M ickiew icza w P o zn an iu Z ak ład P rah isto rii Polski
B a d a n ia p ro w ad ziła m gr M arzen a S zm yt. F in a n s o w a ł WKZ w e W łoc ław k u , P ierw szy se z o n b a d a ń . O sa d y k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych I k u ltu r y a m fo r k u listy c h .
S tan o w isk o położone Jest w północnej części wzgórza m orenow ego (tzw. W zgórza Prokoplaka). E k sp lo ra c ję w y k o p alisk o w ą poprzedziło ro zp o zn an ie n a p o w ierzchniow e (m eto d ą
szczc-O p a to w ic e , g m . R a d z ie jó w , w o j. w ło c ła w a k ie ,
2 0 NEOLIT
gółowej in w e n ta ry z a c ji pow ierzchniow ej) te r e n u sta n o w isk a , k tó ry m o b jęto 6 0 0 m 2. Z a re je s tro w a n o w ó w czas k o n c e n tra c ję źró d eł ru c h o m y c h o d o m in u ją c y m u d z ia le c e ra m ik i k u ltu r y a m fo r k u lis ty c h p rzy o b e c n o śc i m a te ria łu k u ltu ry p u c h a ró w lejk o w aty ch w y stę p u ją c y c h n a p rz e s trz e n i ok. 3 5 0 m 2.
W ykopy (w liczbie 6) ulokow ano w jej c e n tru m , na pow ierzchni 150 m a, W Ich obrębie zarejestro w an o p o n ad 12 tyś. fragm entów ceram iki, ok. 5 0 0 w ytw orów z krzem ien ia I ok. 2 8 0
z k a m ien ia, a poza tym niew ielką Ilość polepy 1 silnie ro zdrobnionych kości. O dkryto 44 o biekty
n ieru ch o m e, w ty m praw dopodobnie i o biekt m ieszkalny k u ltu ry a m fo r k u listy ch (zb ad an y częściowo), 1 w yb le rżysko, 14 bliżej nierozpoznanych Ja m oraz 2 7 dołków posłupow ych.
W z a sie d le n iu o b s z a ru sta n o w is k a w y o d ręb n ić m o żn a dw a eta p y . P ierw szy z n ic h zw iązany J e s t z o s a d ą k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch z fazą IVA. Łączyć z n ią m o ż n a cz ę ść Ja m 1 dołków p o słu p o w y ch . E ta p d ru g i p rz y p a d a n a fazę II b- lila k u ltu r y a m fo r k u lis ty c h a o d n ie ś ć d o ń n a le ż y u c h w y co n y fra g m e n ta ry c z n ie o b ie k t m ie sz k a ln y 1 w s p o m n ia n y o b ie k t "rowkowy".
B a d an ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
U n iw ersy tet Im. A d am a M ickiew icza w P o zn an iu Z akład P ra h isto rii Polski
B a d a n ia pro w ad ziła m gr M a rz e n a S zm yt. F in a n s o w a ł WKZ w e W łoc ław k u . C zw arty s e z o n D adań. O s a d a k u ltu ry p u c h a ró w lejkow atych, ś la d o s a d n ic tw a k u ltu r y am fo r k u listy c h .
S ezo n z ak o ń czy ł ro zp o zn aw an ie o s a d y k u ltu ry p u c h a ró w lejk o w aty ch z fazy IVB.
Założono 2 w ykopy (XXV-XXVI) o łącznej pow ierzchni 3 0 m 2. J e d e n z n ich ulokow ano w części zach o d n iej sta n o w isk a , w rejonie eksplorow anego przez o sta tn ie dw a sezo n y o b iek tu m ieszk aln e go k u ltu ry p u c h a ró w lejkow atych (obiekt 211. finalizując ek sp lo rację Jego południow o-zachód nie go n a ro ż n ik a . D rugi n a to m ia s t u sy tu o w a n o w części w sch o d n iej, gdzie u d o k u m e n to w a n o frag m en t b a d a n e g o w cześniej reg u larn eg o u k ła d u dołków p osłupow ych (koszar?).
Z a re je stro w a n o ok. 2 4 0 frag m en tó w c eram ik i I niew ielk ą Ilość w ytw orów k rz e m ie n n y c h . O d k ry ty m a te ria ł p o tw ierd za w cześn iejsze u s ta le n ia co do c h ro n o lo g ii o sad y .
B a d a n ia z a k o ń c z o n o .
P tr c b d k « ,
gm · K a z im ie r z D o ln y , w o j. lu b e U k ie , a t, 12
B a d a n ia p ro w ad ziła m g r J o l a n ta N o g aj-C h ach aj. F in a n s o w a ł WKZ w L ublinie. D rugi s e z o n o a d a ń . O s a d a k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch . B a d a n ia m iały nn c e lu o k re ś le n ie zasięgu o s a d y I ro z p o z n a n ia jej c h a r a k te r u .. P rz e b a d a n o p o w ierzch n ię 155 m a . W ykopy zlokalizow ano w c e n tr a ln e j części o sad y , n ie d o s tę p n e j w 1907 r. O d k ry to 5 o b iek tó w (cztery Ja m y g o sp o d a rc z e o raz zie m ia n k ę w raz z ru m o w isk ie m pieca).
W o b iek cie n r 12 - Ja m a g o sp o d a rc z a o kształcie w o rk o w aty m I głęb o k o ści 9 0 c m - n a tra fio n o n a k u b e ł z u c h e m a n s a lu n a ta o raz tr ó jk ą tn y gro clk z k rz e m ie n ia w ołyńskiego. J a m a n r 13 była b ard zo zn iszczo n a. W yposażenie tego o b ie k tu sk ła d a ło się z k u b k a z u c h e m w k sz ta łc ie głów b a r a n ic h o ra z d u ży ch , d o b rze z a c h o w a n y c h frag m en tó w trz e c h n ac z y ń zasobow ych.
W m ie jsc u , gdzie w tra k c ie b a d a ń p o w ierzchniow ych zao b serw o w an o n ajw ięk sze zagę sz c z e n ie m a te ria łu ceram iczn eg o i krzem iennego, założono w ykop o w y m ia ra c h 10 x 5 m ., w k tó ry m p rz ep ro w ad zo n o p lan ig rafię ro z rz u tu zab y tk ó w . W części połu d n io w ej w yk o p u n a t r a fiono n a ru m o w isk o pieca, k s z ta łtu ow alnego, o ś re d n ic y 1 m i g łęb o k o ści 6 0 c m (obiekt n r 15); w Jego części p rz y d e n n e j z a re je stro w a n o o b e c n o ść ślad ó w o d cisków k o n s tru k c ji d re w n ia n e j. N atrafio n o ta k ż e n a d o b rze z a c h o w a n ą g ó rn ą cz ę ść am fo ry z p la sty c z n y m i w y p u s tk a m i n a szyjce n a c z y n ia , zd o b io n e frag m en ty wylewów In n y ch n aczy ń , p rz ę śllk l o ra z fra g m e n ty sie k ie r k rz e m ie n n y c h .
M a te ria ły I d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w K atedrze A rcheologii UMCS. B a d a n ia b ç d q k o n t u n u o w a n e .
I Podrzeeze, woj. leszczy ń sk ie, st. 3 - p a trz o k re s w pływ ów rzy m sk ich . U niw ersytet Marli Curte*Skk>dowskleJ w L ublinie K atedra Archeologii_______ O p a to w ic e , g m . R a d z ie jó w ,
w o j. w ło c ła w a k ie , s t . 4 2
