ORIGINAL ARTICLE ARTYKUŁ ISSN 2083-3725 Volume 7, No. 2, 2014
www.ers.edu.pl
FINANCIAL INSTRUMENTS OF EUROPEAN COHESION POLICY AND DEVELOPMENT OF
INNOVATIVENESS OF POLISH ECONOMY IN 2007-2013
INSTRUMENTY FINANSOWE EUROPEJSKIEJ POLITYKI SPÓJNOŚCI A ROZWÓJ INNOWACYJNOŚCI
POLSKIEJ GOSPODARKI W LATACH 2007-2013
Ludmiła Frydrych
Cracow University of Economics / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Streszczenie: Celem artykułu jest zbadanie zależności wy-datkowania środków w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka a poziomem innowacyjności pol-skiej gospodarki mierzonej indeksem SII w latach 2008-2012. W artykule przedstawiono wybrane instrumenty i formy wsparcia projektów innowacyjnych, które co do zasady po-winny przyczyniać się do wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki. Do badań empirycznych wykorzystano Program Operacyjny Innowacyjny Gospodarka, który w perspektywie finansowej 2007-2013 jest największym źródłem finansowa-nia projektów mających charakter innowacyjny. Posłużono się również sumarycznym indeksem innowacyjności-SII, zaproponowanym w corocznych raportach Komisji Europej-skiej, który mierzy innowacyjność gospodarki.
Słowa kluczowe: innowacje, innowacyjność, finansowanie, polityka spójności
Wstęp
Współcześnie budowanie przewagi konkuren-cyjnej w warunkach nasyconej i zglobalizowanej go-spodarki wolnorynkowej opierać się może wyłącznie na innowacjach mających bezpośrednie przełożenie na innowacyjność poszczególnych gospodarek. Unia Europejska będąca wspólnotą suwerennych państw w celu wspierania innowacyjności jej członków po-sługuje się instrumentami finansowymi, których priorytetem jest implementacja polityki spójności. Elementem składowym polityki spójności ukierun-kowanej na wyrównywanie szans rozwojowych, podnoszenie konkurencyjności i współpracę teryto-rialną jest polityka wspierania innowacji.
Polska realizując wspólnotowe i własne zało-żenia polityki innowacyjnej wykorzystuje różne instrumenty i formy mające na celu wsparcie pro-jektów innowacyjnych, które tym samym w przy-szłości powinny przyczynić się do wzrostu inno-wacyjności. Z pośród dostępnych instrumentów pomocy publicznej, przeznaczonej na finansowanie Summary: The aim of the article is to analyse dependents
of disbursement of funds as part of Operational Programme Innovative Economy and level of innovativeness of Polish economy measured by SII index in 2008-2012. In the article, there are chosen instruments and forms of support of in-novative projects, which as a rule, should contribute to the growth of innovativeness of Polish economy. Operational Programme Innovative Economy was used for empirical re-search, which, from the financial perspective in 2007-2013, is the greatest source of financing projects of innovative character. Moreover, the analysis refers to SII total innova-tive index, proposed in annual reports of European Com-mission, which measures innovativeness of the economy. Key words: innovations, innovativeness financing, coher-ence policy
Introduction
Modern building of competitive advantage in conditions of intensive and globalised free-market economy can be based solely on innovations, which have direct influence on innovativeness of particu-lar economies. European Union, which is a commu-nity of sovereign counties which aim at supporting innovativeness of its members, used financial in-struments the priority of which is implementation of coherence policy. The coherence policy, oriented towards balancing development chances, increas-ing competiveness, and territorial cooperation, in-cludes innovations support policy.
Poland, implementing community’s and own as-sumptions of policy of innovations, uses different instruments and forms, which aim at supporting innovative projects, which should contribute to the growth of innovativeness in the future. From the available instruments of public aid designated to fi-nance innovative projects, Operational Programme Innovative Economy (OP IE) plays the major role.
Address for corespondence: M.A. Ludmiła Frydrych, Cracow University of Economics, Rakowicka St.27, 31-510 Cracow, Poland, phone: +48 12 293 57 00, e-mail: ludmila.kryskova@gmail.com; Full text PDF: www.ers.edu.pl; Open-access article.
Copyright © Pope John Paul II State School of Higher Education in Biała Podlaska, Sidorska 95/97, 21-500 Biała Podlaska; Indexation: Index Copernicus Journal Master List ICV 2013: 6.73; Polish Ministry of Science and Higher Education 2013: 4 points.
Strategy of OP IE assumes, for example, co-financ-ing innovative ventures related to conduction of research and development works, investments into new technologies and accompanying infrastructure, and improvement of qualifications of human capital necessary for implementing innovative projects as part of actions, which contribute to improvement of competitive position of subjects on the international market.
The aim of the article is to analyse dependents of disbursement of funds as part of Operational Pro-gramme Innovative Economy and level of innova-tiveness of polish economy measured by SII index in 2008-2012.
The implementation of the main goal will be oriented towards verification of hypothesis: Op-erational Programme Innovative Economy, as the greatest source of financing innovations from the public funds in Poland in 2007-2013, influences in-novativeness of polish economy and contributes to the growth of its level.
The article is divided into four parts. In the first two parts, general and theoretical issues connect-ed to the structural funds and innovations issues are discussed. In the third part, structure of OP IE, level of allocation, and level of implementation are presented. In the fourth part, significance of OP IE in the development of innovativeness of polish economy is presented. The fourth chapter is the empirical part of the article, in which the problem of evaluation of the level of influence of OP IE ex-penditures on the level of innovativeness of polish economy measured by the SII index in 2008-2013 is discussed.
The article includes: study of subject literature, articles and elaborations of scientific character, elaborations and reports of state and international organisations, and programme documents, all con-sidering 2007-2013 period. In the article, there is an analysis of chosen instruments and forms which have an innovative character; characteristics of OP IE include the analysis of the structure, level of al-location, and its implementation. The main course of the research includes verifying the dependency between disbursement of OP IE funds, and innova-tiveness of polish economy, measured by cumulat-ed SII index by application of Pearson correlation formula.
The essence and types of structural funds
Poland, after incorporation to European Union (EU), was included into the cohesion policy of EU, which means that it gained access to structural funds, which are the main financial instrument for conduction of EU’s coherence policy, and to other kinds of common policy of the members (Dylewski et. al, 2009). Structural funds aim at increasing economic and social cohesion of whole EU, and at
projektów innowacyjnych, kluczową rolę odgrywa Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG). Strategia PO IG zakłada między innymi współ-finansowanie przedsięwzięć innowacyjnych w za-kresie prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, inwestycji w nowe technologie i infrastrukturę to-warzyszącą oraz podniesienie kwalifikacji kapitału ludzkiego niezbędnego do realizacji projektów in-nowacyjnych, jako działań przyczyniających się do wzmocnienia pozycji konkurencyjnej podmiotów na rynku międzynarodowym.
Głównym celem artykułu jest zbadanie zależ-ności wydatkowania środków w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka a pozio-mem innowacyjności polskiej gospodarki mierzonej indeksem SII w latach 2008-2012.
Realizacja celu głównego ukierunkowana będzie na weryfikację postawionej hipotezy: Program Ope-racyjny Innowacyjna Gospodarka jako największe źródło finansowania innowacji ze środków publicz-nych w Polsce w okresie 2007- 2013 ma wpływ na innowacyjność polskiej gospodarki i przyczynia się do zwiększenia jej poziomu.
Artykuł składa się z czterech rozdziałów. W pierwszych dwóch rozdziałach zostały poruszo-ne kwestie ogólnoteoretyczporuszo-ne, związaporuszo-ne z proble-matyką funduszy strukturalnych oraz innowacji. W trzecim przedstawiono strukturę PO IG, poziom alokacji, stopień realizacji. Z kolei w czwartym za-prezentowano znaczenie POIG w rozwoju innowa-cyjności polskiej gospodarki. Rozdział czwarty sta-nowi część empiryczną artykułu, w której podjęto problem oceny wpływu wydatków POIG na poziom innowacyjności polskiej gospodarki mierzonej in-deksem SII w latach 2008-2012.
W artykule wykorzystano analizę studium litera-tury przedmiotu, artykuły i opracowania o charak-terze naukowym, opracowania i raporty organizacji krajowych oraz międzynarodowych, dokumenty programowe dotyczące okresu 2007-2013. Dokona-no analizy wybrany instrumentów i form wsparcia projektów mających charakter innowacyjny, W celu charakterystyki POIG wykorzystano analizę struk-tury, poziomu alokacji i stopnia realizacji. Główny kierunek badań obejmował zweryfikowanie zależ-ności pomiędzy wydatkowaniem środków POIG a innowacyjnością polskiej gospodarki, mierzonej skumulowanym indeksem SII poprzez zastosowa-nie współczynnika korelacji Pearsona.
Istota i rodzaje funduszy strukturalnych
Polska po wejściu do Unii Europejskiej (UE) zo-stała objęta polityką spójności UE, a tym samym uzyskała dostęp do funduszy strukturalnych, które są głównym instrumentem finansowym służącym do prowadzenia polityki spójności UE oraz pozosta-łych rodzajów wspólnej polityki krajów członkow-skich (Dylewski i in.2009). Fundusze strukturalne mają na celu zwiększenie spójności ekonomicznej
decreasing development differences between its members (Zombirt 2008). After incorporation to the Union, Poland was included into financial perspec-tive 2004-2006, which consisted of four structural funds, which implemented aims of cohesion policy: European Social Fund (ESF), European Regional De-velopment Fund (ERDF), Financial Instrument for Fisheries Guidance (FIFG), European Agricultural Guidance and Guarantee Fund (EAGGF), and Cohe-sion Fund. From the modern financial perspective 2007-2013, on the other hand, two structural funds are in place: ESF and ERDF. The main course of the new programme include Cohesion Fund as well, which is the subject of principles similar to those of structural funds in 2007-2013 period, whereas FIFG and EAGGF were moved to agricultural policy, and to fishing policy (Pastuszka 2012).
ERDF was established in 1975. It is the biggest fund of all structural funds. ERDF funds and its aim is to decrease regional disproportions in the com-munity by supporting structural changes of un-derdeveloped regions and reorganising industrial regions which experience difficulties in recent func-tioning.
ESF was established in 1957, under the treaty which established European Economic Community (EEC); in 1960 it was used for the first time. From the beginning of its existence it was an instrument of common social policy, especially in relation to em-ployment and development of human capital. It aims at improving possibilities of employment and thus improving life standards.
EAGGF was established in 1964 as a result of agreements of EFS establishing treaty (1957). The fund promoted financing common agricultural pol-icy of European Union. The aim of the fund was to increase capacities of agriculture, regional develop-ment of agricultural production, and technical pro-gress. It consisted of two separate sections: guar-antee and guidance. As part of guarguar-antee section, there were implemented expenditures allocated for financing interventional actions connected with support and regulation of free markets. When it comes to guidance section, its financial funds were mostly allocated for supporting structural changes in agriculture and in rural areas (Śliwa 2008).
FIFG was the youngest structural fund. It was established in 1993 as part of modernised reform of structural funds, and as a tool of common policy in fishing and water supplies sector. It aimed at ration-al management of water supplies and improvement of effectiveness of fishing sector (Brodecki 2005).
Coherence Fund in a complementary instrument, in comparison to structural funds. It was created under the treaty establishing European Community. It was established for further European integration and for decreasing disproportions between wealthy and poor regions. Facilitation of preparation to Eco-nomic and Monetary Union of poorer members of EU was its main goal (Pastuszka 2012).
i społecznej całej UE oraz zmniejszenie różnic rozwo-jowych pomiędzy państwami członkowskimi (Zom-birt 2008). Po wejściu do Unii Polskę obowiązywała perspektywa finansowa 2004-2006, w ramach której istniały cztery fundusze strukturalne, realizowały one cele polityki spójności: Europejski Fundusz Spo-łeczny (EFS), Europejski Fundusz Rozwoju Regional-nego (EFRR), Finansowy Instrument Orientacji i Ry-bołówstwa (FIOR), Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR) oraz Fundusz Spójności. Natomiast w obecnej perspektywie finansowej 2007-2013 funkcjonują dwa fundusze strukturalne: EFS oraz EFRR. Do głównego nurtu nowego programo-wania został włączony również Fundusz Spójności, który w okresie 2007-2013 podlega zbieżnym zasa-dom, jak fundusze strukturalne, natomiast FIOR oraz EFOiGR zostały przeniesione odpowiednio do polity-ki rolnej i politypolity-ki rybacpolity-kiej (Pastuszka 2012).
EFRR został utworzony w 1975 r. Jest największym funduszem wśród funduszy strukturalnych. Środki EFRR mają na celu zmniejszenie dysproporcji regio-nalnych we Wspólnocie, dzięki wspieraniu przemian strukturalnych regionów opóźnionych w rozwoju oraz przekształcaniu regionów przemysłowych prze-żywających trudności w dotychczasowej działalności.
EFS powstał w 1957 r. na mocy traktatu usta-nawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), po raz pierwszy skorzystano z niego w 1960 r. Od początku swego istnienia stanowił on instru-ment wspólnotowej polityki społecznej, zwłaszcza w odniesieniu do zatrudnienia i rozwoju kapitału ludz-kiego. Jego celem jest poprawa możliwości zatrudnienia pracowników i podnoszenia tą drogą poziomu życia.
EFOGR powstał w 1964 roku w wyniku posta-nowień traktatu ustanawiającego EWG (1957). Fun-dusz działał na rzecz finansowania wspólnej poli-tyki rolnej Unii Europejskiej. Celem funduszu było zwiększanie wydajności rolnictwa, regionalnego rozwoju produkcji rolnej, postępu technicznego. Składał się on z dwóch odrębnych sekcji: gwarancji oraz orientacji. W ramach sekcji gwarancji były re-alizowane wydatki przeznaczone na finansowanie działań interwencyjnych związanych z wsparciem i regulacją rynków rolnych. Jeśli chodzi o sekcję orientacji to środki finansowe w jej ramach były przeznaczane przede wszystkim na wspieranie zmian strukturalnych w rolnictwie i na obszarach wiejskich (Śliwa 2008).
FIOR był najmłodszym funduszem struktural-nym, powstał w 1993 roku w ramach zmodernizowa-nej reformy funduszy strukturalnych, jako narzędzie wspólnej polityki w dziedzinie rybołówstwa i zaso-bów wodnych. Jego głównym celem była racjonalna gospodarka żywymi zasobami wód i poprawa efek-tywności sektora rybackiego (Brodecki 2005 r.).
Fundusz Spójności jest instrumentem komple-mentarnym w stosunku do funduszy strukturalnych. Został powołany na mocy traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Utworzony został w celu dal-szej integracji europejskiej oraz zmniejszenia
dys-proporcji między regionami bogatymi i biednymi. Jako podstawowy cel wyznaczono ułatwienie przy-gotowania do Unii Gospodarczo-Walutowej mniej za-możnych państw członkowskich (Pastuszka 2012). W obecnie obowiązującym okresie programo-wania 2007-2013 Komisja Europejska postawiła trzy cele polityki spójności: konkurencyjność i za-trudnienie w regionach, konwergencja, europejska współpraca terytorialna. Konkurencyjność i za-trudnienie w regionach ma na celu uniemożliwić powstawanie nowych dysproporcji w regionach, w których pomoc publiczna jest zbyt mała. Konwe-rgencja służy do zmniejszenia zróżnicowań pomię-dzy krajami Wspólnotowymi oraz upodabniania się struktur społeczno – gospodarczych. Europej-ska współpraca terytorialna dąży do dalszej har-monizacji i równomiernej integracji terytorialnej, poprzez spieranie współpracy między jej różnymi obszarami w sprawach ważnych dla UE na szczeblu transnarodowym, transgranicznym i międzyregio-nalnym (Ładysz 2008). Finansowanie celów polityki spójności w ramach poszczególnych funduszy w la-tach 2007 – 2013 przedstawia tabela 1.
W celu korzystania ze środków z EFS, EFRR oraz FS na szczeblu krajowym zostały utworzone pro-gramy operacyjne, których zadaniem jest określe-nie typów projektów, działań oraz beneficjentów, którzy mogą się ubiegać o dofinansowanie. Progra-my Operacyjne (PO) regulowane są przez Wytycz-ne Wspólnotowe (SWW) i Narodowe StrategiczWytycz-ne Ramy Odniesienia (NSRO). Główne cele zawarte w NSRO realizowane są przez programy operacyjne: Program Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Pro-gram Innowacyjna Gospodarka (POIG); ProPro-gram Kapitał Ludzki (POKL); 16 programów regionalnych (RPO); Program Rozwój Polski Wschodniej (POR-PW);Program Pomoc Techniczna (POPT); Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (POEWT). Poziom i źródła finansowania poszczególnych pro-gramów operacyjnych w perspektywie finansowa-nia 2007-2013 przedstawia tabela 2.
In the recent programming 2007-2013 period, European Commission set out three goals of coher-ence policy: competitiveness and employment in regions, convergence, European territorial cooper-ation. Competiveness and employment in regions aims at preventing occurrences of new dispropor-tions in regions, where public aid is not sufficient. Convergence serves as a mean to decrease differenc-es between community countridifferenc-es and to standardise social and economic structures. European territori-al cooperation aims at further harmonisation and proportional territorial integration by supporting cooperation between different sectors in crucial UE issues on transnational, cross-border, and interre-gional levels (Ładysz 2008). Table 1 presents financ-ing targets of coherence policy as part of particular funds in 2007-2013.
To properly use ESF, ERDF and SF funds on state level, operational programmes were created, which determine types of projects, actions, and beneficiar-ies, which/who may apply for the subsidy. Opera-tional Programmes (OP) are regulated by Communi-ty Guidelines (CG) and National Strategic Reference Framework (NSRF). Main aims of NSRF are imple-mented by operational programmes: Infrastructure and Environment Programme (IaEP), Innovative Economy Programme (IEP), Human Capital Pro-gramme (HCP), 16 regional proPro-grammes (RP), East-ern Poland Development Programme (EPDP), Tech-nical Aid Programme (TAP), European Territorial Cooperation Programme (ETCP). Table 2 presents level and sources of financing particular operation-al programmes from the 2007-2013 financing per-spective.
Table 1. European Union’s structural funds according to aims in 2007-2013
Tabela 1. Fundusze strukturalne Unii Europejskiej według celów w latach 2007-2013
Targets / Cele Financial instruments / Instrumenty finansowe
Convergence / Konwergencja SF, ERDF, ESF
Competitiveness and employment in regions: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach: - on regional level / na poziomie regionalnym;
- on state level / na poziomie krajowym; ERDF, ESF
European territorial cooperation /
Europejska współpraca terytorialna ERDF
Source: Own analysis on the basis of: www.funduszestrukturalne.gov.plJ. Ładysz, Polityka strukturalna Polski i Unii Eu-ropejskiej, PWE, Warszawa 2008, p. 149
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: www.funduszestrukturalne.gov.pl , J. Ładysz, Polityka strukturalna Polski i Unii Europejskiej, PWE, Warszawa 2008, s 149
Most of the funds were allocated for IaEP - 28 billion euro, 17,3 billion euro were allocated for RP, which functions in all voivodeships of Poland, and for IEP - 8,7 billion euro. Least of the funds were allocated for ETCP - 0,7 billion euro, and for TAP - 0,5 billion euro. It is worth mentioning that the table presents only funds which come from EU budget, whereas Poland’s own contribution, which is 15% in 2007-2013 financial perspective, is not included.
Operational programmes are separately es-tablished for each member of EU, depending on its own policy and appointed priorities of a member state. Recently, Poland is the leading benefactor of aids from structural funds and Coherence Fund; it received 67 billion euro for implementation of Co-herence Policy in 2007-2013. One of the major state policies is pro-innovation policy, which includes supporting innovations. It aims at increasing inno-vativeness of the economy. Due to the coherence pol-icy, there has been an increase of public expenses for pro-innovation actions in recent years.
Innovations and chosen instruments of their support in Poland in 2007-2013
The notion of innovation has been quite popular recently; it is used in all sectors of the economy. Hu-man being improves standards of his life, improves things which surround him, and some people are able to invent, create something, which can be called an innovation. For instance: Alexander Graham Bell’s telephone, Thomas Edison’s light bulb, inter-net, etc. The term innovation means renewal, new, in Latin. Innovations are also a subject of interests for economists, entrepreneurs, politics, and con-sumers; that is proved by growing number of pub-lications, books, magazines devoted to innovations, and created strategies by the central and regional authorities of Poland.
The issue of innovations has been enriching aca-demic literature for only few years, and is a subject of analysis and discussions of polish economists
Najwięcej środków zostało przeznaczonych na PO-IiŚ -28,3 mld EURO, 17,3 mld EURO zostały skierowa-ne na RPO, które działają we wszystkich wojewódz-twach Polski, z kolei na POIG przeznaczono 8,7 mld EURO. Najmniej środków europejskich przeznaczono na POEWT -0,7 mld EURO oraz POPT-0,5 mld EURO. Warto zauważyć, że w tabeli podano wyłącznie środ-ki pochodzące z budżetu UE, natomiast nie uwzględ-niono wkładu własnego Polski, który w perspektywie finansowej 2007-2013 wynosi 15% alokacji.
Programy operacyjne ustalane są indywidual-nie przez każdy kraj członkowski w zależności od prowadzonej polityki i wyznaczonych prioryte-tów państwa członkowskiego. Obecnie Polska jest największym beneficjentem środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, otrzymała na realizację Polityki Spójności w okresie 2007-2013 ponad 67 mld EURO. Jedną z najważniejszych po-lityk państwa jest popo-lityka proinnowacyjna, w ra-mach której wspierane są innowacje. Ma ona na celu zwiększenie innowacyjności polskiej gospodarki. Dzięki polityce spójności od kilku lat w Polsce rosną wydatki publiczne na działania proinnowacyjne Innowacje oraz wybrane instrumenty ich wsparcia w Polsce w okresie 2007-2013
Obecnie termin innowacja jest bardzo popularny, używany jest we wszystkich sektorach gospodarki. Człowiek przez całe swoje życie ulepsza, udoskona-la rzeczy, które go otaczają, a niektórym nawet udaje się wynaleźć, stworzyć coś co w dzisiejszych czasach mianowane jest terminem innowacja. Przykładem takich zjawisk jest: telefon Alekxandra Grahama Bel-la, żarówka Thomsona Edisona, internet, itd. Termin innowacje w języku łacińskim innovation oznacza od-nowę, nowe. Innowacje są również przedmiotem za-interesowania ekonomistów, przedsiębiorców, poli-tyków oraz konsumentów, o czym świadczy rosnąca liczba publikacji, książek, czasopism poświęconych innowacjom oraz tworzonych strategii przez władze centralną oraz regionalną Polski.
Problematyka innowacji dopiero od kilkunastu lat wzbogaca literaturę naukową i jest przedmiotem Table 2. Description of operational programmes from the 2007-2013 financing perspective in Poland
Tabela 2. Charakterystyka programów operacyjnych w perspektywie finansowej 2007-2013 w Polsce
Specification /
Wyszczególnienie IaEP / POIiŚ IEP / POIG HCP /POKL RP / RPO PORPWEPDP / TAP /POPT POEWTETCP / Financing sources /
Źródło finansowania EFRR ES ERDF /EFRR ESF /EFS ERDF / EFRR ERDF / EFRR ERDF / EFRR ERDF / EFRR
Sum of funds allocated for implementation of the pro-gramme (in billions of euro) / Kwota środków przeznaczo-nych na realizację Programu [mld euro]
28,3 8,7 10,0 17,3 2,4 0,5 0,7
Source: Own analysis on the basis of: www.funduszeeuropejskie.gov.pl Źródło: Opracowanie własne na podstawie: www.funduszeeuropejskie.gov.pl
(Świtalski 2005). Nevertheless, academic achieve-ments lack a uniform definition of innovations; this category belongs to vague and imprecisely defined terms. J.A Schumpeter, a XIX century economist, is the precursor of the theory of innovation and its issues. The definition, which was introduced by him, is regarded as classical by western theorists. In his works he stated that economic development is stimulated by innovations in a dynamic process, where old technologies are replaced by new ones. In his works, the author of innovation theory mainly focused on technological innovations, and on their influence on the economy (Dolińska 2010). Schum-peter, in his “Theory of Economic Development”, dis-tinguished three types of innovations (Schumpeter 1960):
–creation of a new product;
–induction of a new method of production; –opening new markets;
–acquisition of a new materials, or half-prod-ucts;
–induction of a new product organisation; Schumpeter’s theory concerned capitalistic economy, where major role was played by ground, production; factors such as knowledge and informa-tion were considered as less important (Pomykalski 2001).
There are two approaches to defining the innova-tion term: broad, and narrow. Among the authors of the first one there are: J.A. Allen, Ph. Kolter, and E.M Rogers. Their essence of innovation is strictly con-nected to viewing products, and, if necessary, pro-cesses, as new ones (Kolter 1994). The second, nar-row approach was introduced by Ch. Freeman and others, who views innovation as a first trading in-troduction of new or improved product, process, or system (Freeman 1982). Moreover, L. Białoń views innovation as induction of new products, launching of new technological processes and organisational systems into production, in order to achieve high-er economic effectiveness (Białoń 2010). Mentioned approaches to innovation can be summarised as follows: innovation is a creation of a new product, and innovation is, above all, a change. Therefore, the question is whether any change is an innovation, or not? Rather not, but it is certain that all innovations are changes.
In times of domination of economy based on knowledge, the most popular definition of innova-tion is the one proposed in Oslo Manual. “Innova-tions - is an implementation of a new, or considera-bly improved product (a or service), or process, new marketing method, or new organisational method in economic practise, organisation of work place, or re-lations with a environment (Oslo Manual...2008). Ac-cording to the definition, four types of innovations should be distinguished: productive, procedural, marketing, and organisational. In subject literature, beside the innovation term, there is also innovative-ness term. Those related terms clearly differ from
badań i szerokich dyskusji ekonomistów polskich (Świtalski 2005). W dorobku naukowym brakuje jednolitej definicji terminu innowacji, kategoria ta należy do grona kategorii niejasnych i nieprecyzyj-nie zdefiniowanych. Prekursorem teorii innowacji i jej problematyki był ekonomista XIX wieku J.A. Schumpeter. Definicja którą wprowadził uznawa-na jest przez zachodnich teoretyków za klasyczną. W swoich pracach pisał, że rozwój gospodarczy sty-mulowany jest przez innowacje w procesie dyna-micznym, w którym stare technologie zastępowane są nowymi rozwiązaniami. Twórca teorii innowacji w opisach swoich prac skupiał się przede wszystkim na innowacjach technicznych oraz ich odziaływaniu na gospodarkę (Dolińska 2010). Schumpeter w pra-cy „Teoria wzrostu gospodarczego” wyróżnił nastę-pujące typy innowacji (Shumpeter 1960):
–wytworzenie nowego produktu;
–wprowadzenie nowej metody produkcji; –otwarcie nowych rynków zbytu;
–zdobycie nowych surowców lub półfabrykatów; –wprowadzenie nowej organizacji produkcji. Teoria Schumpetera dotyczyła gospodarki kapi-talistycznej, gdzie zasadniczą rolę odgrywała zie-mia, produkcja, a takie czynniki jak wiedza i infor-macja były brane pod uwagę w mniejszym stopniu (Pomykalski 2001).
Występują dwa podejścia do definiowania ter-minu innowacja: szerokie oraz wąskie. Autorami pierwszego podejścia są m.in. J.A. Allen, Ph. Kolter czy E.M. Rogers. Prezentowana przez nich istota innowacji ściśle wiąże się z postrzeganiem produk-tów lub ewentualnie procesów jako nowych (Kolter 1994). Drugie wąskie ujęcie zaproponował m. in. Ch. Freeman, który klasyfikuje innowację do pierwszego handlowego wprowadzenia nowego lub ulepszonego produktu, procesu lub systemu (Freeman 1982). Po-nadto L. Białoń innowację przedstawia jako wprowa-dzenie do produkcji nowych wyrobów, uruchomienie nowych procesów technologicznych i systemów or-ganizacyjnych w celu osiągnięcia wyższej efektyw-ności gospodarowania (Białoń 2010). Przytoczone wyżej pojmowanie innowacji można podsumować następująco, że innowacją jest wytworzenie nowego produktu i, że innowacja to przede wszystkim zmia-na. W związku z tym nasuwa się pytanie czy każda zmiana jest innowacją? Raczej nie, zaś pewnym jest, że każda innowacja jest zmianą.
W dobie dominacji gospodarki opartej na wiedzy najczęściej przyjmuje się definicję innowacji zapro-ponowaną w podręczniku Oslo Manual. „Innowacje– to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organi-zacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miej-sca pracy lub stosunkach z otoczeniem”(Podręcznik Oslo… 2008). Z definicji wynika także, że należy wyróżnić cztery rodzaje innowacji: produktowa, procesowa, marketingowa i organizacyjna. W li-teraturze przedmiotu oprócz terminu innowacje
each other: innovation is a result of innovativeness, being innovative; innovativeness is a kind of pro-cess, and innovation is a result of it. Commonly used by GUS is the definition proposed by Oslo Manual. It is viewed as companies’ ability to create, implement innovations, and as ability to introduce new or tech-nically and organisational-technical modernised processes (Woźniak et.al, 2005).
Recently, innovations play significant role in all sectors of the free-market economy; they are the ba-sis for endurance and individuation on the market, and for the increase of competitiveness. Innovations influence social and economic development in mac-ro and micmac-roeconomic scales. Moreover, innovations determine the level of economic development, eco-nomic condition and Poland’s competitive position against the background of other counties (Dolińska 2010). After incorporation to EU, Poland, as well as other member states, was included in innovative policy of EU as part of Lisbon strategy. The target of the strategy was an effective use of available re-sources (capital, labour, knowledge, environment) and determining new competitive advantages of EU economic area. The result of periodic evaluations of implementation of the Strategy was proposition of Framework Programme for competitiveness and innovations (2007-2013), by European Commission which, since 2007, has been the legal basis for all community actions in respect to innovations and competiveness. Its task is supporting innovations, improve access to financial resources, and support companies on the regional level (Dolińska 2010). Pro-innovation policy of EU has significant meaning for Poland in terms of financial aid. Instruments of support of projects, which have innovative charac-ter, are the most significant elements of country’s in-novative policy. Supporting inin-novativeness of Polish economy is one of main goals of National Coherence Strategy in 2007-2013. Innovative policy is strongly oriented towards implementing Europe 2020 strat-egy, which flag initiative is the development of “Un-ion of Innovat“Un-ions” (Potencjał i bariery …2012).
Innovations can be financed both from public and private resources. This article mainly focuses on public sources of financing innovations. Review of available programmes which support innovations in Poland in 2007-2013 shows that there are sever-al instruments of support, directly and indirectly oriented towards innovation development. These instruments are different from each other in terms of source of financing, target audience, form, imple-menting institution, budget and level of financing ventures, which have innovative character. Table 3 presents chosen forms of support of innovative pro-jects.
często również można spotkać termin innowacyj-ność. Te bliskoznaczne terminy wyraźnie się różnią: innowacja jest rezultatem innowacyjności, bycia innowacyjnym, natomiast innowacyjność jest pew-nym procesem, którego wynikiem jest innowacja. Powszechnie używana przez GUS jest definicja in-nowacyjności, zaproponowana w podręczniku Oslo Manual. Ujmuje się ją jako zdolność przedsiębiorstw do tworzenia, wdrażania innowacji oraz jako umie-jętność wprowadzania nowych lub zmodernizowa-nych techniczzmodernizowa-nych i organizacyjno-techniczzmodernizowa-nych procesów (Woźniak i in. 2005).
W dzisiejszych czasach innowacje odgrywają waż-na rolę we wszystkich sektorach gospodarek wolno-rynkowych, stanowią one podstawę do utrzymania się i wyróżnienia się na rynku oraz zwiększenia konku-rencyjności. Innowacje wpływają na rozwój społecz-no-gospodarczy w skali makro i mikroekonomicznej. Ponadto innowacje kształtują poziom rozwoju gospo-darki, kondycje ekonomiczną i pozycję konkurencyj-ną Polski na tle innych państw (Dolińska 2010). Po wejściu do Unii Europejskiej (UE), Polskę, tak jak po-zostałe kraje członkowskie, obejmowała polityka in-nowacyjna UE zawarta w Strategii Lizbońskiej. Celem strategii było dążenie do efektywnego wykorzystania dostępnych środków w postaci kapitału, pracy, wiedzy, środowiska oraz kształtowanie nowych przewag kon-kurencyjnych obszaru gospodarczego UE. Rezultatem ocen okresowych realizacji Strategii było zapropono-wanie przez Komisję Europejską Ramowego Programu na Rzecz konkurencyjności i Innowacji (2007-2013), który od 2007 roku jest główną podstawą prawną wszystkich działań wspólnotowych w zakresie inno-wacji i konkurencyjności. Jego zadaniem jest wparcie działalności innowacyjnej, lepszy dostęp do środków finansowych i wsparcie na poziomie regionalnym przedsiębiorstw (Dolińska 2010). Polityka proinno-wacyjna UE dla Polski ma duże znaczenie jeśli chodzi również o wsparcie finansowe. Instrumenty wsparcia projektów mających charakter innowacyjny stanowią najistotniejszy element polityki innowacyjnej pań-stwa. Wspieranie innowacyjności Polskiej gospodarki to jeden z głównych celów Narodowej Strategii Spójno-ści na lata 2007 -2013. Polityka innowacyjna w znaczą-cym stopniu ukierunkowana jest na wdrażanie strate-gii Europa 2020, której flagową inicjatywą jest rozwój „Unii Innowacji” (Potencjał i bariery …2012).
Innowacje mogą być finansowane zarówno ze środków publicznych jak i prywatnych. W niniej-szym artykule skupiono się na publicznych źró-dłach finansowania innowacji. Przegląd dostęp-nych programów wspierających innowacje w Polsce w latach 2007-2013 wskazuje na istnienie szeregu instrumentów wsparcia skierowanych bezpośred-nio lub pośredbezpośred-nio na rozwój innowacji. Instrumenty te są bardzo różne, cechują się przede wszystkim źródłem finansowania, grupą docelową, formą, instytucja wdrażającą, budżetem i poziomem do-finansowania przedsięwzięć mających charakter innowacyjny. Tabela 3 przedstawia wybrane formy wsparcia projektów innowacyjnych.
Ta ble 3 . C ho se n i ns tr um en ts o f s up po rt o f i nn ov at iv e p ro je ct s i n 2 00 7-20 13 Ta be la 3 . W yb ra ne i ns tr um en ty w sp ar ci a p ro je kt ów i nn ow ac yj nyc h w o kr es ie 2 00 7-20 13 In st it ut io n / In st yt uc ja Fo rm / Fo rm a Ac ti on / D zi ał an ie Tar ge t a udi enc e / Gr up a d oc el ow a Al lo ca ti on / a m ou nt o f a id (in m ill io ns ) / A lok ac ja /w y-so ko ść w sp ar ci a w m ln . Na tion al E du ca tion Ce nt re / N ar od ow ego Ce nt ru m N au ki Gr an ts f ro m c on te st s H ar m on ia , Op us , S on at a, P rel -ud iu m , M ae st ro , S on at a B is an d p os t P hD p ra ct ic es N CN (F UG A 1 ) / Gr an ty w ra m ac h k on ku rs ów H ar m on ia , O pu s, S on at a, P re -lu di um , M ae st ro , S on at a B is or az S ta że P od ok to rs ki e N CN (F UG A 1 ) Fi na nc in g r es ea rch p ro je ct s, Ph D s ch ol ar sh ip s a nd p ra ct ic -es a ft er g ra du at in g / Fi na ns ow an ie p ro je kt ów b a-da w cz yc h, s ty pe nd ió w d ok -to rs ki ch i st aż y p o u zy sk an iu st opn ia n au ko w eg o do kt or a Ed uc at io n s ec to r, u ni ts o f re se ar ch a nd d ev el op m en t (B +R ), c om pa ni es c on du ct in g ac ad em ic r es ea rch es / Se kt or n au ki , J ed no st ki B +R , os ob y fiz yc zne , pr ze ds ię bior -st w a p ro w ad zą ce b ad an ia na uk ow e • 4 89 ,5 m ln P LN ( zl ot ys ) (p er io d 2 01 1) / ( ok re s 2 01 1) • 8 99 ,9 m ln P LN (p er io d 2 01 2) / (o kr es 2 01 2) • 8 99 ,9 m ln P LN (pla n f or 20 13 ) / ( pl an n a 2 01 3 r ) Di ffer en t l ev el o f f in an ci ng, d e-pen di ng o n c on te st s, u p t o 1 ,5 mi lli on z lo ty s / R óż ny p oz io m fin an so w an ia , w z al eż no śc i od k on ku rs ów , d o 1 ,5 m ln PL N Na tion al C en tr e of R es ea rc h a nd D ev el op m en t / N ar od ow ego Ce nt ru m B ad ań i R oz w oj u / • Gr an ts f ro m Ap pl ie d R e-se ar ch es P ro gr am m e o f Na tio na l C en tr e o f R es ea rch an d D ev el op m en t / Gr an ty w ra m ac h P ro gr am u Bad ań S to so w an yc h N a-ro do w eg o C en tr um B ad ań i R oz w oj u • S ub sid ie s a s p ar t o f O P I E (P ri or ity I i II) , H CP ( Pr io ri ty IV ) a nd I aE P ( Pr io ri ty X III ) / Do ta cj e w ra m ac h P O I G (P ri or yt et I i II ) , P OK L (P ri or yt et I V) i P OI iŚ ( Pr io -ry te t X III ) Ba sic r es ea rch es , i nd us tr ia l, ap pl ie d, a nd t ech ni ca l i m pl e-m en tat io ns o f f ea sib ilit y s tu d-ie s f or n ee ds o f d ev el op m en t wo rk s. / Bad an ia p od st aw ow e, p rz e-m ys ło w e, s to so w an e o ra z w dr oż en ia t ec hn ic zn e s tu di a w yk on al no śc i n a p ot rz eby pr ac ro zw oj ow yc h. Un its w hi ch c on du ct a da cem ic re se ar ch es a nd d ev el op m en t w or ks , P ol ish A ca dem y o f Sc ien ce s E du ca tio n s ec to r, B +R un its , a nd c om pa ni es / Je dn os tk i p ro w ad zą ce b ad a-ni a n au ko w e i p ra ce r oz -w oj ow e, P AN S ek to r n au ki , Je dn os tk i B +R i p rz ed si ęb io r-st wa • 1 ,2 m ill io n z lo ty s - a s p ar t o f Ap pl ie d R es ea rch es P ro gr am -m e o f N at io na l C en tr e o f Re se ar ch a nd D ev el op m en t (p er io d 2 01 2-20 17 ) f in an ci ng pr oj ec ts u p t o 5 m ill io n z lo ty s / 1, 2 m ln P LN - w ra m ac h Pr og ra m u B ad ań S to so w a-ny ch N ar od ow eg o C en tr um Bad ań i R oz w oj u ( ok re s 201 2-201 7) , d of in an so w a-ni e p ro je kt ów m ax d o 5 m ln P LN • 4 m ill io n E UR O - a s p ar t o f IE P, I aE P, H CP / 4 m ln E UR O -w ra m ac h P O IG , P O I Ś, P O K L
In st it ut io n / In st yt uc ja Fo rm / Fo rm a Ac ti on / D zi ał an ie Tar ge t a udi enc e / Gr up a d oc el ow a Al lo ca ti on / a m ou nt o f a id (in m ill io ns ) / A lok ac ja /w y-so ko ść w sp ar ci a w m ln . Pa ńst w owa A ge nc ja R oz w oj u Pr ze dsi ęb io rc zo śc i / Na tion al A ge nc y of D ev el opm en t o f En tre pre ne ur sh ip In no va tio ns v ou ch er / Bo n n a i nn ow ac je Pu rch as e of ser vi ce co nc er ni ng im pl em en tin g o r d ev el op m en t of p ro du ct o r t ech no lo gy . / Za ku p u sł ug i d ot yc zą ce j w dr oż en ia l ub r oz w oj u p ro -du kt u l ub t ec hn ol og ii. M in is tr y o f S ta te T re as ur y Se ct or / Se kt or M SP 8 m ln 0 z ł ( per io d 2 01 2) ; Up t o 1 5 00 0 P LN / 8 m ln 0 z ł ( ok re s 2 01 2) ; M ax d o 1 5 00 0 P LN In no vat io ns lo an s / Po ży cz ka n a i nn ow ac je Pu rch as e a nd i m pl em en ta tio n of r es ul ts o f B +R w or ks , s ta te or f or ei gn l ic en ce s, a dj us tm en t of i nf ra st ru ct ur e t o n ew t ech -no lo gie s. / Za ku p i w dr aż an ie w yn ik ów pr ac B +R , l ic en cj i k ra jo w yc h lu b za gr an ic zn yc h, d os to -so w an ie i nf ra st ru kt ur y d o no w yc h t ec hn ol og ii. / M in is tr y o f S ta te T re as ur y Se ct or / Se kt or M SP Up t o 2 m ln P LN / M ax d o 2 m ln P LN Na tion al E conom y Ban k / Ban k Gos po da rs tw a K ra jo w eg o Te ch no lo gi ca l c re di t o f p ri or i-ty I V, a ct io ns 4 .3 O P I E / Kr ed yt t ec hn ol og ic zn y P ri o-ry te tu I V, D zi ał an ia 4 .3 P O I G Gr an tin g i nv es tm en t c re di ts w ith p os sib ili ty o f r ec ei vi ng te ch no lo gi ca l b on us a ft er im pl em en ta tio n o f a p ro je ct (a llo cat ed fo r p ar tia l c re dit rep ay m en t) . / Ud zi el an ie k re dy tó w i nw e-st yc yj ny ch z m oż liw oś ci ą ot rz ym an ia p re m ii t ec hn ol o-gi cz ne j p o w dr oż en iu p ro je k-tu ( pr ze zn ac zo ne j n a c zę śc io -w ą s pł at ę k re dy tu ). M in is tr y o f S ta te T re as ur y Se ct or / Se kt or M SP 40 9 m ill io n e ur o Up t o 4 m ln P LN / 40 9 m ln E UR O M ax d o 4 m ln P LN Na ti ona l C api ta l Fu nd ( Na ti ona l Ec onom y B an k Gr oup ) / K ra jo w y F un du sz K ap it ał ow y (G ru pa BGK ) Sub sid y / D ot ac ja Ca pi ta l a id o f V C f un ds fo r M in is tr y o f S ta te T re as ur y s ec -to r b y d ec re as in g a cc es sib ili ty ga ps o f f in an ci ng i nn ov at or s. / W sp ar ci e k ap ita ło w e f un -du sz y V C d la s ek to ra M SP po pr ze z z m ni ejs ze ni e l uk i do st ępno śc i f in an so w an ia dl a in no wa to ró w . Ven tu re C ap ita l F un ds / Fu nd us ze V en tu re C ap ita l 20 0 m ill io n e ur o Up t o 5 0 m ln P LN / 20 0 m ln E UR M ax d o 5 0 m ln P LN
In st it ut io n / In st yt uc ja Fo rm / Fo rm a Ac ti on / D zi ał an ie Tar ge t a udi enc e / Gr up a d oc el ow a Al lo ca ti on / a m ou nt o f a id (in m ill io ns ) / A lok ac ja /w y-so ko ść w sp ar ci a w m ln . Na tion al T re as ur y / Sk ar b Pa ńs twa Ul ga p od at ko w a n a n ow e te ch no lo gi e / Ta x r el ie f f or n ew t ech no lo gi es De du ct io n f or m b as ic t ax at io n ex pen di tu re s c on ne ct ed w ith th e p ur ch as e o f n on m at er ia l an d l eg al v al ue s c on ne ct ed w ith n ew t ech no lo gi es . N ot ol der t ha n 5 y ea rs i n w or ld sc al e. / Od lic ze ni e o d p od st aw y op od at ko w an ie w yd at kó w zw ią za ny ch z z ak up em W Ni P zw ią za ny m i z n ow ym i t ec h-no lo gi am i. N ie s ta rs zy m i n iż 5 l at w sk al i ś w ia ta . Al l s ub je ct s / W sz ys tk ie p od m io ty De du ct io n u p t o 5 0% o f ex pen se v al ue f or p ur ch as e o f ne w te ch no lo gi es . / Od lic ze ni e d o 5 0% w ar to śc i w yd at ku n a n aby ci e n ow yc h te ch no lo gi i Na tion al A ge nc y of D ev el opm en t o f En tre pre ne ur sh ip (NA DE ) / Pa ńst w owa A ge nc ja R oz w oj u Pr zed si ęb io rc zo -śc i ( PA R P) Su bs id y a s p ar t o f O P I E / Do ta cj a w ra m ac h P O I G De vel op m en t o f p ol ish e co no -m y o n t he b as is o f i nn ov at iv e co m pani es . / Ro zw ój p ol sk ie j g os po da rk i w o pa rc iu o i nn ow ac yj ne pr ze ds ię bior st w a Co m pa ni es s ec to r, r es ea rch an d s ci en ce u ni ts , c en tr al ad mini st ra tio n uni ts , b us in es s en vi ro nm en t i ns tit ut io ns , a nd te chni cal su pp or t / Se kt or pr ze ds ię bior st w , je dn os tk i n au ko w o – b ad aw -cz e, j ed no st ki ad m in is tr ac ji ce nt ra ln ej , i ns ty tu cj e o to -cz en ia b iz ne su o ra z p om oc te chni czn a 10 m ld P LN ( per io d 2 00 7-20 13 ) U p t o 4 0 m ln P LN / 10 m ld P LN ( ok re s 2 00 7-20 13 ) M ax d o 4 0 m ln P LN ur ce : O w n a na ly si s ód ło : O pr ac ow an ie w ła sn e.
Table 3 shows that the most significant subjects responsible for disposition of funds for innovations support are: National Agency of Development of Entrepreneurship, National Capital Fund, Nation-al Economy Bank, and directly NationNation-al Treasury. National Research and Development Centre and National Education Centre are institutions which finance, above all, basic and applied researches , therefore of preparatory character in terms of cre-ating innovation solutions. Each of mentioned in-stitutions provides support of different type, from grants, to tax reliefs. Diverse character also has level of allocation of resources. Structural funds are very significant for Poland, as they greatly finance country’s pro-innovation policy. In table 3, there is information which considers subsidies for innova-tion projects from Operainnova-tional Programme Inno-vative Economy, which are for disposition in 2007-2013, and exceed sum of 10 billion euro.
IEP as one of the main sources of financing inno-vations in Poland in 2007-2013
From the modern financial perspective 2007-2013, the main pillar of the system, in terms of fi-nancing research and development and innovation actions, is Operational Programme Innovative Econ-omy (OPIE). It is the source of empirical analysis in this article. OP IE is one of the instruments of imple-mentation of National Strategic Reference Frame-work in 2007-2013, which includes determined fields of support from financial resources, which are part of structural funds. (NSRO 2007-2013, 2007).
The main goal of OP IE is the development of economy on the basis of innovative companies. To achieve this goal, detailed goals has been set: in-crease of innovativeness of companies, inin-crease of competiveness of polish science, increase of role of science in economic development, increase of con-tribution of innovative products to polish economy on international market, establishment of perma-nent and improved work places, increase of use of informative and communicative technologies in the economy (Program operacyjny…2007).
OP IE is oriented towards supporting projects which have innovative character, which are im-plemented both by companies, and science and re-search units. As part of OP IE, there is support for projects of wider-than-regional significance, and of technological, process, organisational, or marketing innovation character, which directly, or indirect-ly, contribute to establishment and development of innovative companies. The programme consists of eight thematic priorities, which include (Szcze-gółowy opis priorytetów 2012):
• Priority I Research and development of new technologies;
• Priority II Infrastructure of B+R sector;
Z tabeli 3 wynika, iż najważniejszymi podmio-tami odpowiedzialnymi za rozdysponowanie środ-ków na wsparcie innowacji są: Państwowa Agen-cja Rozwoju Przedsiębiorczości, Krajowy Fundusz Kapitałowy, Bank Gospodarstwa Krajowego, oraz bezpośrednio Skarb Państwa. Z kolei Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowe Centrum Nauki są instytucjami finansującymi przede wszyst-kim badania podstawowe i stosowane, a więc przy-gotowawcze w kontekście tworzenia rozwiązań innowacyjnych. Każda z wymienionych instytucji udziela innego typu wsparcia począwszy od gran-tów, a skończywszy na ulgach podatkowych. Zróż-nicowany charakter ma również wysokość alokacji środków. Duże znaczenie dla Polski mają fundusze strukturalne, które w znacznym stopniu finansują politykę proinnowacyjną kraju. W tabeli 3 przed-stawiono informacje o dotacjach na projekty inno-wacyjne z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, do rozdysponowania w okresie 2007-2013, które łącznie przekraczają kwotę 10 mld euro. POIG jako jedno z głównych źródeł finansowa-nia innowacji w Polce w okresie 2007-2013
W obecnej perspektywie finansowej 2007-2013 głównym filarem systemu w zakresie finansowania działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej jest Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG). Jest on źródłem badań empirycznych w ni-niejszym artykule. PO IG jest jednym z instrumentów realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesie-nia 2007-2013 (NSRO), w ramach których określono kierunki wsparcia ze środków finansowych w ramach funduszy strukturalnych. (NSRO 2007-2013, 2007).
Celem nadrzędnym PO IG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębior-stwa. Aby zrealizować cel nadrzędny zostały wy-znaczone cele szczegółowe): zwiększenie innowa-cyjności przedsiębiorstw, wzrost konkureninnowa-cyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku między-narodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informa-cyjnych i komunikainforma-cyjnych w gospodarce (Program operacyjny…2007).
PO IG jest ukierunkowany na wsparcie projektów o charakterze innowacyjnym realizowanych zarów-no przez przedsiębiorstwa, jak i jedzarów-nostki naukowo -badawcze. W ramach PO IG wspierane są projekty o znaczeniu ponadregionalnym z zakresu innowacji technologicznych, procesowych, organizacyjnych czy marketingowych, które w sposób bezpośred-ni lub pośredbezpośred-ni przyczybezpośred-niają się do powstawabezpośred-nia i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw. Program składa się z ośmiu priorytetów tematycznych obej-mujących (Szczegółowy opis priorytetów 2012):
• Priorytet I Badania i rozwój nowoczesnych technologii;
• Priority III Capital for innovations;
• Priority IV Investments in innovative compa-nies;
• Priority V Diffusion of innovations;
• Priority VI Polish economy on international market;
• Priority VII Information society - creation of electronic administration
• Priority VIII Information society - increasing innovativeness of economy;
Additionally, in OP IE, Priority IX can be distin-guished - technical support, which include financing actions oriented towards management of the whole programme. Figure 1 presents percentage contribu-tion of resources allocacontribu-tion intended for implemen-tation of particular priorities included in OP IE in 2007-2013
Presented diagram shows that the greatest al-location is intended for priority IV Investments in innovative companies - 36.18 %, priority I Research and development of new technologies – 14.95% and similarly for priority II Infrastructure of B+R sector - 12.76% and priority VIII Information society - in-creasing innovativeness of economy - 12.72%. The smallest allocation is intended for priority III Capital for innovations - 3,63%, and for priority IX Technical support - 2.13%
OP IE is contributed both from state funds (15%), and from EU budget (85%); that is a manifestation of implementation of help rule of resources, which
• Priorytet II Infrastruktura sfery B+R; • Priorytet III Kapitał dla innowacji;
• Priorytet IV Inwestycje w innowacyjne przed-sięwzięcia;
• Priorytet V Dyfuzja innowacji;
• Priorytet VI Polska gospodarka na rynku mię-dzynarodowym;
• Priorytet VII Społeczeństwo informacyjne– budowa elektronicznej administracji;
• Priorytet VIII Społeczeństwo informacyjne– zwiększanie innowacyjności gospodarki. Dodatkowo w PO IG wyróżnić można Priorytet IX – Pomoc techniczna, w ramach którego finanso-wane są działania skierofinanso-wane na obsługę całego programu. Wykres 1 prezentuje udział procentowy alokacji środków przeznaczonych na realizację po-szczególnych priorytetów w ramach PO IG w okre-sie od 2007 do 2013 r.
Z przedstawionego wykresu wynika, iż najwięk-sza alokacja przeznaczona jest na priorytet IV In-westycje w innowacyjne przedsięwzięcia - 36,18 %, priorytet I Badania i rozwój nowoczesnych technolo-gii – 14,95% oraz na podobnym poziomie priorytet II Infrastruktura sfery B+R - 12,76% i Priorytet VIII Społeczeństwo informacyjne– zwiększanie innowacyj-ności gospodarki - 12,72%. Z kolei najmniejszą alo-kację założono na priorytet III Kapitał dla innowacji - 3,63% oraz priorytet IX Pomoc techniczna – 2,13%.
PO IG jest zasilany zarówno ze środków krajo-wych w 15% jak i z budżetu UE w 85%, co jest wy-razem realizacji zasady pomocniczości środków
Priorytet - Priority
Figure 1. Structure of funds allocation in OP IE in 2007-2013
Wykres 1. Struktura alokacji środków w ramach PO IG w latach 2007-2013 Source: Own analysis on the basis of: http://www.funduszestrukturalne.gov.pl Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.funduszestrukturalne.gov.pl
Ta bl e 4 . A llo ca tio n o f f in an ci al r es ou rc es w ith r es pe ct t o p ar tic ul ar p ri or iti es o f O P I E i n 2 00 7-20 13 , a nd t o l ev el o f p ro gr am m e i mp le m en ta tio n ( at 6 .0 8. 20 13 ) Ta be la 4. A lok ac ja śr od kó w fin an so w yc h w ra m ac h po sz cz eg ól nyc h os i p ri or yt et ow yc h PO IG w la ta ch 20 07 -2 01 3 or az st op ie ń re al iz ac ji pr og ra m u (s ta n na dz ie ń 6. 08 .2 01 3) Pri ori ty / Pr ior yt et Al lo cat io n i n e ur o / A lo ka cj a w E U RO Numb er o f co nc lu de d ag re em en ts / L ic zb a zaw ar tyc h um ów Th e a m ou nt o f s ub si dy o f c on cl ud ed ag re em en ts ( in zl ot ys )( da ta t ak es in to a cc ou nt t he a m ou nt o f s av in gs fr om f in is he d pr oj ec ts ) / W ar to ść d of in an so w an ia p od pi sa -ny ch u m ów w z ł( *d an e u w zg lę dn ia -ją k w ot ę o sz cz ęd no śc i n a p ro jek -ta ch zak oń cz on yc h) Ef fe ct ed p ay m ent s am oun t o f s ub si dy / Pł at no śc i d ok on an e w ar -to ść d of in an so w an ia % o f u se d p ub lic r es our -ce s / % w yk or zy st an ia śr od kó w p ub lic zn yc h Tot al / O gó łe m 10 1 86 0 30 6 44 ,0 0 13 33 8 37 2 65 2 86 3 14 ,1 4 19 4 98 3 98 9 89 , 9 4 87 ,4 4% I 1 5 22 6 33 7 78 ,0 0 13 71 6 2 23 0 06 8 59 ,3 2 3 4 02 5 30 2 16 ,4 7 97, 83 % II 1 2 99 2 70 58 9, 00 13 0 5 6 42 1 20 3 05 ,4 5 3 2 43 3 97 4 01 ,3 4 10 4, 13 % II I 37 0 00 0 00 0, 00 28 8 1 0 64 9 39 0 54 ,0 9 88 4 0 92 9 43 ,6 9 68, 06 % IV 3 6 85 2 84 3 34 ,0 0 17 86 13 3 48 6 23 3 15 ,6 6 6 7 49 5 31 3 34 ,0 1 86, 68 % V 44 4 8 80 0 00 ,0 0 34 0 1 5 73 5 40 3 16 ,3 3 85 5 9 28 7 87 ,0 0 84 ,5 0% VI 41 0 6 33 0 35, 00 408 4 1 3 61 7 11 58 2, 00 68 7 0 54 8 79 ,8 2 78 ,93 % VI I 94 0 7 58 0 85, 00 33 3 7 46 3 83 7 29 ,7 9 1 6 83 7 30 3 46 ,8 7 95 ,20 % VI II 1 2 95 8 64 9 41 ,0 0 51 05 3 6 32 4 80 5 20 ,7 4 1 5 60 2 93 5 00 ,3 3 66 ,7 7% IX 21 6 7 05 8 82 ,0 0 201 67 2 4 80 6 30 ,7 6 43 1 8 39 5 80 ,4 1 73 ,9 0% So ur ce : O P I E f in an ci al r ep or ts w w w .p oi g. go v. pl Źr ód ło : s pr aw oz da ni a f in an so we P OI G w w w .p oi g. go v. pl
