698
Kronika
tody badawcze. Opr. Jerzy Topolski (Łódź 1971) — podjął rozważania dotyczące
definicji i metod badania takich zjawisk jak tradycja oraz świadomość i k u l t u r a
historyczna społeczeństwa. Referent zwrócił uwagę na rozległość d złożoność
ter-minu „świadomość historyczna" i wyraził wątpliwość, czy wobec jego
wieloznacz-ności może być użytecznym narzędziem badawczym. Franciszek Bronowski
pod-kreślił, że badając rozwój dziejowy społeczeństw historycy mają do czynienia bądź
z okresami o jednolitym profilu ideowym, bądź też okresy o diużej dynamice
przemian świadomości społecznej, okresy fermentu, generalnych przeobrażeń,
kon-frontacji dążeń, ścierania się postaw i tendencji. Oświecenie było okresem
burzli-wych przemian i przewartościowań. Zmusiza to historyka do specjalnej
ostroż-ności w stosowaniu geneiralizaeji i w [budowaniu modeli stanu umysłowego
ów-czesnego polskiego' społeczeństwa. Autor r e f e r a t u zwrócił też uwagę na
zróżni-cowanie świadomości historycznej (świadomość historyczna ogólnopolska i
regio-nalna, świadomość historyczna różnych girup i warstw społecznych), wobec czego
postulował konieczność rozciągnięcia badań nad tym zjawiskiem poza elitę
inte-lektualną k r a j u , sięgnięcie do nowych źródeł, do różnych metod badawczych.
Referat dra F. Bronowskiego — uzupełniony przez dłuższą, przewidzianą
w programie zebrania wypowiedź doc. Ireny Łossowskiej — pobudził zebranych
do przedyskutowania poruszonych w nim zagadinień. W dyskusji wzdęli udział
prof. Irena Stasdewicz-Jasiukowa, doc. Władysław .Maria Grabski, doc. Julian
Dybiec, dr Lesław Gruszczyński. Rozważam 'kwestię stosunku świadomości
histo-rycznej do światopoglądu (Irena Stasiewicz-Jasiukowa), trudności
metodologicz-nych w 'badaniu świadomości historycznej za pomocą recepcji piśmiennictwa
(Ju-lian Dybiec), edukacji historycznej poprzez kazania (Lesław Gruszczyński) oraz
poprzez szkołę i rodzinę (Julian Dybiec), czynnika racjonalnego i irracjonalnego
w świadomości historycznej (Władysław M. Grabski).
Jan Kozłowski
(Warszawa)
ZEBRANIE
ZESPOŁU HISTORII NAUK ROLNICZYCH
14 XII 1982 r . odbyło się w Krakowie zebranie Zespołu Historii Nauk
Rolni-czych. Przewodniczący, prof. Stanisław Brzozowski, .przedstawił wyniki pracy
Ze-społu w r. 1982 oraz plany na najbliższy rok. Następnie wyłoszono referaty.
Dr J a n Haniik omówił Przepowiednie i prognozy meteorologiczne dla
rolnic-twa na obszarze Polski Południowej do r. 1919. Referat obejmował historyczny
rozwój obserwacji meteorologicznych i związanych z nimi przysłów ludowych od
czasów starożytnych. Podkreślano popularyzatorską rolę kalendarzy w XVI—XVIII
w., następnie rozwój meteorologii naukowej od XVII w., związany z
zastoso-waniem przyrządów meteorologicznych oraz stopniowe wprowadzanie regularnych
•prognoz meteorologicznych dla rolnictwa. Omówiono też nauczanie meteorologii
w średniej szkole rolniczej w Czernichowie i na Studium Rolniczym UJ.
W dyskusji, w której zabrali głos dr Zdzisław Kosiek, prof. Stanisław
Brzozow-ski, doc. Julian Dybiec, mgr Janina Oleszakowa, poruszono ni. im. sprawę
obser-wacji meteorologicznych prowadzonych w Wyższej Szkole Rolniczej w
Dubla-nach i wpływu, jaki te badania wywierały na rolnictwo praktyczne, działalność
Komisji Edukacji Narodowej w zakresie rozpowszechniania prognoz, a także prace
meteorologiczne Komisji Fizjo,graficznej.
Referat wygłoszony przez mgr Marię Zawłocką: Z dziejów kobiecych studiów
rolniczych na UJ do 1939 r. poświęcony był losom absolwentek Studium i
Wy-działu Rolniczego UJ, które ukończyły studia rolnicze w Krakowie w okresie
Kronika
699
1890—1939. We wstępie, a u t o r k a p r z y p o m n i a ł a n a j w y b i t n i e j s z e postacie kobiet polskich zasłużonych dla rolnictwa, jak Izabela C z a r t o r y s k a , Ainna J a b ł o n o w s k a i i n -ne. Spośród 150 absolwentek s t u d i ó w rolniczych ,na U J w w y m i e n i o n y m okresie uzyskano dotychczas i n f o r m a c j e o losach około 100. W t e j liczbie z n a j d u j e się m. in. 10 doktorów filozofii lub n a u k rolniczych oraz liczne a u t o r k i a r t y k u ł ó w i k s i ą ż e k rolniczych.
W ożywionej d y s k u s j i zwrócono u w a g ę n a z a i n t e r e s o w a n i e 'Polek, p r z e b y w a jących za granicą, s t u d i a m i rolniczymi w K r a k o w i e oraz n a mały p r o c e n t a b s o l w e n t e k w stosunku do liczby .podejmujących s t u d i a rolnicze, co w i ą z a ł o się z b r a -k i e m p e r s p e -k t y w zawodowych dla -kobiet w rolmiietwie, zwłaszcza p r z e d 1918 r .
Uczestnikom z e b r a n i a udostępniono w y s t a w ę .polskich i zagranicznych p u -b l i k a c j i dotyczących historii rolnictwa, zorganizowaną w siali Bi-blioteki G ł ó w n e j Akademii Rolniczej w Krakowie.
Ligia Hayto (Kraków)
Z K R A J U
S P O T K A N I E Z PROFESOREM KONRADEM GÓRSKIM
R e d a k c j a „ K w a r t a l n i k a Historii N a u k i i T e c h n i k i " od il976 r . d r u k u j e n a s w y c h ł a m a c h autobiografie n a u k o w e . Na ogół w z b u d z a j ą o n e szerokie z a i n t e -r e s o w a n i e czytelników, d o k u m e n t o w a n e n i e m a l n a t y c h m i a s t z n i k a n i e m czasopisma z półek księgarskich. Niektóre autobiografie były już w całości l u b w e f r a g m e n -t a c h p r z e d r u k o w a n e . R e d a k c j a p l a n u j e p o n a d -t o w y d a n i e ich w f o r m i e osobnej publikacji.
S t a ł o się też t r a d y c j ą , że R e d a k c j a o r g a n i z u j e s p o t k a n i a z a u t o r a m i autobiografii. Uczestnikom pozostaną długo w pamięci i n t e l e k t u a l n i e i n s p i r u j ą c e s p o t k a n i a z P r o f e s o r e m S t a n i s ł a w e m Lorentzem w S t a r e j P o m a r a ń c z a m i , z P r o f e -sorem S t e f a n e m Kieniewiczem w Nieborowie oraz iz P r o f e s o r e m W ł a d y s ł a w e m Tatarkiewiczem w P a ł a c u Staszica. Niektóre z t y c h uroczystych posiedzeń (rup. poświęcone działalności n a u k o w e j Jerzego Konarskiego, k t ó r e g o a u t o b i o g r a f i ę o p u -b l i k o w a n o pośmiertnie) zostały odnotowane n a w e t w czasopismach specjalistycz-nych.
.Ostatnie s p o t k a n i e odbyło się w d n i u 4 I I I 1983 w g m a c h u Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. Prof. I r e n a StasiewiczJasiukowa, wieloletni r e d a k t o r n a -czelny „ K w a r t a l n i k a " , p o d e j m o w a ł a w r a z z K o m i t e t e m Redakcyjnym, P r o f e s o r a K o n r a d a Górskiego.. Autobiograf ia tego uczonego z a s t a ł a . zamieszczona w n u m e -r z e 3—4 z 1982 -r. „ K w a -r t a l n i k a Histo-rii N a u k i i Techniki"; p -r z y j ę t o ją z w i e l k i m z a i n t e r e s o w a n i e m n i e t y l k o w środowisku h i s t o r y k ó w l i t e r a t u r y . Stwierdzenia P r o -fesora — jak nip. że p r z y ocenie d o r o b k u uczonego w i n n o się ,J[....] kierować n i e t y m , gdzie i jak on błądził, lecz tym, co nowego wniósł do dziedziny, w k t ó r e j p r a c o w a ł " — m a j ą przecież znaczenie r e f l e k s j i ponadprofesjonalniej. W autobio-grafii, rzecz zrozumiała, podobnych r e f l e k s j i jest więcej.
Z obowiązku k r o n i k a r s k i e g o odnotować należy przebieg s p o t k a n i a . O t w o r z y -ła je prof. Stasiewicz-Jasiukowa n a w i ą z u j ą c do s t w i e r d z e n i a z autobiografii: sze-r o k i ogół odbiosze-rców k u l t u sze-r y podziwia uczonych, a sze-r t y s t ó w n a t o m i a s t kocha, w ł a ś n i e bowiem oni w s w y c h dziełach dają w y r a z odwiecznym i n a j g ł ę b s z y m ludzkim p r z er
życiom. Było to podstawą do szerszej r e f l e k s j i n a t e m a t p r z y c z y n o d m i e n n e j uczuciowej sikali w ocenie a r t y s t y i uczonego. Istotną przyczyną jest —• zdaniem I. S t a -s i e w i c z - J a -s i u k o w e j —- b a r i e r a , jaką t w a r z y m i ę d z y u c z o n y m - t w ó r c ą a
