R ecenzje 293
A rtykuł inż. Jerzego Zimnego Huta B an kow a („Przegląd T echniczny”, nr 41/1959) zaw iera historię budowy i rozwoju huty w latach 1833— 1843, z uw zględnieniem problem ów technologicznych i organizacyjnych. W ym ieniane są też nazw iska projektantów i kierow ników zakładu.
J. J.
PIERWSZY AKADEMICKI WYKŁAD PAPIERNICTWA W POLSCE W „Przeglądzie Papierniczym ” (nr 9/1959) ukazał się artykuł doc. K azim ie rza Sarneckiego Karol C hrystian Langsdorf (1757— 1834) w y k ła d o w c a te c h n o logii papiernictw a i autor podrę cznika o w y r o b ie papieru. A rtykuł jest skrótem referatu w ygłoszonego przez autora na spotkaniu historyków papiernictw a w kw ietniu 1959 r. i drukowanego w niniejszym numerze „K wartalnika”.
J. J.
REJESTRACJA WIATRAKÓW W WOJEWÓDZTWIE OLSZTYŃSKIM W latach 1955— 1957 pracownicy Muzeum M azurskiego w O lsztynie prze prow adzili rejestrację w iatraków na terenie sw ego w ojew ództw a. R ezultaty tej rejestracji, nieściśle nazyw anej inwentaryzacją, om awia Franciszek A. K lo nowski, uzupełniając ją krótkim rysem historycznym pojaw ienia się i roz powszechnienia w iatraków w rejonie objętym spisem (Z historii i in w e n ta r y zacji w ia tr a k ó w na Warmii, Mazurach i Powiślu, „Rocznik O lsztyński” tom I, rok 1958).
Autor opisuje zarejestrowane w iatrak i w edług typów ich konstrukcji, rozróżniając: „koźlaki”, „paltraki” oraz w iatrak i holenderskie i ch araktery zując pokrótce cechy konstrukcyjne każdego z typów. A rtykuł jest ilustro w any licznym i fotografiam i w iatraków , ich szczegółów konstrukcyjnych oraz rysunkam i archiwalnym i. R ozm ieszczenie zarejestrow anych w iatraków poka zano na mapce.
R ejestracja przyniosła dane o 95 wiatrakach, w skutek jednak stale postę pującego procesu zniszczenia liczba obiektów istniejących obecnie jest już znacznie m niejsza.
J. J.
Z DZIEJÓW POLSKIEGO PIŚMIENNICTWA ODLEWNICZEGO „Przegląd O dlew niczy” podaje dalszą publikację z cyklu poświęconego dziejom piśm iennictw a odlew niczego w P o ls c e '.
W num erze 10/1959 mgr inż. Jerzy P iask ow ski om awia książkę Diego U ffano przetłum aczoną na język polski przez Jana D ekana i wydaną w L
esz-1 Por. notatkę Z historii naszego od le w n ictw a na s. 746—7 nr 4/esz-1959 „K w artalnika”.
294 R ecenzje
nie w 1643 r. pod tytułem : Archelia to iest Nauka y Inform atia o S trzelbie y o Rzeczach do n iey należących.
Jest to tłum aczenie z niem ieckiego przekładu dzieła hiszpańskiego, które napisał doświadczony dowódca artylerii na zamku w A ntw erpii.
Autor om ówienia poza podaniem treści książki przytacza jej interesujący fragm ent dotyczący niebezpieczeństw w ynikających z porow atości i wad w e w nętrznych m etalu, z którego odlano armatę.
J. J.
CZY ISTNIAŁ POLSKI SAMOCHÓD TURBINOWY?
D wutygodnik „Ruch Sam ochodowy” w zeszycie 4 z 1926 r. zam ieścił arty k uł Samochód tu rb in o w y polskiej konstru kcji. Autor artykułu relacjonował, że w roku 1915 polski konstruktor inż. K opczew ski złożył A kadem ii Nauk w Paryżu pracę teoretyczną o turbinie gazowej, a w roku 1916 po uzyskaniu am erykańskiego patentu w ybudow ał w Stanach Zjednoczonych silnik, który w m ontow ał do samochodu. Od 1922 r. inż. K opczew ski pracow ał w Polsce ulepszając swój wynalazek.
A rtykuł w „Ruchu Sam ochodowym ” w yw ołał dużą polem ikę. D yskutanci p ow ątpiew ali w istnienie w ynalazku.
Polem ikę tę i jej tem at przypom ina mgr A. R ostoęki w artykule Czy istniał polski samochód tu rb in o w y („Przegląd T echniczny”, nr 46/1959). Autor stwierdza, że w zestaw ien iu z dzisiejszym i, niezbyt udanym i zagranicznym i próbam i skonstruow ania samochodu o silniku turbinowym, w ynalazek inż. K opczewskiego w ydaje się być nieprawdopodobny. Ale już sam fakt, że przed 40 laty m yślano w Polsce o takim pojeździe, świadczy o szerokich hory zontach ów czesnej polskiej m yśli technicznej.
J. J.
ŻYCIORYS PROFESORA MAKSYMILIANA THULLIE
1 września 1959 r. m inęła 20 rocznica śm ierci prof. M aksym iliana Thulliego. „Inżynieria i Budow nictw o” dla przypom nienia p ostaci tego w ybitnego uczo nego i inżyniera opublikowała jego życiorys, napisany przez prof. dra Adama K uryłło (nrnr 11 i 12/1959). Omówiona w artykule działalność prof. Thulliego w skazuje na jego w ielk i w p ływ na rozwój w ielu nauk o konstrukcjach bu dowlanych, zw łaszcza statyk i budowli, w ytrzym ałości m ateriałów, żelbetnictwa i budowy mostów.
