W opracowaniu podjęto problematykę wiedzy i innowacji w tworzeniu wartości organizacji. Znaczenie tej tematyki wynika z faktu, że każda organizacja, dążąc do zbudowania silnej pozycji konkurencyjnej na rynku, musi być świadoma znaczenia za-sobów wiedzy, jakie posiada oraz podejmować aktywną działalność innowacyjną, musi być więc kreatywna. Wiedza i innowacje sprzyjają realizacji strategii nastawio-nej na wzrost wartości, umożliwiają osiąganie sprawnego oraz zrównoważonego rozwoju a także stabilizują kondycję organizacji. Dzięki umiejętnemu gospodarowaniu wiedzą oraz zastosowaniu innowacji, organizacja może osiągnąć wzrost swojej war-tości rynkowej, ponieważ: zwiększa się wartość oraz szybkość osiągania dodatnich przepływów pieniężnych oraz zmniejsza się ryzyko osiągania korzyści w wyniku wzro-stu możliwości szybkiego reagowania na zmiany, które zachodzą w otoczeniu organizacji.
Słowa kluczowe: wiedza, innowacje, wartość, wartość organizacji Wprowadzenie
Dokonująca się transformacja biznesu w wyniku postępu technologicznego, globalizacji, łatwo-ści komunikowania się prowadzi do zmian w funkcjonowaniu współczesnych organizacji, staje się wyzwaniem do poszukiwania nowych sposobów zarządzania i organizowania działalności gospo-darczej ukierunkowanych na kreowanie wartości organizacji. Na znaczeniu zyskują zasoby niematerialne, wśród których szczególną rolę przypisuje się wiedzy. Umiejętne gospodarowanie tym zasobem uzależnione jest w dużym stopniu od innowacyjności organizacji, ale i tę innowacyj-ność warunkuje. Można powiedzieć, że między wiedzą a innowacjami istnieje coś w rodzaju sprzężenia zwrotnego. Pojawienie się czegoś nowego wymaga wiedzy. Z drugiej zaś strony inno-wacje niosą za sobą zasoby nowej wiedzy. Zatem wiedza i innoinno-wacje razem wzięte tworzą wartość organizacji, która przekłada się na jej rozwój i budowanie przewagi konkurencyjnej. Głównym ce-lem artykułu jest próba pokazania znaczenia wiedzy i innowacji w procesie tworzenia wartości organizacji. Artykuł oparto na analizie literatury.
1. Wiedza jako zasób organizacji
Podzielając opinię wielu ekonomistów i praktyków zarządzania, że wiedza jest dziś podstawo-wym zasobem organizacji, degradując tym samym rolę pozostałych czynników do roli uzupełniających wiedzę, należy zdefiniować jej istotę. Nie jest to oczywiste i proste, z uwagi na fakt, że jest ona bardzo specyficznym zasobem. K. Piotrkowski, wskazując na aspekt praktyczny wiedzy, definiuje ją jako ogół wiarygodnych informacji o rzeczywistości wraz z umiejętnością ich wykorzystywania [15, ss. 139–152]. Zgodnie z powyższym, wiedzę można określić jako „użytkową informację” [6, s. 33]. Użytkowa informacja pozwala podejmować trafniejsze decyzje oraz wnosić
istotny wkład w procesy twórczego myślenia oraz dialogu, zachodzące w organizacji. Dzieje się tak wtedy, gdy informacja dociera na właściwe miejsce, o właściwej porze i we właściwej formie. Szer-sze rozumienie pojęcia „wiedza” prezentuje B. Mikuła, według którego wiedza jest powiązaniem informacji i ich zrozumieniem; efektem myślowego przetwarzania informacji i doświadczeń oraz uczenia się; ogółem wiadomości człowieka; odzwierciedleniem stanu rzeczywistości w umyśle człowieka; potwierdzeniem przekonań [11, s. 106]. Wiedza powstaje w wyniku interpretacji infor-macji i nadawania im określonego znaczenia w procesie rozwiązywania problemów [1, s. 23]. Opiera się na informacji, doświadczeniach, ludzkiej intuicji i zrozumieniu. Jest rezultatem systema-tycznego przyswajania informacji z zewnątrz i wewnątrz organizacji oraz systematycznych doświadczeń.
Powyższe definicje wiedzy wskazują, iż jest ona mocno spersonifikowana i ściśle związana z czynnikiem ludzkim. To ludzie, a nie organizacja, są głównym nośnikiem zasobu wiedzy.
Istnieje wiele sposobów klasyfikacji wiedzy, stosowanych przez organizacje na potrzeby zarzą-dzania tym strategicznym zasobem. I. Nonake i H. Takeuchi wyróżniają wiedzę jawną oraz wiedzę cichą [13, ss. 24–30]. Firmy posiadają wiedzę jawną w postaci spisanych procedur, opisów słow-nych, książek, dokumentacji technicznej, patentów, znaków firmowych, reklam, nagranych filmów, czy kaset, umieszczonych w bibliotekach, archiwach, w bazach danych, czy wewnętrznych i ze-wnętrznych systemach informatycznych. Wiedza jawna w postaci kapitału intelektualnego jest szczególnie cenna dla organizacji, gdyż podlega ochronie jako własność intelektualna [3, s. 15]. Wiedza cicha (ukryta) stanowi zasób indywidualnych umiejętności, doświadczeń, przekonań, intu-icji, niesformalizowanych informacji praktycznych i wielu innych składających się na wiedzę człowieka, specjalisty w firmie [5, s. 78]. Ten rodzaj wiedzy jest trudny, albo wręcz niemożliwy do spisania i podania pod postacią reguł, przepisów czy procedur [3, s. 15], co nie oznacza, że nie można się nią dzielić.
Wyszczególnione rodzaje wiedzy organizacyjnej i ich cechy pozwalają na stwierdzenie, że wie-dza jest zasobem strategicznym organizacji decydującym o jej wartości. Aby tak się stało, konieczne jest umiejętne zarządzanie wiedzą w organizacji, które polega na pozyskiwaniu odpowiednich środ-ków, metod i technik oraz wypracowaniu, sterowaniu i odpowiednim wykorzystaniu warunśrod-ków, umożliwiających przebieg procesów związanych z kreacją, gromadzeniem, przepływem, rozpo-wszechnianiem, wyrównywaniem i celowym zastosowaniem wiedzy [7, s. 22].
2. Znaczenie wiedzy w organizacji
We współczesnych organizacjach ranga wiedzy stale wzrasta. Wielu uczonych, podnosząc jej wagę, określa ją mianem „czwartego czynnika produkcji”, podstawą władzy organizacyjnej [7, s. 35]. I. Nonaka i H. Takeuch twierdzą, że wiedza nie jest już jednym z tradycyjnych elementów produkcji (tj. praca, kapitał, ziemia), ale staje się jedynym czynnikiem produkcji (zasobem), który decyduje o konkurencyjności firmy, dając jej tym samym szansę przetrwania na rynku w warunkach globalnej gospodarki [13, s. 96]. Powodem takiego postrzegania wiedzy są przemiany dokonujące się w gospodarkach krajów wysokorozwiniętych, które sprawiły, iż do opisu współczesnej gospo-darki stosuje się takie pojęcia, jak „gospodarka oparta na wiedzy”, „nowa ekonomia”, czy „społeczeństwo informacyjne”.
Na znaczenie wiedzy jako kluczowego zasobu organizacji, w ostatnich latach wpłynęło wiele elementów. Do najważniejszych można zaliczyć zmiany dokonujące się w organizacjach, jak i w ich otoczeniu, które dotyczą obsługi rynku, wzrostu jakości produktu, identyfikowania potrzeb
i docierania do odbiorców poprzez różnorodne i najbardziej efektywne kanały rynkowe [20, s. 200]. Zmiany te wymagają wiedzy, a wiedza staje się jednocześnie istotnym czynnikiem przemian zacho-dzących w organizacjach. A. Kozakiewicz-Chlebowska do czynników powodujących wzrost znaczenia wiedzy i umiejętnego nią zarządzania zalicza [8, ss. 3–4]:
· globalizację rynku;
· dużą konkurencję produktową i technologiczną, wymagającą elastyczności i szybkości działa-nia;
· konkurencję czasową, odnoszącą się do skracania cyklu życia produktów, czasu na ich przygo-towanie i wprowadzenie na rynek;
· proces integracji projektowania wyrobu, technologii i marketingu postrzegany jako źródło suk-cesu na konkurencyjnym rynku;
· zmiany w technologiach konsumenckich i marketingu, nastawienie na kształtowanie dobrych i trwałych relacji z klientem i troskę o jego lojalność;
· tendencje do licznych fuzji i działań firm łączących wiedzę i doświadczenie;
· tworzenie joint ventures i aliansów w celu wzajemnej wymiany doświadczeń i wiedzy; · dynamiczny rozwój technik informatycznych i telekomunikacyjnych;
· powszechność Internetu, jako bardzo istotnego środka komunikacji.
Uznając rosnące znaczenie wiedzy we współczesnych organizacjach, należy podkreślić, iż wie-dza zajmuje priorytetowe miejsce wśród pozostałych zasobów. Od efektywnego użycia wiedzy zależy, jak pozostałe zasoby zostaną wykorzystane dla zrealizowania celów organizacji. W odróż-nieniu od materialnych czynników wytwórczych, których zasoby w miarę użytkowania ulegają zmniejszeniu, użytkowanie zasobów wiedzy nie prowadzi do ich wyczerpania, a nawet sprzyja ich zwiększeniu i podniesieniu ich jakości. Wiedza może być w tym samym czasie wykorzystywana przez wiele osób, w wielu miejscach jednocześnie, jak również może być wielkością zbywalną. Może powstać w umysłach ludzkich i tam zostać nagromadzona, a czasem zbywalna. Pomysły lub umiejętności, którymi się z kimś podzielimy, nie tracą na wartości, lecz są rozwijane. W wyniku tego gospodarka oparta na wiedzy ma nieograniczone zasoby, z których może korzystać w zależno-ści od potrzeb rozwoju i zarządzania [5, s. 74; 4, ss. 9–16].
Postępujące znaczenie wiedzy w organizacjach wynika z następujących przesłanek [19, ss. 3– 10]:
· wiedza jest zasobem o strategicznym znaczeniu dla organizacji, warunkującym jej funkcjono-wanie i rozwój;
· wiedzę wykorzystuje się w każdym obszarze zarządzania organizacją i na wszystkich jej szcze-blach;
· wiedza jest tworzona przez ludzi, toteż jej zasób w danej organizacji związany jest z prowadzo-nymi działaniami z zakresu ZZL, wiedza stanowi podstawę do kształtowania procesów innowacyjnych w organizacji;
· w oparciu o zintegrowaną wiązkę wiedzy konfiguruje się najważniejsze procesy biznesowe i zwiększa konkurencyjność;
· jakość, aktualność i wartość wiedzy, którą posiada przedsiębiorstwo, jest nieustannie weryfiko-wana przez rynek i klientów, którzy porównują wartość, jaką przedstawia dany produkt czy usługa.
Wobec powyższego można stwierdzić, że wiedza jest zasobem o bardzo szczególnych cechach. Wynikają one zarówno z nieokreślonego charakteru tego zasobu, jak i z przymusu jego stałej od-nowy, aktualizacji i modyfikacji, który z kolei jest narzucany przez zwiększanie się zmienności otoczenia. Wiedza niestosowana nie ma żadnej wartości, a wiedza przestarzała lub nieadekwatna ma wartość ujemną. Wiedza, która nie służy postępowi, rozwojowi i zmianie jest bezużyteczna. Musi ona przynosić owoce. Dopiero wtedy staje się wartością dla organizacji i gwarantuje jej trwały rozwój i przewagę konkurencyjną.
3. Istota wartości a wartość organizacji
Wartość to cecha stanowiąca o nieprzeciętnych walorach kogoś lub czegoś, co w ekonomii jest rozumiane jako cecha rozwoju gospodarki zależna od ponadprzeciętnych wyników oraz fazy wzro-stu, rozwoju innowacyjności dowolnej jednostki ekonomicznej. Wartość jest wynikiem osiągniętym ze sprawnego, efektywnego, komplementarnego i kompleksowego wykorzystania wszelkich posia-danych zasobów. Jest rezultatem zintegrowanego użycia zasobów materialnych i niematerialnych [14, ss. 36–41]. Wartość organizacji tworzy wiele czynników. Tworzenie wartości organizacji po-lega na połączeniu strategii jej działania z identyfikacją czynników tworzących wartość oraz miejsc i sposobów, za pomocą których wartość ta jest wytwarzana i gdzie następnie jest spożytkowana. Maksymalizacja wartości organizacji będąca zazwyczaj pochodną jej pierwotnego celu, jakim jest przetrwanie i rozwój polega na takim zarządzaniu, aby podmiot działania skupiał swoją uwagę na kluczowych czynnikach tworzenia wartości w odpowiedni sposób integrując je ze sobą i uspraw-niając proces podejmowania decyzji o charakterze strategicznym i operacyjnym [9, s. 18; 17, s. 83]. W procesie tworzenia wartości organizacji ważne znaczenie ma nie tyle suma wartości posiadanych różnego typu zasobów, co efekt zachodzących między nimi wzajemnych zależności i sprzężeń zwrotnych. Wśród działań sprzyjających podnoszeniu wartości organizacji poprzez efektywne wy-korzystanie posiadanych zasobów innowacji wyróżnić można m.in.:
· doskonalenie jakości oferowanych produktów/usług, produkcji, obsługi klientów;
· zwiększenie skali zakresu działania poprzez wykorzystanie kompetencji do wejścia na nowe rynki lub oferowania nowych produktów;
· rozszerzenie kompetencji; · konwersję zasobów;
· sprawność i szybkość funkcjonowania; · zróżnicowanie oferty produktowej/usługowej. 4. Potencjał działalności innowacyjnej
Z punktu widzenia podmiotu gospodarczego można przyjąć, że innowacyjność jest cechą pod-miotów gospodarczych lub gospodarek oznaczającą zdolność do tworzenia oraz wdrażania innowacji, a także ich przyswajania. Oznacza ponadto zaangażowanie w pozyskiwanie zasobów i umiejętności niezbędnych do uczestniczenia w tych procesach [10, s. 74]. Według metodologii Oslo [16, s. 212] działalność innowacyjna jest związana z wdrażaniem rozwiązań innowacyjnych, jak również z ich rozwojem oraz planowaniem rozwoju innowacji, niezależnie, czy wdrożenie za-kończy się sukcesem czy też nie. Potencjał działalności innowacyjnej można natomiast określić jako zbiór wzajemnie powiązanych elementów zasobów, który dzięki wykonywanej pracy przekształ-cony zostanie w nowy stan rzeczy – jest możliwością konkretnych środków i sił tworzenia nowych
wartości [2, s. 65]. Według A. Żołnierskiego potencjał innowacyjny firmy jest determinowany przez wewnętrzny potencjał innowacyjny i dostęp do zewnętrznych źródeł innowacji niezbędnych w pro-cesie innowacyjnym. Według autora wewnętrzny potencjał innowacyjny to [21, s. 65]:
· kadra (wiedza i doświadczenie, umiejętności i kwalifikacje osób oraz sposób zarządzania do-stępnymi zasobami, zarządzanie informacją);
· badania i rozwój (wyodrębnione komórki B+R, prowadzone prace B+R, prace zlecane itp.); · technologia (komputery i technologia ICT, maszyny i urządzenia, stopień nowoczesności
ma-szyn i urządzeń).
Natomiast do zewnętrznych źródeł innowacji zaliczyć można: · wyższe uczelnie i jednostki badawczo-rozwojowe;
· konkurencję;
· odbiorców/dostawców.
W literaturze przedmiotu dominuje przekonanie, iż długofalowe procesy innowacyjne w two-rzeniu wartości są dla wielu podmiotów znacznie ważniejszymi czynnikami określającymi przyszłe wyniki finansowe i rynkowe niż bieżący cel operacyjny [18, s. 123]. W działalności organizacji i jej rozwoju nie powinno pomijać się zatem innowacji. W ostatnich latach rozwój nakierowany na in-nowacje staje się coraz powszechniejszy. Do działań innowacyjnych zalicza się w szczególności [12, ss. 84–85]:
· prowadzenie działalności o charakterze badawczo-rozwojowym, również w zakresie bezpo-średnio niezwiązanym z rozwojem konkretnej innowacji;
· pozyskiwanie kapitału niezbędnego do zrealizowania innowacji; · szkolenia związane z wdrożeniem innowacji;
· przygotowanie rynku na wprowadzenie innowacji; · opracowanie i wdrożenie nowych metod organizacyjnych;
· działania związane z przygotowaniem nowych strategii marketingowych;
· przygotowanie organizacyjne do wdrożenia innowacji w zakresie organizacji i zarządzania lub nowego parku maszynowego;
· przyswajanie nowej wiedzy i technologii mające wpływ na tworzenie i wdrażanie innowacji; · działania podejmowane na rzecz innowacyjnego rozwoju wewnątrz podmiotu gospodarczego
(innowacje wewnątrzorganizacyjne);
· pozyskiwanie rozwiązań innowacyjnych, tak w zakresie produktowym, technologicznym, jak i dobrych praktyk.
Wpływ innowacyjności, badań i rozwoju na wartość organizacji wyraża się przez wzmocnienie jej pozycji konkurencyjnej oraz kondycji finansowej, a tym samym wartości organizacji.
W odniesieniu do poszczególnych składników i elementów potencjału działalności innowacyj-nej oraz poziomów zarządzania warto zwrócić uwagę na zasady odnoszące się do gospodarowania nimi. L. Białoń formułuje je w sposób następujący [2, s. 123]:
· zasada dostosowania potencjału do sformułowanych celów bieżących i perspektywicznych dzia-łalności inwestycyjnej. Cele powinny być realne, nie mogą przerastać jej zasobów. Nie mogą też być zbyt łatwe i zbyt proste. W obu przypadkach istnieje zagrożenie marnotrawstwa; · zasada optymalnych proporcji między składnikami potencjału działalności innowacyjnej.
Składnik, który znajduje się w niedoborze z punktu widzenia realizacji sformułowanych celów ogranicza możliwość wykorzystania innych składników, które mogą znajdować się w nadmia-rze, co w konsekwencji powoduje marnotrawstwo zasobów, a także potencjału;
· możliwość terytorialnego przemieszczania potencjału. Należy zaznaczyć, że zarówno znaczna koncentracja potencjału innowacyjnego, szczególnie potencjału nauki, czy też jego znaczne rozproszenie może stanowić barierę działalności innowacyjnej;
· zasada uruchomienia i doskonalenia bodźców stymulujących wzrost wykorzystania potencjału działalności innowacyjnej. Bodźce te są elementem zasobu (arystotelewskiego – „co rzeczywi-ście jest”); ale aby zaistniało to „co jeszcze nie istnieje, ale może zaistnieć” wymaga doskonalenia tego „co rzeczywiście jest”, stąd też doskonalenie owych bodźców jest bardzo ważne, gdyż pobudza chęć do działania.
Zasady powyższe w praktycznym zastosowaniu mogą znacznie wzmocnić potencjał działalno-ści innowacyjnej.
5. Podsumowanie
Koncepcja wykorzystania wiedzy i innowacji w tworzeniu wartości organizacji jest koncepcją stosunkowo nową, kierującą strategię zachowań organizacji i system zarządzania organizacją na maksymalizację jej wartości. Konieczność wprowadzania innowacji oraz propagowanie gospodarki opartej na wiedzy staje się determinantą rozwoju organizacji oraz kształtowania jej wartości. Aktywności te wzajemnie warunkują się. Szybkość zachodzących w otoczeniu organizacji zmian z jednej strony wymaga innowacji, z drugiej zaś przyczynia się do coraz większego skupienia się na zasobach wiedzy oraz odpowiednim zarządzaniu nimi. Szansą na zwiększenie poziomu wiedzy oraz możliwości innowacyjnych jest przede wszystkim skuteczne integrowanie różnej wiedzy, dostrze-żenie jej potencjału w zasobach ludzkich, a także przepływ wiedzy z otoczenia i dyfuzja tej wiedzy. Możliwości rozwojowe współczesnych organizacji zależą od systematycznego tworzenia i wyko-rzystywania wiedzy, co jest cechą aktywności innowacyjnej organizacji.
Podsumowując, należy zauważyć, że we współczesnych organizacjach zasoby wiedzy i wpro-wadzane innowacje wyznaczają główny kierunek zmian i wpływają na ich obecną, jak i przyszłą sytuację ekonomiczną. Wiedza i innowacyjność przyjmowana jest jako główna determinanta przed-siębiorczości oraz podstawowy czynnik zapewniający organizacjom rynkowy sukces.
Bibliografia
[1] Baruk J., Zarządzanie wiedzą i innowacjami, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2016. [2] Białoń L., Zarządzanie działalnością innowacyjną, Placet, Warszawa 2010.
[3] Błaszczuk A. i in., Zarządzanie wiedzą w polskich przedsiębiorstwach, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2004.
[4] Butkiewicz-Schodowska A., Znaczenie wiedzy w społeczeństwie informacyjnym, „Współcze-sne Problemy Ekonomiczne”, Zeszyty Naukowe nr 819, Uniwersytet Szczeciński, Nr 9. [5] Grudzewski, W. M., Hejduk I. K., Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwach, Wydawnictwo
Difin, Warszawa 2004.
[6] Jashapara A., Zarządzanie wiedzą, PWE, Warszawa 2006.
[7] Kłak M., Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce 2010.
[8] Kozakiewicz-Chlebowska A., Koncepcje zarządzania wiedzą, jej geneza, zastosowanie i per-spektywy, Wydawnictwo Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 2001.
[10] Matusiak K., Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, PARP, Warszawa 2005. [11] Mikuła B., Organizacje oparte na wiedzy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w
Krako-wie, Kraków 2006.
[12] Niedzielski P. i in., Innowacyjność w działalności przedsiębiorstw. Kompendium wiedzy, Wy-dawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2007.
[13] Nonake I., Takeuchi H., Kreowanie wiedzy w organizacji, Poltext, Warszawa 2000.
[14] Nowacki R., Staniewski M. W., Podejście innowacyjne w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Difin, Warszawa 2010.
[15] Piotrkowski K., Zarządzanie wiedzą w polskich przedsiębiorstwach, „Nowoczesne Systemy Zarządzania”, Wydawnictwo WAT, Warszawa 2012.
[16] Podręcznik Oslo, Proponowane zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących inno-wacji technologicznych, OECD/EUROSTAT 1997, KBN, Warszawa 1999.
[17] Sudoł S., Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Teoria i praktyka zarządza-nia, Dom Organizatora TNOiK, Toruń 2002.
[18] Świtalski W., Innowacje i konkurencyjność, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
[19] Walczak W., Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, „Ekonomika i organizacja przedsie-biorstwa”, Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle „ORGMASZ”, Nr 9/2009. [20] Wyrzykowska B., Karbowiak K., Kierowanie zasobami ludzkimi, Wydawnictwo SGGW,
War-szawa 2009.
[21] Żołnierski A., Potencjał innowacyjny polskich małych i średniej wielkości przedsiębiorstw, PARP, Warszawa 2005.
KNOWLEDGE AND INNOVATION IN CREATING ORGANIZATION VALUES Summary
The paper deals with the issues of knowledge and innovation in the organization's value creation. The importance of the subject matter is due to the fact that each or-ganization, in order to build a strong competitive position in the market, must be aware of the importance of the knowledge resources it possesses and take on active innova-tion, and must therefore be creative. Knowledge and innovation are conducive to the realization of a value-driven strategy, to achieve efficient and sustainable development and to stabilize the organization. Owing to the skillful management of knowledge and the application of innovation, an organization can achieve an increase in its market value.
Keywords: knowledge, innovations, value, organization value
Alicja Krzepicka
Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoła Główna Handlowa w Warszawie al. Niepodległości 162, 02-554 Warszawa e-mail: alicja_krzepicka@o2.pl
Jolanta Tarapata
Instytut Organizacji i Zarządzania Wydział Cybernetyki
Wojskowa Akademia Techniczna
ul. Gen. Witolda Urbanowicza 2, 00-908 Warszawa 46 e-mail: jolanta.tarapata@wat.edu.pl
