pelni !aza organliezna w proceSlie pOW'Stawania i
W2lI'ostu s2iklielet.u. Nie znamy szkielert;6w Grg.a4licz-nych, More by~y.by wyl~znie minerallne, z&'\WJZe krYS2'ltaly fazy n'ieorgankznej pozc\9l;ajll . w. SallJlym
zw:i1\ZlW
' z
Orgaalc~ 0snOWIt szkJ.eletu,· wylks-ztatcOIlIl w .P08tact blOlll, wl6ikielll lub pa:mn ataJCzaj~yeh 00-cWeme krYlS2<taly. Badaatia te udow.odnily, Ze mole-kularne me ch aJl!i1Jm y , od(powiedzialne za pOlWStanie i ~ oddzielnyeh klrysoztal6w, nliestanO'"Nil4 WYlllcz-nie zagat:l'lllien-ia z dZied7Ji.ny mineralogi:.i i krysialo-chemiri, bow-iern tworzll si~ w .wynil.'ru ZtIotonych in-ter.alkcjd, obejmUjllcych takZe alrlywn06c zy.wych ko-m6rek i ~aSciw<lOOi, charaklterystycmych ich wy-twor6w biocbamicznych.U kr~gowcow or.gan.icznll faz~ stanowi gl6wnie
many nam juz kol8,gen, zaS faz~ nieorgandcmll -f-oeforan' wa;pn.ia, natomi8lS't u bez.kr~:tWC6w !lklad 000 faz cecl1ll1je du.Za r6inorodnoSc.
Wszyatkie
teOrile
blomlneraUzacjl za.kladajl4 9WW-sty wplyw lazy oI'lg~lIlieznej,czyJJi .oonowy o,rga.n!icz-:n~ szklie1e'tu, bm. mairix na proces Il1lkleacji (po-'WlS'f;arwania zarodk:6w kry52'1tal6w) i ~rostu kryszta-16w twcrrzqcych cz~c mineralnl4 sz.kieleiflu. W da~ szym pmebiegu . tego procesu milgl4 si~ wybwarzac sillllie zmilllea-al.il2lowane takiie 1lkanki, jalk k'ooc czy n1II.lS"lJIe be7Jkr~OW'C6w. W m~le jedne;j g~y tych teorii, wiasolw:08ct stereoohemlcme oonowyorganiJlca:-naj, rozm'ielS'Zczooie odpow.iednich rodnik6w lub la6-ClUch6w boc2'll1yoh, w.z:gl~ie .teZ sarna pel'iodyc2'll1oAc wl6iknilSltych elament6w su~trBltu organi'CznegOo ~ okr.eidajll 'miejsca nukleacjd i kierunk:i wzroStu ltry-s·ztal6.w. .Test tOo teorla matryc organicznych, zwaua iei ieIorll\ epltaksjl.
·We<llilg innej teIOIrii znaczenie osnowy OIl'g.IIDicmel dla procesu biominerati'ZalC)i jest mniej swaiJ8te i po-lega przede WS'Zy'Bbk.im na org8lIlJiza.cji ,przes1lrzen~, w jaikiej zachOOzi
wm-oo
krY'S'ital6w. Eliementy struik-turalne OSIlowy o:rga.ni.cmej (bkmy, pasma, wi6knaetc.) 17wOII7:Il syBtem ~zegr6dek, przy czym wzrol'i1t ltr~ta1Ow doetosawuje si~ do istniejllcych prze9brze-ni, zas ~iany tycb przegr6dek ulaif;wl:iaJll nUlklel/lCj~. Wa·rrro tflu zauwa.zyc, Ze ta ieoria przegrodkowa 00-woruje s.i~ do cz~o w blologii submlkro"kopowej zJawiska kompa.rtmen·tyzacji, tj. o.rganizacjd prze-strzeni ria OOdzielne wycinkii i zwi~ia
powie.rz-chni .czyn:nych. .
SUMMARY
Signmcance of modern techniques in palaeonto-logical investigatiOons with special reference to the eleclron microscopy ·is discussed. Results of recent researches on ultrastructure
or
periderm in g-rSip-to1ites and pterobranchs .we-re briefly desc'libed and contribution of electron l""'icroscopy to the growths. of general theorles of biomineralization has been emphasi'2:ro.Obie teor-ie w swym obec.nym stanie pOtZOI,ItaW1ill~ jll Wliele prOoblemaw bez ~, ale s.tanowlb, ogromny. a.ok onaprz6d ,w st08UlIliknl do W'C'~nie.jollzych
p~6w na mechanizm powstawania S21kiieletu. . \\<
is1lacie, Sltanowill one nOWIl wersj~ klasycznego i .foo-damentainego dla ,Paleootologii problemu siosunku czt:ScI mlt:1ddch do nldeldn. Trudno ;tu oprzec 8l.~ . PewTlJej refJ.elksd·i ooobistej. Kiedy l"'OOJPOICZynMem ..
s:tu-d1a pa1eontol~czne - a nie bylo to·mowu tak bar~'
d7.o dawno temu - problem ten, szczeg610wQ
z.resz-tll analizawany, fijJrowadza! si~ w i&tooie do zagad-nienia ~aficzneg.;} zwill7.iku gl6wnych na!Zlld6w i tk.anelk: dala ze sz.kieletem cnz do kh funkcjona.1-nyeh zalemOl§ci. Nieco p6Zniej w latach 50~tych, uiegl
on konk.'retyzoacjd - .zacz~o bOOae znaczenie i funk-cje odd7Jielllych aront6rek w procesie tworzendoa ele.., menitbw sllruktUlradnych szideletu. Badania te usta-Hly nieoczeki'Wany fakt, ze zyrwa kom6rka
rile
moie bezpoSredDlo W)4warzae fazy mlneralneJ sz.ldeletu, ale czyni to zawsze za poSrednictwem. specjalnych swych wytwor6w, wydziedanych ·poza obr~b cyto-plazmy. i nazw811ych tu OS!noW14 org811icznll. Wytwa-rzan1e szkieletu mineralnego willie si~ wi~c ze szcze~ g6ln4 fOormll aktywnoSci sekrecyjnej kom6rki. ipo.-;-~osta'j.e w §cislym zwit\zku' z molekularnymi
WlaSci-wo§clami swoistych' matrye organicznych. · NiemalY udzial w tej radykalnej ewolucji pogljfd6w na temat re1aC',l'l. tkanek mi~kkich' do szkieletu Oodegrala
mi-kroskopia elektrOonowa - niewl4tpliwie jedno z po-t~Znych narz~dzipozn'8nia i wazny czynnik integra-cji r6Znm"odnych dziedzin nauki wsp61czesnej ..
LITERATURA
1. Ca 1 vi n M. - . Molecular Palaeontology. Trans. Leicester Uterary and PhilosOophical Society, 1968;
82. .--.,
2. F 0 u car t M. F., Br i c t.e a u x-G r ego ire 5., J e u n i a u x Ch., F 1 o.r kin M. _ Fossil
Pl'o-teins of Graptolites. Life Scoiences, 1965,.
4-3. K 0 z low ski R. - Les Gra,ptolithes et quelques nauveaux groupes d'animaux du Tremadoc de la Pologne. Palaeant .. pol. 1949, 3 .•
4. Tow e K. M., U r b a ID e k A. ~ Collagen,,:llke Structures in Ordov:ician GraptoUte ·periderm.
Na-ture, '1972, 237, 5356.
r'E31OMIj:
B CTan.e paccMaTpHBaeTCSi npIDIeHeBHe .. HOBbPl MeTO~OB Hccne~OoBaHH~ B naneOHTOHOfHH, B ~aCTBOCTH 3JleKTPoHHOoH MHKPOCKOmfH. npe~CTaBJIellbI pe3yJll>Ta~
TbI Hccne~OBaHJUI YJIbTj:'aCTpYKTYPbI nepH.lIepMb~
rpan-TOoJDI:TOB K KpbIJIOolKa6epHblx. 06CYlK,lllieTCJi po~ 3JleKTPOHHOA: MmtpOCR'ODHH B pa3BJoITHH oQ~eA
