Charakterystyka odmian ziemniaka wpisanych do krajowego rejestru w 2008 roku.

(1)

Ziemniak Polski 2008 nr 2

Nasiennictwo i odmianoznawstwo

CHARAKTERYSTYKA

ODMIAN ZIE

ODMIAN ZIEMNIAKA

NIAKA

WPISANYCH DO KRAJOWEGO

REJE

REJESTRU W 2008 ROKU

mgr inż. Tomasz Lenartowicz – COBORU Słupia Wielka dr inż. Barbara Lutomirska – IHAR Oddział w Jadwisinie

2008 roku Krajowy Rejestr (KR) wzbogacił się o 6 nowych odmian ziemniaka, które należą do trzech grup wczesności. W grupie średnio wcze-snych są cztery odmiany jadalne: Almera, Promyk, Tetyda oraz Wiarus. W uprawie po-jawi się również średnio późna skrobiowa odmiana Bosman oraz późna – Soplica. Po-niżej podano krótkie opisy właściwości użyt-kowych tych odmian, a w tabelach 1 i 2 uśrednione wyniki dwuletnich doświadczeń rejestrowych dotyczących najważniejszych cech użytkowych i odpornościowych określa-jących wartość gospodarczą. Udział po-szczególnych grup odmian w KR w 2008 roku (stan na 1.02.2008) przedstawia tabela 3, a udział poszczególnych odmian w gru-pach wczesności i tygru-pach użytkowych oraz podział na krajowe i zagraniczne – tabela 4.

W

Na przełomie lat 2007/08 z Krajowego Rejestru na wniosek hodowli skreślono czte-ry odmiany: Alicja, Kuklik, Maczte-ryna i Oda. W wyniku tych zmian krajowy rejestr liczy obec-nie 138 odmian ziemniaka, w tym 104 jadal-ne i 34 skrobiowe.

ALMERA (Agrico Polska) – średnio wcze-sna, jadalna, w typie konsumpcyjnym

sałat-kowym, o dobrym smaku. Bulwy duże do bardzo dużych, bardzo kształtne, podłużno-owalne, o płytkich oczkach, żółtej skórce i ja-snożółtym miąższu. Plenna, o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie. Odporna na mątwika ziemniaczanego, ale podatna na wirusy Y oraz liściozwoju, co sprawia, że w rejonach uprawy o dużym zagrożeniu wiru-sami będzie wymagała częstej wymiany sa-dzeniaków. Podatna na zarazę ziemniaka.

PROMYK (PMHZ Strzekęcin) – średnio wczesna, jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do lekko mączystego. Bul-wy duże, okrągłoowalne, o regularnym kształcie i płytkich oczkach. Skórka i miąższ koloru żółtego. Plenna, o dużym udziale frak-cji handlowej w plonie. Odporna na mątwika ziemniaczanego, wysoko odporna na wirus Y, średnio odporna na wirus liściozwoju. Po-datna na zarazę ziemniaka. PrzyPo-datna do uprawy na terenie całego kraju.

TETYDA (HZ Zamarte) – średnio wcze-sna, jadalna, w typie kulinarnym ogólnoużyt-kowym do lekko mączystego, o bardzo do-brym smaku. Bulwy bardzo duże, o regular-nym, okrągłoowalnym kształcie i płytkich oczkach. Skórka żółta, miąższ jasnożółty. Bardzo plenna, o bardzo dużym udziale

(2)

cji handlowej w plonie. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Obok zdolności plonotwór-czych cechuje się również wysoką odporno-ścią na wirus Y. Średnio odporna na wirus li-ściozwoju oraz zarazę ziemniaka. Zalecana do uprawy na terenie całego kraju.

WIARUS (PMHZ Strzekęcin) – średnio wczesna, jadalna, w typie kulinarnym mączy-stym do ogólnoużytkowego. Bulwy bardzo duże, okrągłe, o dość regularnym kształcie i

dość płytkich oczkach. Skórka koloru żółte-go, miąższ jasnożółty. Odmiana bardzo plen-na, o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie. Odporna na mątwika ziemniacza-nego. Wykazuje wysoką odporność na wirus Y oraz średnią odporność na wirus liścio-zwoju. Średnio odporna na zarazę ziemnia-ka. Przydatna do uprawy na terenie całego kraju.

Tabela 1 Nowe odmiany ziemniaka 2008 – plon bulw, zawartość skrobi i plon skrobi

(doświadczenia rejestrowe COBORU, 2006-2007)

G ru p a w cz e sn o śc i Odmiana Użytkowa-nie Plon bulw ogólny Za- war-tość skrobi Plon skrobi Plon bulw handlowy Wiel-kość bulw %

% % % _ogólnego% plonu _9-stop.skala

wzorca wzorca wzorca

Ś re d n io w cz e sn e Wzorzec dt/ha 404 56,3 387 Almera* jadalna 108 10,7 83 110 98 8 Promyk jadalna 109 13,4 105 108 95 7 Tetyda jadalna 130 11,7 110 132 97 9 Wiarus jadalna 120 14,1 121 122 96 9 Ś re d n io p ó źn e i p ó źn e Wzorzec dt/ha 482 75,2 461 Bosman skrobiowa 88 17,4 100 91 98 9 Soplica jadalna 130 13,1 107 130 98 9 * badana w latach 2005-2007

BOSMAN (PMHZ Strzekęcin) – średnio późna, skrobiowa, o zawartości skrobi śred-nio 17,5%. Plenna, o bardzo dużych, okrą-głoowalnych bulwach. Skórka jasnobeżowa, miąższ jasnożółty. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Cechuje się odpornością na wirusy Y i liściozwoju, jak również na za-razę ziemniaka. Zalecana do uprawy na te-renie całego kraju, a zwłaszcza w rejonach o dużym zagrożeniu wirusami.

SOPLICA (PMHZ Strzekęcin) – późna, jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużyt-kowym do lekko mączystego, o dość dobrym

smaku. Bulwy bardzo duże, o regularnym, okrągłoowalnym kształcie i dość płytkich oczkach. Skórka żółta, miąższ jasnożółty. Bardzo plenna, o bardzo dużym udziale frak-cji handlowej w plonie. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Wysoko odporna na wirus Y, odporna na wirus liściozwoju. Dość odpor-na odpor-na zarazę ziemniaka. Cechy odporno-ściowe wskazują, że może być uprawiana w systemie ekologicznym. Zalecana do uprawy na terenie całego kraju, a zwłaszcza w rejo-nach o dużym zagrożeniu wirusami.

Tabela 2 2

(3)

Ocena cech konsumpcyjnych i odpornościowych nowych odmian ziemniaka 2008 (doświadczenia COBORU, 2006-2007) G ru pa w cz es no śc i O dm ia na B ar w a s kó rk i B ar w a m ią żs zu K sz ta łt bu lw Z ar ys k sz ta łtu G łę bo ko ść oc ze k S m ak T yp k on su m pc yj ny Wirusy* Z ar az a zi em ni ak a (li śc ie ) Y li- ścio- zwo-ju

skala 9-stop. skala 9-stop.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Średnio wczesne Almera ż jż pow 7,4 7,4 7,1 AB 3-4 3-4 3 Promyk ż ż oow 7,5 7,2 7,0 B-BC 8 5-6 3 Tetyda ż jż oow 7,2 7,3 7,4 B-BC 8 5-6 5 Wiarus ż jż o 6,8 6,9 6,5 BC-C 8 5-6 5 Średnio późne i późne Bosman jbż jż oow 7,3 7,2 6,3 C-CD 7 7 7 Soplica ż jż oow 6,8 6,8 6,7 BC 8 7 6

Objaśnienia: kol. 3 i 4: jż – jasnożółta, ż – żółta, jbż – jasnobeżowa

kol. 5: o – okrągły, oow – okrągłoowalny, pow – podłużnoowalny kol. 6-8, 10-11: skala 9-stop.: 9 – stan najlepszy, 1 – stan najgorszy

* odporność na wirusy oceniono w oddziale IHAR w Młochowie

Tabela 3 Udział poszczególnych grup odmian w Krajowym Rejestrze Odmian w 2008 roku

Odmiany _wczesneBardzo Wczesne _wczesneŚrednio Średnio _późne Późne Razem

krajowe zagraniczne Jadalne 22 27 38 12 3 51 53 Skrobiowe - 4 10 5 15 29 5 Razem liczba 22 31 48 17 18 80 58 % 16 23 35 13 13 58 42 3

(4)

Ziemniak Polski 2008 nr 2 4