GEOLOGIA WOJSKOWA I JEJ ZADANIA W ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ lI WOJNY ŚWIATOWEJ

i , .. ! . ~ -.-.. ; _,, !

· >

GEOLOGIA

.WOJSKOWA

·

J

·

JEJ'

.

źADANfA

:::

W

.··

ŚWIETLE

.

.

D<;>~'(v'łADCZEN

IJ:

-

WOJNY

ŚW

.

lATOWEJ

·:

ni

UDANIA

GEOLOGII

WOJSKO~

.. ·

~jl!kówego,

·a .w

ś~C::Zególności

warunków drOmójct;

. ' . . . . . robót żiemnych, warunków wodriyi:h oraz.-rriiri.eral:::

~

ł(,

.itO'l'ią

.

J;;riegląd

·

:

bj!sto~ii

rozwoju. geologU

.

wQjśkO

~

.·

· .. · ny

,

Ch

ma•ter~ałów

budowlanyCh.. W· zaldnośct:od

·

prże-. · · \fej wykazał . nam, jakiego rodzaju .. zadania rov ·. znacz~nia woj_śko'we mapy geolo~czn·e sp()tząd;zane są · WiąiYWaU;. geoloiowie wojskowi .i .wojsków·e 'służby W róznych sitalach i mogą Z!lwierać_ .całkowitą cha,... aęi:ilo~lczrie ·różnych . kra}ów. · .. Obecnie nfezale~nie od . . , , rakteryszykę wszy.stkich . watlinków :· geologicznych,

tego, że.wśród geologów. i wojskówych jeszcze istnie:. . w.ażny_ch z punktu widzenia wojskowege (tak zwane ją· peWne' rozbieżności co. do zakresu ge:>logli woj- woj.skowe mapy geologiczne. kompleKsowe) albo

cha-sko'Wę!:

J

jej miejsca .w struk~urze -61~ zbr6jn)'ch,. rakter.Ystykę tylko .jednego z nich (mapy· drożności,

Wlitl.yścy jednak zgadżają się z tym, że wykonysty.wa- . mapy zaopatrYwania w wodę, mapy mińeralnyąh .. mac. .. nle·danych geolog.:.cznych dla potrzeb wojska jest ko.' . .. 'tei'lflłów budowlanych itd.). . ·.· . .

_precihe i ·to 2arówno w. warunkach pokojoWych, jak · · : :··Oi#ócz wojsk'owych map geqląilc:Ztiych komÓrki ~w ~lisie wojny i że stosowana na froncie 'geologia . wojskowej .slu~by geologieznaj w ramach.: przygot~

·wą}skowa w. poważnym stopnią,przy!2yhlła się do. .. . W'linia geologicznego preys~łych. teatrów działań·;

wci-

·

· .. :. oaiąliriięcla- powodZenia· prac iilżynierskicb i walk . jei~pYch.· o~r~co'Wują ·~ojskowe opisy_· geo}oSp.cznę ·

.. ·. 'W' .ćałoścl. : . · .. · • ·· . . .. • . ·· . . · · oraz; rozmwte · pczępi~ · 1. ins~rukeje dotye2ące pracy .

··:,·; Formułując zadania geologU wojskowej na podsta:.. .o~nów i jedilostek wojskowej ·służby geológieżnej.

·

>

.

'Wię doświadczeń dwóch wojen światow.ych, musimY -..yoj$owa słuiba geologlczba . zaopatruje

zafntere--- pamiętać, że jest .to nowa, inłoda jeszcze. gałąź wie- .. --sawane. insty,tucje w opracowane wojskowe mapy. ·· · .• dey ora~ że jej treść-l zakres zostały narzucone przez . g&oJogiczne, opiJSY i instrukcje. · . · · . ·.

·. praktykę,· rosły równolegl-e ~. rozwojem techniki wo·· ·. ~oj skowa służba geQlogiCzn.a przy Wykonywaniu . ' fennej' i środ.k;ów walki i .J)apewno ulegną wielu zmia- Wszystkich ty-ch prac ·-poWinna ści~e współpracować > n~ :i dalszem!l zróżrilcowaniu w lniarę rozwoju i· do- ' .. . · z geologicznymi ·instytucjami ąaukow.ymi

.t

państwo-· ..• ·· •kl;liiaienia . .SztUki .w.ojennej, samej geologU . wojsko- · wą !Jlużbą geologiczną kraju. .,. ,

~ ·_~ej l jej metod~. -. .' .·. · .· .· . . . • .. . . .

.. · _ •. ·-~Za$adnicz~ zad.an·i~_ geologii· wojskow~J pÓlegą .na·

z.

•stawfanl.; · wnłosMw dotyC'JIItCych· pnygotow&JUa ·<·*e~ logicznym zabezpieczeniu potrzeb wojska· w . cza.sie .. · 1: l'l"OW'&aenla · dzła.iłń• ~.fOwych w ltOnki'e&nych ....

· iK>koju i wojny.' · · · ·. ·· warunkach

••loF.oznych

·~

. ·;:_ .. Cieoloiicznę · .zabe:zpteczenie wojska obecni~ ~kłada

.

'

·

Się

z

n~tępujących głównych

elementów: ·· .. . ·' _ Stawianie wniosków

dotyezących

.

przygoto~a~i~

·· .1) .. Przygotowanie geologiczne przyszlich przypusz-: h prowadzenda działań bojowych w konkretnych wa· czalnych teatrów działań wojennych, · .· · . runkach geologicznych jest obowiązkiem geologów

. ·: 2) .StaWianie wniosków dotyczących przY'gotqwanla · ·w,gjskowych, znajdujących się przy sztabach; Wnio8~

. , -~ :· przępi"owadzenla dz_iałań bojąwych W kOJilkretnych ... -te. ~opracowywa:q.e. iS4 ną pOdstawie analizy' sytuacfi

<·

warunkach geologicmych. · .· . · .. · · · · . bqj;oweJ i budowy geologicznej terenu działań.

NaJ-:

> :.

J3)· Zabezpieczenie .geologiczne budowniCtwa waj- ~ciej będą one dotyczyły wunków drot.nosei i .ro:..O ·

.. -~owego i urz.ądzęń lnżyniersJt:ich. · · . . · . · bd~ ziemnych w ok.reślonych rejonach lub· na okt~ · :_, ~-4)·· Zabezpieczenie wojska

w

mineralne mater-lałY lopy<;h .kielilnkacb, wykotzy~ia ·peviuych :el~en~: .·• budowlane. · .· · . · · . . . . , · t6.W ~erenu jako przeszkód terenowych, · możliwości · ·: ·5) Zabezi,ieezerue wojska w-wodę. . - wY·konania zalewów,··za})agnienia lub· osuszenia,· wa;.

.. ·:·.Rozpatrzymy po:, kolet te. główne ,elementy "".gealo-. runków geoJogicznych w. związku .. z prowadzeniem:

b . prac . fortyfikacyjnych i minierSkich. oraz . sposobów ·

!licznego za. ęzpieczenia wojska~ ltaopatrywania-wojsk w wodę l mineralne materiały'

. ; ·. , L . PnY~Ie 1-eoi~gtam~ p~cb.

: '.. · tea.triw • działań woJennych

,;·:·

:: , Prtygoto:i.vanie geolo~czne przypuszczalnych teatrów·. . . ~ziaJań wojennych polega na jak najbardziej szcze-. :gółoWYtri zbadaniu·

w

zakresie • (w jakim . to . iri~eresuje

, sztukę •. · wojenhą) fizjografii, geomorfologii; . geologU l . hydrogeologii Gbszarów; . które mogą się stać areną ' walk ..

w

razie wojny we własnym kraju i za granicą. · ·W tym celu odpowiednie komórki wojskowej służby · ;:gęoi~gic:zriej · :~;bierają, · ewidencjonują i . przechowują '- półrżebn~ dla wojska ~rozmaite materiały ·geologiczne,

·.. h:Ydf_ogeologic.zne i }nne dotyczące tych obszarów: ma-. · ~ .l)y; i>rzekioje i ·opisy geologiczne i. hydrogeolog:cme,

· 'tl).apy i opisy geomo.rfologiczne, . geograficzne 1

topo-• · graficzne, dokumentację -wierceń, dane z zakresu

ana-·' · '')iż' mineralnych materiałów. budowlanych i wód, dane

.. -dotycząc~ zasbbów materiałów .. budowlanych i innych

. . surowców mineralnyCh. . · · · · · . .

· • · ':-~onieważ . zwjrkłe mapy geologieżnę · z ·podziałem

· . s'ratygraficznym i skomplikowaną symboliką geolo-.•. giczną :na ogół są niezrozumiałe -dla wojskowych nie ·

•' geologów, kolllórki wojskowej służby geologicznej

O'jlracowują specjalne mapy geologiczne, ri.a których · .· ~~Cl:enia .. i terminy. geologiczne zastępuje się

poję-dariit

·

bardzlej .zrozumiałymi. .. ·_. · , . .• · . WoJs~we· mapy. geologiczne są to dokumenty gra- · . ·. :tłcżtie, ~awierające charakterystykę warunków geolo-.. gi~ch dan~o terenu, ważnych z pu~ widzenia

-' budowlane. , · · . · · . · _· . . . · :' · . . . Wnioski te stawiane przez geologa woj!JkOwego na .. ;t,J;e'.]t<>nk'l."etnej. ·sytuacji bojowej dają" dowódcom i szia·.··

bom cenny_ materiał uwzględniaey przy · planowaD..iu ~i. prowadzeniu działań bojo.wych, · . . ·.·· , . . · · · · ..

. · Wnioski geologa wojSkowego_ pc>zwalają dowÓdzrniu ·

· możliwi_e naj:Iepiej wykorzystać. w . walce ws:cys~kie . ~atur.alne czynnikt · .teręnu; jak. rzeźbę, sieć· hydrOgra ..

·nczną, budowę geologiczną, sytuacj~ hydrogeolcgicz-ną, glebę, i:lość i jakość . wód powdeizchniowych i pod-.

ziemnych oraz niektóre specjalne zj11wiska geologicz"'" ·

ne (jaskinie, kras, osuwanie się . skał, pię.skl ruchome, lawiny· :itd.). Wszystkie .te ceyn:r:iikli naturalne, WYwie'-nją duZy wPływ·· na działania W!Jjsk tak. W natąrciU; jak i w ·obronie l zawsze ·powinny być ·ódpowiedrilo

. oc;enlane i. ~względniane -przez dowócktwa f )ztaby,

·. Wnioski g~loga wojsko-yv.ego muszą ułatw!ć'\srla·

bo~ ich zadania. Wnioski· te.powłnny m·ówić..w jakim s,tophiu c.żyiUliki naturaJne konkretnej Śytuacji ter'e:-nowej sprzyjają rozwl:ąianiu danego zadania b:>jO..: wego lub je ·utrudniają. Pówinny ~gerowal:, · co. trze- · · ba uczynić; ·ażeby wrlellł:kodllwić ujellll)Y wpływ. tych

·czynników na własne wo;imta i na odwrót ...:.. zw:ęk•

sżyć ten wpływ do maksimum DJil niekorzyść

nieprzy-jaciela. W natarciu jednym z decydujących ·czynni· ków będzie przede wszystkim · drożność terenu, k•óra· zalety od charakteru· rzeźby, gleby i pory .roku . · W .rejonach, gdzie przeważadą gleby . i. . gnanty .

.·• ... 'l .

~!· :

<:<._.

_.·:·:

.

-_~:~:..,

,· ;.. . .;.·

.

.

::.

-~-

-___

·

.

':

-

~

---~--

-~

···~--

-~

. .

'

'

.

·.

"

<iet~ZczoweL żWykle

Jest·

·

baiąw

..--

titrudżrl

.

oflr

,

·

.

w

:C.

tyni

.

;

-

~

-~

~

: ·:

dżwań

·

wa~i,

~

riirme~~e

.

·z'

~egtu~

>

:

i,d~o~~~

:·

~~~

:

~

.: ··

, _okresie. warunki dro!ności '.l)ędą lepsze na. t~enach .·· ·-~trzebną stratę_ !lił :i środków,' -Wielkie ofiaiy.·.w·1u;'!

.: · pia~ezystjrch. Na odwrót; w . okres

a

cli

suszy

·

giektóre . dzilich; .Q.iepewod.zenie . ataków miri.ierskich i co. za łyifl"".i

t~reily, piaszczyste mogą się okazać o Wiele:,_;~rudniej~ .idzie - utratę iniCjatywy,

a

-nawet utratę włiisr1Yclf!:

, sże z· punktu widzenia· przejezdności niZ-.·•tereny gllr- ·. UmOcnionych . pozycji: Przed , rozpoczęciem .. buąo~<·

. _ .D.iaate. : Chiu!ak:ter glęb ·i . powierzcluiiowych utworów - chodników· .minierskich i w trakcie budowy niezbędna .·

· · ·. :_~ebl9,gi.cznycb · ma. dute. maczenie li'ównież w· :WYpadku jest· _więc· konsultli-ej a · i · pm~oc geologa wojskowego. ·

: zmas~Wariego użycia artylerii i iiitensywpego ·bom- · Mln:ier, nawet doś-wiadczony;_ lecz nie mający odpo-:

· · pari:Jowailia ·z powietrza:

w

:skalach· o róznycłi właści- ' wiedniego przygotowama .·geologicznego, · Jiie zaw:sze .

. woa~ilch .'fuYcznych PQ.wstają .leje. r~ioych ·"wjmia- i>otr"a:fi ocenić sytuację geologiczną i >WYbrać; najbar.-.

· r~~:·Leje·_w_ ~~elnych ~ał~Ch

·

?N

p()rze d~t:zpwej :dziej odpowiedni

w

danych w.aiunkąch geologicznych ·•

. _$1!Yb~9- -wypełni&Ją. się w<>ą4; ·taki. teren. pokzyty. .g~ _. · sposób. prowadzenia. walki zpinierskiej. . ... ; ·

'stą siecią lejów· cz«;:sto staje silę. wyjątkOwo~ .trudno · . Znajomość warunków hydrogeologiezn:rch·

w

·

paSl.ę , .. ·

~rzek!raCżalny. albo w . .dgó!e ni~ekraczalny. Leje ·.q-brony pozwala prawi<ł~owo zorganizować o~~oQę · .

·

·

!i@

w skalach i>orowatych pozostają suche we wszyst~ s@itamą ~tudzien: i źródeł, wyznaczać we właściv&

• .kich P9Iach roku~. ~je' mogą również być Wjpełnione sposób . miejsca · projektowanych st1,1dzien -i wierceń·

.Wodlł giunt.ową w :wypadkach, kiedy ISka~.-,już na

w

.

:posZuki.waniu wody. ·.WQdoi;>unktów i ctnentar.:zy

. nie.wielkiej głębokości zawierają wodę. Jeże,~r. wody. 'WÓjsk()wych, 'P(>zwoli loka"lizowa<: rejony chór'ób epł~· .

. • ilruntowej jest d~(), ·1;o . absl;fzał takiego łer,enu spo- demicznych. itd. . . · · · · · · ·. · .

>

-

·

/

.

.

· ~- woduję· .jego zabagnienie. By~ wypa.dkt, · ~edY'-nie- , .. .Warunki. geologtczne. wywierają wPłY.W nawet. na, ·.

. u'Wzgłędi:li.erue płytkiej wodonośności gruntu· przy,-z"a- ·pracę środków łączności radiowe:i.;-łteJefonicznej

i

.te-

.-.. . -sto.sowańlu zmasowanego ognia artyleryjskiego 'iinu- : legrat~cznej. · · · . · . ·. , : . '~ ~ . . - ·:

<

·_: .szałQ .. do ·przerwania ·działań bi>jowych, gdyż teren · · KOiis~tacje, :

wiUoski

i. ~raktyCZJ1a: jx)moc ;eol9ga ·

c<·dostępny przed obstrzll.ł~,

w

krótkim c):asie atawat wojSkowego pożwalają:oowódcorn i sztabom uwzględ-:::;

-. ,się'.n,ledostępny. Na "OdWrót, znane są przykłady osu~ ndć całość warunków naturiUnYch terenu dziaiań···or&ż

: •.szenia. zabagnionego,. trlidM .dosttWnego terep.u

w

wy- · w sp<>sób ·najbardziej właściwy Wykorzystać

PrZY

pla-..

. nUtu obstrzału- lub zbombardowania, .ponieważ pod · nawani u i prowadzeniu walk ws.wstkie możliwości,

· .. wodoszczelną wętshvą. powodującą zabagni(mie płyt.. które stw~rza sytuacja geologiczna. · · · · · · ·

1. •• ko · .leżałY- skały · P<>rowate {pialłki, · · iPQPękB,rie ·

wapie-.·nie), szybko pochłaniające wodę powierzchniową "spły~ 3. ·zabeZplęczeu.łę ceołoglcaie budowilłntW~ .. ~ .

· .'ĄwaJ~JCil .,przez powstałe leje., . . . . · · ·. Wo-,J.skoWeco J ~.iSkoWY.cb ·1ll'qdzeń ~e.rskłób ~~-_ . ·

·:. · PoWodzenie wielu

innYch

zaniien:eń.: przy natarciu ·. · · · · · · ·

..

(r~ont

dróg i móstów,, budowa·

no"\YYĘh

lfuU koJpU". ·. .

Zabeżp

i

eczezii.e

..

g~logi~~e

.

1

budoWD.i~a

:

·

woi

s

k

~

<nikacyjrzych, llńżyniersltie urządzenie _zajętych tere~ wego i ui>rządzen iD.iynierskicti.. poieg·a ·n.a "WykonY:..

'>

n6w, a. szczególni-e przy(:!lółków na przes~kodach· Wod.:.. · waniu. niezbędnej dokumentacji . geólogicinej .·. :poci"

· .nych; prace minier.skie,·Itd.) zapewnione .. zostaje;:włas-· obiekty budownictwa wojskowego (urządzenia :forty:. ·

·nie· przez dokładn-e,· .. ~kliwe i.

w

porfil· postaWfurie. fikacyjne, · wojskowo-eydrotechniczne, lotniska,·. ·w:oj;.:·

wnioski· geologa wojskowego. ·. · · . · .. . · ···: · · . ·· skowe linie komunikacyjne itd.) oraz na obsłudze· geC)~

· :DoJr;ładna znajomość sytuacji geólogićznel ll:la~ rów- . logiczneJ luż . istni'ejącyeh . urządzeń wQ:iskowych~-:

.. irl~ :Wielkie znaCżenie w obronie, kiedy: własne ,p_ozy• . szczególnie urządzeń podziemnych (głębOkie ·POdzi.em- .

; ."ej~ n~eży rozplanować · jak ~jbardziej wygqd,nlę, ne fortYfikacje, podZiemne zakłady przemysłu

.

:wo:..

·

'WYkorzystując wszystkie. cechy. dodatnie. sytuacji te- jennego itd.). · . . · . , .

. •ręnowei,, nieprzyjaciela zaś postawić .

w

naJbardziej . . : Zadaniem geologa . wojsk.owegó pracującego przy".

·. ••· trudeycll warunkach . terenoWY-ch.

z

ptm~~u widzenia .. · budowie · fortyfikacji, · obiektów · hydrotechnicznycłi,:

-:~ geologii wojSkowej ozJ)acża. ·to: . rozmieścić '.własne, · ; dróg ltp. jest wyjaśnięlife ·wszyst~iCh :SZcżegQłow s-Y~•""-·

_ppzy~je. obronne w .takich . warunkach gęolo~ch, · tuącjil geologieznej na terenie budoWy; od których z&-' ··

~]f;~óte. zapewniają największą trwał()ść urząd~eii · for- leżą . Warunki viznoezenia, eklsploatacji i ~Łat1CżnOśd>

••. tyfłkacyj,nych1J,rzy. najmniejszym Z\.iiyc~ti. sił ·1 środ- danego obiektu. . · : .. , .

· Jtów na ich wykonanie, w takiCh war'unkach, g4zie ko- . · WtjaśŻUone przez geoioga · wojskowego

wa.ru;zlki

~-- łor:.gteby. i ISkał maksymalnie ułatwl!l maskówanie, logiczne na terente budoWy qają .budownic;zym'~le-·

· :.g,tzie• skały w rejonie punktów obserwacyjnych będą zbędny materiał do .szczegółowej lokaliz,acj~ obiektu,

·najbardziej odporne na obstrz·a~ . 1 · bombardowanie, ustalenia konstrukcjl . oraz najbardZiej odpowiedniej

gdiie sytuacja ·hydrogeologiczna gwarantuje ,.ódpowfe-. • ... metody jego wznosżenia, . . . ,

. dni stal}( sanitarny pun\ttów ~patrzen~ w wodę itd.~- Pr~ce geo~c.zrie na. terenie przeznaćzonym·

pod-.· .... Isttileriie

W

'

pasie bhrony w.szeudego rodzajU:.schro- budowę polegają na szczegółowej dok•..liQ.entacji.

od-. • nów. podZiemeych,

w

iYn:t

również jaskiń ()raz· wyro-: słónięć l wierceń w, celu ustalenia . charakteru-gruri-'

-~~~ -~~rnic:zych; wpływa dodatilio na trwał()ś~ obro- . tów, ich wOdonośności i właśCiwości technicznych, .na·;

·,"nv i_·prz._.e.bieg walk...&.._ ... ... •• ch. . . . pobrariiupróbek gruntówpraz :wykonaniu analiz·'c~e-•..

•OJ u ....

V6U..,

rrilcinych i badań. laboratoryjnYch. · · ' "' , :

·

.•

W

czasie

(LII

wojny· światowej jaskinie l wyt.Óbl- -Końcowim wyniki~m, prac geolągiciriych· będą m~';.,

:ska, podziemne wykorzystywane były !Przez wszystkie ·PY geologiczne terenu budowy, .przekroje geologiczne

. 'armie walcząc.e jako schrony, magazyny, stajnie, ga- 1 tablice tlustrujące . jakościowe

t

.

ilościoWe. wWcl~ ·

: .raże it!L ·Zdarzały się WYPadki, kiedy z ~jaskiń rozpo:... · wości geoteclmiczne gruntów. ·

:(:zynano. przekopywanie chodników ·mińą:wych. · Pod- · Na . mapie, sporząd.zoaed jako dokumentacja pod

ziemne urządZenia i jaskinie odegrały na przykład budowę, terEm budowy pOdzielony jest na ódcinki

wY-... dużą . rolę .. w obroJ)ie. ~ewastopola _w _1941~2. r. różniające si(: pewnymi komi>leksami _ -warunk~w

, przez. wojska radzie.ckJe. · W Polsce wyrobiska pod- geotechni~ch. Ponieważ ·t ch rola zależy .<>d x:odzalu

• ziemne kopalni _fosf()rytów~w pobliZu Annopola pyły planowailego budownictyva, ·powoduje to konieczĄ9ść·

. wykoi'zysty\yane praez wo}ska ndzieckie jako !!Chr~- {)pracowania różnych map w zależności od

charak-·.·• ey_i magażyny przęz cały·· czas walk na. froncie _W1- teru ·t •Przeznaczenia .projektowanej budowy;· '· .

: ~ w· 1944 r. Wykorzystanie-jaskiń t w;yrobisk pod:- Różne etapy projektowania wym.ągają danych. geo..,

ziemnych. do celów wojskowych . ze wzgl~du .na · łogićznycĄ .~óżnej dokla.dności i treści. SpraWia. to, te

. wmśćlwOści tych obiektów i możliwości ~ale'Nu przez mapy opracowywane jako doku,mentacja pod projek;_

wody· .. grwitowe, zawalenie ·. strop1,1- itd. . wymaga · -towane obiekty budownictwa wojskowego muszą mi~

. ,tip]IZedniego zaopiniowania przez geologa wojskowego. różną ~eść i różne skale ·w. zależnoś(!i od etapu p;-o'

. · ·. · Wyj~&tkowe .. Żnaezenie ~ają warunki geologiczne . jektow~nia obiektu. Do wyboru rejonu ·pod budowę: .

w

walce. mińierskiej,; Powodzenie w walkac~b miniet:- · i ustalenia ltieruriku dalszych, bardziej szczegółowyc:b ·

.Sk~ch może b~ osł.ąjanięte tylko przy dokładnej zna- badań geologiCznych .służą mapy przeglądowe . V,l skllli · ··

· j!)mości wseyątklc~ .szezeg~lów sytuacji geologicznej. l :20P 000 1 mniejszej. Do opracowaru.a wstępnyćh pro-:,

. ~ nieVIl?tarezaj~. majomości teologii· terenU _·;~eJti6w budownictwa . potrz,e~ri.e •:są wojsko.:we: ·~apy

. . . . __ ·j ,., .·•· --·-···-: .... _·::· ... -· ...•. •" . ~ .. ::.: .. _:j

·

.

· .

.

·l

i l

...

·'·.·· :; .. :· . ... ·.::·::;··:

.

·

•7~

P.~

-

~

:,

~

~

9

J

F

~

~

~

~

~

fr

~b'

·

n~

:'-

~

*~

:

fo}:~i

,~s

·

•

-

~~ro~ćZri~

>:

<geo

te6bniatfe)

'f

"~

:-~:

ik~u

:

f

t::ioóooo

'

2

"•·­

.. . : ::1".'25:poo~:.r8.k6:_pódstaw·a.zaś .do~spbrządzriirla-.tęcluiicz~­

... ;,t).yclt projektów większych obiektów wojakowyCh ,:wy~

·

:

J!lagane

są szczegółowe

mapy

.

geoteclmic:z:n-e . w skali : <~'!tO 000; 'l: 5000 a nawet l :2000, MapY _ szczegółowe

... p'ówim).y zawier:lc 'podział gruntów na terenie

budo-..

:

wy

.

ria

geotedm!c:tne rodzaje z podaniem _dla każdego

rcdza'u.-d:e>rrk'e!ys'yki ;ilościowej·_.(skład mechim'cz·

,._ -· -.. :. ·. 'ny;J;-li:rstyczność, cil:za~; oj)jęrośctowy, wilgotność. n.ą-

-(;:i).

;

.

.

,;

J-Uta.In~::itd.).

> ''

.

.

~

.

. ,··

.

_

>

.

.

.

-._

.

·- '';lN-ienalezycie, W}<konana.,:dokumentaeja :~ geclogiczna

11 .. -_>_: __ :_·_· ,. ilib-jej brak' w'-qasie projektowania i budowy

obi~k-. . tuc:':utni1lnia. pracę, '• nie-yvs-pólm.iern:e: . podnosi kos:da,

r

•··

....

·

..

~:~nawet nieraz prowarlzj do przerwanta .budowy

z

pą ...

l- · .'o/Odą-technicznej niemożliwości jej wzn~eEienia w

da-'

,

... ·

·ay~ warunkach geologicznych (niedopuszczaln e

de-l

··.

·tottnacje obielttu

.

~powodowane

przez

słabą

wytrzy-~-

.

~

rilałość

_gruntóy.r,

duża

..

ilość

wód .gruntowych. o.:mwi-1

---·.. ~a,, kra& jtd.}. . · . . · _

~_Ik{~&dań geologa .w'Q'jekow~gó obsługująceio budo-.

!: ·

W:_ę, f~poia~ opracowaniem _ dokumentacji · geologicznej

i,'_>

L-~wY~onyw>a;niem bieżących obserwacji geologicznyCh·

··. '·. :W~:Pasie budowY, ~należy r:ówńież zaopatrzenie pud u·

1 1

-...

~

.. ···.\ _ .·• ; .

Ją!!e

g()

.sd.ę

obiektu W

wOdę

i mineralne

ma

t

eriały

QU-·. ·. · · :do* lane. · 'Prawidłowe ; rozwiązanie_ · ptoblemu wody

1

:f

,

Jniejs,eowych ·ma,teriał6w ·. budowlanych ma

sżcżegól-i .. _

ne

< ż_nacżenie .. przy . budowie _ fór:tyfikacji. w. okresie .

-l

,Wojny. . .. · . . • · . . .• . ·. . ,_. _

i>:- : . Dla monolitowych betonów'yCh lub żelbatonowych

i:> -:

·

·

-

·.

'kO-n~rukcji ~potrzebne· są przede .:W~y:&tkirn; żwir; tłu-' ,czeńdub _kamień ·do· ·przygotowania tłucz-nia do b~to

-r

nik . Wytrzymałość kamienia btidowla.neiO' po-wjima

i ,być :·hie mniejsza. niż 800-900 ·kg/cm2_{• ·}

f·

•·

t.:·

:ęildowa

.

głębokich

·

stałyCh

fortyfikacji wYmaga_

w-y-i

.

. ·

:Jtonania· krimpleksowycp badań geotechnicznych

bar-i

'

·

...

dziej .flzczegółowych niż przy jakichkolwiek innych

1

• !i'ltacach inżyniersldch. Pracę ge<Jloga wojskowego za:..

1

1

. ·' ·

pe.zpieczającego bu-dow_ę głębokich

.

stałych for

~

yf_ka-' - · · ·· -1lji mO'lna

podzielić

na dwa etapy,

o9powiada]ącę

1 · ~tapom projektowania obiektu. ·

1

·.-C ... -. >P1erwszy etap· to ogólrie geologiczne· i bydrogeoio-:

(.:: : : gi_eme ba dama prowa<Uone ;Za

pomi

·

cą

kompleks

owe-l 'gd · kartowania .gegtechnicznego całego rejonu, mające.

L · ··.

·

..

·na,-,celu-wyjaśnieńie takich zagadnień jak: · -. .

' - .·. }(:t::·~ budowa geologiczna i warunki hydrogeolÓg~eZąe·-'

'

i

i

,,

.·. r:·.: !·.;. l-:·:= ,-1·

'

l' 1.; ·. ' i l !-·':""···:: ..

r

_r

_··

_.

·

i· i l .-1 • ••. i- -1 t ! i:. !.·.·

i.

· ::~;:;:_,':''w· rejonie. projektowanego budownictwft, · ..

:.: ·

2'

..

:

,ogólria charakterys.tyka niektórych ·ważniej-szych

~:::: .·· ·właściwości-gruntów w tym ·rejon:e,

:

;;.:

a

t

odcinki ł-atwo i trudrio . dostępne dla wojsk

nie-..:.'-~ ': · przyjaciela, a

-

w

sz~ególności odcinki dostępne­

:_:,;:·>dla d7:ialania ·broni pancernej,

. ~4; naturalne elementy geologiczne,

geomorfologie;-' ' . o.ne 'i hydrograficzne, kt{lre -mogą' być wykoo:zy- .

... ::· ~stane w. projektowanym pasie fortyfika-cji-jako

. >->··.naturalne pn:eszkody terenowe (j.e~łora, bagną, .. ,:. :.._;:_univiska, rzeki. itd.);. . .- .. · ·; . · .

-;:. .5:~lokallzacja · urządzeń 'fortyfikacyjnych w połą~

•.'' .. · czeniu z przeszkodami naturalnymi.· ..

;i: (l, odcinki nadające się do zabagnienia-i zatopienia

.\ '. 'wodami powierzchniowymi i grunto-wYmi, - .·

.: ·· -7: ·:złoża, zasOby l jakość miejscowych materiruów

-budowlanych, . · ' .

·, 8:: wa.runki zaopatrywania .w wodę u,rządzeń

forty-,,, -fikacyjnych,.

;~'

Pt'a~ę

pierwszego. etapu geolog woj-skoWy wykonuje

prZed.rozpoczęciein bUdowy albo w· czasie. inżynier-.

~~;ego rozpoznania 'rejonu.-Wyniki tych pra'c wyko-,

fZySfują zarÓWnO f.nźynierowie wojskowi,

przeprowa-:dzadący.rOzpoznattie, jak rów:nież sam geolog· wojsko

-.. Wy ·o

w

·

celu projektowania dalszyCh, baNiziej szc:~;egó­

. ~owych badań geotechniczriyeh

w

drugim etapi~, ·

· ' ~ !Etap· drugi 'polega na przeprowadzeniu szczegóło•

'w'ych badań geotechni-c.znych na "Wydz!elonyeh .

odcin-'-kacb projektowanego pasa-. fortyfikacji oraz _na

roz-:•wlązywaniu całego szeregu zadań geologicznych i

hy-·. drageologicznyCh w zwlą.zku ·z budową poszczeg61

-.. ·D:Ycb obiektów fo:.;tyfikacyjnych. ·stopień d9kladnośi::i

· ) ,-,s:z:czegółowoścl tych badań zależy. przede ·wszystkim

;

oa

.

wielkości i konstrukcji urządzeń. oraz od głępo-:

:.;

.k

o

śCi

,

-i>

sadieni~

;

J~

::'.

w

.

-.~cl

·

e:•:

-

~

w

;:

WYnutil

~·:

.

i-Y~

~

:b~

?

·.

:~Sń. j;o~~nY._->bić -:::·r.~zWiąz~e.o;nU_tępUjąc.~.:;.~a®ilt~·:.~~-:} · .·. · .

:.

_

t

.

:--Si~egółowe · wyjaśrueriie-· •truktury. '·Reoiogl.ażn~-:.~

f

warunków hydrogeologicznych

-'!'

miejscach Jokaliz~

·-~i .poszczególnych ·urządzeń; Zadanie . to .rozwiązuje

's::;.ę z.a IPQmo-cą wierceń '•'i nie2lbędnych .r.Ozpóznaw~zych·:

robót ~iemnyc? _( chodnikir szybiki, rowy). . ·. .. ~ :·· :2/ ;

:F

.

· . 2 Wyjaśnleme ge<Jtechmcznej ~bal"akterystyki

g.rutt

-

> ·

tów; pod fwld~nnentami najważniejszych_. ·urtądień'; ;;

'!l

-tYm

'

celu iPQ'Winey być--w.Ykonane:.prótiy' labor~o!.··ć:. ' .· · ryj'nę ·i doświadczenia· pólowe. .' . _ : .. o. • • · · : ::_ -_,. ;( ;;: -. •

~.;L Wyjaśnienia reżimu wód powierichrilowyćfrt_gttifi~·: .

· .t_OWy'Ch_·w·r.ejQJlie·.·:budoWy~~·.-: .. ·.: _··:·-.. _'"~·· ... ,.:- ._ .. ;·:.· ... ::.: .. ~--·~.:-·:·,. .. ~:;·~ ·

·--. ·--. 4 .. Szcżegółowe 'Wyj aśnieirle · ~warunków . ·

zaopatry,.

)V'a,nta w. y.rodę poszczególnych urządzeń . qraz .zbada.:.

nie 'filtracyjnych właściwOści gruntów w. rejonach .·

.projektowan-ego zatopienia i zabagnienia .. · . . ....

· .. ··. ~łl.ce geologiczne drugiego etapu

w

'za5imłzie

:

'W9

;

--ltonuje się __ przed rozpoc.;ęciem . budowy i '>ez~śctow~

·

w

trakcie budowy. . ·. . , . , .

· Okresowe observłaćje ··geo1ógicZn.e .w. podzięńlrtfch · . -·.

_

Urządzeniach ,forlyfi,kacyjnych . wskazarie. są 'i.'ównfez ~· · · · · ·

po za-kończeniu, budowy ·.w . celu 'zapobleżę'nla·

·

wYl>a4.._

.

korp ···zwiąZanym· -z. przedostaniem ·Się

·

wód

·.gri,I.Dt~

W}rch ·i-tp.·· .. :. · ·· .. · · .. ~- · : .. · . . . . • . ·., · .... • _.:

Geołogo·wie : woj.śkowi powinni· również :brać •. udżiid .·

w

· ..

wojsko~ch prac~,tch · hyd~ote~niczny<;h ... .'J?ra~~

te na fronc1e· polegają na utwGtzenlu przes~k(ld·wod\­

nyc}_l przez zatopienie i zabagnienie terenU.. -.p.ą:·.· osu~

-nealtr-poeycji~obronnych-i lotnisk.oraz ·na obsłudze­

dróg wodnych_ i budownictwa. ·portów. Wykoiian!e ich

je!#t ·niemożliwe bez ·dokładnej znajomości warunków ·

-g_eologiczriych . i hyc;łrogeologicznych • terenu azialań:

· Udzia~ geologa .w tych pracach _·polega. na .

przepro"-waldt_eniu badań' '!i'ioloWych, najczęściej .ż .'·żalltcnovi~

niexp' wiercenia, konsultacjach 1·· stawianiu<wnlośkó.w

dotyczących . możliwośCi wykonania tych lub·· ·innYch

zamierzeń_ hydrotechnicżriych. . . ._ .

Akcje hydrotechniczne nie uzasadnione ·opinią . spe~·

cjallstów ·geologów i hydrologów -mogą· stać . się ·-~ .

:wadem klęski wł!IJmych wo}sk. · ; .. ·.

· · ·. Typowyjn przykłaciem takiej· bezmyślnej; nieużgód..:.- ·.

·nionej z OdpoWiednimi specj!llistąm.i -akcji było uszko.::·

'dzenie.

w

1938. -r. przez wojska. japońskie . wałów .

oChronnych na.-rzece Huang-Ho •

w

-rejońte_,_:Jn!asia" ·;

. CZżenozżon. Woda. zalała. teren. na przestrzenf: l)Onad

· 2000 km2_{; 4 miliony-osób pozostało be:z: dachu· nad·} głową, przy czym większa ich część ~dążył-a wycofać

,się z· załamego terenu razem z. armią chińską.--_Nato

-miast w roż...<-rzalałych wodach. zginęło. wiele japofiskich ·

jednostek zmechanizQwanych, inne zaś· zo.Stały odcię"' ·:

te przez wodę.

w

wynilm •tej ak_cji wojska japoń.ąkie ·.

musiały na długo wycofać ·się z tych terenów.. ·

· · Wojskowe. akcje hydrotechniczne, ,planoviańe pi-żJF· .

· udziale geologów. wojskowych, z. P?wocJ.zeniem

p

rze-. prowa.dzane były

w

c~asle I i II woj.p.y ś\\Tl_atowej

· na . .froncie za.chodnim

w

Belg_ii, Holand11 i póqltJeno.:.

zachodniej Francji. · ·

'4;. Za.bez:piecSeme wojsk :·w_,.•mJnen.Ine··

~~~t

1

l

~

-.

budowlane

·._-Ge-olog

obSługuaą

cy

budoWnictwo

wo~k~

we

'

lub

bfo

~

;-

. . ,

rący· udział w opracowaniu planów działań ·bojowych:,, ., . ' ·

powiniefi znać· rozmi'eszczenie inineraJriych materia ...

_-łów budowla-nych, nadających .się do wykorzystania.

w konkre-tnych warunkach· ~erenowych i bojo-wy·eh;

Na podstawie. literątu.ry, map, danych·" opiSowych

i aa:chiwalnych oraz. na. ;podstawie· obserwacji. polo,.'

wych ·i .badań' 1mboratoryjnych geolog wojskowy. pO'>'

winfen zawsze umieć wskazać złoża mineralnych ma:._,

.. te.tiałów bu-dowla-nych w-rejonie działań albo· choi:iaż~

by · .tńiej.sca, .gdzie -ty.ch lub innyCh materiałów należy

szukać, ·powinien· da{: orientacyjną jakościową i lloś"­

ciową chan:kterys~ykę tyCh materiałów oraz · zapro.~

p.(}nować .lJajba:rdziej odpo.wiednie ·w d~ch, warun..: ··• ·.·

.kach sposoby· eksploatacji; transJ:)ortu. ewentualni~ ·

iCh przeróbki. - · · . · . ·· · · · · . · . · · : · . ; • .

· Poświadczenie. minionych .wąjep.__ Wy~~e.:.tę a~ih~e

•..

W:a:l~_ce _pottzębują olbrzyz:niej ·

Uo4cl:

·l'otmal_.ty~ · ~ _

..

-

.,

_

:

-

.

.'~·\:

.. ·

.. ·

>

.·.

.:.

i ·':

~ .'·

! ... ·· ·•

-

~era:inycli

:;

irtat~!ilirw

-:

bcidOwianycłi

.

.n~fualli:Ydi_

(ka;.:

l

;tpień, ·żwii, piasek· itl:t) i .śZtucznycll (cegła, be'ton,

!

· ·

cehient)·-.:.drl ..~ b'UdpWy, -drógJ .fortyfika-cji, lotnisk, do

ma-! •· ;'skowania :itd~·. w~-czasie wojny' świato-we-:!· 1914--18 r.

'>.: .

. . . --, __

. .. -.. · __ ,. .. . ' .

: ... ,.' .. ~ ..

···

·/

Btigtirildło*

:

m

~

i>6i1iiJę

:

:nairtęP~ąee

'

·

~e

-

dlłli:e

~

a

ó:if

;

· 'tYczące ilości::

wOdY

zużywanej

w

~lągu ; doby

j)ize

z

;różne jedrio~tkl wójękowe w .._ wiuiuikach poloWjeM •·

. . . . ·. ' . . ·.·.· .. ··. ' ' .. ' •. ' : /<~: '

.·.·

Jylko

do-budoWy dróg. zużyto, około 27 mln ton

mi-. . . ;neralnych· ·.m-ateriałów . budowlanych, .z · których około

;21,1 -:m4t:~cton:·wydobyto

.

w

rejonach przYfrontowych .. · . ·

·

· ·

~::~

-~

~~~;

:

Jlr·Q~-

_.

:

_

g~

·

ótoga

-:

Wojskqweg~

-

PrzY

-

Po

-

szuki~~

~

;,

.

mattt

'

f:.oceni'e mineralnych malteriałów budowlanych'

. . dY\vizO a piechoty .. - ok(lło 600 000 ·litrów· ,

·

·

:·,f-:f

.

· ·. pułk· . . --::- ... ,

·

loo ooa-.:-120

poo·litr6w:F;.'~

·

·

·~

:~

~t6~~nŹ:b~f

.

eeie~

·

~

·

~

~~~~

··

!:

0

~!

0

~~~~~

~

i

.

·

. '

·

dp

ł'liiidOW.niel:w~ woj.c:lk:ow:ego w czasie pokoju .lub

'. :

nd'

:głębokim za.plecżu. w czasie yvojny,· przy ·dostatecz;_

·· ,naJ ~lości cząSu, zabe.zpieczeniu w tran:spcirt,

wyko-rzysta'niu

:rJI!:bon1l:orium w zasadzie nićiym &ę lnie

:różni~ .'.mi . ztyykły;ch ~ metod.-prac . geolÓgicznych

sto-" ..sc:fW'allycli ..

prt:ez

'-geologów cywilnej słuZby ·

geologicz-nCij;:-;·.w ' wiłr.ttnkach -fron!o\Vyi:h •. zaś prace te mają

· · ~c4C'hy :9-<tr~e, .;:;zczegó:Lnie. p-odczas. ńmarcia,- . ·

.<··., .... -• '·. ·. . .. . . . . .·. -;

. · '.''.:Przede wszy

s'

kim ·przy· ~śpieszonej budoWie ·fot.:·

· ... · )i§łikaej1 ~i. !innych' _obiektów wojskoWYch. na 'froncie ·

· './g M log- djstionuje bardżo ... krótkim okresem .. czasu . do .

-wzeprowadienta badań, i wydania· opinii. W iych -wa·

·. _.J;'tinkach jakość· ·m:ateri11łów budowlanych· określa .się

,. przeważnie· ,._,na :oko". Ważna: jęst .wlęc gruntown"a

· znajom·o$ć fizyćzrio..:mechanicz.nych właJSnąści . różnych

.sk·ał, ampntudy kh wahań, wpływu rómych

czynni-Jt6w.na ich-·zmiany oraz wy~agan · stawiruny-ch

poszcze-:

Minym .

.

-materiałom -budowlanym przy zastosowaniu

Jeb. do konltte::nych . celów budoQw.nictwa wojskowego.

.

sttinó

'Wyko.rzy.starue złóż . materiałów . budowlanych

. .

w

'

wal'uiikach froritov.iyeh jest ograniczone. Pośpiech,

. . ~~.-którytri . zwykle .buduje· ll-ię .. linie óbro~ne. trudności.

. . ~~an.ąportU;' ·konieczność dos{arczeni~ . dUżej ·ilości

ma-. ~eriałów budowlanyCh

w

krót\!;lm czasie ""':" .w.szys'ko .

· . , ~to sprawia, że

w

warulikach frontowych

ek:sploato-·. .. ,wane są tylko te złoża., które występują w. pobliżU

· ·budujących. się· obiektów: Odległóść miej~c-wydoby

-;Wania materiałów budowlanych od miejsca budowy

· ... · .nie

iiO.Winna

przekra.czać 0,5--1 km. Dllil!ego też jako

. -złoża materiałów budowlanych. mogą. ełużyć· nawet

. takie lnlefsca~ -występowania, ik.tórych

w

normalnyCh

.:wuunk~u:h nie bierze .sfę .(POd .. uwagę z powodu 'bar-.

..

~:o

.

··.

szczupłYch : zasobOw . (np. nie ·przekraczających

. ·.kllktiśet metrów .sześCiennych). 're drobne. złoża żwi­

_

ru;

piasku i ~ch materiałów,: zńa.jdujące się

w

.

b~z· .

l)O.Średnięj l!>~ ości ·miejsca. budowY; ·są dla .

budow-:irlctwa wojskowego'

w

wanmkach frontoWy-ch często

:bM<laiej. korzysł:ne ni:ż,niec01 dalej położone· duże. zło:­

ża. Poza tym diobne złoża madą jesz.cze tę zaletę, że

·.

tuw:l~~~~~fii~;r,m~~~~~~

.

Prll~~

....

W.

:

.

_

~a

,

lycE

_

--. cTylkó·g~log wÓjsko~ .·mający bitd.owę- geoiogtez·

· .. · · ~li---rejonu d~iałań ·i metoey polo-wych poszukiwali

..• ;b;'I81terlał6w :·bud<rwlanych oraz i-ch oqe:rly · makrosko-.

•

:PoWeL.:P<l'tl

'

afi

w

.•

krótkim .. cza.sie •. nierBIZ .·nawet bez

• .•zastpsowani!l' wiercenia i. · prac · ziemnych, wsltazać

. :,doża masterfill6W . budo.wla.nych w miejscach, gdzie

· V(Ydoby"Wa-n~e-ich: w warunkach. frontowycll jest

naj-korzystńie]sze. ·

, :-.

Oprói:zAeg~

·geologoWie ·wojskowi mo

g~

.

być wyko~

tiystywani do poszukiwania w strefie frontowed

pa--~w. mirierafuych (torf, węgiel, łupki palne) 1 barwni~

;ków: mineralny"ch (.piaski różnych kolorów, kreda,

:Cipg,··ochr~ -itd.)· uiywąjiych· do maskowania rozmai~

:

tY

:n

.

urządzeń inżynierskich.

. .

-

~

5;

-

żab~e

"

~-

w

wodt:

C:

Prawidłowó

:

·zorganizowany . system zaopatrzenia

. w . wadę rna ogromne znaczenie dla woj9ka zarówno

.

w

.

czasie' pokoju,· jak 1

w

okresie wojny. Woda

po-1(rzebna jeSt do picia, do celów techp.icznych 1

gospo-da.rezych óraz 'do gaszenia pożarów. Współezesne

zme-chanizowane aTmie . z !d~ wielotysięcznym ·Składem

·.· :()Bobowym· i ·Olbrzymim taborem maszynowym zuży­

.·. ''?lalą .• .kołosalnę ·:ilości wody.. Według. angielskich

l -fraficuskich &peejalistóvi wojskowich na l km ·

:współczesnego kontu pQtrzeba około · 100 000 litrów

wody.

na

dobę. .; .•· ·

.

.

-. . ·: ... :. j .. _.::-·· _. ... :',~ . . . -~- ..

. ·~ierSlPch ws.eyS'tkiGh, wspóiezesnych ańnii ·l.$tPl~;

Je służb1;1 polowego zaOopal!rzenia w wodę··~ ·Słi.iżblł-'·•·tli'

jest odpowiedzialna: za· dostarc1:er;i.ie. wojsk{!Jn pot;r(eb~

nej ilośCi wc:Jdy, za jej jakość oraz za należyte

.

oczyst

#

,;

· ·

azeni~ i d~zynfekcję ,w ·razi~ ~onie~znoścL ,,

::_Hl1;'t

.·

·

. :· Poruewaz. urządzen1a · wodoClągowe ~ ·. studli!e -łatwR:

.mOgą być ~czon~ lub żatrute ::Przez IiięPr~i.J~~i~~;

la, wody ;poWlerzChniowe zaś doprowadzone·-do. stąn.'d. .

· niezdatności· do użytku w' -\vyriilru użycia broni· baktę.::

tioló~iaznej lub aJtomoweoj,, głównym źródł.em zaąp~'!·

trzema wojsk w-wodę.

w

warunkach ,bojowych aą

:?W:(f/

j

dy gruntowe . . ·.~ . · : .. : .. . . ,· ·', · .· .. · ..•. ' .-·.•·:/•~.

>

.

'!l

.

'

i~tr'*cji · zaripatrzenła wojsk ~· -~ę;Amrlf ·j,ia.:.:~

.

dZ1ecltieJ w ten sposo~ mówi się•· o wyborze _źródel·

zaopatrzenia ~ -~~: ,,Naieży_ zwracać maksynuiliią.

uwagę na wyJw;merue warunkow hy~ogeologicznyclr .

. rejonu, na zbieranie wiadOmości o istniejących. i.róa•:

łach oraz-na ~os:2!ukiwa.nie wód gruntowych"; · ... : -.,'.; .

.... To

wa~ne

i odpowiedZialne

r~.:adante może być

:

:

sto

.

~

:.

.sun.kowo szybko rozwiążane przy udziaile geologa woj~.!

~~owego, d~br-ze zn~jącego rełon lub ~y,s~nujl\_~~g~ ·nt~będnynu . matenalami opisowymi, wOQek-o~-.rą.t

. inapami .· ~eólogicznymi J. innymi . danymi .woj!ikO:w~: .

. toŻIJo:z.nania geologicznegO'. . . .. ·. . :.:· · . : '~',:!i:<,~

·

.•. . Doświadczenie mmionej WQjriy śWiatowej.

:wYkaztili

V

.

że ~róg. Sitakując z powietrz~ .miBista, stacje kcg:~Jb4, .

.we 1 ob1ektY, _p.rzemysłQwe dązy do tą-iszczenia ll~ą~

dr!e~ zaopa:t:rujących

te

obiekty

w

.

.

wbdę, ażeby

#.

M

kłóCić normalną pra~ przedsiębiorstw produkcyjnycli

1 ··utrudnić. walkę z pożąranti. Dlalt~go organfz:.uj~~

zaopatrzenie w wodę w warul),kach • bojOWY.@:.: ·

·

't'

pierwszej _kołej-ności należy zwrócić uwa·gę

na

.

ma

"-

·

::

.

ksymalne wy~orzystanie Istniejących,. ,,najczęściej ro~~~.

··

rzuconych irodeł zaopatrzenia W< wodę, ,znajdujący~;·

'się w .pobli$u,. miejsca ·rózmie8zczenia jednostek. woj:!

9kowych~ · ·. .· · .,"_. ·. ·•· ·. . ,- · _

..,·,

>:

1

/;

·.

·

. Przy urządzaniu nowych punktów wodozaboru~-.na. . ·

froncie wychodzi się z-załóżenia, że punkty te

rialaty.

-

·

uruchomić w . najkrótszym . terminie, .i:

e

czas ich::

wy+

korzystania będzie stosunkowo krótki Qr&Q: że UZ'Y$ka;,

.n~ w ten sPQsób woda. nie powinna wymagać ską~,·

· ·-pllkowanego--.oezy~cze:a-la.-- ... - ... -... ---·•:~ . ...; . ..:. ...

-Najć.zęściej .stosowanym· :sposobem u:riądzenia.' :ri~

wych punk,tów wodozaboru na froncie j'est wierceńie ręczne ·.lub· mechaniczne, -wYkonywane· w· miejs·cach ·

· wyznaczonych p.r.zez geologa wojskowego. Z. braltiL .

qdpowiednich danych l materiałów, dotyczących ·bY.~

·.

drogeoloogii rej-onu przed :wY-konaniem wierceń w po,;\ . . ..

Szukiwaniu. woey,. może wyniknąć. potńeba wierceń;···.··

rozpoz.ria.Wczych, przy . czym w.· wielu wypadkach

wa-:

...

da nadająca się do_ użytku może .być uzyskana jUŻ.

z wierceń rozpoznawczych. · · · ·· · · ··,::

Do wicrc!!nia otwo.rów i urządzania punktów

W:'Q

:.-:

.

.

doiaboru w jednostkach Jnżyn1erskich powinny

ist--nieć pracujące Według ·ws!ta,-~ówe'-t ge:)log:I wo'sk~~

. wego pl:utony wiertnicze . lub oddi:ały głębokie~;

wiercenia uzbrojo.ne .w odpowiednie ąegaty . wter .. ~

tnicze, pempy ·t filtry. · • ·. . -~: · __ , _ ~ "'

. Zadania geologa wojskowego ·pr:te-tli'!e•r)

w

'.&tS..~·

-.dzinie zaopatrzenia woj,E-k w wodę po!e;::-e]1 na:· . .-:;.;,~;

~. zbie.ra-nfu materiałów hydrogeologicznych r.;geo.;· •.

lo:gicznych w postaci map, opisów,. danych·

.

f9Z

i

·

poznania geologicznego, . ·i '

· · -- szkoleniu

pododdżiałow

wiertniczych, , , ;;.

"< .

- przeprow~e.niu wierceń roz;poz.nawciiych,

i .

·. · • Na przvkla.d

w

arr_nu .

ame;"k4~skłe;

.

,

ia

~~

:­

osobne bataliony zaopatrzenia

w.

wodę. w armii 'tolo· ·

skiej podczas · II wojn1J ~wiatąibej

istnialtl

oddziałJ,i<

·hydrotechniczne itd. . · .. . ... ,

· . ~· Punkt . wodomboru . :.:._ punkt . ż40J)atrt,tt0aft(i'

w Wodę (afl«ln~·źr6dł0 .itp.).·,

l

}L

;

:.

:-/

..

,i

LX

~~

1../··

..

~

.

:

>:·:~-:

~-~--2_i:_~~.:.;~~-_.::-~_-·: .. ··. _:-_·.:__;_:.._:...:._ ~~_:_ ... _ • '·~ + • ; • ' : . ' •

. .:...:..:._:..:..:

__

. -···--..::,______:.:.:,._· .. __ ,~.

::.

.,·-·.·.:

·-

..

· ·= • .-... ._." ...

:-

.

-·

. ' . :_·._'P_ RZE

Gr.:

A_·_ p_

·--

~

--.

G

_

K_

OL

_

'

OG

"

i

CZ

:

NY:

_.

·

·

_

'._·

.~

_

-

__

·

-~-~

~

~:·

·

'

~-

-·

..

:·~-

..

_•_

,

·

'

_

:

·

-

~

·-

i~

·

~

)

":

~' • • ,_,.: : . · : •• -· • - 1 • • ~ • !-.. ... . . . . .' .. ' ~ '·:· ' .. ~· . ... ·.: ;' ... ':: · __ ~ · ... ·. ~·~-_.·. . .. . "·_·_:: . ;"·:~--~~·-.--~:~··:~·t .

w~io

·

nieprzyjaciela, zasoby fl'ttrowc6w

-

st

·

r

-

~tegieznycb

· . 2) . zadanie·

organów

-

i jednostek woJskowej

~J:Jy

· ·

· Ud. - · c:ały teri skomplikowany kom.pleks wyjątkowo geologicznej polega · .na aeologicżnym zabłiąli~. ·

.·ważnych zagadnień technicznych i ekonomicznych sta• czeniu potrzeb wojsk_

w

C.zasie pokoju i

w

_o~~

-".nowl obecnie jedną z ważnych gał~zi geologii wojsko- sie wojny. ' . . ' ' ' : ' .. :' i._:·'· '

· · W"l!j, . której. instytucJe :wojskowe i geologiczne· powin- . S) Wojskowa shti:ba ~geologiczna powinna pracować

.

ny

poświęcić naleeyttą uwagę zarówno

.

w

czasie-l)(r

w

;

ścisłym kontakcie, z państwow.ą służbą ąeoj~(

· k'oju, J&k-w okresie wojey. __ · · ·_ ·_ : :· "'- ·. · ~ · __ - . giczną. . ~ · , . · · , _ ,r~l;:~, ... - _-< _.

• · · . · . · · . , . · . _ :4) ·Oficerowie _'wyższych· sdab6w. powfru;if -by~;,;ę.~

-·

.

.

.

_. __

_

_

-

-

_

v

.

~

!JW

_

~~l

-

Ko~po

_

WE

_

.

·

:

. ·

.

.

_

.. __ ..

_

.

_

_

_

_

.

.

znajomie~

.z

geolOgią wojs~e>wił.

jej

zad~

•

6 . j k .. 4 . "·- l :znaczemem .. _,_. . . . __ -·._ ... ·. ~.·:

·"-. · Kr tld przegląd historU rotwoju geologU wo

s

ow~ .· · ; 5) · .()~cerowJe , wojsk tilżyniersk!Ch

j)o\Vir

i

ni

~. b;f;~:.

Y

·

zagadDień wojSkowej słutby. geologtc:znej pozwala / przeszkołem-w zakreSie geologti teclmi~ej~:-~• ·.

"Wy!>DUĆ nSBt®ujące Wnioski: . . ·.: > . drageologii i geoliOgii WOjskOWej. . •:.·','' , ...

1) · Órga:Qa i jednostki_ wojskowej słu.żby gt!tologićzw 6) .-przedmiOit· ,.,geologia. woj.B.kowa"· powinien·. by~:

·· · nej . stanowią

obecnie

ezęść ·składową·. wsp6łcze&- ·· wykładany na wytseych uczelniach gęologtc:zn~~

.l ·· nycb armii . · · · . i górniczych. . . :;. ₇._

. . . .. ~ .. i:~'-.r-<

~-..:

·_

..

i,

.

zTE:aA-Tu:RA

_

-~<· 1 ... ~ ~~~ _!;

-· ·1. :,

w_

o'l~ ~ ri

aj

a

g' l

e

o l

0'

-

B

~~

_lsraea

Zbiorowa pod . . · 8 F er

s m a n

A. - GtepłQBJa.i ~

iMs:

·.

·

.

;:

·

~~

2

~

,

~e

1

d:!cl: j[~ti ;>:cz~~~o~

,

~~~;iP1~

;

11

~~~$.

•

-

~:

""7·:

~"1 e

~

~

I!l

·

~

--

W~jskowa Itaf~grafi~ -ge~~ogiJ~

~

-

· -:. _₁g

30 · .- · · _ · .·. · _ ··--· - . -· · . · . : · w. okresie dwu wojeii· śWiatoWy-cb:.CWiado~()•cf·

-

3.

<

:a

y

~h

₀:w,e'T .N. i..,

-

Gieołógia

i

w~jn.a,

(Prlroda . . SM by

Tcipograficżnej.

Hi49,

·

nr

l; 2. ·- · ·. · ·•

~

:

~

;

·

'• '"1942,

Nr

5-6). . . . ' . . . ' ·. :; . . . .

a.

' R

il h

l

e

E; ...:.

Rota geoiogii

w

drugiej wojllie

~

i

a

e

.

1.

·.

l> o p o w ·_.

w. --'-

Inżyniernaj a gieOłoglai 1951. · . . · rowej; Ks_ięga pamiątkowa ku czci prof; K. Bol;lął;

· 5. p o IP o w I. - Mietodyka sostawlenia ip.tynler:oa::- .. · nowieza, 'Warszawa 1~51. ' ;.;.: · '

·. gleołogiczeskiCb kart, Uł50. \ ,; ·

.

<i

\

(

.

·

.

.

·, .

•(

"

;

~'j .;

,

•

;

. • . . . - 'i . • ":·: '.: • ~. · . LEONAlm BOHDZIEYiiCZ . - ·". .· . < ·, .• ·, __ ;._:·:· . ,'; .. ~: ... ,. ... :,~ .. :.~~~ . '

i

i

l

·.

!

:j ' . j