"Cienie wieku Oświecenia", Cezary Rowiński, "Przegląd Humanistyczny" nr 1 (1978) : [recenzja]

Marian Płachecki

"Cienie wieku Oświecenia", Cezary

Rowiński, "Przegląd Humanistyczny"

nr 1 (1978) : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 21/4 (70), 210

1978

/11/ ROMANOWSKI Andrzej: Jan Kasprow icz (1860-1926). Z arys życia i tw órczości. Wrocław 1978, O ss. , Nauka dla Wszystkich n r 286, s s . 41, zł 1 0

,-Autor w sposób popularny przedstaw ia zarys życia i tw órczości Jana K asprow icza. Dla uzyskania p rz e jrz y sto śc i prezentowanego ma­ teriału wyodrębnia kilka grup system atyzujących poszczególne okresy w biografii literack iej poety: okres początkowy pod wpływem naturalizmu, tendencje sym bolistyczne, "Hymny", ballady i poematy p ro zą, "Chwile" i " M a r c h o łt..." , "K się g a ubogich", ostatnie utwory i "Mój św iat". B P /7 0 /6 4 L .H .

/11/ ROWIŃSKI C ezary : Cienie wieku Oświecenia. "P rzegląd Humani­ styczny" 1978 nr 1 s . 19-41.

Rekonstrukcja poglądów m arkiza de S a d e ’ a i Józefa de M a istre ’ a "w skazuje na kruchość podstaw, na których opierała się filozofia wieku Oświecenia [ . . . ] " - zw łaszcza z a ś na dwuznaczność jej najgłębszych założeń co do natury rozumu, h istorii i ludzkiej w olności. Obaj myśliciele "byli zafascynowani złem, jego skutecznością w działaniu prowadzącym do określonego celu. [ . . . ] Dla S a d e ’ a celem tym było zaspokojenie pierwot­ nych instynktów człowieka i n iszczycielskich popędów w sposób wolny i nieskrępowany żadnymi ograniczeniam i; dla de M aistre’a celem tym było spetryfikowanie społeczeństw a i poddanie bezwzględnym rygorom władzy teokratyczn ej, tak aby w szelki niepożądany rozwój został ra z na zawsze wykluczony