• Nie Znaleziono Wyników

"Polski Związek Zachodni 1944-1950", Michał Musielak, Warszawa 1986 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Polski Związek Zachodni 1944-1950", Michał Musielak, Warszawa 1986 : [recenzja]"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

Strzyżewska, Małgorzata

"Polski Związek Zachodni 1944-1950",

Michał Musielak, Warszawa 1986 :

[recenzja]

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3-4, 571-576

1987

(2)

5 7 1 d o b r y p a p i e r . N i e w i e l e j e s t w P o l s c e m i a s t i t o n i e j e d n o k r o t n i e w i ę k ­ s z y c h i w a ż n i e j s z y c h o d O l s z t y n a , k t ó r e b y m o g ł y p o s z c z y c i ć s i ę t a k ą d o ­ k u m e n t a c j ą . M o ż e o n a b y ć p r z y d a t n a w w i e l u o k o l i c z n o ś c i a c h i — j a k s ię w y d a j e — n i e t y l k o d o z a s p o k o j e n i a c i e k a w o ś c i . W o jc ie c h W r z e s iń s k i M i c h a ł M u s i e l a k , P o l s k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i 19441950, P W N , W a r s z a w a 1 9 8 6 , 3 2 4 ss. P r e z e n t o w a n a k s i ą ż k a — p i e r w s z a p r ó b a m o n o g r a f i c z n e g o p r z e d s t a w i e n i a d z i a ł a l n o ś c i P o l s k i e g o Z w i ą z k u Z a c h o d n i e g o w l a t a c h 1 9 4 4 — 1 9 5 0 , p r z y g o t o w a n a z o s t a ł a n a p o d s t a w i e r o z p r a w y d o k t o r s k i e j o b r o n i o n e j w I n s t y t u c i e H i s t o r i i U n i w e r s y t e t u i m . A . M i c k i e w i c z a w P o z n a n i u . N i e j e s t t o j e d y n a p u b l i k a c j a M i c h a ł a M u s i e l a k a p o ś w i ę c o n a p o l s k i e j m y ś l i z a c h o d n i e j . O p r ó c z a r t y k u ł ó w z a s y g n a l i z o w a n y c h w b i b l i o g r a f i i o m a w i a n e j p r a c y j e s t o n r ó w n i e ż a u t o r e m p o p u l a r n e g o o p r a c o w a n i a P o ls k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i w W ie lk o p o ls c e 19211950, w y d a n e g o p r z e z K r a j o w ą A g e n c j ę W y d a w n i c z ą w 1 98 5 r . P o ls k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i 1944— 1950 s k ł a d a s ię z s z e ś c iu r o z d z i a ł ó w , z k t ó r y c h 3 p i e r w s z e i c z ę ś c i o w o c z w a r t y m a j ą u k ł a d c h r o n o l o g i c z n o - - r z e c z o w y , p o z o s t a ł e — r z e c z o w o - c h r o n o l o g i c z n y . R o z d z i a ł p i e r w s z y p r z e ­ s u w a c e z u r ę p r a c y z p o d a n e g o w t y t u l e r o k u 1 94 4 d o 1 9 2 1 . A u t o r p r z e d ­ s t a w i a g e n e z ę Z w i ą z k u O b r o n y K r e s ó w Z a c h o d n i c h ( d a l e j Z O K Z ) , j e g o z a ł o ż e n i a i d e o w e , s t r u k t u r ę o r g a n i z a c y j n ą o r a z d z i a ł a l n o ś ć w p ł a s z c z y ­ ź n i e p o l i t y c z n e j , g o s p o d a r c z e j , p r o p a g a n d o w e j i k u l t u r a l n o - o ś w i a t o w e j . S y g n a l i z u j e t r u d n o ś c i w p r a c a c h Z w i ą z k u i t e n d e n c j e d o j e g o l i k w i d a c j i z a k o ń c z o n e p r z e k s z t a ł c e n i e m Z O K Z , w 1 9 3 4 r . , w P o l s k i Z w i ą z e k Z a ­ c h o d n i ( d a l e j P Z Z ) . O m a w i a n o w e c e l e o r g a n i z a c j i , j e j z m i e n i o n ą s t r u k ­ t u r ę o r a z d o k o n u j e o c e n y d z i a ł a l n o ś c i Z O K Z - P Z Z . W d a l s z e j c z ę ś c i r o z ­ d z i a ł u n a s t ę p u j e p r e z e n t a c j a k o n s p i r a c y j n e j d z i a ł a l n o ś c i Z w i ą z k u , o d m o m e n t u j e g o r e s t y t u o w a n i a , w r o k u 1 9 4 2 . A u t o r p r z e d s t a w i a , p o r a z k o l e j n y z m i e n i o n e , z a d a n i a P Z Z i j e g o s t r u k t u r ę o r g a n i z a c y j n ą , m e t o d y p r a c y o r a z a k c j e p r o p a g a n d o w e p o d e j m o w a n e w ś r ó d p o l s k i c h r o b o t n i ­ k ó w p r z y m u s o w y c h i l u d n o ś c i a u t o c h t o n i c z n e j z i e m z a c h o d n i c h i p ó ł ­ n o c n y c h . R o z d z i a ł d r u g i p o ś w i ę c o n y j e s t w a r u n k o m , w j a k i c h d o s z ł o d o r e a k t y ­ w o w a n i a P Z Z w r o k u 1 9 4 4 . R o z p o c z y n a g o z a s y g n a l i z o w a n i e k o n c e p c j i

(3)

5 7 2 R e c e n z j e i o m ó w i e n i a p r z e b i e g u p o l s k i e j g r a n i c y z a c h o d n i e j , r e p r e z e n t o w a n y c h p r z e z u g r u p o ­ w a n i a p o l i t y c z n e — o d o b o z u l o n d y ń s k i e g o p o r e w o l u c y j n ą l e w i c ę . P o ­ t e m n a s t ę p u j e o m ó w i e n i e d z i a ł a l n o ś c i o r g a n i z a c j i p o w s t a ł y c h w ś r ó d p o l ­ s k i c h p r z e s i e d l e ń c ó w z z i e m z a c h o d n i c h o r a z k o l e j n y c h e t a p ó w p r a c z m i e r z a j ą c y c h d o o d r o d z e n i a P Z Z . R o z w o j o w i o r g a n i z a c y j n e m u Z w i ą z k u p o ś w i ę c o n y j e s t r o z d z i a ł t r z e c i p r a c y . M . M u s i e l a k w y r ó ż n i a t u d w a o k r e s y i e t a p y d z i a ł a l n o ś c i : p i e r w ­ s z y — o b e j m u j ą c y l a t a 1 9 4 4 — 1 94 5 — k s z t a ł t o w a n i a p o d s t a w s t r u k t u r a l ­ n y c h i p r o g r a m o w y c h , d r u g i — l a t a 1 9 4 5 — 1 9 5 0 — c h a r a k t e r y z u j ą c y s ię d u ż ą d y n a m i k ą d z i a ł a ń i r o z m a c h e m z a m i e r z e ń . A u t o r p r z e d s t a w i a m . i n . k r y s t a l i z o w a n i e s i ę s t r u k t u r y o r g a n i z a c y j n e j o r a z s t o p i e ń z o r g a n i z o w a n i a p o s z c z e g ó l n y c h o k r ę g ó w . P o d e j m u j e t e ż p r ó b ę u k a z a n i a s k ł a d u s o c j a l ­ n e g o i s t a n u l i c z e b n e g o Z w i ą z k u , z a k r e s u w p ł y w ó w w n i m p o s z c z e g ó l ­ n y c h p a r t i i o r a z s t o p n i a j e g o o d d z i a ł y w a n i a n a s p o ł e c z e ń s t w o . P r o b l e ­ m a t y k ę t e g o r o z d z i a ł u k o ń c z y p r e z e n t a c j a u w a r u n k o w a ń i o k o l i c z n o ś c i p o ł ą c z e n i a P Z Z z L i g ą M o r s k ą , w r o k u 1 950. P o o m ó w i e n i u s p r a w o r g a n i z a c y j n y c h A u t o r u k a z u j e z a ł o ż e n i a i d e o w e i d z i a ł a n i a p r o g r a m o w e Z w i ą z k u . T e m a t y c e t e j p o ś w i ę c o n y j e s t r o z d z i a ł c z w a r t y k s i ą ż k i . W i e l e m i e j s c a z a j m u j e w n i m s t o s u n e k P Z Z d o r e f e r e n ­ d u m i w y b o r ó w — j e g o e w o l u c j a o d n e u t r a l n o ś c i p o a k t y w n e p o p a r c i e b l o k u d e m o k r a t y c z n e g o , k t ó r e p r z e j a w i a ł o s i ę m . i n . w s z e r o k o z a k r o j o n e j a k c j i p r o p a g a n d o w e j . D u ż o u w a g i p o ś w i ę c i ł r ó w n i e ż M . M u s i e l a k s t o s u n ­ k o m p o l s k o - n i e m i e c k i m w u j ę c i u i i n t e r p r e t a c j i P Z Z , j e g o k o n c e p c j o m d o t y c z ą c y m p r z e b i e g u p o l s k i c h g r a n i c p a ń s t w o w y c h , ze s z c z e g ó l n y m u w z g l ę d n i e n i e m — z a c h o d n i e j o r a z s t o s u n k o w i w o b e c S e r b ó w ł u ż y c k i c h . Z a k o ń c z e n i e r o z d z i a ł u s t a n o w i p r e z e n t a c j a p o s t a n o w i e ń i d e o w y c h i p r o ­ g r a m o w y c h W a l n e g o Z j a z d u D e l e g a t ó w , z g r u d n i a 1 9 4 7 r . R o z d z i a ł n a s t ę p n y — p i ą t y , p r z e d s t a w i a d z i a ł a l n o ś ć P Z Z m a j ą c ą n a c e l u i n t e g r a c j ę i z a s i e d l e n i e Z i e m O d z y s k a n y c h : o r g a n i z o w a n i e a k c j i p r z e s i e d l e ń c z e j , p r o p a g o w a n i e i o r g a n i z o w a n i e a k c j i o s a d n i c z e j , d z i a ł a l ­ n o ś ć z m i e r z a j ą c ą d o r e p a t r i a c j i a u t o c h t o n ó w z n i e w o l i a l i a n c k i e j i i c h r e e m i g r a c j ę z N i e m i e c . S z c z e g ó l n i e d u ż o m i e j s c a p o ś w i ę c i ! A u t o r s p r a ­ w o m o s a d n i c t w a : k o n c e p c j o m , o r g a n i z a c j i , p r z e b i e g o w i a k c j i w p o s z c z e ­ g ó l n y c h o k r ę g a c h , p a t r o n a t o m o s a d n i c z y m i o c e n i e o s i ą g n i ę t y c h w y n i k ó w . W r o z d z i a l e o s t a t n i m , n a j o b s z e r n i e j s z y m , M . M u s i e l a k p i s z e o w k ł a ­ d z i e P Z Z w r e p o ł o n i z a c j ę Z i e m O d z y s k a n y c h . O m a w i a a k t y p r a w n e u s t a l a j ą c e z a s a d y w e r y f i k a c j i l u d n o ś c i r o d z i m e j , p r e z e n t u j e p r z e b i e g t e g o p r o c e s u o r a z p o d a j e p r z y c z y n y , d l a k t ó r y c h u l e g a ł o n z a h a m o w a ­ n i o m i o p ó ź n i e n i o m . P r z e d s t a w i a t a k ż e d o k o n a n ą p r z e z P Z Z o c e n ę p o l i ­ t y k i w ł a d z w o b e c a u t o c h t o n ó w . N a s t ę p n e z a g a d n i e n i e , p o r u s z a n e . p r z e z

(4)

5 7 3 A u t o r a , t o d z i a ł a l n o ś ć Z w i ą z k u n a r z e c z „ o d n i e m c z a n i a ” k r a j u : p r ó b y r o z w i ą z a n i a p r o b l e m u n i e m i e c k i e j l i s t y n a r o d o w o ś c i o w e j , k s z t a ł t o w a n i e z a s a d p o l i t y k i r e h a b i l i t a c y j n e j , w a l k a z p r z e j a w a m i n i e m c z y z n y . M . M u ­ s i e l a k s z e r o k o p r e z e n t u j e r ó w n i e ż p r a c e P Z Z m a j ą c e n a c e l u r o z b u d z e n i e i u g r u n t o w a n i e p o l s k o ś c i l u d n o ś c i a u t o c h t o n i c z n e j o r a z p r z e d s t a w i a , s k i e ­ r o w a n ą d o c a ł e g o s p o ł e c z e ń s t w a , d z i a ł a l n o ś ć i n f o r m a c y j n ą i p r o p a g a n ­ d o w ą Z w i ą z k u . Z a k o ń c z e n i e k s i ą ż k i z a w i e r a o c e n ę d z i a ł a l n o ś c i P Z Z o r a z o m ó w i e n i e p r z y c z y n , d l a k t ó r y c h Z w i ą z e k p o ł ą c z y ł s ię z L i g ą M o r s k ą . C a ł o ś c i d o p e ł n i a b i b l i o g r a f i a , i n d e k s n a z w i s k o r a z s p i s t a b e l , k t ó r e r o z r z u c o n e w t e k ś c i e są c e n n ą i l u s t r a c j ą o m a w i a n y c h p r z e z A u t o r a z a ­ g a d n i e ń . W o b e c j a s n e j i p r z e j r z y s t e j k o n c e p c j i p r a c y m o ż n a p o g o d z i ć s ię z b r a k i e m i n d e k s u r z e c z o w e g o . O d n a l e z i e n i e p o s z u k i w a n e g o h a s ł a n i e s p r a w i a w i ę k s z y c h t r u d n o ś c i . T r u d n o n a t o m i a s t z g o d z i ć s ię z b r a k i e m i n d e k s u n a z w g e o g r a f i c z n y c h . U n i e m o ż l i w i a t o s z y b k i e o d s z u k a n i e p o ­ t r z e b n y c h i n f o r m a c j i d o t y c z ą c y c h m i a s t a , t e r e n u c z y o k r ę g u . P o d c z a s l e k t u r y k s i ą ż k i o k a z u j e s ię z r e s z t ą , że t e r y t o r i a l n e z a i n t e r e ­ s o w a n i a A u t o r a n i e są j e d n a k o w e . N a j w i ę c e j u w a g i p o ś w i ę c a o n o k r ę g o m P o z n a ń s k i e m u i Ś l ą s k o - D ą b r o w s k i e m u , i n n e t r a k t u j ą c w s p o s ó b p o b i e ż n y i s k r ó t o w y . S p o s t r z e ż e n i e t o d o t y c z y r ó w n i e ż O k r ę g u O l s z t y ń s k i e g o . M o ż n a s i ę t e g o s p o d z i e w a ć j u ż p o z a p o z n a n i u s ię z b i b l i o g r a f i ą p r a c y . M . M u s i e l a k n i e k o r z y s t a ł a n i ze z b i o r ó w O ś r o d k a B a d a ń N a u k o w y c h i m . W . K ę t r z y ń s k i e g o , g d z i e z n a j d u j ą s ię m . i n . d o k u m e n t y Z a r z ą d u O k r ę g u P Z Z w O l s z t y n i e , a n i z z a s o b ó w A r c h i w u m P a ń s t w o w e g o w O l ­ s z t y n i e . N i e s i ę g n ą ł t a k ż e d o p r a s y r e g i o n a l n e j , k t ó r a p r a c o m P Z Z p o ­ ś w i ę c a ł a w i e l e u w a g i . S z k o d a t e ż , że n i e w y k o r z y s t a ł m . i n . p u b l i k a c j i W o j c i e c h a W r z e s i ń s k i e g o 1, M a r i a n a M r o c z k i 2, T a d e u s z a B a r y ł y 3. M a r g i n e s o w e p o t r a k t o w a n i e t y c h z i e m j e s t o t y l e b a r d z i e j z a s t a n a ­ w i a j ą c e , i ż s a m A u t o r k i l k a k r o t n i e s t w i e r d z a , że s y t u a c j a t e g o r e g i o n u b y ł a s z c z e g ó l n i e s k o m p l i k o w a n a ze w z g l ę d u n a d u ż y o d s e t e k m i e s z k a ­ j ą c y c h t u , s ł a b o u ś w i a d o m i o n y c h i z n a j d u j ą c y c h s i ę w t r a g i c z n e j s y t u a c j i , 1 W . W r z e s i ń s k i , P r o c e s z a s ie d l a n ia w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o г о l a t a c h 19-15— 19-19, w : S t u d i a n a d z a g a d n i e n i a m i g o s p o d a r c z y m i i s p o ł e c z n y m i Z i e m Z a c h o d n i c h , P o z n a ń 1962; t e n ż e , P r z y c z y n k i d o p r o b l e m u l o s c h o d n i o p r u s k i e g o г о c z a s i e l i w o j n y ś w i a t o w e j . K o m u n i k a t y M a ­ z u r s k o - W a r m i ń s k i e ( d a l e j К M W ) , 1965, n r 1: t e n ż e , W a r m i a i M a z u r y w p o l s k i e j m y ś l i p o l i ­ t y c z n e j 1864—1945, W a r s z a w a 1984. 2 M . M r o c z k o , Z d z i a ł a l n o ś c i Z w i ą z k u O b r o n y K r e s ó w Z a c h o d n i c h — P o l s k i e g o Z w i ą z k u Z a c h o d n i e g o na p o g r a n i c z u P r u s W s c h o d n i c h w l a t a c h 1921— 1939, К M W , 1977, n r 2; t e n ż e , P r o ­ b l e m a t y k a w s c h o d n i o p r u s k a w p o l s k i e j m y ś l i z a c h o d n i e j D r u g i e j R z e c z y p o s p o l i t e j , K M W , 1982, n r 4. 3 T . B a r y ł a , D z i a ł a l n o ś ć P o l s k i e g o Z w t q z k u Z a c h o d n i e g o w O k r ę g u M a z u r s k i m , K M W ,

(5)

5 7 4 R e ce n z j e i o m ó w i e n i a a u t o c h t o n ó w . R ó w n i e ż d z i a ł a l n o ś ć O k r ę g u O l s z t y ń s k i e g o P Z Z , j a k s ię w y d a j e , b y ł a o w i e l e b a r d z i e j r ó ż n o r o d n a i z n a c z ą c a n i ż t o z k s i ą ż k i w y n i k a . Z a s t r z e ż e n i e b u d z i j u ż p i e r w s z a i n f o r m a c j a d o t y c z ą c a p o w s t a n i a Z w i ą z k u . N a s. 8 4 A u t o r p i s z e : „ S t a r a n i a w o k ó ł u t w o r z e n i a P Z Z n a W a r m i i i M a z u r a c h , ze w z g l ę d u n a n i k ł ą l i c z b ę l u d n o ś c i w p i e r w s z y c h m i e s i ą c a c h p o w y z w o l e n i u , k o ń c z y ł y s i ę p o c z ą t k o w o n i e p o w o d z e n i e m . O d c z e r w c a 1 9 4 5 r . p r z e b y w a ł w O l s z t y n i e d e l e g a t Z G P Z Z d r Z y g m u n t C h r z a n o w s k i , k t ó r y z a j ą ł s ię o r g a n i z a c j ą p i e r w s z y c h k o m ó r e k P Z Z . N a j ­ w c z e ś n i e j p o w s t a ł a p l a c ó w k a Z w i ą z k u w S z t u m i e , k t ó r y b y ł w ó w c z a s n a t y c h t e r e n a c h n a j w i ę k s z y m o ś r o d k i e m p o l s k o ś c i ” . D e l e g a t u r a Z a r z ą d u G ł ó w n e g o P Z Z n a P r u s y W s c h o d n i e p o w s t a ł a j u ż w m a j u 1 9 4 5 r . , p o w t ó r e — S z t u m , a c z k o l w i e k z n a j d o w a ł s i ę d o 27 l i p c a 1 9 4 5 r . w g r a n i ­ c a c h a d m i n i s t r a c y j n y c h O k r ę g u M a z u r s k i e g o , t o n i e l e ż y n a W a r m i i c z y M a z u r a c h , l e c z n a P o w i ś l u . N a s t ę p n i e , n i e z a t r z y m u j ą c s ię n a d d z i a ł a l ­ n o ś c i ą D e l e g a t u r y , A u t o r o z n a j m i a o u t w o r z e n i u „ w p o ł o w i e m a r c a 1 9 4 6 r . ” , Z a r z ą d u O k r ę g u . D o k ł a d n a d a t a p o w s t a n i a O k r ę g u O l s z t y ń ­ s k i e g o j e s t z n a n a — o d b y ł o s ię t o 11 m a r c a , a p o z a t y m w y s t a r c z y p r z e j r z e ć n u m e r y „ G ł o s u Z i e m i ” i „ W i a d o m o ś c i M a z u r s k i c h ” , a b y p r z e ­ k o n a ć s ię , że o d m a j a 1 94 5 r . d o m a r c a 1 9 4 6 r . , P Z Z n i e t y l k o i s t n i a ł , a l e i d z i a ł a ł : „ P o w i a t o w y K o m i t e t O s i e d l e ń c z y w O l s z t y n i e p r a c u j e i n t e n ­ s y w n i e d l a j a k n a j s z y b s z e g o z a l u d n i e n i a p o w i a t u o l s z t y ń s k i e g o . W s k ł a d K o m i t e t u w c h o d z ą p r z e d s t a w i c i e l e p a r t i i p o l i t y c z n y c h , Z w i ą z k u Z a ­ c h o d n i e g o i p r z e d s t a w i c i e l e m i e j s c o w e g o s p o ł e c z e ń s t w a " ä, „ D z i ę k i p o p a r c i u P e ł n o m o c n i k a R z ą d u R P , p ł k . d r . P r a w i n a , P o l s k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i w O l s z t y n i e w y s ł a ł n a k o l o n i e l e t n i e d o P o l s k i c e n t r a l n e j o k o ł o 5 0 d z i e c i W a r m i a k ó w i M a z u r ó w ” 5, „ P o l s k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i w O l s z t y ­ n i e k o m u n i k u j e , że z a p i s y d o A k a d e m i i A d m i n i s t r a c y j n e j p r z y j m u j e s ię c o d z i e n n i e w b i u r z e Z w i ą z k u ” 6, „ W o b e c z a c h o d z ą c y c h w y p a d k ó w n i e ­ w ł a ś c i w e g o t r a k t o w a n i a p r z e z c z y n n i k i n i e o d p o w i e d z i a l n e m i e j s c o w e j l u d n o ś c i a u t o c h t o n i c z n e j , P o l s k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i w O l s z t y n i e z o r g a n i ­ z o w a ł d z i a ł p o r a d p r a w n y c h d l a W a r m i a k ó w i M a z u r ó w ” 7. J e d n ą z c i e ­ k a w s z y c h i n i c j a t y w P Z Z b y ł o w y d a n i e , w z w i ą z k u z u r o c z y s t o ś c i a m i g r u n w a l d z k i m i 15 l i p c a 1 94 5 r „ o k o l i c z n o ś c i o w e j „ J e d n o d n i ó w k i ” . R ó w n i e ż i p ó ź n i e j s z a d z i a ł a l n o ś ć O k r ę g u O l s z t y ń s k i e g o P Z Z z n a l a z ł a n a ł a m a c h r e g i o n a l n e j p r a s y s z e r o k i e o d b i c i e . W r . 1 9 4 9 „ Ż y c i e O l s z t y ń ­ s k i e ” d o n o s i ł o : „ Z a r z ą d o k r ę g u o r a z w s z y s t k i e j e g o p l a c ó w k i t e r e n o w e 4 W i a d o m o ś c i M a z u r s k i e , 1945, n r 6. 5 I b i d e m , n r 10. 6 I b i d e m , n r 20. 7 B e z p ł a t n e p o r a d y p r a w n e dl a W a r m i a k ó w i M a z u r ó w , G ł o s Z i e m i , 1945, n r 12.

(6)

5 7 5 b r a ł y c z y n n y u d z i a ł w a k c j i w e r y f i k a c j i l u d n o ś c i m i e j s c o w e g o p o c h o ­ d z e n i a . P r a c a t a p o l e g a ł a z j e d n e j s t r o n y n a u ś w i a d a m i a n i u t e j l u b j e j o b o w i ą z k ó w w o b e c P a ń s t w a , z d r u g i e j — n a o p i n i o w a n i u w n i o s k ó w w e r y f i k a c y j n y c h . N a j b a r d z i e j j e d n a k w y m o w n e są w y n i k i o s i ą g ­ n i ę t e n a o d c i n k u p r a c y k u l t u r a l n o - o ś w i a t o w e j . P o l s k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i u d z i e l a s u b w e n c j i n a z a k u p p o d r ę c z n i k ó w s z k o l n y c h d l a k s z t a ł c ą c e j s ię m ł o d z i e ż y m i e j s c o w e g o p o c h o d z e n i a n a k u r s a c h r e p o l o n i z a c y j n y c h . ---P Z Z o r g a n i z u j e s z e r e g i m p r e z , a k a d e m i i , k o n c e r t ó w , w y s t ę p ó w a r t y ­ s t y c z n y c h ( O l s z t y n e k , B a r t o s z y c e , K ę t r z y n , G i ż y c k o ) , p o p i s ó w z e s p o ł u ś w i e t l i c o w e g o U L w M o r ą g u i t d . D o o s t a t n i c h o s i ą g n i ę ć P Z Z n a l e ż y o t w a r c i e ś w i e t l i c y w G i ż y c k u o r a z w y a s y g n o w a n i e w r a m a c h C z y n u P r z e d k o n g r e s o w e g o s u m y 6 0 t y s . z ł , p r z e z n a c z o n y c h n a w y p o s a ż e n i e w s p r z ę t ś w i e t l i c y w G i e t r z w a ł d z i e ” 8. „ P o l s k i Z w i ą z e k Z a c h o d n i w O l s z t y ­ n i e p o d j ą ł o s t a t n i o n o w ą a k c j ę . O t o p r z e s ł a n o b e z p o ś r e d n i o d o i n s p e k t o ­ r a t ó w s z k o l n y c h w P i s z u , M r ą g o w i e i S z c z y t n i e p o 100 e g z e m p l a r z y b r o s z u r » P i s z e m y p o p r a w n i e « , 7 5 0 e g z e m p l a r z y » N a s z a O j c z y z n a « i 2 5 0 e g z e m p l a r z y » C z y t a m y « . P o n a d t o d o w s i K ł ę b o w o p o w . L i d z b a r k p r z e ­ s ł a n o 6 0 0 e g z e m p l a r z y t y c h b r o s z u r . C a ł y t e n m a t e r i a ł p r o p a g a n d o w o - - n a u k o w y z o s t a n i e w y k o r z y s t a n y b ą d ź t o n a k u r s a c h r e p o l o n i z a c y j n y c h , b ą d ź t e ż w s z k o ł a c h p o w s z e c h n y c h , g d z i e k s i ą ż k i z o s t a n ą r o z d z i e l o n e m i ę d z y n a j b i e d n i e j s z e d z i e c i m i e j s c o w e g o p o c h o d z e n i a ” 9. R ó w n i e r o z l e g ł ą i o ż y w i o n ą , j a k w y n i k a z l e k t u r y p r a s y , d z i a ł a l n o ś ć p r o w a d z i ł y k o ł a Z w i ą z k u f u n k c j o n u j ą c e w o l s z t y ń s k i c h z a k ł a d a c h p r a c y . „ K o ł o P r a c o w n i k ó w P o c z t o w y c h P Z Z w z i ę ł o p o d o p i e k ę s z k o ł ę p o ­ w s z e c h n ą w P a t r y k a c h , g d z i e p r o w a d z i s ię p ó ł k o l o n i e i a k c j ę d o ż y w i a n i a , k t ó r a o b e j m u j e o k o ł o 100 d z i e c i a u t o c h t o n ó w . O s t a t n i o r o z d z i e l o n o w ś r ó d b i e d n y c h d z i e c i k o m p l e t y e l e m e n t a r z y i i n n e d a r y ” I0. N a t o m i a s t w ś r o ­ d o w i s k u k o l e j a r z y „ p r a c e s p o ł e c z n o - p o l i t y c z n e o g r a n i c z y ł y s ię n a r a z i e d o u r z ą d z e n i a o d c z y t ó w i p o g a d a n e k , k t ó r e m a j ą n a c e l u z a c i e r a n i e r ó ż n i c m i ę d z y l u d n o ś c i ą r d z e n n ą i n a p ł y w o w ą , o r a z u d z i e l a n i e p o p a r c i a m o r a l n e g o i m a t e r i a l n e g o l u d n o ś c i m i e j s c o w e g o p o c h o d z e n i a i p o ś r e d n i ­ c z e n i a w p o s z u k i w a n i u z a t r u d n i e n i a . Z p r a c k u l t u r a l n o - o ś w i a t o w y c h w s p o m n i e ć n a l e ż y o p o g ł ę b i a n i u p r z e z o b w ó d w i e d z y w ś r ó d p r a c o w n i k ó w o z n a c z e n i u Z i e m O d z y s k a n y c h d l a k r a j u . Z o r g a n i z o w a n o r ó w n i e ż s z e r e g 8 (il), W o b l i c z u n o t o y c h z a d a ń . D o t y c h c z a s o w e o s i ą g n i ę c i a P o l s k i e g o Z w i ą z k u Z a c h o d ­ ni e g o n a z i e m i w a r m i ń s k o - m a z u r s k i e j, Ż y c i e O l s z t y ń s k i e , 1949, n r 26. 9 (il), N o w u a k c j a r e p o l o n i z a c y j n a P o l s k i e g o Z w i ą z k u Z a c h o d n i e g o . K s i ą ż k i i b r o s z u r y iciq w p r o s t n a w i e ś , I b i d e m , n r 45. 10 S z k o ł a w P a t r y k a c h p o d o p i e k ą k o l a p o c z t o w c ó w P Z Z , W i a d o m o ś c i M a z u r s k i e , 1946, n r 198.

(7)

5 7 6 Recenzje i o m ó w i e n i a o d c z y t ó w o t e m a t y c e Z i e m Z a c h o d n i c h , i c h h i s t o r i i o r a z r o l i , j a k ą o n e o d e g r a j ą w P o l s c e L u d o w e j ” n . T o t y l k o n i e k t ó r e f o r m y p r a c y P o l s k i e g o Z w i ą z k u Z a c h o d n i e g o n a W a r m i i i M a z u r a c h . W k s i ą ż c e M . M u s i e l a k a t e g o t y p u i n f o r m a c j i d o t y ­ c z ą c y c h O k r ę g u n i e m a z b y t w i e l e . T a k i e z a p r e z e n t o w a n i e o l s z t y ń s k i e g o P Z Z s u g e r u j e , i ż d z i a ł a l n o ś ć Z w i ą z k u b y ł a t u m a ł o z n a c z ą c a i n i e e f e k ­ t y w n a , a p r z e c i e ż t a k i e g o w n i o s k u w y s u w a ć n i e m o ż n a b e z z a p o z n a n i a s i ę z c a ł o ś c i ą i s t n i e j ą c e j d o k u m e n t a c j i . U w a g i t e o d n o s z ą s ię n i e t y l k o d o O k r ę g u O l s z t y ń s k i e g o , d o t y c z ą r ó w n i e ż f u n k c j o n o w a n i a P Z Z w i n n y c h r e g i o n a c h P o l s k i . D z i a ł a l n o ś ć p o s z c z e g ó l n y c h o k r ę g ó w w y m a g a s z c z e g ó ł o w e g o z b a d a n i a i o p r a c o w a n i a . K s i ą ż k a M . M u s i e l a k a j e s t d o t e g o i n s p i r a c j ą . M a ł g o r z a t a S t r z y ż e w s k a A n d r z e j B u r d a , P r z y m r o z k i i o dw ilż e. W s p o m n ie n ia z la t 1945— 1957, L u b l i n 1 9 8 7 , 3 4 6 ss. D y n a m i c z n e W y d a w n i c t w o L u b e l s k i e , s z u k a j ą c j a k n a j l e p s z e ­ g o m i e j s c a n a r y n k u k s i ę g a r s k i m z a i n i c j o w a ł o s e r i ę w s p o m n i e ń i p a m i ę t ­ n i k ó w . S ą t o k s i ą ż k i p i s a n e p r z e z l u d z i r ó ż n y c h e p o k i r ó ż n y c h p r o f e s j i . N i e d z i w i z a t e m , że z a i n t e r e s o w a ł o s ię r ó w n i e ż w s p o m n i e n i a m i , n i e d a w ­ n o z m a r ł e g o A n d r z e j a B u r d y , k t ó r e g o z w i ą z k i z L u b l i n e m b y ł y s z e r o k o z n a n e . A z r e s z t ą j u ż w 1 9 7 0 г . , w p r a w d z i e w k r a k o w s k i m W y d a w n i c ­ t w i e L i t e r a c k i m , u k a z a ł s i ę p i e r w s z y t o m w s p o m n i e ń t e g o A u t o r a , o b e j ­ m u j ą c y l a t a 1 9 3 1 — 1 9 4 5 . K s i ą ż k a z o s t a ł a d o ś ć ż y c z l i w i e z a u w a ż o n a n a r y n k u k s i ę g a r s k i m , c o m o g ł o b y ć d o b r ą z a p o w i e d z i ą d l a j e j d a l s z e g o c i ą g u . A n d r z e j B u r d a b y ł o s o b ą z n a n ą w ż y c i u p u b l i c z n y m P o l s k i . P r o f e s o r i r e k t o r U n i w e r s y t e t u M a r i i C u r i e S k ł o d o w s k i e j , p r o k u r a t o r g e n e r a l n y P R L . a k t y w n y d z i a ł a c z p o l i t y c z n y , c z ł o n e k T r y b u n a ł u S t a n u , d z i a ł a c z p a r t y j n y , o p r z e r w a n e j c i ą g ł o ś c i s t a ż u p a r t y j n e g o , t o t y l k o n i e k t ó r e f u n ­ k c j e , o k r e ś l a j ą c e j e g o a k t y w n o ś ć p u b l i c z n ą . M o g ł y z a p o w i a d a ć a t r a k c y j ­ n ą t r e ś ć w s p o m n i e ń . N a l e ż a ł d o l u d z i z a a n g a ż o w a n y c h i d e o w o , j e d n a k ż e n i e z m i e r n i e w y s o k o c e n i ł s o b i e w i e r n o ś ć w ł a s n y m p o g l ą d o m , c o z d e c y ­ d o w a ł o o m e a n d r a c h j e g o ż y c i a , c z a s e m s u k c e s a c h i p r z e w a g a c h , a p o r a ż ­ k a c h i s a m o t n o ś c i k i e d y i n d z i e j . N i e t a i ł s w e g o z d a n i a n a t e m a t y p u -11 (il), J a k p r a c u j ą k o l e j a r z e w P o l s k i m Z w i ą z k u Z a c h o d n i m . S ą j u ż d w a k o l a — c z t e r y b ę d ą , Ż y c i e O l s z t y ń s k i e , 1949, n r 28.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Kłosowski (2004), chociaż nacisk tutaj położony jest raczej na kwestie rozwoju społeczno-gospodarczego, a nie aspektu przestrzennego. Działania rewitalizacyjne dotyczą zatem

dla miasta postindustrialnego charakterystyczne zdają się być przede wszystkim wielopoziomowe procesy transformacyjne, których celem nie jest nowy model miasta w tradycyjnym

Results show that the innovators identified challenges (primary appraisal), proposed possible solutions (secondary appraisal) and also were able to take concrete steps (coping

Rows 17, 18, and 19 give those restoring force, moment, and cross-coupling coefficients of the equations of motion that are independent of speed and frequency of encounter (see

In the second part of the book entitled The Roots of Religion Dennett describes religion from the evolutionary history of religion. He argues that religion emerged just as

Dowodami uznania, jakimi cieszył się Adam Wrzosek (1875-1965), było po­ wołanie go na członka czynnego Akademii Nauk Lekarskich, członka zwyczaj­ nego Państwowej Rady Zdrowia,

W reakcji tej kierowa- nie nukleofila jest tłumaczone efektem β-chelatowania, w którym atom metalu jest chelatowany przez atom tlenu położony przy atomie węgla β

In order to get a better view of the wear of the wheels of each tram a measuring system was installed at each depot. This system measures multiple properties of each tram wheel,