ROCZNIKI PEDAGOGICZNE Tom 6(42), numer 1 2014
OD REDAKCJI
Oddajemy do r ak Szanownych Pan´stwa Czytelników kolejny numer „Rocz-ników Pedagogicznych” redagowanych przez Instytut Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawa II. Prezentowany w nim materia zgro-madzony zosta w czterech dziaach: Artykuy, Polemiki, Recenzje, Sprawozda-nia, z uwzglednieniem klucza nastepuj acych dziedzin pedagogiki: pedagogika ogólna, teoria wychowania, pedagogika chrzes´cijan´ska, historia wychowania.
Z pedagogik a ogóln a (a takze z wyodrebnion a z niej niegdys´ metodologi a badan´ pedagogicznych) oraz z teori a wychowania acz a sie, poruszane w tym numerze kwestie: budowania wiedzy pedagogicznej, znaczenia pojec´ konstru-uj acych te wiedze, analizy koncepcji czowieka i mozliwych jej implikacji pedagogicznych. Te pierwsze obecne s a w tekstach ks. Mariusza Sztaby i Lu-cyny Dziaczkowskiej. Artyku pierwszego autora W trosce o wiedze
peda-gogiczn a/wiedze w pedagogice woln a od iluzji stanowi kontynuacje jego
roz-wazan´ zamieszczonych w „Rocznikach Pedagogicznych” nr 3 z 2012 r. Za-checamy czytelnika, aby powróci lub dotar do tamtej publikacji i ogarn a caos´c´ autorskiej mys´li, ukierunkowanej na szukanie dróg wzmocnienia teore-tycznej i prakteore-tycznej wartos´ci wiedzy pedagogicznej. Tekst Lucyny Dziacz-kowskiej stanowi próbe identyfikacji i oceny trudnos´ci tworzenia teorii wy-chowania, wynikaj acych z okres´lonych akademickich praktyk ujmowania kwestii metodologicznych w pedagogice. Oba teksty zapewne znajd a zarówno swoich zwolenników, jak i oponentów, bowiem poruszane w nich zagadnienie celów i sposobów kreowania wiedzy o wychowaniu nieustannie jest przed-miotem zywej dyskusji ws´ród pedagogów polskich, a takze nie znajduje pro-stych odpowiedzi poza granicami naszego kraju.
Nie mniej trudne od powyzszych kwestie znaczenia pojec´ waznych nie tylko i nie tyle dla budowania teorii, ile dla rozumienia i przeobrazania prak-tyki wychowawczej, podjeli w swoich rozwazaniach: ks. Marcin Gowin´ski, Daria Kubiak-Jabon´ska. Wspólnota i ciao to pojecia, które nie s a wymienia-ne jako kluczowe dla pedagogiki, ale – jak pokazuje rzeczywistos´c´ wycho-wawcza – maj ace pierwszorzedne znaczenie w jej (rzeczywistos´ci) odczytywa-niu. Kryj ace sie pod nimi desygnaty okres´laj a istote ludzkiej osoby –
uczest-6 OD REDAKCJI
nika procesu wychowania. Podobnie rzecz sie ma z pojeciem powoania, niezwykle rzadko przywoywanym we wspóczesnej refleksji pedagogicznej. Martyna Strembska-Kozie próbuje ukazac´ pedagogiczn a range tego pojecia na tle konkretnej filozoficzno-teologicznej koncepcji powoania kobiety autor-stwa Edyty Stein (s´w. Teresy Benedykty od Krzyza). Te rozwazania wyraz´nie zderzaj a sie z genderowym nurtem mys´lenia o czowieku, choc´ ich autorka nie nastawia sie na konfrontacje z adwersarzami, ale na rzeczow a prezentacje rzetelnie wypracowanej, nie tylko w zaciszu celi zakonnej, wiedzy o czowie-ku/kobiecie. Próbe pedagogicznej aplikacji innej, bo psychologicznej, koncep-cji ujecia czowieka innowacyjnego podjea równiez Natalia Rapa, dokonuj ac analizy propozycji wybitnego polskiego psychologa Józefa Kozieleckiego. I w tym przypadku analizowana koncepcja modelowana bya równiez w duzej mierze geboko przemys´lanymi dos´wiadczeniami egzystencjalnymi. Autorka na jej tle czyni odniesienia do kategorii ludzkiej twórczos´ci. Ta kategoria umozliwia równiez autorce wykonanie czynnos´ci systematyzuj acych wiedze pedagogiczn a. Jako miejsce ulokowania poszukiwan´ wynikaj acych z analizy wychowawczych aspektów koncepcji Kozieleckiego, wskazana zostaje pedago-gika twórczos´ci.
Dwa ostatnie artykuy zamieszczone w niniejszym numerze dotycz a dzie-jów os´wiaty – w atków najnowszych i niezbyt odlegych od teraz´niejszos´ci. Pierwszy tekst – Anieli Rózan´skiej – przybliza Dziaalnos´c´ edukacyjn a Ko-s´cioa ewangelickiego na Zaolziu. Autorka przywoaa w nim najnowsze dane
dotycz ace tej dziaalnos´ci i prezentuje konkretne przedsiewziecia podejmowa-ne w tym zakresie. Przeprowadzona przez autorke analiza wskazanych do-s´wiadczen´ edukacyjnych Kos´cioa ewangelickiego moze okazac´ sie szczegól-nie pomocna w szukaniu rozwi azan´ problemów wychowania religijnego i du-chowego (choc´ nie tylko w tych dziedzinach). Artyku Renaty Makarewicz – Marian Gietko (1898-1949) – nauczyciel, wychowawca, spoecznik – juz swoim tytuem sugeruje biograficzne ujecie pewnego fragmentu rzeczywis-tos´ci edukacyjnej, nie tylko w jej wymiarze szkolnym, choc´ tytuowa postac´ to szkolny nauczyciel. Jak pokazuje autorka, mamy w tym przypadku do czynienia z osob a, która z zawodem nauczyciela wi azaa zadanie troski nie tylko o wyniki nauki w szkole, ale o cae zycie ucznia i jego udzia w budo-waniu wspólnoty spoecznej, narodowej i pan´stwowej, a na kon´cu po prostu ludzkiej. Z tego powodu warto zapoznac´ sie z t a dos´c´ szczegóowo przedsta-wion a – jak na mozliwos´ci artykuu w czasopis´mie – postaci a.
W drugiej czes´ci niniejszego numeru wyodrebnilis´my Polemiki. Od prof. Andrzeja Olubin´skiego otrzymalis´my obszern a recenzje pracy habilitacyjnej Danuty Opozdy: Struktura jednostkowej wiedzy o wychowaniu. Studium
peda-7 OD REDAKCJI
gogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów. Zachecilis´my autorke tej rozprawy
do dialogu z recenzentem na temat podnoszonych przez niego kwestii. Dzieki temu mozemy zaprezentowac´ Pan´stwu dwugos dotycz acy konkretnej propo-zycji pedagogicznych badan´ rodzicielskiej wiedzy o wychowaniu i uzyska-nych za jej spraw a rezultatów.
W dziale Recenzji odnajdziecie Pan´stwo krytyczne omówienie niezwykle interesuj acej (równiez habilitacyjnej) pracy Jana Rutkowskiego Zmierzch
ksztacenia? Wybrane implikacje pedagogiczne filozofii Leo Straussa i Erica Voegelina. W przestrzeni internetowej pojawiy sie inne recenzje tego dziea,
choc´by prof. Bogusawa S´liwerskiego, który by równiez recenzentem w prze-wodzie habilitacyjnym autora. Mozna je zestawic´ z wnikliw a analiz a autor-stwa naszej recenzentki – Anny Szudry-Barszcz. Druga recenzentka – Anna Kowalczyk w swoim teks´cie przybliza walory pracy zbiorowej pod redakcj a Ryszarda Skrzyniarza, Anny Lendzion, Katarzyny Braun: Szkoa w
integral-nym rozwoju ucznia i nauczyciela – stan faktyczny i postulowany.
W ostatnim dziale: Sprawozdania, autorzy przedstawili cele i przebieg dwóch ciekawych inicjatyw powstaych w s´rodowiskach uczelnianych (nie tylko w Polsce). Konrad Sawicki przypomina problematyke Ogólnopolskiej Konferencji: „Wspóczesne problemy nauki i szkolnictwa wyzszego” oraz wage poruszanych tam zagadnien´, istotnych nie tylko dla modych inicjatorów tego przedsiewziecia – Samorz adu Doktorantów Uniwersytetu Mikoaja Ko-pernika w Toruniu oraz Samorz adu Studenckiego tegoz Uniwersytetu, ale dla caej, pokaz´nej, spoecznos´ci wszystkich uczelni w Polsce. Piotr Magier i ks. Marek Jezioran´ski przyblizaj a nam z kolei idee projektu: „Trinational”, w którym sami uczestnicz a jako koordynatorzy, a który angazuje studentów niemieckich, francuskich i polskich w gebsze poznanie teoretycznych pod-staw i praktycznych mozliwos´ci pracy socjalnej gównie z modziez a zagrozo-n a. Zainteresowany czytelnik uzyska w prezentowanym sprawozdaniu konkret-ne informacje co do kolejnych kroków realizowakonkret-nego przedsiewziecia i otrzy-mywanych juz efektów miedzynarodowej wspópracy.
Byc´ moze tres´ci zawarte w niniejszym numerze „Roczników Pedagogicz-nych” skoni a Pan´stwa do wasnej refleksji pedagogicznej, moze, przy tej okazji, wyzwol a gosy polemiczne w stosunku do prezentowanych. Bedziemy Pan´stwu wdzieczni za zyczliwe i jednoczes´nie krytyczne przyjecie rozwazan´ naszych autorów (niekiedy bardzo modych i pocz atkuj acych w dziedzinie twórczos´ci naukowej) i podzielenie sie uwagami na tematy przez nich poru-szane. Z zyczeniami owocnej lektury
