Ziemniak Polski 2017 nr 1 45
I
I
I
I
I
I
F
F
F
O
O
O
R
R
R
U
U
U
M
M
M
Z
Z
Z
I
I
I
E
E
E
M
M
M
N
N
N
I
I
I
A
A
A
C
C
C
Z
Z
Z
A
A
A
N
N
N
E
E
E
P
P
P
O
O
O
D
D
D
H
H
H
A
A
A
S
S
S
Ł
Ł
Ł
E
E
E
M
M
M
„
„
„
R
R
R
A
A
A
Z
Z
Z
E
E
E
M
M
M
M
M
M
O
O
O
Ż
Ż
Ż
E
E
E
M
M
M
Y
Y
Y
Z
Z
Z
M
M
M
I
I
I
E
E
E
N
N
N
I
I
I
Ć
Ć
Ć
R
R
R
Y
Y
Y
N
N
N
E
E
E
K
K
K
Z
Z
Z
I
I
I
E
E
E
M
M
M
N
N
N
I
I
I
A
A
A
K
K
K
A
A
A
”
”
”
–
–
–
P
P
P
O
O
O
D
D
D
S
S
S
U
U
U
M
M
M
O
O
O
W
W
W
A
A
A
N
N
N
I
I
I
E
E
E
T
T
T
H
H
H
E
E
E
I
I
I
I
I
I
P
P
P
O
O
O
T
T
T
A
A
A
T
T
T
O
O
O
F
F
F
O
O
O
R
R
R
U
U
U
M
M
M
U
U
U
N
N
N
D
D
D
E
E
E
R
R
R
T
T
T
H
H
H
E
E
E
M
M
M
O
O
O
T
T
T
T
T
T
O
O
O
„
„
„
T
T
T
O
O
O
G
G
G
E
E
E
T
T
T
H
H
H
E
E
E
R
R
R
W
W
W
E
E
E
C
C
C
A
A
A
N
N
N
C
C
C
H
H
H
A
A
A
N
N
N
G
G
G
E
E
E
T
T
T
H
H
H
E
E
E
P
P
P
O
O
O
T
T
T
A
A
A
T
T
T
O
O
O
M
M
M
A
A
A
R
R
R
K
K
K
E
E
E
T
T
T
–
–
–
S
S
S
U
U
U
M
M
M
M
M
M
A
A
A
R
R
R
Y
Y
Y
Jarosław StawiszyńskiEuroplant Handel Ziemniakami sp. z o.o.
Laski Koszalińskie 3A, 76-039 Biesiekierz, e-mail: jstawiszynski@europlant.biz
dniach 22-23 listopada 2016 r. w Rawie Mazowieckiej odbyła się konferencja zorganizowana przez Stowarzyszenie Polski Ziemniak, podczas której ponad 200 delegatów reprezentują-cych producentów ziemniaków, przetwór-ców, handlowprzetwór-ców, firmy hodowlane, środo-wisko naukowe oraz administrację rządową debatowało na temat przyszłości polskiego rynku ziemniaka. Prezentowane podczas konferencji prelekcje poruszały kluczowe tematy związane z polskim rynkiem ziemnia-ka.
Alexander Schriener z Solana Polska omówił problemy dotyczące eksportu pol-skich ziemniaków na rynki zachodnie. Pod-kreślił, że z roku na rok rośnie w Polsce licz-ba profesjonalnych gospodarstw zajmują-cych się uprawą ziemniaków, co naturalnie ma pozytywny wpływ na ich jakość. Mając to na uwadze oraz fakt, że koszty produkcji w Polsce są nieco niższe – polski ziemniak staje się atrakcyjny dla rynków europejskich. Jednakże problemem są ograniczenia admi-nistracyjne nałożone przez Komisję Europej-ską i unijne przepisy fitosanitarne dotyczące chorób kwarantannowych na potencjalnych
W
W
W
Ziemniak Polski 2017 nr 1
46
eksporterów polskich ziemniaków. Ten temat wywołał spore poruszenie wśród uczestni-ków konferencji i stał się przyczynkiem do gorącej dyskusji, w którą włączył się uczest-niczący w forum Andrzej Chodkowski, głów-ny inspektor ochrogłów-ny roślin i nasiennictwa. W swej wypowiedzi podkreślił on, że rozumie dramatyczną sytuację polskich producentów i ze swej strony dołoży wszelkich starań, by Komisja Europejska rozważyła złagodzenie zbyt restrykcyjnych ograniczeń eksportu i wprowadziła bardziej racjonalne rozwiąza-nia.
Dr Wojciech Nowacki, wiceprezes Stowa-rzyszenia Polski Ziemniak, przedstawił dzi-siejszy stan produkcji ziemniaków w kraju oraz omówił kierunki rozwoju rynku ziemnia-ka na świecie. Pomimo ogólnoświatowej tendencji zwyżkowej w produkcji ziemnia-ków, Europa straciła dominującą pozycję na rzecz Azji. Wielkość areału obsadzanego ziemniakami spada zarówno w Polsce, jak i w pozostałych krajach europejskich. Wydaj-ność produkcji w Azji jest nadal niższa niż w Europie, ale i tam sukcesywnie wzrasta. Od-nosząc się do sytuacji na rynku krajowym, prelegent podkreślił, że w 2016 r. plony w Polsce były wyjątkowe wysokie, a zbiory będą oscylowały w okolicach 10 mln ton.
Natomiast w wielu krajach Europy Zachod-niej plony były znacznie niższe w stosunku do lat poprzednich, w związku z czym braku-je tam ziemniaków jadalnych oraz surowca do przetwórstwa. Gdyby nie ograniczenia eksportowe, byłaby to idealna okazja dla producentów polskich ziemniaków do sprze-daży nadwyżki surowca i jednocześnie re-cepta na stabilizację rynku krajowego.
Bieżącą sytuację na rynku nasiennym ziemniaka w Polsce na tle Europy Zachod-niej oraz cen i jakości oferowanego materiału sadzeniakowego. nasiennictwa i uprawy sadzeniaków zaprezentował dr hab. Sławo-mir Wróbel z Europlant Polska. Prelegent omówił strukturę produkcji nasiennej, udział poszczególnych hodowli i popularność od-mian w reprodukcji. Wskazał również na postępujący wzrost udziału odmian zagra-nicznych w całkowitym areale nasiennym. Poruszony został też problem niewystarcza-jącej wymiany materiału sadzeniakowego w warunkach polskich, co istotnie wpływa na stan fitosanitarny polskiej produkcji ziemnia-ków (Cms, ralstonia). Powierzchnia nasienna wystarcza na coroczną wymianę zaledwie 13% nasadzeń, podczas gdy w innych kra-jach europejskich jest to od 51% (Niemcy) do 208% (Holandia).
Ziemniak Polski 2017 nr 1 47
W dalszej części referatu została dokona-na adokona-naliza cen materiałów kwalifikowanych ziemniaka w ostatnich 5 latach na tle cen ziemniaków jadalnych. Podsumowaniem było przedstawienie ostatnich 8 lat badań
monitoringowych prowadzonych przez GIORiN, dotyczących jakości oferowanych
sadzeniaków w okresie wiosennym. Zapre-zentowane dane wyraźnie wskazują, że średnio ponad 20% sadzeniaków zakwalifi-kowanych wcześniej w klasie A i ponad 35% w klasie B było ponadnormatywnie porażo-nych wirusami, mimo że sadzeniaki miały paszporty informujące o ich wysokiej jakości. Taki materiał nie powinien być w obrocie, a podmioty wprowadzające go powinny być karane, gdyż porażenie wirusami wpływa na wyradzanie się sadzeniaków, a w konse-kwencji spadek plonu i pogorszenie jego jakości handlowej. Autor wskazał również, że problem ten dotyczy wyłącznie odmian z polskiej produkcji zlokalizowanej u małych producentów nasiennych w rejonach Polski niekoniecznie nadających się do produkcji nasiennej.
Analizę polskiego rynku ziemniaka przed-stawił Grzegorz Rykaczewski, analityk Ban-ku Zachodniego WBK. Swoje wystąpienie podsumował tezą, że głównym nurtem roz-woju w produkcji ziemniaków w naszym kra-ju jest przetwórstwo. Rośnie produkcja skro-bi, ale także chipsów i frytek, a rosnący po-pyt na rynkach zagranicznych stymuluje wzrost produkcji przetworów ziemniacza-nych.
Kolejnym ważnym tematem forum, bu-dzącym wiele emocji i dyskusji, był marke-ting polskiego ziemniaka, a właściwe jego archaiczna forma i niespójność. Spadek konsumpcji ziemniaków na świecie i w kraju wymaga zdecydowanych działań zmierzają-cych do odświeżenia wizerunku ziemniaka. Jeśli dołożyć do tego brak elementarnej wie-dzy o tej zacnej bulwie wśród konsumentów oraz niechęć drobnych producentów i han-dlowców do szerzenia wiedzy o podstawo-wych typach kulinarnych, walorach zdrowot-nych ziemniaka oraz operowania nazwami odmian – prognozy marketingowe są drama-tyczne. Na szczęście jest coraz więcej świa-domych producentów, przedstawicieli ho-dowli oraz środowiska naukowego, którzy dzielnie edukują konsumentów, zarażają
miłością do polskiego ziemniaka i szkolą rolników oraz handlowców, by sprzedawali ziemniaki z należytym im szacunkiem. Klu-czowa byłaby konsolidacja wszystkich tych działań oparta na kompletnej globalnej stra-tegii marketingowej.
Zbliżone wnioski i uwagi zawiera obszer-ny raport badawczy Stowarzyszenia Polski Ziemniak przygotowany we współpracy z firmą Martin & Jacob „Rynek ziemniaków i przetworów ziemniaczanych w Polsce”, któ-rego treść zaprezentował analityk dr Paweł Trojanowski. We wnioskach pojawiły się od-powiedzi na pytanie, jak ziemniaki postrzega dzisiejszy konsument, dlaczego od nich ucie-ka, i podpowiedzi, co należałoby zrobić, aby do ziemniaka polskiego niezwłocznie powró-cił.
Znakomitą ilustrację do powyższego ra-portu stanowiła prezentacja multimedialna „Ziemniak jako marka – odświeżenie wize-runku” autorstwa kreatywnego duetu Tandem Bułka z Masłem, specjalizującego się w projektach dedykowanych branży ga-stronomicznej – od identyfikacji graficznych po projekty wnętrz. Było to wszechstronne i kompleksowe spojrzenie na ziemniak jako samoistny produkt konsumpcyjny – marka i nowatorski koncept na poprawę nadszarp-niętego w ostatnich latach wizerunku ziem-niaka.
Podsumowując II Forum Ziemniaczane, należy uznać, że tak udanej inicjatywy jed-noczącej branżę ziemniaczaną brakowało w kalendarzu ogólnopolskich konferencji. To znakomita platforma do dyskusji nad kierun-kami rozwoju rynku ziemniaka w Polsce oraz problemami ziemniaczanej braci. Dodatko-wym atutem jest też termin konferencji. Li-stopad to idealny czas na gorące podsumo-wanie zakończonego sezonu oraz gruntow-ne planowanie kolejgruntow-nego.
W oczekiwaniu na III Forum Ziemniacza-ne pamiętajmy, że tylko razem możemy zmienić rynek ziemniaka i tylko zjednoczona, szeroko rozumiana ziemniaczana branża może walczyć o byt polskiego ziemniaka.
