Stefan Moysa
"Leben aus dem Tod. Betrachtungen
zum Ostermysterium", Hans Urs von
Balthasar, Freiburg-Basel-Wien 1984
: [recenzja]
Collectanea Theologica 56/2, 189-190
cz ło w ie k o w i M a t k a N a jś w ię ts z a . P rz e z s w o je f i a t p r z e r z u c iła O n a te ż m o s t k u B o g u . J e j w i a r a w ię c u m o ż liw iła w p e w n y m s e n s ie w ia r ę c h rz e ś c ija ń s k ą . S ta ł a s ię O n a n a jp ię k n ie j s z y m p o s ła n ie m B o ż y m do ś w ia ta .
M im o ż e r o z w a ż a n ia a u t o r a w y d a ją s ię c z a s e m s k o m p lik o w a n e i w ie lo k r o t n ie z a z ę b ia ją się o sie b ie , ic h d o k ła d n e p rz e m y ś le n ie , a z w ła sz c z a p r z e - m o d le n ie p o m o g ą n a p e w n o w ie lu lu d z io m o d n a le ź ć s w o ją w ła s n ą d ro g ę i s w ó j w ła s n y m o s t, k t ó r y b ę d z ie p rz e d e w s z y s tk im z b u d o w a n y p rz e z ła s k ę B ożą, a le te ż n ie b e z w s p ó łp r a c y cz ło w ie k a . k s . S t e f a n M o y s a S J , W a r s z a w a R u d o lf S C H N A C K E N B U R G , A lle s k a n n w e r g la u b t. B e r g p r e d ig t u n d V a te r u n s e r i n d e r A b s ic h t J e s u , F r e ib u r g - B a s e l- W ie n 1984, V e r la g H e r d e r , s. 144.
C z ę ste są d z is ia j p o s z u k iw a n ia d o ty c z ą c e w ła ś c iw e j s p e c y f ik i i w ła ś c i w e g o d u c h a E w a n g e lii. Z a ró w n o m o d litw a O jcze n a s z , j a k i k a z a n ie n a gó r z e n a jle p ie j te c h a r a k t e r y s t y c z n e c e c h y u k a z u ją i d la te g o a u t o r łą c z y w j e d n o k o n f e r e n c je w c z e ś n ie j w y g ło sz o n e n a te te m a ty . P r a g n i e p r z y ty m n a d a ć im w y r a ź n ie js z y w y m ia r d u c h o w y i d la te g o ja k o m y ś l p r z e w o d n ią o b ie r a s ło w a E w a n g e lii: „ W sz y s tk o je s t m o ż liw e d la te g o , k to w ie r z y ” (M k 9,23). S ło w a t e u k a z u ją n ie w z ru s z o n ą u fn o ś ć w d o b ro ć B ożą, k tó r e j J e z u s w y m a g a o d s w o ic h u c z n ió w .
P o w s tę p n y m r o z w a ż a n iu d o ty c z ą c y m p o w y ż sz y c h słó w a u to r p rz e c h o d z i d o a n a liz y k a z a n i a n a g ó rze. C zy n a le ż y je ro z u m ie ć z a w sz e i w k a ż d y c h o k o lic z n o śc ia c h d o sło w n ie ? C zy m o ż n a z n ie g o o d c z y ta ć p e w n e w s k a z ó w k i d z ia ła n ia p o lity c z n e g o ? A b y o d p o w ie d z ie ć n a t e p y ta n i a , a u t o r s t a r a s ię p rz e d e w s z y s tk im o d c z y ta ć z k o n te k s tu c a łe j E w a n g e lii w ła ś c iw e z a m ia ry J e z u s a . W k a z a n iu n a g ó rz e w id z i p rz e d e w s z y s tk im o b ie tn ic ę z b a w ie n ia d la ty c h , k tó r z y c ie r p ią n a s k u t e k u b ó s tw a , g ło d u , p rz e ś la d o w a n ia . N ie z a w ie r a w ię c o n o w s o b ie b e z p o ś r e d n io p r o g r a m u le p s z e g o u rz ą d z e n ia ś w ia ta . D o te g o tr z e b a je p rz e m y ś le ć w ś w ie tle a k tu a ln e j s y t u a c ji te g o ż ś w ia ta , k tó r y j e s t n a z n a c z o n y s iła m i zła . N a to m ia s t k a z a n ie n a g ó rz e je s t zaw sz e w e z w a n ie m d o k s z ta łto w a n ia sw o je g o ż y c ia c h rz e ś c ija ń s k ie g o w r a m a c h te j s y tu a c ji.
T e r tu l ia n n a z w a ł m o d litw ę O jc ze n a s z s k r ó te m c a łe j E w a n g e lii. A u to r p r a g n i e le p ie j w y k a z a ć je j s e n s i z n a c z e n ie p rz e z p o r ó w n a n ie w e r s ji M a - te u s z o w e j (M t 6,9— 13) z Ł u k a s z o w ą (Ł k 11,2—4), k t ó r ą u w a ż a z a b a r d z ie j p ie r w o tn ą . N a ty m tle d a d z ą s ię o d c z y ta ć w p ie r w z a sa d n ic z e p ro ś b y o d n o sz ą c e się d o B o g a. M o d litw a P a ń s k a j e s t te o c e n try c z n a . W j e j c e n tr u m sto i b ła g a n ie o to , b y b y ło ś w ię c o n e im ię B o że i b y k r ó le s tw o B o że p rz y sz ło . A le J e z u s je d n o c z e ś n ie o tw ie r a s w o je s e r c e c z ło w ie k o w i i k a ż e p ro s ić o to w s z y s tk o , co s ię o d n o si b e z p o ś r e d n io do je g o d o b ra . P r o ś b a o c h le b po w s z e d n i u k a z u je , że J e z u s n ie z a p o m in a o d o c z e sn y c h tr o s k a c h c z ło w ie k a . W in ie n o n je d n a k p r o s ić te ż o p rz e b a c z e n ie g rz e c h ó w i w y tr w a n ie w p r ó b ie , ja k ą je s t ż y c ie d o c z e sn e . T a n ie d u ż a k s i ą ż k a łą c z y w so b ie k o m p e te n c ję n a u k o w ą a u t o r a z jeg o w y w a ż o n y m s ą d e m d o ty c z ą c y m t r u d n y c h n ie r a z i s p o r n y c h s p r a w z a ró w n o e g z e g e ty c z n y c h j a k i p r a k ty c z n y c h . M oże te ż s ta n o w ić s o lid n ą p o d s ta w ę d la o so b iste g o ż y c ia d u c h o w e g o . k s . S t e f a n M o y s a S J , W a r s z a w a H a n s U r s v o n B A L T H A S A R , L e b e n a u s d e m T o d . B e tr a c h tu n g e n z u m O s te r - m y s te r iu m , F r e ib u r g - B a s e l- W ie n 1984, V e rla g H e r d e r , s. 60. C z ło w ie k ż y je w s t a łe j sp rz e c z n o śc i. P r a g n ie p rz e z s w o je is tn ie n ie s tw o r z y ć coś tr w a łe g o , w ie c z n e g o , a p rz y c h o d z i ś m ie rć , k t ó r a f r a g m e n t y se n s u , ja k i e z b ie r a o n p rz e z c a łe ż y c ie , ro z w ie w a n a c z te r y w ia tr y . A u to r w k r ó t R E C E N Z J E 2 3 9
R E C E N Z J E
k ie j m e d y ta c ji p r a g n ie n a k r e ś lić n a jp i e r w n a tu r a ln e , a p o te m c h rz e ś c ija ń s k ie w y jś c ie z t e j s y tu a c ji.
N ie m o ż n a s tw o rz y ć n icze g o tr w a łe g o b e z o d d a n ia s ię ja k ie m u ś d z ie łu czy s p r a w ie . T y lk o p rz e z ta k i e o d d a n ie c z ło w ie k d o c h o d z i do p e w n e j lu d z k ie j d o sk o n a ło śc i. T o zaś o z n a c z a p o w o ln ą ś m ie rć so b ie . T a k i c z ło w ie k p rz e z c a łe ży cie u c z y się u m ie ra ć .
T a k d z ia ła ł C h ry s tu s . K lu c z o w y m p o ję c ie m w J e g o ż y c iu b y ło p o s ła n ie p rz e z O jca. T o p o s ła n ie b y ło u m ie ra n ie m , g d y ż b y ło w y k o n y w a n ie m w o li O jc a , u s iło w a n ie m , b y p o g o d z ić ś w ia t z B o g iem , u s iło w a n ie m u w ie ń c z o n y m n ie p o w o d z e n ie m , a le k rz y ż e m . P o w o ln a ś m ie rć C h r y s tu s a w c ią g u całeg o J e g o ż y c ia z o s ta ła z a k o ń c z o n a k r w a w ą ś m ie rc ią n a k rz y ż u .
Z ta k i e j ś m ie rc i z ro d z iło się ży cie. Bóg w s k rz e s ił C h r y s tu s a z m a r tw y c h d z ię k i s w o je j m o cy . Z m a r tw y c h w s ta łe c z ło w ie c z e ń stw o u k a z a ło się w ó w c z a s w c a łe j s w o je j d o s k o n a ło śc i, ja k św ia d c z ą o ty m s p o tk a n ia z u c z n ia m i, k tó r e są b a r d z ie j lu d z k ie n iż k ie d y k o lw ie k . K o śció ł z o s ta je p o s ła n y w ś w ia t w r a z z C h ry s tu s e m . J e s t to m is ja n a ś m ie rć . B a rd z ie j n iż w w ie lu p o p rz e d n ic h w ie k a c h K o śc ió ł d z is ia j n a s k u te k te j m is ji d o ś w ia d c z a p rz e ś la d o w a ń . W sz y s tk o je d n a k z m ie rz a k u ta je m n ic y o b c o w a n ia ś w ię ty c h . K o śc ió ł z C h ry s tu s e m u m ie r a a b y z a B a r a n k ie m p o s tę p o w a ć w c h w a le . T e o lo g ic z n a m e d y ta c ja B a lth a s a r a w c h o d z i w s a m r d z e ń ż y c ia c h rz e ś c i ja ń s k ie g o i d la n ie je d n e g o b ę d z ie p o m o c ą , b y p rz e ż y ć is to tę ś w ią t Z m a r tw y c h w s ta n ia P a ń s k ie g o . k s . S te f a n M o y s a S J , W a r s z a w a H e r b e r t V O R G R IM L E R , J e s u s — G o tte s und, d e s M e n s c h e n S o h n , F r e i b u r g - -B a s e l-W ie n 1984, V e rla g H e r d e r , s. 159 (H e r d e r b ü c h e r e i, t. 1107). W y d a w n ic tw o H e r d e r a p u b li k u je s e r ię n ie w ie lk ic h k s ią ż e c z e k , k tó r e m a ją w y ja ś n ić z a s a d n ic z e m o m e n ty w ia r y c h rz e ś c ija ń s k ie j. C a ła s e r ia o d p o w ia d a n a p y ta n ie , o co w w ie r z e ch o d zi. W teg o ro d z a ju s e r ii n ie m ogło o c z y w i ście z a b r a k n ą ć k s ią ż k i o J e z u s ie C h ry s tu s ie .
K im b y ł J e z u s ? P r z e d e w s z y s tk im p ra w d z iw y m c z ło w ie k ie m . N a jb a rd z ie j f a s c y n u je w J e g o p o s ta c i p rz e d e w s z y s tk im J e g o c z ło w ie c z e ń stw o . J e z u s je s t p ra w d o m ó w n y , m ó w i z p rz e k o n a n ia , d ą ż y k o n s e k w e n tn ie do c e lu ; ch o cia ż d o ś w ia d c z a u c z u ć i e m o c ji, n ie k ie r u je się n im i w sw o im d z ia ła n iu . J e z u s n ie j e s t n a d c z ło w ie k ie m , p o s ia d a s w o je s ła b o śc i i g ra n ic e . B y ł u w a r u n k o w a n y s w o im p o c h o d z e n ie m ze ś r e d n ie j k la s y sp o łe c z n o śc i iz r a e ls k ie j, w n ie j o tr z y m a ł w y c h o w a n ie , k tó r e G o n a z n a c z y ło . J e g o ję z y k i sp o só b w y r a ż a n ia się n ie b y ł n a jp ię k n ie js z y ; J e g o p o s ła n ie n ie b y ło sz c z y te m o sią g n ię ć i n t e le k t u a ln y c h lu d z k o ś c i; n ie p rz y n ió s ł ze s o b ą p r o g r a m u r e f o r m y sp o łe c z n e j; o ta c z a ją c a G o p r z y r o d a n ie w z b u d z a ła J e g o sz c zeg ó ln eg o z a c h w y tu i z a in te r e s o w a n ia .
J e z u s p rz y n ió s ł p o s ła n ie o n a d c h o d z ą c y m k r ó le s tw ie B o ży m . T o p o sła n ie p o jm u je p rz e d e w s z y s tk im ja k o u d a n e ży cie lu d z k ie i m o ż liw o ść u rz e c z y w is tn ie n ia p ra w d z iw e j s p ra w ie d liw o ś c i. J e g o c z y n y , w sz czeg ó ln o ści u z d r o w ie n ia , m ia ły to k ró le s tw o u r z e c z y w is tn ić i m ó w ić o ty m , ja k i je s t B óg. W y m a g a n ia J e z u s a b y ły r a d y k a l n e i w n ie je d n y m p u n k c ie p r z e k r a c z a ły to, co b y ło w y m a g a n e od w y z n a w c ó w S ta r e g o P rz y m ie rz a .
J e z u s n ie b y ł z w y c z a jn y m c z ło w ie k ie m . W y p o w ie d z i N ow ego T e s ta m e n tu w id z ą w N im M e s ja s z a z a p o w ie d z ia n e g o p rz e z p r o r o k ó w i „ S y n a C z ło w ie czeg o ” z p r o f e ty c z n e j w iz ji D a n ie la . C h rz e ś c ija n ie p o c h o d z e n ia h e lle n is ty c z n eg o b y li sz c z e g ó ln ie u c z u le n i n a ta k ie J e g o ty tu ły , j a k S ło w o B oże, M ą d ro ś ć B o ża — r ó w n a B o g u . N ie b y ł O n w ię c ty lk o s tw o r z e n ie m , a le B ogiem . J e s t to sz c z y to w a w y p o w ie d ź N o w eg o T e s ta m e n tu o J e z u s ie . D o n ie j n a w ią żą k o ś c ie ln e w y p o w ie d z i, k tó r e b ę d ą się s t a r a ły o d e p rz e ć p o w s ta ją c e c h r y
