ot,. rw d all op - de-1943. NlliGSllrl>IUCEH 1
/c "....
t·I .... \,,)/" .' <, - --(;) ~.C4-:ll>.).,. '....
~p.
I~'i\~-?;
a (. ,t ",....
-
.• ..,. De landw1J1ni s riten vond in d zo r van 1.943V I\. pI ts op en zandbank v d Vl kte v
g nspla t Ti ten, Vi tj splaat g no •
.en 1'l1nk puindam g 1. op h t stloll jlt ged t t rwii in d luwt, ong v er 30 ha. tapart werd b poot. H t ie d bedoeling op deze pla t in
ni uw d t 1 n, doch .•e st na ga ot e
Q n"tructle zich b J de wintl:lrator n go houdt en ot • ni uwe toestand zich OIO t ' 8S n.
Tot nog to hou t e con truc:tlie puin 0 zan la t t e n geri rij td kking na J tb nen) zich oed, ook bij d n h vi netorm van 1 3 k e.rle1 c
• stroom rond de kopp van den ni u en dam zijn z ak.
or d Jf.V. 1 n t n ( i r ct ur I.L. Overwate.r) we.rd • n dr s arin de vre 8 tot UJ.tdruC<i.Dg k
dat de nieu e dUl sc eliJk voor Tien 111 t zou zijn. In •
mijn "nota bet 1'1' • den invlo d van lapdw1nn1ngswerken op d stroome.. in het VUile Gat en Har vliet" ~7,1943) w deze vr es als onnoodig aangeduid.
De ~var1ng opg in 1942 en in den J.nt van 1 2)
3 aaD8aande het planten van artina, biez n en dr1ekant werd benut. Hoewel d winter zacht s ha toch le b1.~
zenstekken Ve 1 1 n. l ' baar war de stekJ.s te kle gepoot. ( 1e v rslag van aast. Van h,
roe
1943). D. spartinable k v rrew g de ge liJkate plant, hoe el de bies de 1elwnt sneller .en groot opp rv vul en t zij zulke 1 ond rgrond cha uiUoo ra maken. In h.t alge:lIl8l~
h b n
VI1J
in 1942 te goedkoop willen w riten, d. • z. poging tot d goedkoopst latldwi.nnin " 01 81" te komenwiJ at a&n den 1 g kant g bJ.ev n. In 1 §~r ha.
geld b st• • •
r arden in 1943 proeven geno ,n DI t z.g. rikk ot rijssch rm • Zij vo oen daar w ar ddrsstroom niet te
kr chtig 18 zijn bep 1d ong schikt 0 e n dwar8stroolll,
zel1's de kl Ulste, r n. BiJ z lte onbeduidends stroo-men door ds rik on ro n e riJsbossen; er ontstaan dan
gaten welk Juist d dw rS8t.roolll b v0r4 r n.
---;
-ha reien zend 3 sUes cburing-toe: wor-d. pla 1. bij BriUe.
I' s1jD. lil (J 1944)0.1-g. ga n spo Ld, doch d. hoo e v de plaat is t
ong ve r ~ • n plan sta er zeer oe
b.schut; acht riklt D. la ev Dals het
lke v l o .eD
sr
Ddi 0 i v r bcht.D v rlanding d kr bv ken bo .0. •. 0 rdijkbrug wordt Ja
1.1Jk.
ijgehouden. De aanz ing psc i dt 1.n • fl1.nk t " doch ander. w verwacht hadd .0..ze _1. zijn d 1& rz J na en v .loop van e 0.
tal. Jar sal e 0 ov I' wo eD chrev.
'l'en behoe aD de landwinni I' 4
e
18.
ve lbelov Dd pl t opg , o.a. het Hoboven or~. kan hier g kkel jonge wor,den ellODD. " ech kOlllt bij III 1. oeverkvi
1.n aanraking. (1,l1twawr Hoog z ach. polder,
hll'lNUl). Vroe of 1 t ao k 0 v r esti 8
den a eened • Ook in de Bo k,-Br1 ache Uaas heeft m .0. aoortg lijk. kw aties.
en oote bel ring VOl' de 001'10 toestand. De
voor ur nde ,b schi Ung ui1. lucht h t v rt.o " • .0. W en 0 de llegatplat ~ l.1jk. uwe
erk aldaar voor 1944 kan lllIUl n1 1.
aanbeste-den. De be.nsin DOod het best er van cS 0. plan
gro.i en het bezo k VaD e szins gel gen oor .0. 1-haaat 0 og.liJk. oev ra van tiv rvlakk•• kond 0. lachte
t 8 op lev nag.va word b tred Il. In el.and kan Mil in het geh. 1 .0.1 1. .eer terecht.
at het ond rzo treft VI rd door dan Ing
o.i-.
eur oogle ver Fort\qZl een studie b gonn b tr e 1.11. atuur 0 r bet elander M. De nota k t binn 0.
ee-n eD. g reed.
De h r V; ..erde schr.er een belangwekkende .0.0
o-ver de bek1.ai tae:he en ester oldaehe 81'0 n. Deze ga 1. hiern v • id ld br ebt.'én .eer gering al1bb meeting 0 tr eb 1908, Jaarlijks ongeveer 10 ~
. .er op tot he en.
naar brochur s van t.er Ten. r 1tuns kollo1dtl1" 'aBeen. Bat door :ldl part.lcul.1 genomen pat nt. houdt
in het v rwijder van het. !toUo vae ho d water
door bevries n. In ,w r a . n hal v
ge18-d v 1. 8 ;I.!t verkocht :&ou eet r gHringae un een
.llkb
t
word opgericht., wa biJ de .11k volgen. zijn 81at8 ge oogd zou ord n.Typ:V/ a. De Hoof 1ngenl t
~~
Voltoo e not,a'a behoor bi 1t expo_ $.
Ver
Las
en 1943 (opa. olendiJlVV ra1as plantkundige ond rzoeldnaen 1.943 (aa.. Van Jlóerae)
~e'~~--#: ~: :,,~o
...?:..a~~ e.~
.- .. :"
~;t;
U._c:c
'Za u~ • • =C~ _é...
,,0/"
<
~)[
r
943.
~.~
A
Alvor ns ovar te &8411 tot het geven v en overzichtder landaanw1nningawerken,zullen aerat de reault t n van
het jaar 1942 onder de lou e worden enomen.
Beplantingen lanpja den Zuideliiken oever van het Hollandsch
Diep t. 1000 lil beneden d Roode Vae.r6 (Zi expod
landaan-w1nAings werken in 1942 Nota I onder I sub a en bijlage 1) Van de op deze plaats geplante rietzoden ia practisch nieta
ov rgeblev n. ele rietpollen liep n dit Jaar no wel uit,
ar de gevormde stengels waren zeer sc aal en bereikten
sleehts e n hoogt van t. 30 c •
Ook van de in begin ugustus 1942 geplante biez _ t leken
ia h r niets terecht ekomen.
De oorz ak van deze mislukking oat waarschijnlijk g
zocht worden,voor w t de rietpollen betr t,in de te lage
lig lng van de pl t (t. 50 cm - N.A.P.) n voor wat de bi
zensteleken ang.at eveneens in de te ge ligging van de
pla t en bovendien in het te 1 ti in h t Jaar pl ten v
de atekkeI1-.
B p antingen 1 O6a den Zuidelij~ n oev r v het Hollandsch
Diep t. 300 b neden de oode V art(Zie xpoa6
landaanwin-nin awerken in 1942 .ota I onder I s b n bi,ilage 1).
De in de er.te helft van Juni geplante biezenpollen,welke
vorig J ar al go d groeiden z~ dit Jaar zoodanig uitgebreid
dat zij de dichtheid van een bi zengora benaneren.a t
reaul-ta t kan za r oed genoe d wor~01n.;mueer wann er men in
aanmerking neemt , dat de biezen;g plant zijn op een at rk
angevallen oever.Ook zijn in de erate helft van dUgu tua
op deze plaat no biez natekk n geplant. doch zo081s te
ver-wacht n a,konden deze zich op zeo'n at rk aangevallen
oe-ver niet handhaven en z' alle verdwenen.
Bep antingen langs den zuid lijken oever van h t H~ll dsch
-'
Diep boven oerdijlc tusschen de kribben 5.6,en 7 en ben d n
krib 7.(Zie ex.vos ndaanw1nni~swerken in 1942 Nota I
onder I sub c en b~lage 2).
De ind ei tuaschen de rlbban 5,6 en7 geplante teuling,
welk dat
U
ar z er goed itg groeid w e,werd eind October'42 gek pt op 25 cm van d n rond verni ling door h t ijs
te voorkomen.Dit af appen heeft de teuling bl:·kbaar geen
goed gedaan,want d scheuten,die vorig ja r wel e n lengta
-2-Toch ziet het er wel naar uit,dat deze teuling zich wel zal handhaven volgend jaar wear krachtig zal uitloopen.
De teuling,gepl t op de pl at beneden krib 7,is
tengevol-ge van de latengevol-ge ligging van de plaat (~ 30 cm - N• • P.)
doodgegaan.Van de rietpollen,die eind ei '42 tuaschen
de kribben
5,6
en 7 gezet zijn,zijn de pollen buiten desin-gel uitgespoeld en verdwenen.De pollen binnen de sinsin-gel
hebben het ov rhet 19emeen d1t jaar 50ed g da&n,en het
gors is hier a erkelijk dichter geworden.De rietpollen
gezet op de plaat beneden krib 7 zijn,ev neena tengevolge
van de lage ligging der plaat,doodgeg •
Beplantingen langs de kribben boven de oerdijkbrUS,nrs.
1,2.3 en 4 (Zie expos landaanwinningswerken in 1942
Nota I onder I sub d).
Tegeb de verwachting in heeft de gedurende ei '42 langs
bovengenoemde kribben geplant teuling z1ch voor + 3<Y.i
kunnen handhaven en is dit jaar weer vrij aardig uitgeloo-pen.Daar de groeiènde teuling een mooie bescherming voor
de daamen i ,~t het m.i. de moeite waard om de niet
uit-geloopen teuling,desnoods op een hooger niveau in het voorjaar van 1944 door nieuwe te vervangen.
ep antin5en op de platen in het Zuid- aartensgat.
(Zie exposê landaanwinn sw rk n in 1942 Not I onder I
sub e en bljlage 3).
V n de beplantingen op de pláten 1,2 ~n 3 is die 0 vlaat
1 verrew g het beste geslaagd.Op deze plaat kan men ook een oede vergelijking maken tusschen de resultat n van
het planten met pollen en het planten met st.kken.De voor-deelen van het planten met pollen springen hier direct in het oog.De in Jubi en Juli '42 geplante bhz npollen zijn dit jaar krachtig uitgeloopen en de stengels bereikten eeJ
hoogte van ~ 1.50 m.Ook hebben de pollen die op afstanden
van 1.- m geplant waren,zich norm uitgebreid en de
10.-m breede hagen zijn volko10.-men d1chtgegreeid.De b1ezenstekkel zijn op deze plaat d1t jaar eveneens goed opgekomen,doch
de tengels bereikten bij de stekken slechts een hoogte v
1.- a.Een direct in het oog loopend nadeel van de stekken is wel de wijze van uitbreiding.De stekken brèiden zich
n.l. maar in richting uite in het verlengde van de
wortelstok),terwijl de pollen naar a~le richtingen
it-groeien en zoodoende snel het heele terrein bezetten.
de 0 trek van deze plaat geplant zijn,ztn kennelijk te 1 ag
ezet(~ 0.55 m - N• • • ).Hiervan is dan ook nIets terecht
gekomen. Is1ukt is ook het leggen v n enige
kruipriet-planten,terwijl een honderdt I spartinapollen,atkomstig uIt het Hellegat,hier goed bleken te gedijen.
Dat d beplanting op deze plaat zulke goede result t
heeft q>geleverd,z 1 wel voor een goed deel te danken zijn
aan de sliblaag,welke reeds op dez plaat aanwezig was.
In tegenstelling met pI at 1 ia het resultaat van de
beplanting op de platen 2 n 3 niet zoo gunstig te noemen.
Opgemerkt moet hierbij worden , dat de beplanting op deze
ph tetn niet 100 intensie:! gebeurd is als op plaat 1.
Op de pl ten 2 en 3 werd nl. volstaan IllIIt het planten v
biezenstekken in rljen om de 10.- m,terwijl de atstanden in de rij 2.- m bedroegen.De kans van slag n was hie_ dan ook vrij klein en dit jaar zag men slechts hier en daar een biezenst ngel omhoog stek b.
Ocstreeks eind December '42 werden tu schen de
r1js-schermen op plaat 2 no proeven no n et h t planten
van rietpollen en het leggen van rietwortels,met het op-merkelijke resultaat,dat de rietpollen wel uitgeloopen zijn,
doch het leggen van rietwortels onder dezelfde omstandlghe
den een mislukking w •
Daar het beplanten van de proetvelden,a ngelegd op plaat l,pas in December '43 b ëindl d was,kunnen de resul-taten hiervan eerst in het voorjaar van 1944 overzien wor-den.
B plantingen in het Gat van de Beverslulsplaat.(Zle expos
landaanw1nningswerken in 1942 Nota I onder I sub t)
De in be in Augustus '42 geplante biezenstekken zijn hier, ondanks de geringe intensiteit der beplanting,uitstekend
gegroeid,he een gezien de zeer gunatiCe en hooge lig ing
der plaat en de ook hier reeds aanwezige slibIaag,te ver-wachten was.
Landaanw1nningswerken in het Helleg t.
a. Het maken van sli'.dammetj.!.!!. (Zie expos
landaanwinnings-w rIten in 1942 bijlagen 4,5 en 6).
Ten westen van de Hellegatdam zijn in 1942 proeven genomen met het maken van zeer eenvoudige en goedkoope slikdamme-tjes .De bedoeling was het verkrijgen van z.g. "levende dam-metjes" •
-4-geen opgew ssen te z~ tegen den langstrekkenden
vloed-stroom en teg n den golfsl ,die bij stormweer ter pla tse
zeer sterk ia.Gedurende de winter zijn al deze dammetjes
stuk geslagen en verdwenen.Goed voldaan heeft alleen de
construct1e g,doch deze 1s a weer veel d~urder n 1s 00
geen "1 vende Dam".
b. Beplant1ngawerltzaamheden (Zie expos landaanwinningawerk n
in 1942.btl 4).Van d gema te rits blek n de gede lten
beplant met dri kantpol en het minste te voldoen. el zijn
de pollen hier en daar nog u1tgeloop n,doch van een
:rlo-. reer nd gew a kan niet gesproken worden:rlo-.De gedeelten,be-plant met biezenpol en hebben het beter gedaan;vooral op
het w t hooger gelegen • • ged elte v~ de plaat is de
rits v bi zenpollen ~tste end uitgeloop n en heeft r
en breedte verkre en van 0.50 m.
Op het lagp.r gelegen Z.O. edeelte van de plaat ia de
rits van bi zenpollen ook no wel uitgeloopen,doch de
sten-els bereikten hier a echts een hoogte van 30-50 cm. terwijl
van uitbreiding g en sprake was.De gedeelten van de rits,
beplant et pollen van spartinagras,hebben het all n zonder
uitzonderin goed eda •
D reault ten v n b planting met biezenstekken leke~
in het voorjaar bijzonder gun tig ;van de tien willekeurig
opé gr ven stekken,ble n er acht reeda nieuwe scheuten g
-vormd te hebb n. terwijl de andere twee niet te vind n waren.
Fr etisch alle stekken m ten dan 00 stengels, ar
wan-n..er dez 10 tot 15 cm. boven den ond waren,werden ze geel
verdorden en 8tier~en af,waarna weèr een dere ut van
dezelfde stek opkw n hetzelfde zich herhaalde.
Ong veer 1/5 ged elte van de g p ante stekke liep goed
uit en vormde behoor 'ke stengels. terwijl 00 de
wortelstok-ken goed uitgroeiden.
Hon 1 natuurlijk een jaar veel te kort is
defini-ti e conclusiets te kunnen trekken en z kar veel te ort
o vaste richtlljnen voor de materie van d landaanwinning
te kunnen vaststel en,kunnen we aan de d van de tot nu
toe opgedane ervaringen over het algemeen toch wel het vol tende aanne enl
12 Het pi nt n van pollen g eft in verhouding tot de onkoetu
b tere en 8ne~lera r aultaten d n h t planten met stekt n,
22
B ti p~ ten van stekken opJ>laten,wa over eenige atroomg t.verdient een beveling.
,2
Op platen. die tue "k beschut liggen en waarop reeds een sliblaag aanwezi is.kan men et goede result ten stekken planten.42 Riet mo t en niet lager planten dan O.}O m + N.A.P.(voor plaatsen et een gem. • .stand van 75 80 cm - • • • ) Biez n en driekant niet 1 er dan 0.'0 - N.A••
P tin gras niet lager dan 0.40 - N• • •
52 Van alle pI ten bI' spartin gras de sterkste en t aiste te z~ en practisch onder alle omstandigheden te willen groeien.
62
Het maken van dammetjes van zeer lichte constructie i op neenlgszins a gevallen oever niet mogelijk./3
Landaanwinning_erken 1243.De andaanwinningswerken bestonden dit jaar uitl 1 Het aanleg en van beplantingen.
11 Bet mak n van dammen.
I Het aanle en van be lanti en.
!. Op en Clroo en e pUa aan ~*än i-~~hteroevervan de Brie1sche
as
tus chen .1016 en .1017.~ Op droogvallende oevers langs geulen in h t Zuid- artens-' gat.
2. Op droogv llende platen in het Gat van de Beverslu1splaat.
1
Op dr~ogvallende platen ten westen van de Hellegatdam•.!. Beplantinsen op een droogw:allende plaat aan den rechter-oever van de Brielsche • as tus ch n 1016 en 101'1 (Zie bijlage 1)
Op deze plaat werden van 19 pril tot en m t 2 i dri kantatekkan plant.welte gestoken werden uit een ter plaatse aanwezige driekantgors.D' stekken w rden gezet in h gen ter breedte van 10.- m en wel in rij op af tanden van 1.- lde afstand van de stekken in de rijen b droeg 0.50 m.Om de t en te en den vloeds'troo te beschermen werd 1 gs den benedenkant van de plaat en scherm ot
rits gemaakt van Ho1landsch rijshout.Deze rits bleek de op l1bbing van de pI at sterk te bevorderen.hetgeen enke-weken na het g reedko en van de rit. r eds goed merkbaar
b.Beplantingen op drooKVallende oevBra 1 gs geulen in het
uuid- art n g; t.(Jle b~ e
2'
ooterln het Zuid- rtenagat werden van 18 aart til
17 Aprl1 rletpollen gepl t in rijen op atstanden v 1.-.
de atand in de r~ is 0.60 m.Ook werden op een edeelte
der pl t no rletwortel. g legd,t lkens 3 wortels bij el
k a r n 0 atst den van 0.50 m.De rletpollen werden g_
stok n lt een ter 1 atae anwezi e rlet ors,terwijl de
wortels werden gezocht ult een rietgors in het Gat van den
•
V 31 ei t/m 31 .1. tu werden op droogv lend 0
vers langs ge n cht in het ilu1d- rtensgat b1ez
n-pollen eIl~t,afko sti van een ter p tse aanwezig bi
zengor • 'edeelteli.k werden deze pollen gep ent op af
tan-den v 100 x 50 c .Op so ige pl etsen echter was de
bo-dem zoo zacht n onbegaanbaar, dat er op deze mani r n1et
gepl t kon worden.Op deze gedeelten zijn de biezenpollen
b' H. • over boor
,Z
t n h bb n zlchzeU 1n de dibl. gosten inwerken.Dez wsr~ze heeft goed voldaan.
c.Beplantingen op drooS! llende pl ten in het Gat van de
Bever ulsplaat.(ilie b lage 2)
d z pl ten w rden van 4 tlm 30 art r tpollen
an rietwortels geyl t in hagen ter breftdte van 5 n 10 m.
De 1 ngte der hagen be roeg
Z
150 m.Drie h g n werden b-plant ~et rletpoll n op afstanden van 100 x 60 cm en twee
En werd beplant met rietwortela,telken. dr1e bij
el-k ar eveneens op af tanden van 100 x 60 CII.
Langs een van deze ha en werden greppel g graven om
d afw tering v n het terr in te b vorderen.Doch deze gre
pels b eken niet houdbaar en w en na een week we r volko-m n dichtgeslibd.
d.Beplantine;en 0 droogv 1 nd de
Hel eg td .(lie b~l ge 3)
Van 15 art t/m 5 ustu. w rden op de Vent;jager
-pl t van het p~atengebled ten w sten van de Helleg tdam
biezen-,drl unt- en spartin pollen smede biezenstekken
uit ezet.De pl t n werden gezet in vakken ter grootte v
1 h.D 0 tre v elle vak werd vol ez t et een a
eenge-sloten rite van sp tinapol en.De v ken zelf werd n
onderlinge ~stand n v 2.- m.Zoo werd telkens een strook 'Yan 100 m breedte b plant. Tulllohen twee atrooken werd een rui t gehouden van 2 lil • •elke .erd b nut voor het en van en hoofdgreppel 0 de atw t rin van het t rrein te
bevorÓfren.1'w van deze hoofdgreppels werden IS graven. terwijl in de vakken 1
ti.
4 dw a eppels erd n g gr ven op afstanden van 6.- lIl.Het materiaal voor deze beplant1.ng erd gataken uit de gorz n direct aote~ den Hellegatdam, eladen op e n 60 tona zo derbak.naar de te beplantenpla t v rvoerd aldaar b" • • over boord gezet. L • •
wer en daarn de pol en gep ant.De _eeat .estel~~ elegen stroo werd beplant met biez n te n.te kens 3 5 t kke b"l lk gezet op afstand n '\III.Il 2.- a.D ze ateltken ••rden
e t6ken uit het biezengors aan den linkeroever van het Oost-Hel e t.
Op de pl t achter den Relle atdalll werden aan we
ers-z~den van den nieuwen d (zie bijl e 4) blezenstekken
ge-pl t,telkens 3 5 stuk bij elkaar op st den van 2.-De olltr van het te beplanten alt werd b z t met een
aan=
eenges oten rits van biezenstekken.Van l f October tot half Nov ber .erdan op d ze pl t ook no sp tin 01J. n eplant op ~8tand n van
1.-•
lil.00' werd vroe in het voorja een proef' g ollen met het
lant n v teulin (Duit che dot en wil ). Vooral de Duit-sche dot liep aanv go d uit.doch na den storm n h t hoo t_r op
7
~pril is r van deze b planting nietsov r ebl ven. en isl ing wa 00 het overbrengen van
een lOQ-tal rletpollen uit Gronihg n. U.Hat en van d n • .
Op h t P ten bied ten westen van d n Hellegatdam werden tw d an g lil t en 1 én op d meest westelijil
gelegen p1ati.t n n o de })la t dir ct achter den 811e-tdam( Z1 d b~lag n 3 en 4).Op de lIleeat .eatelijk ele-gen pla t var! arde de aanlegho te van 20 c + N• • • to1
50
c - • • .De dammen vedere en de vOJ.gende ~llIetingenlKruinahoo te 1.00 11 + • •P.
Kru.insbr edt .00 11
1 gbreedte ~.OÛ 111
ngt van den dam op de me st westelijk gelegen
1 t 1000 m
Zoo s 0 . 1 • 3 sta t aan e even,werd n 10 recht aI de ~ ngterlchtin van d n d ? rijssohermen van aaneengeslo-t n bossen Holl dsch r~shout ge a •
Het gen v deze d m heeft tot 'doel d goltsl 3 te
k oren en zoodoende de aanplantingen daartegen te beschEl1'1lleIl Tevens zul en daar de in het w ter &IlW zlge l1bde ltj 3 ge el'; .er b zink n.
Ten evolge v darsluiting van een 1 ine ebgeul op de pl t achter den Hellegatdam beef er Ban de
H. •
zijde van den nieuwen dwarsdam bij,1,• • a groote plas water ta Tevens ontstonden er ten evo ge van b ' vloed overstortend water op de pl t vele ng wen chte aultjes. hieraan een eind t BI n,werd lau s de Z••zijde van den dam ee~ geulg gr ven.Doch d Ze g 111 blee ni t houdbaar en was na een p ar d en we rc..ichtgezand.
To n werd ~ 450 m naar ben den en door de n tuur zelf gevormde g ul verl gd e v rd1ept.Deze gulbleef b st
n is nu al e.m aardi e kr.:t ord n,dia b' b het water nageno gehee ~vo r t en bij v oed de kom bljn eheel vult,voordat het 0 0 ende wa er over den rand heenstort.
In totaal i er d i t ' be Et.lltl gs den rechtaropv r van de Brielsche gs eulen in het Zuid- ten at
In het Gat van de verslu1apl t
Op pl ten ten ~e8tan van den He leg td
!l8 lha
8 h
0.5-30
Verder le r em aktl
1466 ml eeng s 0 en rits van
ol~and
oh rijshout.8200 111 grepl'els 1400 111 d •
39.5ha
Voor het aule t.en der beplsntin en en h tgr ven der 'greppels, waren noodig 2 0 werlcw en.
De kosten waren:
voor h t. aanl d r b pla: t
v n der epp la
voor he~ maken van de d
en h t a-Tot.aaJ. t. 13513.79 t. 'iVl.7 .62 t. 83 :U.4l
.
.IOPmerki!1flj n bij h t grafisch ov rzlcht(zie bijlage 5) •
Uit flg.~ bl~kt.'dat in 1943 minder op ervlakte beplant is
dan in 1942.D1t oat omdat d" beplanting in 1943 int 81 veropgezet 1. dan in 1942. .a ••• p r .2 18 in 1943 meer materiaal zet dan in 1942 look 1s in 1943 eer aandacht aan het eppelen besteed.Voorts was het ~tal
arbeidewe-en in 1943 minder (fig.2),tarbeidewe-en eerste omdat het zeer oe1-lijk was om aan beiders te koaen en ten tweede omdat in het aantal arbeidswe en van 1942 het en Vtm de eeng alot n rits n v Hollandsch rijshout is inbegrepen. terwijl dit in het ant 1 arbeidRweken in 1943 niet i op enomen, omdat het en van de ritsen behoorde tot de v rp11chtin-g van d n aonne er. ig 3 geeft een stf ing van de onkos. t n voor de aanplanitingen te zien,omdat:
10 het weekloon van de arbeiders in 1943 haoger was
2° de onkostenrekening voor huur van materi el aanmerke1 I m er WIlS dan in 1942.
Fig. 4 toont de totale onkosten van de 1 daanwinningswer-ken in 1942 en 1943.Dus voor wat dit la t8t j ar betreft de onkosten van het aken der d8Jlllllen plws de onkosten van de a plantingen.
13C
e
na opmerkinGn.
H t en van d dar..iuen met de ritsen w rd ui'tbaa'te d
!lI1n de tir v/h J. .Dekkera te fa:;> drech't. et het toezichi
op de uitv erin bi l'van waa belast dopzichter .van~.
Het g en v de b'" lantingen en het graven der reppell werd in e1 en b heer itgevo rd on er 1 1ding van o'pz1chter
L, 01endi,lk.
Veralas; 1943 OIIltrent de plantkWl ise onderzoekingen.
~~----~
In dit jaar werden deze onderzoekingen eterk geremd door deoorlogoomatandigheden, daar o.a. vele terreinen ze.r ma llljk bereikbaar werden. De proef'Telden bij Tonkreek werden gebeel
ontoegankelijk, Boodat de daar voorgenomen zaaiproeven op
~it bet Holl d.chDiep gebaggerde klei uitgeoteld moeaten
worden. Ook de vergelijkende sociologische opnamen moeat n groot ndeels worden opgeschort.
Gelukkig kon het proefplanten op het
proet-v ld proet-van het Zuid Kaartenegat proet-voortgang proet-vinden, zoodat e n oyclu.a van een jaar voltooid werd. Zooals vroeger werd ge-meld, werden hier ronde bi zen, zeebielOen en riet op
regel-matige rat d u.itgezet. Ofsohoon voor definitieve
oon-•
olu.siea het volgend jaar moet worden afgewaoht, lOiJn toch reeds enige gevolgtrekkingen toel atbaar.
Ronde bi!! (ScirpQl Taberu&!p9ntaalt
De meeate rijen hadden lOich zeer goed ont-wikkeld. Daar vele planten grootere uitloopers hadden gevormd
d in Boo'n korten tijd kon worden ver ht, wao het aOllltijds
moe1liJk uitte maken tot welle rij een bepaalde pl t
behoorde. Over het a1g e n waren 52% - 93% der plant n
goed aangeslagen, alechts de rij .elke in de maand Kaart was
uitgepoot, is belangrijk ten achter gebleven (26~ aangeslagen).
ne buitengewoon hevige storm van 7 April is hiervoor Terant-woordelijk, daar de op dat tijdaUp nog niet vastgeheohte planten werden ontworteld.
anten on tkkelden slch
• 1 1 de tot 10 iJl A ril 1ta.pootte leun n01'!llolw
t'ruotitl . .rd • aet weeld.rlget aren de ln d. wlntem. .nden
ul tg zette plan~ Ih Deze •liltaten lat de TolgeDll.
Toor-100plge conclulle toe'
1) aet 11ltpot n blezen &l. wortel. tok 18 zeer 10
gel1Jk gebleken,
2) ae wlJze TaU pl 10 kan het gehnle Jaar blJ open
4e
weer word 111 taeToerd, al zijn r_ul tate ln e
-·-e z el'llaanden (lS JUli - 1 ept bu) niet 100
g USI
~) de 1 den winter Il1tgepoott
&l iJzon er goe •
De re Ultaten siJn op dit proetTe1cl nlet
soo nat1g ale op het soo Jul.t geno e, hetseen eel.
ee geTOlg 18 Tan e.cha41ging, clee1a ellloht toe te
aOhrlJven Tal aan 4e Toork In' Tan due plat Toor e n meer
hali n .Uleu, ko t deze plant hier nog apont Toor.
De beschadlg1ng TUl alle planten . . Teroorzaakt door TOgela.
Dlt naJ bek het Teld wel afg...ld, alle .tengel. ren
eenlge cl ometer. bOTe den grond &t'sebeten. Het groote
TOcelb..tand ~ wel me eten orden toege.ohreven aan
het Jachtverbod. (Kerkwaardlg wa. CSe lUl.gtIt der Togele TOor
Tlh tigelI. Vl sen eeftige machine. la. . ove;r de Bi ebosch,
clan TerhIeven sleh honderden ganzen, rel,en, eenden,
aal-ach lTerB, enz. in de luoht, het een een ze..r bijzonder
IC ouwepel wal).
o
al~e
proetTeLd Tan TogelatrlJdene beaohadiging op het veld zeeblezen het
•
3
-Daar de ~eb.ten stengels balt Tergaan tussohen de besohadigde planten lagen, was het moeilijk d, levende planten te onderkennen en te tellen. Vermoedelijk leVeJl
nog ~~ - 20~ der planten, terwijl de in Kaart uitgezette rij TriJwel geheel verdwenen eOhiJnt. (April .tl?rml)
Ook op dit proe:tTeld Tiel het op, dat de in den winter ui tgelegde etekken sloh toraoher hadden ontw1k1celd, dan,
,
,
welke in den Bomer waren gepoot.
~et (Phagmites oOJlllJluniel
Ui t de genellen proeven bleek, dat het uit leggen Tan wortelstokken met ten minste 3 knoopen niet voldoende ie om riet tot ontwikkeling te brengen. 8lechte weinig wortelstokken waren uitgeloopen. Ook de in h t ToorJ
extra aangezette rij met wortelstokken TaD ~O e/m lengte, waarvan 3 stuks per plantgat , gaTen een mager rasul taat. De proet met uitgeZette pollen, waarTan het riet niet,
gesneden is laat zich goed aanzien. ~en d.tin~tiet oordeel omtrent het resultaat met de Ter8ohl11ende wortelstokken kan eohter eerst dit voorjaar worden gevormd.
Betreffende het proe:tTeld kan nog orden op-gemerkt, dat het veldje Rietg~. ( alaris arundinaoea>, gepoot in 1942, sterk .ohteruit i8 gegaan. De pollen hebben zlch sl.echt aan den bodem geheoht, terwijl de lange slappe,
e~engele epoelgaten veroo~aakten.Hierdoor was het
bodem-al v_u ter plaatse gedabodem-ald, terwijl het kl ei gehbodem-alte Tan de grond sterk was teruggeloopea. ~en zlch in de nabiJhe14 bevindend oomplex biezen had zich goed gehandhaat~, terwijl daar duidelijk opsl1kking plaats vond. Het vermoeden dat Phalaris zioh niet voor laDdaanwinnln, leent, vond hler bevestiging.
atkomatig Tan het Hellega~ beVinden zioh dertig planten in leTen. De hoogte dezer planten was ma:dmaal 150
0/••
Bet .,erdhnt aanbeTeling ieder naJaar het aantal en het TOorkomen Tan deze planten nà te gaan in dit iwak brakke Jll1lieu.<>Ter de uitplantingen, welke dit jaar elders zijn ge.ohied, kan nog "weinig worden meegedeeld, daar daarToor eerst het ToorJaar dient te worden atgewacht. De ln het Gat Tan »eTersluis uitgezette rletzoden laten
8ich minder gunstig aanzien. Tan de pollen welke aehte!' in het Zuid Jlaartensgat werden geplant, wordt een goed re-sultaat Terwacht. De blesaanplantingen in laatst genoemde kreek ontwikkelen zich zesr bevredigend. Ook de bhsaanplant
Tan 1942 in het Gat Tan »eversluis verloopt gunstig. Vele atelcJ eo, welke TOrig Jaar ol echte eenige 11tengel tjee konden
TOrmen, yaren dit Jaar uitgegtJ'oeid tot kleine pollen. De blesaanPlant aehter de Hellegatdam stelde teleur, d. aan uitgez.tte rlJen 8pa%tlna zlJn echter zeer goed geslaagd. Dat de biezen hier geen goed resultaat gaTen, ligt waarschijD1iJk aan den duur der beworteling. Jra het ll1 tpoten ontwikkelde zich dikwijls wel ult de ortelstok nog een stengeltJe, W"elke echter na een hoogte van eenige declmeters te hebben "bereikt, verkleurde en atstiert. Bet J'eTorYevoedsel Tan de wortelstok was kennelijk verbruikt,
~erw1Jl ziOh nog g.en voldoend. wortelstelsel had
ontwik-keld • •el trett PIl lIiJ ontgraving van deze yortelstoklcen eenige nieuwe worteltJes aan, maar de-ze zijn te weinig in
aantal 0IIl'de plant in dit nog zoo zanàige .illeu over het
or1t1eke punt heen te helpen.
t
Het om. b .tut a
&
-door toep dag T B1"Oe1atottell
ortelias t. e.,.oriere • Deze iroei. tpr
-.,.
uUe ..orden genmlletl overe nk tig e in 4e pl tDo-.,.~eerierlns-bedr13T a toegep
...4alg ko.tea .13ft "'erboaden.
,
I
,
t •••thoeSe, "'a&l~_n zeer
,
.1 r I ( I I ,pordreoht, :U D 8IIl el' 1943.
De .1atent tudl lenet,
N2 OMSCHRUVING
Schaal I: Re .
N~form
1 Br1elsche Maas erKen.lo.ogo
Ó.QQO 5.000 5.000 236e. 3141 3145 3146 3147 3150 Al B6 A2 a2 1 Al !>15D AI236(. A ... ~MR 1015
'....
//
/
.~
/
)/
Polder Nieuw Rozenbu"'} ' -''-..\
4
4
Onderner1'llng Pb/derlom BREEDE. HA0E~l \/A.". DRlt\-<'AN"r5TEKKEN
GEPLANT IN RUEN OP AF5TAI'\DEN VAN Im
~D IN DE R0E'.N 150.50
Itt
I'Qlder'"
Jy JD ,,! ""
J' IJ !/...
q..
""
..
-f-I
I
I<MR 1016"
,. " I'I/euwe,
-~ " Jy " IJ ., ,. " "~, "..
J • " 'd " ,. "..
"..
,.
dJ J' " " u u ,. y. YI dJ du'""
SCHAAL I· 10000 OPNAME JUNI H~l /frdhhe Polder KMR 10171
J
u, ~hU' I, ., "B
rt/~uwlc7nd R.ITS VAN Po/der -Ot C rt
1'1/
"
\ \ \ I \,
\ I I,
I I \,
,
-'---/ / / oc, , --'_._0-
_.-.-'"
!
,:;::!
/)
/ - - - 1 - - -L----è;r----__
.;-:---,IT,O---- - - 1 / / / / /"
/"
/"
/ / / / / / / ' / .,..-/ .,..-/ .r 6"--'
-'----
--
--......-
-,-
-
-,-
" ,-
,
-
,,
... .........
, ... ...... _._._.-I.-.-
--
---
_.--
- '-
'
-
-.... '" o Ig _.-.--
---N'JA N3S.llll· . . 00 1 - _.-.-'-N3110dl1 N l.llll1dS ' -----
//
-
--
-
--
,,-/ / I I I I I I I I I I \ \ \ OOO'Ç:1 lVVH:>S lVVldS~39'i1r
iN"]/\--_.
-'-'-
-._.--.-N3'>1~'3MS9NI
NNIMO N"f/1
OOO'g'7--_._.---
----
---
... I / _____ - ---_os- ....<0
LANDWINNINGSWtRKEN
"'-,
... .... 194~HELLEGATDAM
OVOl flEPLANTI"lG I:IlPLANTING SCHAAL \: 5.000-~
E.BC"ll.\J\.PLAAT
ACHTE.R
DEN
-'-'--
..."
- --...."
,.._.... ...,..." ... '...'.
""
" ","
,....,"
" , . "'.
,"...."
" " . " ,"
"
",
"
"
" ""
\ I J \ ./ '-. /"
c_______ '. \ \ \ \ \ .... .... .... -.... ,,,
,
,
\ \ \,
\ \ \,
, ,, ... ... " ...•
~~' ~~""~
;-
" ,... ... ...- . - """-...
...
-.--';;'~"
---~\•
KREEK...
' ... ,00 ....OUDE. BEPlA~,'I "l(J
I _GEGRAVEN
"
I
- , 'J
// ",-",-,-
<,0 . -/ -. -/ / ' I / ' I / / j./ /// / / / / / . //,/
f
it / I / . / 'j/ / I / /-...L,/
,rl ~<. / ,,---.../ /j':".;-,
/ ...I I :I.... - _~ &PL/.'Hlt~\,j 'tJiET SPAR- ~t.
I I -:.--~ ?:Jl_E-q 1 " ' - - - -I / ' . / I / I , / / /' / / . / I1 i ' . / /1 / / / / / . / 1 / / / /t' / / . / /
,
/ / ' .,
/ / . / / / / / / / / / /~/ / / . / , / / . / / ' SOooo 3146 AZBULAGE 4
GRAfiSCH OVERZICHT DER LANDWINNINGSWERKEN
BEPLA TING IN H.A.
o 10 20 30 40 SO GO 70 50
/~+-I
t
-+-'-~
-+--1 -
+-~
t t-I
--+
I
-1 , Ii
i ,!
,!
I 194~ 1942AANTAL ARBEIDSWEKEN VOOR BE.PLANT,NG
•
1942
194~
o 100 200 300 400 SOO GOD 700 eoo
/
I I 1 I :I
I ! I t - - - - ---+- + -, - - + I1
---i
I
1
--i IONKOSTEN VAN DE AANPLANTiNG IN DUIZ.END GULDEN
i
I
'\;
I -- -- : - - --I
I I , IL
-I 1942 194~ o 2 4 G 6 · 10 2 14 IGTOTALE ONKOSTEN DER LANDWINNINGSWERKEN iN DUIZE.ND GULDEN
1942
194:'
o 10 20 30 40 SO GO 70 80 90 oe
