"" Zlo:!e ZieJtli krtimuonkowej (elchoWitu) udoku-mentowane przez Przedsi~biorstwo Geologiczne Su";· rowc6w Skalnych· w Krakowie w 1953 r. w rejonie Lech6wki odznacza SiE: bardzo zmiiennym skladem cbemicznym, a mianowicie (w "e):
SlOt 80,67 - 58,16 trednio 73,37 AIJO, 17,30 - 7,14
"
10,58 Fe20, 7,60 - 2,50"
4,95 eao 14,08 - 1,20"
4,18 MgO 2,80 - 0,76"
1,44Ponadto wyst~puje ona pod bardzo zmiennym nadkladem wahajllcym iit~ od" 0,7 do 19,9 m. Pod opolq leklal wyst~puje margiel, a miejscami Uy margUste. . Wiercenia poszukiwawcze prowadzone przez Przedsi~biorstwo Geologiczne .w Krakowie w 1967 r. w rejonach Jan6w - Leon6w - Kstdzinek i G6ra Arlaflska daly r6wniez negatywne wyniki. Stwierdzooo tu wielkll· zmiennote· zar6wno w mbtz-szoAci, jak i jakoAci surowca, znaczny nadklad utwo-r6w mrodszych i bardzo male zasoby. Poniiej zesta-wiono charakterystyk~ naawainiejs7.ych parametr6w
wraz z .wylic%onym MK dla tych obszar6w: Obszar: Jan6w-Leon6w . od - do w
0/.
SiOI 8(),27 - 47,78RsO,
29,07· - 7,13 FeJO, 9,84 - 2,79 eao 13,90 - 1,65 MgO 3,15 - 0,97 MK 11,26 - 1,51 Kadzinek od-dow"o 71,52 - 52,58 25,93 -16,41 6,33 - 4,07 10,67 ~ 2,11 2,58 - 1,55 4,43 ~ 2,03 G6ra Ariaflska . od-dow"o 80,48 - 39,38 36,23 - 9,47 6,27 - 2,39 14,69 - 1,31 .2,01 - 0,85 7,35 - 1,09 W zwillZku z· powyzszym badania skoncentrowano na zloiach opokl kredo\Wj. Opoka skladem -chenUcz-ollym ZpJ.iZODSj do niekt6rych odmian margli - r6inisi~ jednak od nieh tym. Ze zawiera krzemionk~ w farmie bezpostacfowej - opalowo-chalcedonowej, eo okazalo sii~ korzystne .w procesie wypalania klinkie-ru
i
pozwolilo na stwierdzenle, ze sposrod innych om6wionych powyzej surowc6w wysokokrzemiano-·wydl wprowadzenie do zestawu surowcowego dodat-ku opok daje najlepsze rezultaty. Pr6bki do bada06 laboratoryjnych I· p611:lechnicznyeh, kt6re wykonal Instytut Przemyslu Willzllcych Material6w Budowla-nych w Krakowie pobrano ze 7l0tB opoki w . Traw-nika-ch. ZloZe
to
znajduje si~ w odleglolici okolo 20 km na W od Rejowca i okolo 2 km na SW od stacji kolejowej Trawniki. .W 1958 r. 7l0ze
to
zostalo wst~nte przebadane przez "Geoprojekt" z Warszawy jako, surowiec dla Slldeckich Zaklad6w Eksploatacji Kruszywa. Wyko-nano tu w6wcZas wkopy i plytkie, okolo 3 m wier-cenia, a t8'kZe opisano istniejllce odkrywki. Opflka odslaniajllca si~ w odkrY'wkach jest w stropie wy-runie silmej sp~kana. przy : urabJamu skala dzielisi~ latwo na bryly (od g6ry drobnlejsze ku sPllgowi grubsze). W g6rnych warstwach opoki wyst~ujll
wkladki skaly mi~ej, lekkiej i bardzo porowatej, bielllcej przy dotkni~u, Die reagujllcej z kwasetp •
solnym. W niekt6rych partiach zloza stwierdzono
wyst~owaaRe czert6w. Oprocz tego stwierdzono
wy-st~powanlle odmiany. opoki zwartej, 0 zna-cznie
mniej-szej porowatoAci. . .
Wykon8llle w6wczas badhia wlasnosci fizy-cznych opoki . z Trawn·ik przedstawiajli si~ nast~ujllCO: ..
1)· cl~ar Majciwy
2) cl~' obj~D&ciowy
3) §cli.eratlnoAe w b~bnfe DevaJa
4) wytrzymalosc
na
zgniatanie: a) w stanie naturalollym b) w stanie nasycen-ia wodll5) wsp6lczynnik' rozmi~kcZ8lnia . 6) nasillkli~e . . 2,60 G/cml, 1,50 G/cms, 9,23% 213 kG/cml, 161 kG/,cm2, 076 '
24,9
0'4
7) szczelnose 8) porowatD&e 0,58 42,01 ' ,W 1968' r: pobrano 'pr6bki' do badafl cheniicznych opoki z Trawnik, kt6re wykonallnstytut Przemysfu WillZllCYch Material6w Budowlanych
w
Krakowie.Wynf.k.i s, nast~llce:
!N'I",'bki
I
1I
2I
3I
4w%
w%
w%
w%
Str.pm.
30,02 31,64 29,90. 30,96 Si02 28,80 26,00 29,70· 27,14 AlzO) 2,59 2,16 2,30 1,52 FezO] 0,65 0,50 0,46 0,70 CaO 38,86 38,81 36,30 38,50 MgO 0,80 0,70 0,78 0,80 SO, . .. 0,11 0,31 0,34 0,30 PlO,-
-
-
-KzO
-
-
-
-Na20
-
-
.
-
-MKI
8,90I
9,77I
10,76I
12,22MG
4,00 . 4,32 5,00 2,17"-Opoki odslan:iajllce si~ na doM: duzych przestrze-niach w rejonie lubel8kim stwarzaj, wielkie perspe-ktywy . surowcowe dla produkcji cementu wysokich wytrzymalosci. Wyst~ujll one prawie na pOwierzchni pod nieduzym nadkladem piaszczysto-gliniastych utwor6w czwartorz~dowYch; co stwarza dogodne wa-runki dla przyszlej ekBploatacji. .
, W zwillzku
z
pozytywnymi wynikami przeprowa-.dzonych badafl w rejonie lubelskim zainteresowano
si~ r6wniez. opokami wyst~pujllcymi w rejonie niecki l6dzko-mi.echowskiej. Opoka
ta
moze bye brana poduwag~ dla przemyslu cementowego bazujllcego na
utworach w~glanowych obrzezenia G6r Swit:tokrzy-.
skich i Jury Krakowsko-WieluDskiej. R6wnle:! z 1968 r. pobrano. ·pr6bki do analiz chemicznych utworow zalegajllcych w rejonie Miechowa z okolicy Falniowa, Mierzawy,Klemencic i Wodzislawia. Graniczne war-toAci najwaZniejszych parametr6w ksztaltujll sic:
nas~pujl4CO (w
0,.):
Str. praZ. 27.16.,.... 29,00 MgO 0,71- 0,83 Si02 31,26 ..:.... 35,87 SOs 0,20- 0,48Fes
O, 0,76- 1,22 ME: 7,83-12,06 AlIOs 1,83- 3,02 . MG 2,40- 2,50 eao.· 31,58 - 35,55Przydatnosc opok dla przemyslu cementowniczego potwierdzona przeprowadzonymi w Instytucie Prze-myslu WillZl4cych· Material6w Budowlanych w Kra-kowte .badaniami w· skali p6Hechnicznel umoZliwia
rozwini~ie poszukiwail geologicznych 7l6z tego su-·
rowca. Prace · te podl~o obecnie Przedsi~biorstwo
Geologiczne w Krakowie. .
SUMMARY
The article deals, w~th the possi'billty of a.ppbing opokas as· a supplementaTy raw material In produc-tion of liigh-rE81stant cem~nts. Other hfigh-silica1;e raw materials such as. some varieties of marls from Rejo-wiec, raw materials of SI phosphorite-bearing series fr.om the ~icinity of Annopol, and deposits of siliceous earth are. <liscussed as -well.
Both· chemical 80lld technological eX8lninations of opokas made by the· IInstitute of BInding Building Materials in Cracow allowed the investigators to ascertadn that apoks that contain active silica in an ,opal-chalaedony form, seem· to give the best results
~n . the process of clin,Irer burning.
