Marek Cwetsch,Stanisław
Kołodziejski,Kazimierz Radwański
Kraków - Stare Miasto, ul. Gołębia 4
Informator Archeologiczny : badania 15, 236-237
236
KRAKÓW - STARE MIASTO Muzeum A rch eo lo g iczn e
Stanowiska: w K rakowie
uL G rodzka 2 8 /3 0 , 32; id. D om inikańska 1 ,3 ; P la c
D om inikański 4 ,5 ; u l. B rack a 1 1 ,9 ,1 5 ; u l. F ra n ciszk a ń sk a 1
Badania prow adzili m gr M arek C w etsch i m gr Stani sła w K o ło d z ie jsk i pod kierunkiem d o c .d r .K a z lm ie r z a R adw ańskiego. T r z e c i se z o n badań. Finansow ało Muzeum A r ch eo lo g ic zn e w K rakow ie, O sadnictw o p óźn ośred n io w ieczn e 1 now ożytne.
Kontynuowano badania ratow n icze w wykopach budowlanych i s z y b i kach g eo tech n iczn ych zw iązanych z odnową Starego M iasta, W latach 1980- 1981 sk ontrolow ano i udokumentowano łą c z n ie 105 wykopów. P r a c e sk on centrow ały s i ę w o b ręb ie bloku 34 / pom iędzy u l. u l. P o se ls k ą , D om inikań sk ą i G rod zą/ o ra z bloku 32 /p o m ię d z y u l. u l. W iślaną, G ołęb ią, F r a n c is z kańską i B r a c k ą /.
ul. Grodzka 2 8 /3 0 , 32 - skontrolow ano 33 wykopy zlok alizow an e w piw nicach, na p a rte rze i w podw órzach p o s e s ji. Stw ierdzono 2 kanały blokow e, 6 dołów chłonnych o ra z ślady fo sy Okołu w północnym rejo n ie p o s e s ji G rodzka 32. Ponadto w arstw y nasypow e i p oziom y użytkow e p óźn ośred n iow ieczn e i nowo- iÿ tn e .
uL Dom inikańska 1 ,3 - skontrolow ano 24 wykopy zlo k alizow an e w piw nicach, na p a r te r z e i w podw órzach p o s e s j i. Stw ierdzono 3 doły chłonne, ślady fo sy Okołu oraz ren esan sow y poziom użytkowy w rejo n ie podwórza p o s e s ji P lac D om inikański 5 /ś la d y dawnego d zied ziń ca w y łożon ego p łytkam i g lin ia n y m i/. Ponadto ślad y śred n io w ieczn y ch poziom ów użytkowych.
ul. B rack a 9 ,1 1 ,1 5 - skontrolow ano 19 wykopów w rejo n ie piw nic p o s e s ji. Stw ierdzono śla d y śred n io w ieczn ych 1 p óźn ośred n iow ieczn ych poziom ów użytkow ych.
ul. F ra n ciszk a ń sk a 1 - skontrolow ano 29 wykopów w rejo n ie piwnic i pod w órza p o s e s ji. Stw ierdzono ślad y śred n io w ieczn y ch i p ó źn o śred n io w iecz nych poziom ów użytkow ych.
M ateriafy 1 dokum entacja z n a jd y ą s i ę w archiw um D ziału Krakowa P r z edlok acyjnego.
B adania będą kontynuowane.
KRAKÓW - STARE MIASTO Muzeum A rch eo lo g iczn e
ul. G ołęb ia 4 w Krakowie
Badania p row ad zili m g r m gr M arek C w etsch i Stani sła w K o ło d ziejsk i /a u to r sp raw ozd an ia/ pod k ieru n kiem d oc. dr.hab . K a zim ierza R adw ańskiego. Finan sow ało Muzeum A r ch eo lo g iczn e w Kr altowi e. Ś red n io w ieczn y p ie c.
237
W tr a k c ie prow adzenia sta łe g o nadzoru nad p ra ca m i ziem n ym i od kryto relik ty c e g la n e g o p ie ca w p o m ieszc zen iu stan ow iącym o b ecn ie m a g a zyn Muzeum H isto ry cz n e g o m ia sta Krakowa. Nim p rzystąp io n o do prac za b ez p iec za ją c y ch i dokum entacyjnych p iec z o s t a ł z n iszcz o n y w p rzed n iej p artii.
m
W wyniku e k sp lo r a c ji za ło żo n eg o wykopu o w ym iarach 180 x 340 cm i g łęb o k o śc i do 430 cm , o d sło n ięto p o zo sta łe c z ę ś c i k on stru k cji o ra z w a r stw y do nich p r z y le g a ją c e .
P ie c b y ł zbudowany w c a ło ś c i z c e g ie ł p laców ek o w ym iarach 2 7 , 5 x 14 x 8 cm , na p lan ie p rostok ąta. Jeg o dno znajdow ało s i ę na g łęb o k o ści 280 cm od obecnej p ow ierzch n i.
R obocza hipoteza zak łada, iż o d s ło n ię t o re lik ty dwukom orowego p ie ca do wypału c e r a m ik i. K om orę ogniow ą sta n ow iły 4 łuki zbudowane w odstępach 8 do 14 cm , sk ład ające s i ę z dwu w arstw c e g ie ł podłużnie u ło żonych i spojonych glin ą . Łuki były w sp a rte o glin ia n e dno i ce g la n e ś c ia ny p ie c a . Najprawdopodobniej piąty łuk /p r z e d n i/ z o s ta ł z n isz c z o n y w trak c ie p ra c ziem n ych .
Zachowana c z ę ś ć k o m o r y ogniow ej p osia d ała d łu g o ść w ew nętrzną 150 cm , a s z e r o k o ś ć 80 cm . W ysok ość kom ory, m ierzo n ej od dna, w yno s iła w p artii p rzedn iej 54 cm 1 z w ię k sz a ła s i ę ró w n om iern ie ku tyln ej ś c i a n ie do 68 cm . Nad łukam i, stan ow iącym i rodzaj ru sztu , znajdowała s ię zapew ne kom ora w ypałow a, której ścia n y zachow ały s i ę do w y so k o ści 150 cm , m ie r z ą c od dna p ie ca . W ś c ia n ie tylnej odkryto otw ór kom ina b iegn ą cego ukośnie na zew n ątrz. D ó ł wlotu kom ina położony b y ł na p oziom ie sk le p ie n ia łuków kom ory ogn iow ej. P r z e s tr z e ń p rzyp u szcza ln ej kom ory w ypałow ej, w ch w ili ek sp lo r a cji, w ypełniona była p rzez połam ane o ra z c a łe p rzepalon e c e g ły palców k i. Nad n im i z a le g a ła w arstw a g lin y , p rzyk ryw ają
ca c a ło ś ć relik tów p ie ca oraz w arstw y gruzu.
A n aliza k onstru kcji p ie ca o ra z z e sp o łu obserw ow anych zjaw isk s k ła nia do p rzed sta w ien ia h ip otezy , i ż s łu ż y ł on p ierw otn ie do w ypału c e r a m i ki, n astęp n ie k om orę w ypałow ą zasyp an o ceglanym g ru ze m , a kom orę o g niową w yk orzystano jako p iec chlebow y. Dodatkowym argum entem św ia d czącym za pierw otnym p rz e z n a c z e n ie m p ie ca stanow i fakt, że u lica G ołębia n o siła w śred n io w ieczu nazw ę G a rn ca rsk iej. O liczn y ch w arszta ta ch u sytu o wanych w tym rejo n ie w sp om in ają ta k że źródła p isa n e.
t
Ułam ki naczyń cera m icz n y c h odkryte w w arstw ach , na których p o sa dowiono p iec oraz w g ru zie za leg a ją cy m nad k onstrukcjam i ceglan ym i p o z w alają datować budowę p ie ca o ra z o k r e s je g o funkcjonowania na XIV i XV w.
Poza frag m en tam i naczyń odkryto przy końcu kom ory ogniow ej że lazn e n a rzęd zie do w ygarniania w ę g li.
M ateriały z badań znajdują s i ę w D z ia le Krakowa P rzed lok acy jn ego Muzeum A rch eo logiczn ego w K rakow ie.
