• Nie Znaleziono Wyników

"Perkunovo koplje", Ljubljana 2011 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Perkunovo koplje", Ljubljana 2011 : [recenzja]"

Copied!
6
0
0

Pełen tekst

(1)

Seweryn Szczepański

"Perkunovo koplje", Ljubljana 2011 :

[recenzja]

Echa Przeszłości 13, 445-449

2012

(2)

p łó tn o ), A licji S n o c h -P a w ło w sk ie j , / n

p r o m p t u

do m u z y k i C h o p in a ” (a k ry l,

re lie f, t e c h n ik a m ie s z a n a ) , I r e n e u s z a W y d rz y ń sk ie g o „ B łę k itn y to n ” (szk ło

o k ie n n e k le jo n e , sz lifo w a n e i p o le ro w a n e ), M a rii S ę k o w sk ie j „ K o n c e rt f o r te ­

p ia n o w y ” (k o lo g ra fia , k r e d k a , o łów ek), W ło d z im ie rz a P a s t u s z a k a „ C h o p in n a

łą c e ” (a k ry l, p łó tn o , t e c h n ik a m ie s z a n a ), M a łg o r z a ty G o rz e le w sk ie j „

p e r d e n -

d o

” (a k ry l, p łó tn o ) i g ra fik ę Z d z is ła w a N ie d ź w ie d z ia „N a z e w n ą tr z n u t a ”.

O s t a t n i a p o d część

A r s

— „ In m e m o ria m ” (s. 3 7 2 —377) to p ra c e p o w s ta łe

d la u c z c z e n ia o b ch o d zo n ej ro czn icy : lin o r y t A d a m a P a n k a „R ok C h o p in o w sk i

1 8 1 0 —2 0 1 0 ”, g r a f ik a k o m p u te r o w a K a m ila S ic z k a „2010 R o k C h o p in o w s k i”,

d w ie g ra fik i cyfrow e A n n y P e rło w s k ie j-W e is e r „ F ry d e ry k C h o p in in M e m o ria l

I” i „ F ry d e ry k C h o p in i n M e m o ria l I I ” o ra z d y p ty k W ło d z im ie rz a P a s t u s z a k a

w te c h n ic e k o la ż u i g r a f ik i cyfrow ej „ N a sz f o r te p ia n ”.

D o d a n y n a z a k o ń c z e n ie in d e k s n a z w is k o ra z s p is y tr e ś c i w ję z y k a c h

p o ls k im i a n g ie ls k im p o d n o s z ą p o z y ty w n e w r a ż e n ie og ó ln e, co s p r a w ia , że

T r y p t y k d l a F r y d e r y k a

u z n a ć m o ż n a z a p u b lik a c ję g łęb o k o p r z e m y ś la n ą ,

u ro z m a ic o n ą pod w z g lę d e m z a w a rto ś c i i ró ż n o ro d n o śc i z a p re z e n to w a n y c h

p ra c , a n a d to , d o b rz e ś w ia d c z ą c ą o p ra c y W y d z ia łu A rty s ty c z n e g o U n iw e r s y ­

t e t u M a rii C u rie -S k ło d o w sk ie j w L u b lin ie .

Z e n o n a R o n d o m a ń s k a

(O lsz ty n )

P e r k u n o v o k o p l j e ,

S t u d i a M y t h o l o g i c a S l a v i c a - S u p l e m e n t a : S u p l e -

m e n t u m 4 , e d . M . K r o p e j , A . P l a t e r s k i , V. N a r t n i k , I n s t i t u t z a a r c h e -

o l o g i j o Z R C S A Z U , Z a l o z b a Z R C , L j u b l j a n a 2 0 1 1 , s s . 2 0 0

P r a c a z b io ro w a

P e r k u n o v o k o p l j e

(„ L a n c a P e r u n a ”) j a k w y ja ś n ia n a w s tę ­

p ie Tom o V in sc a k , s ta n o w i w y d a w n ic z e p o d s u m o w a n ie c z te ro le tn ie g o p ro je k ­

t u „ I n te r p r e ta c ja s a k r a l n a k r a jo b r a z u ”

(S a k r a l n a i n t e r p r e t a c i j a k r a j o b r a z a )

z a tw ie rd z o n e g o p rz e z M in is te r s tw o N a u k i, E d u k a c ji i S p o r tu R e p u b lik i

C h o rw a c ji. U c z e s tn ic y p r o je k tu ro z p o c z ę teg o w 2 0 0 6 r. o b jęli sw o im i s y s te ­

m a ty c z n y m i b a d a n ia m i z a ró w n o m ito lo g ię p o łu d n io w o s ło w ia ń s k ą , to p o n im ię ,

j a k i s ta n o w is k a a rc h e o lo g ic z n e . W sz y stk o w c e lu w y ja ś n ie n ia p ro c e s u ro z w o ­

j u re lig ii s ło w ia ń s k ic h n a o b s z a r a c h d z isie jsz e j C h o rw a c ji, S ło w e n ii, S e rb ii

o ra z B o śn i i H erce g o w in y . B a d a c z e s k u p ili się ta k ż e n a z ja w is k u p rz e jm o w a ­

n i a d a w n y c h r z y m s k ic h s a n k tu a r ió w p rz e z now o p rz y b y łą lu d n o ś ć s ło w ia ń ­

s k ą o ra z a d o p to w a n ia d a w n y c h s a n k tu a r ió w i u ro c z y s k n a p o trz e b y c h rz e ś c i­

ja ń s tw a . Sw oje z a in te r e s o w a n ia s k u p ili g łó w n ie n a o b sz a rz e : I s t r i i M oscenic,

T re b isć a , P e r u n , G ra c isć e , P e r u n c e v a c , p ó łw y se p V eles koło N ov o g V inodol-

sk o g , P a g , Z la r in , K o n a v le , D u b ro w n ik , Z a d a r, S v e to B rd o i m iejsco w o ści

P e r u n i B ogos w p o b liż u V a re s w B o ś n i i H e rc e g o w in ie . P r o je k t o ra z o r g a n i­

z o w a n e w je g o r a m a c h s e m in a r ia m ia ły n a c e lu n ie ty lk o z w ię k s z e n ie w ie d z y

(3)

n a u k o w e j o k r a j o b r a z i e s a k r a l n y m p o ł u d n i o w y c h S ł o w i a n , a l e t a k ż e w y j ś c i e n a p r z e c i w p r ę ż n i e d z i a ł a j ą c e j t u r y s t y c e h i s t o r y c z n e j i w y p r o m o w a n i e w ś r ó d d o m i n u j ą c e j p r o w i n c j o n a l n o - r z y m s k i e j s p u ś c i z n y D a l m a c j i a l e t a k ż e k u l t u r y j e j s ł o w i a ń s k i c h s p a d k o b i e r c ó w . T a k a t e ż j e s t s a m a k s i ą ż k a , k t ó r a z a w i e r a n i e t y l k o a r t y k u ł y p o ś w i ę c o n e m i t o l o g i i , b a d a n i o m j ę z y k o z n a w c z y m i a r c h e ­ o l o g i c z n y m , a l e t a k ż e s a m a w s o b i e s t a n o w i a m b i t n y p r z e w o d n i k t u r y s t y c z ­ n y . W a r t o d o d a ć , ż e z a o p a t r z o n a j e s t o n a w 1 4 0 b a r w n y c h f o t o g r a f i i , r y c i n i m a p . P r a c a z b i o r o w a

P e r k u n o v o k o p l j e

w y d a n a z o s t a ł a j a k o c z w a r t y s u p l e ­ m e n t r o c z n i k a „ S t u d i a M y t h o l o g i c a S l a v i c a ” . P i e r w s z y a r t y k u ł p o d e j m u j ą c y j u ż k o n k r e t n i e t e m a t y k ę z a z n a c z o n ą n a w s t ę p i e w y s z e d ł s p o d p i ó r a V e d r a n a B a r b a r i c a . A u t o r w t e k ś c i e

R e l j e f S i l v a ­

n a i z N u g l a - B a r b a r i c a

( s s . 9 - 1 5 ) a n a l i z u j e p r z e d s t a w i e n i e i l i r y j s k i e g o S y l - w a n a - b ó s t w a u r o d z a j u , t r z ó d o r a z p ł o d n o ś c i , z n a n e g o m . i n . z p ł a s k o r z e ź b y z n a l e z i o n e j p i e r w o t n i e w o k o l i c y w s i N u g a l , w l a t a c h 3 0 . d w u d z i e s t e g o s t u l e ­ c i a z a b y t e k z o s t a ł w k o m p o n o w a n y w ś c i a n ę d o m u w e w s i B a r b a r i c i . A n a l i z u ­ j ą c p r z e d s t a w i e n i e z N u g l a - B a r b a r i c i o r a z 3 0 i n n y c h z n a n y c h z o b s z a r u a n ­ t y c z n e j D a l m a c j i , w s p i e r a j ą c s i ę n a a n t y c z n y c h p r z e k a z a c h a u t o r s t a w i a t e z ę o l o k a l n y m ( p r z e d r z y m s k i m ) p o c h o d z e n i u b ó s t w a . A n t e M i l o s e v i ć w a r t y k u l e

S l i k a „ b o z a n s k o g b o j a ” l i k o v n i i k o n o g r a f s k i

p o g l e d n a k o n j a n i e k i r e l j e f i z Z r n o v n i c e u D a l m a c i j i

( s s . 1 7 - 7 2 ) s k u p i a s i ę n a p o c h o d z ą c y m z Z r n o v n i c p r z e d s t a w i e n i u k o n n e g o w o j o w n i k a p r z e b i j a j ą c e g o l a n c ą n i e d ź w i e d z i a . W e d ł u g a u t o r a r e l i e f t e n , n a w i ą z u j ą c y d o w a l k i ś w . J e ­ r z e g o l u b ś w . M i c h a ł a z b e s t i ą ( s m o k i e m , n i e d ź w i e d z i e m ) i p o c h o d z ą c y z o k o ł o V I I - V I I I w . w y k a z u j e s z e r e g a n a l o g i i z w c z e ś n i e j s z y m i , p r z e d c h r z e ­ ś c i j a ń s k i m i m o t y w a m i w a l k i P e r u n a z W e l e s e m . A u t o r w s p i e r a s w o j e p r z y ­ p u s z c z e n i a i n n y m i p o d o b n y m i z a b y t k a m i z o b s z a r u s ł o w i a ń s z c z y z n y o r a z p r z e k a z a m i z t e r e n u R u s i , g d z i e w e d ł u g p o d a ń P e r u n w y s t ę p u j e j a k o j e ź d z i e c z l a n c ą w a l c z ą c z b o g i e m p o d z i e m i p o d p o s t a c i ą n i e d ź w i e d z i a , w ę ż a ( ż m i j a ) , s m o k a l u b w ę ż a z g ł o w ą n i e d ź w i e d z i a . M i l o s e v i ć w d a l s z e j c z ę ś c i a r t y k u ł u o p i s u j e m i t y z w i ą z a n e z P e r u n e m o r a z i c h c h r z e ś c i j a ń s k ą k o n t y n u a c j ę w l u d o w y c h p r z e k a z a c h o ś w . J e r z y m , k t ó r y p r z e j ą ć m i a ł k o m p e t e n c j e p o g a ń ­ s k i e g o b o g a b u r z y . O w e p r z e j m o w a n i e z a u w a ż a l n e j e s t j u ż w e w c z e s n y m ś r e d n i o w i e c z u . W r a z z c h r y s t i a n i z a c j ą p o ł u d n i o w e j s ł o w i a ń s z c z y z n y w m i e j ­ s c a c h p o ś w i ę c o n y c h P e r u n o w i b u d o w a n o c e r k w i e p o d w e z w a n i e m ś w . J e r z e ­ g o . P r z y k ł a d t a k i z a u w a ż a m y n a p a ś m i e g ó r s k i m V e l i k i P e r u n g d z i e n a s z c z y c i e P e r u n w z n i e s i o n o w c z e s n o r o m a ń s k ą c e r k i e w p o ś w i ę c o n ą ś w . J e r z e ­ m u . W e d ł u g a u t o r a z w i ą z e k z p o ś w i ę c o n ą P e r u n o w i g ó r ą m i a ł t a k ż e p o ł o ż o n y u j e j s t ó p Ż m i j o w y k a m i e ń , o b e c n i e n a u r o c z y s k u Z m i n j e v a c a / Z m i n j a c a w g m i n i e P o d s t r a n a . T e m a t y k ę u r o c z y s k a Z m i n j a c a o r a z Ż m i j o w e g o k a m i e n i a ( w g z a p i s u z 1 1 7 8 r .

S m i c a m i k )

r o z w i j a V i t o m i r B e l a j w a r t y k u l e

J u r j e v i k o r a c i p o

Ż m i n j a e i

( s s . 7 3 - 8 0 ) . A u t o r w y k a z u j e p o w i ą z a n i e k a m i e n i a z p o b l i s k i m m a s y ­ w e m V e l i k i P e r u n j a k o m i e j s c a w i ą z a n e g o z m i t e m o s i e d z ą c y m n a w z g ó r z u P e r u n i e w a l c z ą c y m z e z n a j d u j ą c y m s i ę n a d o l e Ż m i j e m - s m o k i e m ( w c i e l e ­

(4)

n i e m b o g a W e l e s a ) . P r z y k ł a d u r o c z y s k a Z m i n j a c a j a k o z w i ą z a n e g o z k u l t e m p r z e d c h r z e ś c i j a ń s k i m p o p a r t y j e s t i n n y m i p r z y k ł a d a m i , g d z i e n a z w a p e r u n o - w e g o a d w e r s a r z a z a c h o w a ł a s i ę w n a z w a c h m i e j s c o w y c h i t o p o n i m a c h . R a d o s l a v K a t i c i ć w a r t y k u l e

J u r j e v o k o p l j e i J u r j e v M a e

( s s . 8 1 - 8 7 ) s k u ­ p i a s i ę n a p o z o s t a ł o ś c i a c h p r z e d c h r z e ś c i j a ń s k i c h w t r a d y c j i l u d o w e j o r a z c e r ­ k i e w n e j s ł o w i a ń s z c z y z n y . A u t o r u w i d a c z n i a p o p u l a r n o ś ć k u l t u ś w i ę t y c h t a ­ k i c h j a k E l i a s z , M i c h a ł i J e r z y , k t ó r z y p r z e j ę l i k o m p e t e n c j e P e r u n a g r o m o w ł a d n e g o i p o w a l a j ą c e g o d e m o n y ( Ż m i j a - s m o k a ) . J e r z y r ó w n i e ż p r z e j m o w a ł k o m p e t e n c j e J a r y ł y b o g a w e g e t a c j i . N a t o m i a s t w e d ł u g a u t o r a k o m p e t e n c j e W e l e s a p r z e s z ł y n a M i k o ł a j a i B ł a ż e j a . T e m a t y k ę z w i ą z a n ą z k u l t e m P e r u n a R a d o s l a v K a t i c i ć k o n t y n u u j e t a k ż e w k o l e j n y m a r t y k u l e

P e r u n o v o s v e t i s t e u V a r e s u

( s s . 8 9 - 9 7 ) . A u t o r o p i s u j e w y n i k i s w o i c h b a d a ń t e r e n o w y c h w o k o l i c y m i a s t a V a r e s w B o ś n i i p o ł o ż o n e j p r z y n i m g ó r z e P e r u n , k t ó r a w r a z z j e j o t o c z e n i e z a s ł u g u j e n a s z c z e g ó l n e z a i n t e r e s o w a n i e j a k o d o m n i e m a n e m i e j s c e k u l t u . O i n d o e u r o p e j s k i c h k o r z e n i a c h b a ł t o s ł o w i a ń s k i e g o m i t u o w a l c e P e r u n a / P e r k u n a s a z W e l e s e m / Ż m i j e m p i s z e w s w o i m a r t y k u l e

K r s n a d i z e g o r u

G o v a r d h a n u : P o b i e d u j e l i to V e le s P e r u n a u i n d i j s k o j p r e d a j i ?

M i s l a v J e z i ć ( s s . 9 9 - 1 0 7 ) . W t e k ś c i e u k a z a n e z o s t a ł y p o d o b i e ń s t w a z a w a r t e w e w s c h o d n i o - s ł o w i a ń s k i c h i b a ł t y j s k i c h m i t a c h o P e r u n i e / P e r k u n a s i e d o o p o w i e ś c i o K r y s z n i e p o d n o s z ą c y m g ó r ę G o v a r d h a n a g d z i e K r y s z n a w y s t ę p u j e j a k o p r z e c i w n i k g r o m o w ł a d n e g o I n d r y / P a r j a n y . A u t o r z a u w a ż a s z e r e g a n a l o g i i m i ę d z y w e d y j s k i m b o g i e m g r o m ó w o r a z j e g o b a ł t y j s k i m i s ł o w i a ń s k i m o d p o ­ w i e d n i k i e m . P o d o b n e a n a l o g i e z a u w a ż a l n e s ą m i ę d z y K r y s z n ą a b o g i e m u r o ­ d z a j u i o p i e k u n e m s t a d W e l e s e m . O s z c z e g ó l n e j r o l i d ę b u j a k o d r z e w a p o ś w i ę c o n e g o g r o m o w ł a d n y m b o g o m w i e l o k r o t n i e j u ż p i s a n o w r ó ż n y c h o p r a c o w a n i a c h d o t y c z ą c y c h r e l i g i i p r z e d ­ c h r z e ś c i j a ń s k i c h . S u z a n a M a r j a n i ć w a r t y k u l e

M i t o l o s k a i m i t o t v o r n a p r i e a

0 p o v e z n i c i p e r u n i k a - P e r u n

( s s . 1 0 9 - 1 2 0 ) z a s t a n a w i a s i ę n a d z n a c z e n i e m c h o r w a c k i e g o , l u d o w e g o f i t o n i m u

p e r u n i k a

- I r y s a i l i r y j s k i e g o

( i r i s i l l y r i c a )

1 j e g o d o m n i e m a n y m z w i ą z k u z t e o n i m e m P e r u n . A u t o r k a p o p r z e z a n a l i z ę r e l i g i o z n a w c z ą , f i l o l o g i c z n ą i e t n o g r a f i c z n ą w y k a z u j e s z e r e g d o w o d ó w n a t w i e r d z e n i e , ż e p r z y n a j m n i e j w n i e k t ó r y c h r e g i o n a c h C h o r w a c j i k w i a t t e n k o j a r z o n y b y ł z g r o m o w ł a d n y m b o g i e m o r a z b ł y s k a w i c ą . I v i c a K i p r e w a r t y k u l e

M i t s k a t o p o g r a f i j a Ż u p e d o b r o v a e k e

( s s . 1 2 1 - 1 3 2 ) o p i s u j e o r g a n i z a c j e p r z e s t r z e n n ą w c z e s n o ś r e d n i o w i e c z n e g o ż u p a n a t u Z r n o - v n i c k i e g o , c z ę ś c i s ł o w i a ń s k i e j T r a w u n i i , w k o n t e k ś c i e s y t u o w a n y c h n a j e j o b s z a r z e m i e j s c k u l t o w y c h i u r o c z y s k . A u t o r p o p r z e z a n a l i z ę w y s t ę p u j ą c y c h n a o b s z a r z e ż u p a n a t u t o p o n i m ó w , n a z w m i e j s c o w y c h o r a z m i e j s c s a k r a l n y c h z a r ó w n o p o g a ń s k i c h j a k i p ó ź n i e j s z y c h c h r z e ś c i j a ń s k i c h z a u w a ż a p o d n o s z o n ą j u ż w c z e ś n i e j p r a w i d ł o w o ś ć w k o n t y n u a c j i d a w n y c h m i e j s c k u l t u w c h r z e ś c i ­ j a ń s k i e j r z e c z y w i s t o ś c i . N a s z c z e g ó l n a u w a g ę z a s ł u g u j e r o z m i e s z c z e n i e d w ó c h p r a w d o p o d o b n y c h s a n k t u a r i ó w p o ś w i ę c o n y c h P e r u n o w i : w z g ó r z e P e r n j - p ó ź n i e j s z a c e r k i e w ś w . P i o t r a ( n a p o ł u d n i o w e j g r a n i c y ż u p a n a t u )

(5)

o r a z s a n k t u a r i u m P e r u n a n a I l i j i n y m v r h u ( n a j e g o p ó ł n o c n y m s k r a j u ) . P o ­ t w i e r d z a ć t o m o ż e s z c z e g ó l n ą r o l ę P e r u n a j a k o p a t r o n a g r a n i c . O k a m i e n i u j a k o s i e d l i s k u d u s z p i s z e w a r t y k u l e

K a m e n i D u s a

M a r i o K a t i ć ( s s . 1 3 3 - 1 4 5 ) . A u t o r o p i e r a j ą c s i ę n a p r z y k ł a d a c h e t n o g r a f i c z n y c h g ł ó w ­ n i e z o b s z a r u p o ł u d n i o w o s ł o w i a ń s k i e g o z a p o z n a j e c z y t e l n i k a z p o z a m a t e r i a l - n ą f u n k c j ą k a m i e n i - t y c h s z c z e g ó l n y c h , ś w i a d k ó w h i e r o f a n i i c z y p o ś w i ę c o ­ n y c h b o g o m , h e r o s o m l u b z m a r ł y m . W ś r ó d o m ó w i o n y c h n a u w a g ę z a s ł u g u j ą k a m i e n i e g r a n i c z n e - t z w m e j a ś i , w k t ó r y c h j a k w i e r z o n o , z a m i e s z k u j ą d u s z e z m a r ł y c h , p i l n u j ą c e e k u m e n y ż y w y c h . W C h o r w a c j i z a n o t o w a n o z w y c z a j o b ­ c h o d z e n i a p r z e z k o n d u k t p o g r z e b o w y g r a n i c w s i i p o s t o j ó w p r z y o w y c h k a ­ m i e n i a c h . K a m i e n i e j a k d o w o d z ą p r z e k a z y e t n o g r a f i c z n e , m o g ą t a k ż e z a m y ­ k a ć d u s z e p o t ę p i o n y c h , d u s z e t e n i e r z a d k o t e ż m i a ł y u k a z y w a ć s i ę l u d z i o m . K a m i e n i e t e ż w y k o r z y s t y w a n o w o b r z ę d a c h p o g r z e b o w y c h . O p r ó c z t y p o w y c h d l a l u d n o ś c i c h r z e ś c i j a ń s k i e j i m u z u ł m a ń s k i e j k a m i e n i n a g r o b n y c h a u t o r o p i ­ s u j e m . i n . t z w m i r i l a - k a m i e n n e n a r y , n a k t ó r y c h k ł a d z i o n o t r u m n ę z n i e ­ b o s z c z y k i e m p r z e n o s z o n y m n a c m e n t a r z . A n g l o j ę z y c z n y a r t y k u ł V l a d y m i r a P e t e r a G o s s a

A P a n n o n i a n ’s h o m m a g e

to D o n A n t e Ś k o b a l j

( s s . 1 4 7 - 1 6 0 ) p o ś w i ę c o n y j e s t b a d a n i o m n a d p r z e s z ł o ś c i ą r e g i o n u P o l j i c a p r o w a d z o n y c h p r z e z k s i ę d z a A n t e S k o b a l j a ( 1 9 1 4 - 2 0 0 0 ) , d u ­ c h o w n e g o , a r t y s t y , p e d a g o g a , e t n o g r a f a i t e o l o g a , a u t o r a m o n u m e n t a l n e j p r a c y

O b r e d n e g o m i l e . N a t e m e l j u a r h e o l o s k i h n a l a z a p o v i j e s n o - t e o l o s k a r a -

s p r a v a o r e l i g i j i i m a g i j i

( p i e r w s z e w y d a n i e : S v e t i K r i z “ n a C “i o v u 1 9 7 0 ) . W a r t y k u l e G o s s a o m ó w i o n e z o s t a ł y n i e t y l k o d o k o n a n i a k s i ę d z a S k o b a l j a n a p ł a s z c z y ź n i e e t n o g r a f i i i a n t r o p o l o g i i k u l t u r o w e j , w s z c z e g ó l n o ś c i z a w a r t e w p r a c y

O b r e d n e g o m i l e ,

a l e t a k ż e w o p a r c i u o p r z y k ł a d y z i n n y c h o b s z a r ó w C h o r w a c j i r o z w i n i ę t o p o m i n i ę t e l u b p o d j ę t e j e d y n i e c z ę ś c i o w o p r z e z n i e g o w ą t k i . V l a d y m i r P e t e r G o s s w k o n k l u z j a c h k ł a n i a s i ę p r z e d d o r o b k i e m S k o - b a l j a , k t ó r y s w o i m i b a d a n i a m i w y z n a c z y ł n o w ą d r o g ę c h o r w a c k i e j e t n o l o g i i . B o z i d a r B r u c e Y e r k o v i c h w s w o i m k r ó t k i m a r t y k u l e

T e h n o c r a t i c m o n o -

c u l t u r a l i s m - e v o l u t i o n a r y f o r c e

( s s . 1 6 1 - 1 6 4 ) n i e c o r e f l e k s y j n i e , w o p a r c i u o w y b r a n e p r z y k ł a d y s t a r a s i ę u z m y s ł o w i ć c z y t e l n i k o w i j a k i e z m i a n y n a s t ę ­ p u j ą w c z ł o w i e k u w t o k u e w o l u c j i , r o z w o j u t e c h n o l o g i i i s o c j a l i z a c j i w p o ­ s z c z e g ó l n y c h k u l t u r a c h . J a k w s p o m i n a ł w e w s t ę p i e d o k s i ą ż k i T o m o V i n ś c a k , z a d a n i e m p r o j e k t u

S a k r a l n a i n t e r p r e t a c i j a k r a j o b r a z a

b y ł o n i e t y l k o r o z w i n i ę c i e n a u k o w e j w i e ­ d z y o m i t o l o g i i p o ł u d n i o w y c h S ł o w i a n , a l e t a k ż e w y k o r z y s t a n i e d a w n e j p r z e ­ s t r z e n i s a k r a l n e j w p e r m a n e n t n e j e d u k a c j i i w p r z ę ż e n i e j e j w r a m y t u r y s t y k i h i s t o r y c z n e j . O m o ż l i w o ś c i a c h w y k o r z y s t a n i a d z i e d z i c t w a k u l t u r o w e g o o k o l i c m a s y w u V e l k i j P e r u n p i s z e I v i c a L o l i ć w a r t y k u l e

P e r u n o v i m s t a z a m a p r e m a

k u l t u r n o m t u r i z m u

( s s . 1 6 5 - 1 7 4 ) . P r a c ę z b i o r o w ą p o d s u m o w u j e a r t y k u ł I v a n a A l j i n o v i ć a

Ż r n o v n i c a p o s l i j e

s i m p o z i j a - P e r u n o v g r o m i l i t e k i s k r a

p o z w a l a n a m z a s t a n o w i ć s i ę c z y s a m p r o j e k t o r a z k o n f e r e n c j a r z e c z y w i ś c i e b y ł y „ P e r u n o w y m g r o m e m , c z y z a l e d ­ w i e i s k r ą ” ? P o d e j m u j ą c z a r ó w n o s ł o w a a u t o r a j a k i w y r a ż a j ą c w ł a s n ą o p i n i ę

(6)

w a r t o z a u w a ż y ć , ż e s a m o p r z e d s i ę w z i ę c i e m o ż e n i e d o k o n a ł o r e w o l u c j i w e w c z e ś n i e j s z y c h k o n c e p c j a c h r e l i g i o z n a w c ó w , a n t r o p o l o g ó w , a r c h e o l o g ó w i h i s t o r y k ó w z a j m u j ą c y c h s i ę w i e r z e n i a m i S ł o w i a n p o ł u d n i o w y c h , a l e d o d a ł o k o l e j n y k a m y k d o i c h w i e d z y . D l a c z y t e l n i k a b l i ż e j n i e ś l e d z ą c e g o b a d a ń n a u k o w c ó w c h o r w a c k i c h , s ł o w e ń s k i c h i s e r b s k i c h p r a c a j e s t d o d a t k o w o w a r ­ t o ś c i o w a , g d y ż z a w i e r a o b o k ś w i e ż y c h k o n c e p c j i a u t o r ó w t a k ż e w y k a z n a j ­ n o w s z e j l i t e r a t u r y . A r t y k u ł y n a p i s a n e w j ę z y k u c h o r w a c k i m p o s i a d a j ą a n g i e l ­ s k o j ę z y c z n e l u b n i e m i e c k o j ę z y c z n e s t r e s z c z e n i a , z a o p a t r z o n e s ą w m a p y , r y c i n y o r a z b a r w n e f o t o g r a f i e . K s i ą ż k a s a m a w s o b i e p r z y c i ą g a a t r a k c y j n ą s z a t ą g r a f i c z n ą , j e j z a w a r t o ś ć m e r y t o r y c z n a n a t o m i a s t s t a n o w i s i l n y t r z o n k o m p e t e n c j i a u t o r ó w i p o m y s ł o d a w c ó w .

S e w e r y n S z c z e p a ń s k i

( I ł a w a )

Cytaty

Powiązane dokumenty

Re- search of Zhuangzi’s views on life and death and his idea of the liberated journey.. Joanna Grygiel: The concept of gluing

- meer inzicht in de beschikbare middelen voor en de kosten van de maatschappelijke activiteiten. - betere besturing corporaties met logische set van

Gephi performs a cluster analysis on the data, groups together authors who tend to be cited alongside each other in a number of papers, and outputs a map which shows

Czy zatem wy­ stępuje tu domniemanie prawa własności zmarłego na podstawie wcześniej­ szego posiadania rzeczy, stwierdzonego w jakimkolwiek, momencie przed jego

Świerk, Praca dozorowana czy przymusowa , „Rzeczpospolita” z 17 września 2005.. Prawomoc­ ne skazania osób dorosłych,

Wydaje się, że ta kombinacja nauki i dzien- nikarskiego rzemiosła może stanowić o wartości tego czasopisma i jego sukcesie wydawniczym. 10

Frail older people living alone and not having children would compensate for lack of informal care at moderate levels of need (Cluster 2), while frail older people living alone

I crush a cracker Hard as rock With my bare hand The crust disintegrates Into smallest crumbles I spend a lot of energy Breaking apart chemical bonds Between matter