• Nie Znaleziono Wyników

Doc. dr Zdzisław Taźbierski (1928-2010)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Doc. dr Zdzisław Taźbierski (1928-2010)"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

Józef Śliwiński

Doc. dr Zdzisław Taźbierski

(1928-2010)

Echa Przeszłości 11, 493-499

(2)

POŻEGNANIA

DOC. DR ZDZISŁAW TAŹBIERSKI (1928-2010)

D o k t o r Z d z i s ł a w T a z b i e r s k i z m a r ł 2 0 c z e r w c a 2 0 1 0 r. w O l s z t y n i e w w i e k u 8 2 l a t , p o d ł u g i e j i c i ę ż k i e j c h o r o b i e . U r o d z i ł s i ę w b i e d n e j r o d z i n i e 2 9 c z e r w c a 1 9 2 8 r. w k u j a w s k i m W ł o c ł a w k u , s k ą d p r z e s z e d ł d o ś ć d ł u ­ g ą , b a r d z o t r u d n ą , a p r z y t y m p i ę k n ą d r o g ę ż y c io ­ w ą - o d m ł o d o c i a n e g o r o b o t n i k a w e w ł o c ł a w s k i e j F a b r y c e M a s z y n R o l n i c z y c h i O d l e w n i Ż e l a z a „ W i­ s ł a ” ( g d z i e o d 1 3 c z e r w c a 1 9 4 4 r ., a w i ę c j e s z c z e z a o k u p a c j i h i t l e r o w s k i e j , z a c z ą ł f i z y c z n i e p r a c o w a ć ) p o p r z e z s t a n o w i s k o n a u c z y c i e l a s z k ó ł ś r e d n i c h w p o w o je n n e j P o ls c e d o s t a t u s u n a u c z y c i e l a a k a d e ­ m i c k ie g o W y ż s z e j S z k o ły P e d a g o g ic z n e j w O l s z t y n i e . J e g o d z i e c i ń s t w o t r w a ł o 1 0 l a t , d o w y b u c h u I I w o j n y ś w i a t o w e j w e w r z e ­ ś n i u 1 9 3 9 r. O jc ie c d o w o j n y p r o w a d z i ł m a ł y w a r s z t a t , r ę c z n i e p r o d u k u j ą c m e b l e . J e g o d z i a ł a l n o ś ć z a s p o k a j a ł a n i e z b ę d n e p o t r z e b y m a t e r i a l n e p i ę c i o ­ o s o b o w e j r o d z i n y ( Z d z i s ł a w m i a ł d w ó c h b r a c i ) . J e s z c z e p r z e d w y b u c h e m w o j­ n y T a z b i e r s k i u k o ń c z y ł c z t e r y o d d z i a ł y S z k o ł y P o w s z e c h n e j n r 2 w e W ł o c ł a w ­ k u . W g r u d n i u 1 9 3 9 r. o j c a w y w i e z i o n o n a r o b o t y p r z y m u s o w e w I I I R z e s z y , g d z i e o k . 1 5 w r z e ś n i a 1 9 4 0 r. t r a f i ł d o B a d O l d e s l o e ( k o ło L u b e k i ) , d o p r a c y w g o s p o d a r s t w i e (i f i r m i e b u d o w l a n e j ) E . H i l l e b r a n d a ( o f i c e r a S A ) j a k o r o b o t ­ n i k p l a c o w y i s t o l a r z . R ó w n i e ż t u t a j A r b e i t s a m t - L e s l a u ( W ł o c ł a w e k ) s k i e r o ­ w a ł d o p r z y m u s o w e j p r a c y Z d z i s ł a w a w r a z z m ł o d s z y m b r a t e m i m a t k ą w s i e r p n i u 1 9 4 2 r. P o t r a g i c z n e j ś m i e r c i o jc a , 2 6 s i e r p n i a 1 9 4 3 r ., E . H i l l e b r a n d z g o d z i ł s i ę w e w r z e ś n i u t e g o r o k u n a p o w r ó t p o z o s t a ł e j r o d z i n y d o W ł o c ł a w ­ k a , g d z i e n a j p i e r w z a m i e s z k a l i „ k ą t e m ” u z n a j o m y c h , a p o t e m z t r u d e m o t r z y m a l i j e d n ą i z b ę w s t a r e j w i e l o r o d z i n n e j k a m i e n i c y , k t ó r a s ł u ż y ł a i m z a m i e s z k a n i e . N ę d z n e w a r u n k i m i e s z k a n i o w e , c h o r a m a t k a , g ło d o w e r a c j e ż y w n o ś c i o w e c ię ż k o w t e d y d o ś w i a d c z y ł y Z d z i s ł a w a . P e w n ą z m i a n ą n a l e p s z e b y ł o p o d j ę c i e p r z e z T a z b i e r s k i e g o p r a c y z a r o b k o w e j . 1 2 c z e r w c a 1 9 4 4 r. o t r z y ­

(3)

4 9 4 Pożegnania m a ł o n k s i ą ż k ę p r a c y ( A r b e i t s b u c h ) d l a n i e - N i e m c a i o d n a s t ę p n e g o d n i a r o z p o c z ą ł p r a c ę w e w s p o m n i a n e j f a b r y c e „ W i s ła ” j a k o p o m o c n i k s t o l a r z a . O d 2 0 l i p c a d o 3 1 s i e r p n i a 1 9 4 4 r. p o d p r z y m u s e m k o p a ł r o w y o b r o n n e w o k ó ł W ł o c ł a w k a p r z e d a t a k i e m c z e r w o n y c h . W s t y c z n i u 1 9 4 5 r ., p o u c i e c z c e z m i a s t a N i e m c ó w , d o W ł o c ł a w k a w k r o c z y ł y o d d z i a ł y A r m i i C z e r w o n e j , a w k r ó t c e t a k ż e p o l s k i e o d d z i a ł y g e n . Z y g m u n t a B e r l i n g a . Z a k o ń c z e n i e o k u p a ­ c ji h i t l e r o w s k i e j z a s t a ł o Z d z i s ł a w a z r o d z i n ą w t r u d n e j s y t u a c j i m a t e r i a l n e j . Z a c z ę ło s i ę n o w e p o w o j e n n e ż y c ie , p e ł n e z a r ó w n o b l a s k ó w , j a k i c i e n i . 9 l u t e g o 1 9 4 5 r. Z d z i s ł a w p o w r ó c ił d o p r a c y w „ W iś le ” , w k u r z u t r o c i n , co t e ż b y ło p r z y c z y n ą j e g o c h o r ó b . N a j w a ż n i e j s z ą s p r a w ą d l a N i e g o s t a ł o s i ę u k o ń ­ c z e n i e s z k o ł y p o w s z e c h n e j , a m ó g ł t o u c z y n i ć t y l k o w s y s t e m i e p o p o ł u d n i o w o - w i e c z o r o w y m , c z y li p o p r a c y z a w o d o w e j . M u s i a ł p r z e c i e ż ło ż y ć r ó w n i e ż n a r o d z i n ę . N a j p i e r w z a p i s a ł s i ę 1 5 m a r c a 1 9 4 5 r. n a „ s z k o l n e k u r s y p r z y g o t o ­ w a w c z e m ł o d z i e ż y p r a c u j ą c e j ” . D z i ę k i w y t ę ż o n e m u w y s i ł k o w i u d a ł o m u s i ę z a li c z y ć d w i e k la s y , s z ó s t ą i s i ó d m ą , w c i ą g u 1 9 4 5 r ., u z y s k u j ą c p r o m o c j ę d o I k l a s y w ie c z o r o w e g o g i m n a z j u m d l a p r a c u j ą c y c h , g d z i e J e g o n a u k a t r w a ł a o d 1 p a ź d z i e r n i k a 1 9 4 5 r. d o 2 6 c z e r w c a 1 9 4 8 . O t r z y m a ł w te d y , w w i e k u d w u d z i e s t u l a t , „ m a ł ą m a t u r ę ” w r a z z p r o m o c j ą d o I k l a s y p r z e d m a t u r a l n e j l i c e u m o g ó l n o k s z t a ł c ą c e g o . N a d m i e ń m y t u t a j , ż e w c z e ś n i e j , 1 2 l i s t o p a d a 1 9 4 7 r. z ło ż y ł O n e g z a m i n y c z e l a d n i c z e w „ W iś le ” , w z a w o d z i e : s t o l a r z - m o d e l a r z . B ę d ą c w I I I k l a s i e g i m ­ n a z j u m , w y c z e r p a n y d o t y c h c z a s o w y m g o d z e n i e m p r a c y z n a u k ą , z a c z ą ł s t a ­ r a ć s i ę o i n n e z a j ę c i e , k t ó r e p o z w o li ł o b y m u d o k o ń c z y ć g i m n a z j u m i u z y s k a ć m a t u r ę l i c e u m o g ó l n o k s z t a ł c ą c e g o . W r e z u l t a c i e 2 5 w r z e ś n i a 1 9 4 8 r. z o s t a ł z w o l n i o n y z „ W is ły ” , p r z y o k a z j i r e d u k c j i e t a t ó w i p o z o s t a w a ł p r z e z j a k i ś c z a s b e z p r a c y . O d 1 m a r c a d o 3 m a j a 1 9 4 9 r. p r a c o w a ł o k r e s o w o w b i u r z e p ł a c Z a r z ą d u M i e j s k i e g o W ł o c ł a w k a , a n a s t ę p n i e u d a ł o m u s i ę z n a l e ź ć z a t r u d n i e ­ n i e w U b e z p i e c z a l n i S p o ł e c z n e j w e W ł o c ł a w k u ( 1 . 0 3 - 3 0 . 0 9 . 1 9 5 0 r.). N a t o ­ m i a s t b e z u s t a n n i e k o n t y n u o w a ł n a u k ę w s z k o ł a c h , a w p r z e r w i e p o m i ę d z y k o l e j n y m i z a t r u d n i e n i a m i , 7 l u t e g o 1 9 5 0 r ., u z y s k a ł m a t u r ę w w i e c z o r o w y m l i c e u m o g ó l n o k s z t a ł c ą c y m (z o g ó l n y m w y n i k i e m z e g z a m i n ó w b d b ) . W o g ó le p r z e z w s z y s t k i e l a t a n a u k i Z d z i s ł a w p o ś w i ę c a ł k a ż d ą w o l n ą c h w i l ę n a n a u k ę s z k o l n ą , z r e g u ł y n i e m a j ą c c z a s u n a j a k i e ś r o z r y w k i p o z a s z k o l n e , c h o ć r ó w ­ n i e ż p o w o d e m i c h n i e o m a l c a ł k o w i t e g o w y r z e c z e n i a s i ę b y ł c h r o n i c z n y b r a k p i e n i ę d z y . A le w r e z u l t a c i e o d s z k o ł y p o d s t a w o w e j a ż d o u k o ń c z e n i a ś r e d n i e j u z y s k a ł O n o d n a u c z y c i e l i w i e l e p o c h w a ł i w y r ó ż n i e ń . J e g o a m b i c j ą s t a ł o s i ę d a w a n i e s o b i e s a m e m u r a d y w s z k o l e . N a t o m i a s t c h ę t n i e u d z i e l a ł b e z i n t e ­ r e s o w n i e p o m o c y k o l e g o m , m a j ą c y m t r u d n o ś c i w o p a n o w a n i u m a t e r i a ł u s z k o l n e g o . Ś w i a d e c t w o d o j r z a ł o ś c i I I I P a ń s t w o w e g o K o e d u k a c y j n e g o L i c e u m d l a D o r o s ł y c h w e W ł o c ł a w k u ( w r a z z w y r ó ż n i e n i e m z a o s i ą g n i ę t e w y n i k i w n a ­ u c e ) b y ł o - j a k s i ę o k a z a ł o - p i e r w s z y m k r o k i e m n a J e g o d r o d z e d o w y m a r z o ­ n e g o z a w o d u n a u c z y c i e l a . D r u g i m z a ś - u k o ń c z e n i e t r z y l e t n i c h s t a c j o n a r ­ n y c h s t u d i ó w w y ż s z y c h I s t o p n i a w z a k r e s i e h i s t o r i i w P a ń s t w o w e j W y ż s z e j

(4)

S z k o l e P e d a g o g i c z n e j w W a r s z a w i e , g d z i e s t u d i o w a ł o d 1 p a ź d z i e r n i k a 1 9 5 0 d o k o ń c a c z e r w c a 1 9 5 3 r. N i e t u m i e j s c e n a o p i s c a ł k i e m b a r w n y c h , p a s j o n u ­ j ą c y c h s t u d i ó w T a ź b i e r s k i e g o , k t ó r y m - m a j ą c w r e s z c i e c z a s ( g d y ż n i e p r a c o ­ w a ł w ó w c z a s z a w o d o w o , a p o r a z p i e r w s z y i o s t a t n i w s w o i m ż y c i u u c z y ł s i ę s t a c j o n a r n i e ) - m ó g ł s i ę c a ł k o w i c i e p o ś w i ę c i ć . I n n a s p r a w a , ż e j a k o b y ł y r o b o t n i k i s y n r o b o t n i k a o t r z y m y w a ł p r z e z o k r e s t e j n a u k i w s z e l k i e m o ż l i w e ó w c z e ś n i e s t y p e n d i a , a k a d e m i k i s t o ł ó w k ę , c o p o z w a l a ł o m u n a s k r o m n ą , a l e s a m o d z i e l n ą e g z y s t e n c j ę p o d c z a s p o b y t u w W a r s z a w i e . P o n a d t o d o r a b i a ł s o ­ b i e p ł a t n y m i k o r e p e t y c j a m i , z w ł a s z c z a d l a s ł a b s z y c h u c z n i ó w s z k o ł y ś r e d n i e j . Z b r a k u i n n y c h ź r ó d e ł d o c h o d u u c z e l n i a n i e j e d n o k r o t n i e f i n a n s o w a ł a Z d z i s ł a ­ w o w i r o z m a i t e f o r m y w y p o c z y n k u i t o m i m o J e g o „ f i d e i z m u ” . B y ł b o w i e m w i e r z ą c y - c h o d z i ł w W a r s z a w i e d o k o ś c i o ł a , o c z y m w ł a d z e u c z e l n i w i e d z i a ł y i b y w a ł z a t o n i e k i e d y s z y k a n o w a n y . N p . z p r z e d m i o t u „ p o d s t a w y m a r k s i - z m u - l e n i n i z m u ” s t a l e o t r z y m y w a ł n i ż s z ą o c e n ę , m i m o ż e z n a ł g o n a b a r d z o d o b r z e . R ó w n i e ż g d y z d a w a ł k o ń c o w y e g z a m i n z t e g o p r z e d m i o t u e g z a m i n a ­ t o r s t w i e r d z i ł : T o w a r z y s z u m i e m a t e r i a ł i o d p o w i a d a n a p i ą t k ę , a l e s t a w i a m w a m d o b r y , b o c h o d z i c i e d o k o ś c i o ł a ( o c z y w iś c ie T a ź b i e r s k i w ó w c z a s d o p a r t i i - P Z P R - n i e n a l e ż a ł ) . W w ię k s z o ś c i j e d n a k n a u c z a l i t u t a j k o m p e t e n t n i h i s t o ­ r y c y . W i e l k i m u z n a n i e m c i e s z y ł s i ę u N i e g o m . i n . ś r e d n i o w i e c z n i k p r o f . d r J ó z e f S k r z y p e k , o d u ż e j w ie d z y , s u m i e n n y , t r o s k l i w y , ż y c z l i w y s t u d e n t o m b e z w z g l ę d u n a i c h p r z e k o n a n i a p o l i t y c z n e . W k a ż d y m r a z i e Z d z i s ł a w w i e l e s k o ­ r z y s t a ł n a w a r s z a w s k i e j u c z e l n i . D o s t r z e g a ł t a k ż e , ż e k a ż d a u c z e l n i a - n i e z a ­ l e ż n i e o d s w e g o z a w o d o w e g o p r o f i l u - k s z t a ł c i w ł a s n ą k a d r ę s t o s o w n i e d o p a n u j ą c e g o s y s t e m u s p o ł e c z n o - p o l i t y c z n e g o , ś w i a t o p o g l ą d o w e g o . T o t ł u m a c z y , d l a c z e g o , n a p r z y k ł a d , u c z e l n i a w ś r e d n i o w i e c z u n i e m o g ł a k s z t a ł c i ć a t e i s t ó w , a w s y s t e m i e w o l n e g o r y n k u - k o m u n i s t ó w c z y a b s o l w e n t ó w p r z e c i w n y c h w ł a ­ s n o ś c i p r y w a t n e j . P r z y t y m w s z y s t k i m b a r d z o d o c e n i a ł d a n ą M u s z a n s ę k s z t a ł c e n i a s i ę p r z e z p o w o j e n n ą r z e c z y w i s t o ś ć , m o ż l i w o ś ć t ę w p e ł n i w y k o ­ r z y s t a ł , a b y z m i e n i ć z a r ó w n o s w o je ż y c ie n a l e p s z e - g o d n i e j s z e , j a k i - b ę d ą c w y k s z t a ł c o n y m — w w i ę k s z y m z a k r e s i e s ł u ż y ć s w o j e m u ś r o d o w i s k u i o jc z y ź ­ n i e , o c z y m w p e ł n i z a ś w i a d c z a p ó ź n i e j s z a d z i a ł a l n o ś ć T a ź b i e r s k i e g o . W ie l e p r z y k ł a d ó w z n a j d z i e m y w J e g o a u t o b i o g r a f i c z n e j k s i ą ż c e p t . D r o g a p r z e z ż y c i e ( O l s z t y n 2 0 0 2 ) . O t r z y m a n y d y p l o m 2 2 c z e r w c a 1 9 5 3 r. ( w r a z z e s k i e r o w a n i e m d o p r a c y ) u p o w a ż n i a ł Z d z i s ł a w a d o n a u c z a n i a h i s t o r i i z a r ó w n o w s z k o ł a c h p o d s t a w o ­ w y c h , j a k i ś r e d n i c h . B y ło t o w y r ó ż n i e n i e T a ź b i e r s k i e g o z a a k t y w n ą p o s t a w ę n a z a j ę c i a c h z h i s t o r i i , t y m b a r d z i e j i s t o t n e , g d y ż t y l k o c z ę ś ć a b s o l w e n t ó w z J e g o g r u p y o t r z y m a ł a t a k ą k w a l i f i k a c j ę , j e ś l i c h o d z i o s z k o ł y ś r e d n i e . N a l e ­ ż y p o d k r e ś l i ć , ż e u z y s k a ł o n j ą m i m o s w o je g o „ f i d e i z m u ” , j a k n a p i s a ł M u w o p i n i i k o ń c o w e j z a c a ł e s t u d i a r e k t o r t e j u c z e l n i . C z y m b y ł y d l a Z d z i s ł a w a u k o ń c z o n e d o t ą d s z k o ł y i w y r ó ż n i e n i a - z r o z u m i e t y l k o t e n , k t o p r z e ż y ł p i e k ł o o k u p a c j i h i t l e r o w s k i e j , d r o g ę w o j e n n e g o d z i e c i ń s t w a , g ł o d u p o d c z a s o k u p a c j i i b i e d y p o w o j e n n e j c z y z a g r o ż e ń m ł o d o c i a n e g o r o b o t n i k a w ł o c ł a w ­ s k i e j „ W is ły ” .

(5)

4 9 6 Pożegnania Z d y p l o m e m i s k i e r o w a n i e m z g ł o s i ł s i ę O n w s i e r p n i u 1 9 5 3 r. d o w ł a d z o ś w i a t o w y c h w O l s z t y n i e , g d z i e d a n o M u d o w y b o r u t r z y l i c e a o g ó l n o k s z t a ł ­ c ą c e : w B a r t o s z y c a c h , B i s k u p c u ( R e s z e l s k i m ) i w M r ą g o w i e ; z d e c y d o w a ł s i ę n a t o o s t a t n i e . P r a k t y c z n e „ o s t r o g i ” n a d r o d z e s t a w a n i a s i ę n a u c z y c i e l e m h i s t o r i i , d y d a k t y k i e m i w y c h o w a w c ą m ł o d z ie ż y , z d o b y w a ł p r z e d e w s z y s t k i m s o l i d n ą p r a c ą z a w o d o w ą w l i c e a c h k o l e j n o : w M r ą g o w i e ( o d 1 5 .0 8 .1 9 5 3 r.), w G i ż y c k u w r a z z f u n k c j ą z a s t ę p c y d y r e k t o r a ( 2 . 1 0 . 1 9 5 5 - 1 1 . 0 1 . 1 9 5 6 ) i w B r a ­ n i e w i e ( 1 2 . 0 1 . 1 9 5 6 - 3 0 . 0 6 . 1 9 7 4 ) . P o d c z a s o r g a n i z o w a n y c h p r z e z N i e g o k o n f e r e n c j i m e t o d y c z n y c h w M r ą ­ g o w ie p o z n a ł p a n n ę Z o f ię D z i e k o ń s k ą , n a u c z y c i e l k ę z R y d w ą g (o k . 1 2 k m o d M r ą g o w a ) , z k t ó r ą w z i ą ł ś l u b k o ś c i e l n y n a W i e l k a n o c 1 9 5 5 r. Z i c h z w i ą z k u u r o d z i ł y s i ę d z i e c i : A n d r z e j ( u r . 8 . 0 7 . 1 9 5 6 r .) o r a z W a n d a - M a ł g o r z a t a ( u r . 1 4 .1 2 .1 9 5 9 r .) . Ż o n a b y ł a d l a Z d z i s ł a w a w i e l k i m w s p a r c i e m p o d c z a s J e g o s t u d i ó w c z y r o b i e n i a d o k t o r a t u , b o w i e m n a j e j p r z e d e w s z y s t k i m b a r k i s p a ­ d a ł o w y c h o w a n i e d z i e c i . D o d a j m y , ż e z m r ą g o w s k i m L O T a z b i e r s k i p o ż e g n a ł s i ę w n i e t y p o w y s p o s ó b . O t ó ż w t r a k c i e J e g o p o b y t u n a ć w i c z e n i a c h w o j s k o ­ w y c h ( 4 . 0 7 . - 1 . 1 0 . 1 9 5 5 r.) , g d z i e s ł u ż y ł w a r t y l e r i i j a k o s z e r e g o w y k a n o n i e r ­ t o p o g r a f , z o s t a ł O n p r z e n i e s i o n y s ł u ż b o w o z L O w M r ą g o w i e d o L O w G iż y c ­ k u n a z a s t ę p c ę d y r e k t o r a i n a u c z y c i e l a h i s t o r i i . W n o w y m m i e j s c u z a t r u d n i e ­ n i a m i a ł z ż o n ą o t r z y m a ć m i e s z k a n i e , a l e p o n i e w a ż g o n i e d o s t a ł , o s t a t e c z n i e p r z e s z e d ł d o L O w B r a n i e w i e ( 1 2 . 0 1 . 1 9 5 6 r.) . T u t a j o t r z y m a ł l e p s z e w a r u n k i , w t y m i m i e s z k a n i o w e , z a p e w n i a j ą c e s t a b i l i z a c j ę J e g o r o d z i n i e , d l a t e g o t e ż z n o w y m z a p a ł e m p o d j ą ł s w o je o b o w i ą z k i z a w o d o w e , n i e s t r o n i ą c o d p r a c y s p o ł e c z n e j. P r a c y n a u c z y c i e l s k i e j o d d a w a ł s i ę z p a s j ą , b e z p r z e s a d y m o ż n a s t w i e r ­ d z ić , iż p o p r o s t u h a r o w a ł o d ś w i t u d o w i e c z o r a , r e a l i z u j ą c n i e t y l k o r o z m a i t e z a j ę c i a , w c h o d z ą c e t r a d y c y j n i e w z a k r e s o b o w i ą z k ó w n a u c z y c i e l a . A u t e n t y c z ­ n i e t e ż a n g a ż o w a ł s i ę s p o ł e c z n i e , c z y n i ą c w i e l e d o b r e g o d l a s w o je g o ś r o d o w i ­ s k a , b ę d ą c m . i n . k i e r o w n i k i e m s e k c j i h i s t o r i i w P o w i a t o w y m O ś r o d k u D o ­ k s z t a ł c a n i a K a d r O ś w i a t o w y c h w M r ą g o w i e , ł a w n i k i e m w l a t a c h 6 0 . c z y k i e r o w n i k i e m s z k o l e n i a z a w o d o w e g o w s t r u k t u r a c h „ O g n i s k ” Z w i ą z k u N a ­ u c z y c i e l s t w a P o l s k i e g o w B r a n i e w i e , w T o w a r z y s t w i e W i e d z y P o w s z e c h n e j ; w r e s z c i e , p e ł n i ą c s p o ł e c z n i e f u n k c j ę k i e r o w n i k a i n t e r n a t u w l i c e u m w B r a ­ n i e w i e ( 1 9 5 6 - 1 9 6 7 ) z b r a k u i n n e j k a n d y d a t u r y . N a g o d z i n a c h z l e c o n y c h p r a ­ c o w a ł t a k ż e j a k o n a u c z y c i e l j ę z y k a a n g i e l s k i e g o w b r a n i e w s k i m T e c h n i k u m E k o n o m i c z n y m . W a ż n ą r o l ę w p o d n i e s i e n i u k w a l i f i k a c j i n a u c z y c i e l s k i c h s p e ł n i ł y s k o ń c z o ­ n e p r z e z Z d z i s ł a w a z a o c z n e s t u d i a m a g i s t e r s k i e w l a t a c h 1 9 6 4 - 1 9 6 6 . O d b y ł j e w W S P w K r a k o w i e . P r a c ę m a g i s t e r s k ą n a p i s a ł p o d k i e r u n k i e m p r o f . d r. M a r i a n a T y r o w i c z a n a t e m a t : „ S t a n o w i s k o p r e z y d e n t a T h o m a s a W i l s o n a w o ­ b e c s p r a w p o l s k i c h w ś w i e t l e m a t e r i a ł ó w b r y t y j s k i c h i a m e r y k a ń s k i c h ” , u z y ­ s k u j ą c 2 9 c z e r w c a 1 9 6 6 r. d y p l o m m a g i s t r a z o c e n ą b a r d z o d o b r ą . P o n o w n i e w i ę c g o d z i ł p r a c ę z a w o d o w ą z n a u k ą , d o j e ż d ż a j ą c d o K r a k o w a ( p r z e z W a r s z a ­ w ę 6 5 3 k m , a p r z e z Ł ó d z - K a t o w i c e - 8 7 8 k m ) . D o t y c h c z a s o w e s u k c e s y

(6)

w n a u c e z a c h ę c i ł y Z d z i s ł a w a d o d o k t o r y z o w a n i a s i ę w l a t a c h 1 9 6 7 - 1 9 7 2 p o d k i e r u n k i e m t a k ż e p r o f . M . T y r o w i c z a w k r a k o w s k i e j W S P . T y t u ł d y s e r t a c j i b r z m i a ł : „ O p i n i a p o l i t y c z n a A n g l i i w o b e c s p r a w p o l s k i c h w d o b i e r o z b i o r ó w i w o j e n n a p o l e o ń s k i c h ( d o 1 8 0 7 r o k u ) ” . 2 5 p a ź d z i e r n i k a 1 9 7 2 r. o b r o n i ł d o k t o ­ r a t p r z e d k o m i s j ą w y d z i a ł o w ą k r a k o w s k i e j W S P , z a ś 3 l i s t o p a d a t e g o r o k u R a d a W y d z i a ł u H u m a n i s t y c z n e g o t e j ż e u c z e l n i n a d a ł a M u j e d n o g ł o ś n i e s t o ­ p i e ń d o k t o r a n a u k h u m a n i s t y c z n y c h z z a k r e s u h i s t o r i i . P o t w i e r d z e n i e te g o ż s t o p n i a p r z e z M i n i s t e r s t w o N a u k i S z k o l n i c t w a W y ż s z e g o i T e c h n i k i n a s t ą p i ł o 2 9 s t y c z n i a 1 9 7 3 r. B y ł t o z n a c z ą c y s u k c e s Z d z i s ł a w a w d z i a ł a l n o ś c i b a d a w ­ c z e j , m o b i l i z u j ą c y G o d o d a l s z e j p r a c y n a u k o w e j . W a r t o n a d m i e n i ć , ż e w u z n a n i u d o t y c h c z a s o w e j p r a c y n a u c z y c i e l s k i e j i s p o ł e c z n e j T a ź b i e r s k i o t r z y m a ł d e c y z j ą K u r a t o r a O k r ę g u S z k o l n e g o w O l s z t y n i e z 1 4 p a ź d z i e r n i k a 1 9 7 2 r. n o m i n a c j ę n a p r o f e s o r a s z k o ł y ś r e d n i e j . Z a r a z e m d o t y c h c z a s o w a d z i a ł a l n o ś ć o ś w i a t o w o - w y c h o w a w c z a i b a d a w c z a Z d z i s ł a w a s p o w o d o w a ł a J e g o z a t r u d n i e n i e o d 1 l i p c a 1 9 7 4 r. n a s t a n o w i s k u a d i u n k t a w Z a k ł a d z i e H i s t o r i i o l s z t y ń s k i e j W S P , k i e r o w a n y m p r z e z d o c . d r . S t a n i s ł a w a S z o s t a k o w s k i e g o . W t e j u c z e l n i p r a c o w a ł d o e m e r y t u r y , n a k t ó r ą p r z e s z e d ł 1 p a ź d z i e r n i k a 1 9 9 3 r. P e ł n i ł t u t a j o w o c n ie s z e r e g r o z m a i t y c h f u n k c j i , m . i n . w i e l e l a t b y ł s p o ł e c z n y m z a s t ę p c ą k i e r o w n i k a Z a k ł a d u H i s t o r i i ( 1 9 7 5 - 1 9 8 4 ) , o p i e k u n e m r o c z n i k ó w i c a łe g o k i e r u n k u h i s t o r i i ( d o 1 9 8 5 r.), p e ł n o m o c n i k i e m r e k t o r a d s . s t u d e n c k i c h , o p i e k u n e m p r a k t y k p r z e d m i o t o w o - m e t o d y c z n y c h s t u d e n t ó w h i s t o r i i ( 1 9 7 6 - 1 9 9 3 ) , c z ł o n k i e m r ó ż n y c h k o m i s j i w u c z e l n i : d z i e k a ń s k i c h , r e k t o r s k i c h i s e n a c k i c h , w l a t a c h 1 9 7 8 - 1 9 8 1 p r o ­ d z i e k a n e m W y d z i a ł u H u m a n i s t y c z n e g o ; w r e s z c i e d o c e n t e m k o n t r a k t o w y m ( 1 9 9 0 - 1 9 9 3 ) . W y p r o m o w a ł 9 7 m a g i s t r ó w h i s t o r i i ( o r a z 7 z b i b l i o t e k o z n a w ­ s t w a ) , a p o n a d 1 0 0 p r a c m a g i s t e r s k i c h z r e c e n z o w a ł . W a r t o p o ś w ię c i ć t r o c h ę u w a g i J e g o p r a c y n a u k o w e j , w k t ó r e j d o g ł ó w ­ n y c h z a i n t e r e s o w a ń n a l e ż a ł y s t o s u n k i p o l s k o - a n g i e l s k i e w X V I - X I X w .: r e l a ­ c je p o l s k o - a n g i e l s k i e , p r o t o k ó ł d y p l o m a t y c z n y ( c e r e m o n i a ł ) w t y c h ż e k r a j a c h w u j ę c i u p o r ó w n a w c z y m , b i o g r a f i e d y p l o m a t ó w t e g o o k r e s u . Z c i e k a w s z y c h p u b l i k a c j i T a ź b i e r s k i e g o n a l e ż y t u w y m i e n i ć : W i e l k a B r y t a n i a w o b e c s p r a w p o l s k i c h w d o b i e r o z b i o r ó w i w o j e n n a p o l e o ń s k i c h ( d o 1 8 0 7 r . ) ( O l s z t y n 1 9 7 7 , s . 4 0 6 ) , C e r e m o n i a ł d w o r s k o - d y p l o m a t y c z n y w p r a k t y c e n e g o c j a c j i P o l s k i z A n g l i ą w X V I - X V I I I w . ( O l s z t y n 1 9 8 6 , s. 4 0 4 ) , W y s t ą p i e n i e p r e z y d e n t a T h o ­ m a s a W i l s o n a w s p r a w i e p o l s k i e j ( O l s z t y n 1 9 8 9 , s . 6 6 ) , Z w i ą z k i P o l s k i z A n g l i ą o d s c h y ł k u X I V d o p o ł o w y X V I I w . ( O l s z t y n 1 9 9 4 , s. 1 4 4 ) , U w a g i o k o n t a k t a c h h a n d l o w y c h A n g l i i z P o l s k ą o d X V d o X V I I I w . w ś w i e t l e l i t e r a ­ t u r y b r y t y j s k i e j ( „ R o c z n i k G d a ń s k i ” , t . 3 8 , 1 9 7 8 , z. 1, s . 7 7 - 9 6 ) , M i s j a P a w ł a D z i a ł y ń s k i e g o d o H a g i i L o n d y n u w 1 5 9 7 r. n a t l e s t o s u n k ó w g o s p o d a r c z y c h p o l s k o - a n g i e l s k i c h z a E l ż b i e t y T u d o r ( w ś w i e t l e ź r ó d e ł ) ( „ P r a c e H i s t o r y c z n e ” , O l s z t y n 1 9 8 1 , s . 7 7 - 1 0 3 ) , E u r o p e j s k a p o l i t y k a W i l l i a m a P i t t a w o k r e s i e r o z ­ b i o r ó w ( „ K w a r t a l n i k H i s t o r y c z n y ” , R . 8 8 , 1 9 8 1 , n r 5 , s. 6 4 7 - 6 5 6 ) , Z a s a d y p i e r w s z e ń s t w a w c e r e m o n i a l e b i e s i a d n y m p o d c z a s p r z y j m o w a n i a o b c y c h p o ­ s ł ó w w P o l s c e ( X V I - X V I I I w . ) ( „ P r z e g l ą d H u m a n i s t y c z n y ” , R . 2 5 , 1 9 8 1 , n r 3,

(7)

4 9 8 Pożegnania s. 2 3 —4 9 ) , S p r a w a G d a ń s k a i T o r u n i a w m a n e w r z e d y p l o m a t y c z n y m W i l l i a m a P i t t a z L i g ą P a ń s t w E u r o p e j s k i c h p r z e c i w R o s j i ( 1 7 8 9 - 1 7 9 1 ) ( „ R o c z n i k G d a ń ­ s k i ” , t . 4 2 , 1 9 8 2 , z. 1, s . 1 8 9 —2 2 3 ) , Z z a g a d n i e ń h a n d l u w s t r e f i e b a ł t y c k i e j - w k o n t e k ś c i e w y m i a n y p o l s k o - a n g i e l s k i e j w X V - X V I w i e k u ( „ Z e s z y t y N a u k o w e W S P w O l s z t y n i e , P r a c e H i s t o r y c z n e ” , z. I I , O l s z t y n 1 9 9 8 , s . 2 2 —4 0 ) , P r z y c z y ­ n y n i e p o w o d z e ń z a b i e g ó w S t a n i s ł a w a A u g u s t a o p o m o c W i e l k i e j B r y t a n i i w o k r e s i e I r o z b i o r u P o l s k i ( „ E c h a P r z e s z ł o ś c i ” , t . 2 , O l s z t y n 2 0 0 1 , s . 1 5 3 —1 7 8 ) c z y W i e l k a B r y t a n i a a s p r a w a p o l s k a p o I I I r o z b i o r z e R z e c z y p o s p o l i t e j ( d o 1 8 0 7 r o k u ) ( „ E c h a P r z e s z ł o ś c i ” , t . 5 , O l s z t y n 2 0 0 4 , s. 3 3 —5 0 ). P u b l i k o w a ł t a k ż e p r z e w o d n i k i m e t o d y c z n e d o n a u c z a n i a h i s t o r i i ( o g ó ł e m 6 ), p r a c e z a r ó w ­ n o w s p o m n i e n i o w e z o k r e s u I I w o j n y ś w i a t o w e j i l a t p o w o j e n n y c h , j a k i p u b l i c y s t y c z n e o r a z w i e l e i n n y c h o p r a c o w a ń , k t ó r y c h n i e s p o s ó b t u t a j w y ­ s z c z e g ó l n i a ć . Z d z i s ł a w p r z e z c a ł e ż y c ie z a w o d o w e o d c z u w a ł w s o b i e e n e r g i ę d z i a ł a n i a , k t ó r a z n a l a z ł a u j ś c i e w a k t y w n e j p r a c y m . i n . w Z N P ( z w ł a s z c z a w B r a n i e w i e i O l s z t y n i e ) , a p o t e m i w p a r t i i ( g ł ó w n i e w o l s z t y ń s k i e j W S P ) . U z n a w a ł , iż n i e p o w i n i e n s t a ć z b o k u i k r y t y k o w a ć P R L , a l e p o w i n i e n p r ó b o w a ć o d d z i a ł y w a ć p o z y t y w n i e , n a p r a w c z o n a d o s t r z e g a n e b r a k i , b ł ę d y i r ó ż n e n i e p r a w i d ł o w o ś c i . D l a t e g o t e ż w 1 9 5 6 r. w B r a n i e w i e w s t ą p i ł d o P Z P R — p a r t i i , j a k s i ę w ó w c z a s w y d a w a ł o , r e f o r m a t o r s k i e j , m . i n . z h a s ł a m i b u d o w a n i a s p o ł e c z e ń s t w a b e z w y z y s k u , o p i e k i n a d b i e d n y m i i t p . , p r z y t y m r o b o t n i c z e j z n a z w y ( a T a ź b i e r - s k i m i a ł k o r z e n i e r o b o t n i c z e ) — p o n i e s i o n y z o s t a ł f a l ą z n a n y c h w y d a r z e ń te g o r o k u . B y ł c z ł o n k i e m p a r t i i a ż d o j e j r o z w i ą z a n i a w 1 9 9 0 r ., c h o c i a ż z u p ł y w e m l a t z w ą t p i ł w r e f o r m o w a l n o ś ć P Z P R . J e d n a k p r z y n a l e ż n o ś ć d o p a r t i i w z m a c ­ n i a ł a J e g o p o z y c ję w o b e c r ó ż n y c h w ł a d z , co n i e r z a d k o w y k o r z y s t y w a ł w o b r o ­ n i e l u d z i ( k o le g ó w ) , z k t ó r y m i n i e k i e d y w ł a d z e w o g ó le s i ę n i e lic z y ły . Z d z i ­ s ł a w o d w a ż n i e s t a w a ł p o i c h s t r o n i e i n a j c z ę ś c i e j u d a w a ł o s i ę i m p o m ó c , a j u ż n a p e w n o w s w o i m ż y c i u s t a r a ł s i ę n i k o m u n i e w y r z ą d z i ć k r z y w d y . C h o ć b y d l a t e g o s t o s o w a ł O n m e t o d ę o d c i n a n i a s i ę o d p o c z y n a ń p a r t i i , k t ó r e n o s i ł y z n a m i o n a a w a n t u r n i c t w a i z a k ł a m a n i a z a t w a r d z i a ł y c h s t a l i n o w c ó w . Z t e g o p o w o d u p o p a d a ł n i e k i e d y w k o n f l i k t y , n p . w l a t a c h 6 0 . X X w . z s e k r e t a r z a m i K o m i t e t u P o w i a t o w e g o P Z P R w B r a n i e w i e , n a z y w a j ą c b e z o g r ó d e k i c h d z i a ­ ł a n i a a w a n t u r n i c t w e m r e l i g i j n y m . I n n y p r z y k ł a d : o b u r z y ł s i ę g ł o ś n o - p u b l i c z - n i e w 1 9 7 6 r. n a z e b r a n i u w g m a c h u K W P Z P R w O l s z t y n i e , p o t ę p i a j ą c w y p o w i e d ź E d w a r d a G i e r k a , ż e b y i n t e l i g e n c j a s i ę u s p o k o i ł a . N i c d z i w n e g o , ż e p r z e ł o ż e n i T a ź b i e r s k i e g o w o l s z t y ń s k i e j W S P , d o c . d r h a b . S t a n i s ł a w S z o s t a - k o w s k i o r a z p r o f . d r h a b . T a d e u s z M . G e l e w s k i o c e n i a l i G o w l a t a c h 8 0 . X X w . m . i n . n a s t ę p u j ą c o : a m b i t n y [ . . . ] D o c e l u d o c h o d z i w s p o s ó b p r a w y , p r z e d e w s z y s t k i m s w ą w y t ę ż o n ą i u c z c i w ą p r a c ą i w ł a s n y m p r z y k ł a d e m . J e s t o d w a ż n y , p o t r a f i w p o t r z e b i e p o w i e d z i e ć p r z y k r ą n i e r a z p r a w d ę , a l e z a w s z e w d o b r e j i n t e n c j i , w s ł u s z n y m p r z e k o n a n i u . B y ł p o p r o s t u c z ł o w i e k i e m w i e r ­ n y m s o b ie . Z a s w o j ą o w o c n ą d z i a ł a l n o ś ć n a u c z y c i e l s k ą i n a u k o w ą z o s t a ł w i e l o k r o t ­ n i e u h o n o r o w a n y , m . i n . z ł o t ą o d z n a k ą „ Z a s ł u ż o n y m d l a W a r m i i i M a z u r ” ,

(8)

S r e b r n y m K r z y ż e m Z a s ł u g i ( 1 9 7 1 ) , Z ł o t y m K r z y ż e m Z a s ł u g i ( 1 9 7 5 ) , z ł o t ą o d z n a k ą Z N P ( 1 9 7 2 ) , K r z y ż e m K a w a l e r s k i m O O P ( 1 9 8 3 ) , M e d a l e m K E N ( 1 9 8 5 ) , w 1 9 8 7 r. t y t u ł e m Z a s ł u ż o n y N a u c z y c i e l o r a z w 2 0 0 1 r. S r e b r n y m M e d a l e m z a z a s ł u g i d l a S t o w a r z y s z e n i a P o l a k ó w P o s z k o d o w a n y c h p r z e z I I I R z e s z ę . O t r z y m y w a ł r ó w n i e ż n a g r o d y m i n i s t r a N S z W i T ( 1 9 7 8 ) , R e k t o r a ( 1 9 7 7 , 1 9 8 0 , 1 9 8 1 , 1 9 8 3 , 1 9 8 6 , 1 9 8 8 , 1 9 8 9 , 1 9 9 3 ) . W 1 9 7 9 r. u z y s k a ł w y r ó ż ­ n i e n i e h o n o r o w e w O g ó l n o p o l s k i m P l e b i s c y c i e n a N a j l e p s z e g o D y d a k t y k a i W y c h o w a w c ę , p r z y z n a n e M u p r z e z Z G S Z S P . N i e w ą t p l i w i e b y ł a t o k a r i e r a z a w o d o w a i d z i a ł a l n o ś ć s p o ł e c z n a , z k t ó r y c h z m a r ł y Z d z i s ł a w p o w i n i e n b y ć d u m n y j a k o c z ł o w i e k i n a u c z y c i e l , c h o ć O n s a m p o z o s t a w a ł d o k o ń c a n i e z w y k l e s k r o m n y . P o g r z e b o d b y ł s i ę 2 3 c z e r w c a 2 0 1 0 r. n a c m e n t a r z u k o m u n a l n y m p r z y u l . P o p r z e c z n e j w O l s z t y n i e . N a d g r o b e m Z d z i s ł a w a T a z b i e r s k i e g o m o w y p o ż e g n a l n e m . i n . w y g ł o s i li : e m e r y t o w a n y d y r e k t o r o l s z t y ń s k i e j W o je w ó d z k i e j B i b l i o t e k i P e d a g o g i c z n e j m g r M a r i a n F i l i p k o w s k i i p r o f . J ó z e f Ś l i w i ń s k i - p o d k r e ś l a j ą c , ż e b y ł O n p r a w y m , u c z c i w y m , s z l a c h e t n y m c z ł o w i e k i e m , w y ­ c h o w a w c ą m ł o d z i e ż y , p r z y j a c i e l e m , k o l e g ą o r a z w s p ó ł p r a c o w n i k i e m i t a k i m n a z a w s z e p o z o s t a n i e w n a s z e j p a m i ę c i . Ż e g n a j d r o g i , m ą d r y P r z y j a c i e l u ! J ó z e f Ś l i w i ń s k i ( O l s z t y n )

Cytaty

Powiązane dokumenty

Autor kolejnych recenzji (bp. Jej autor widzi realną szansę odrodzenia tego szcze­ gólnego nabożeństwa: Taka możliwość pojawia się dzisiaj, gdy lepiej.. zaczynamy rozumieć

Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki badań symulacyjnych węzłów tarcia występujących pomiędzy piórami resoru, z uwzględnieniem stanu powierzchni

9) Kossecki J., 1969, The motion of a concentrated dislocation within the field of dislocation with finite surface. Bulletin de l'Académie Polonaise des Sciences, Série des

Druga księga zawiera jego słowa, zdania mówione: tu — znowu — da się wyróżnić — jakby odpowiedniki trzech rozdzia­ łów: z nich pierw szy obejm uje

[r]

Stałe pogłębianie znajomości z zakresu różnych dziedzin parazytolo- gii lekarskiej, zwłaszcza zaś studia przeprówadzone w Instytucie Medy- cyny Morskiej i Tropikal;nej

Lipp-

Zaka plac6wka kielecka, cz,sto jako pierwsza w kraju, podejmowala oryginalne studia regionalne i badania metalogeniczne, geologiczno~zloiowe,