Sałuda, Bronisław
Sesja w Kwidzynie
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 117-118
K
R
O
N
I
K
A
N
A
U
K
O
W
A
Bronisław Sałuda
SESJA W KWIDZYNIE
W d niach 1—3 w rześnia 1979 ro k u w K w idzynie odbyła się uroczysta sesja, up am iętn iająca 40 rocznicę w y b u ch u II w ojny św iatow ej oraz areszto w ania uczniów, profesorów i pracow ników Polskiego G im nazjum w K w i dzynie. Uczestnicy sesji byli gośćmi kw idzyńskiego Liceum Ogólnokształcą cego im. S tefan a Żeromskiego, k tó re jest gospodarzem zabytkow ego b u d y n k u byłego Polskiego Gim nazjum .
P ro g ra m przew idyw ał kilk a luźno z sobą pow iązanych uroczystości; a kcentem d om inującym i niejako ujednolicającym całość obchodów było przypom nienie d a ty 25 sierp n ia 1939 ro k u — dnia likw idacji przez h itle row ców jedy-nej w byłych P ru s ac h Wschodnich polskiej szkoły średniej.
1. Zjazd uczniów G im nazjum Polskiego w K w idzynie ( 1 IX 1979). Spośród 144 uczniów i 13 profesorów aresztow anych 25 sierp n ia 1939 ro k u w gm achu G im nazjum po czterdziestu lata ch spotkało się 44 uczniów (po legły lub zm a rły 33 osoby) i trzech profesorów Polskiego G im nazjum : W ładysław Gębik — d y re k to r, w ykładow ca chem ii i biologii, Leon K auczor — nauczyciel m u zy k i oraz P io tr T a te ra — nauczyciel w ychow ania fizycznego. Wszyscy trze j w uzn an iu zasług 3 w rześnia 1979 ro k u zostali udekorow ani wysokim i odznaczeniam i państw ow ym i.
Uczestnicy zjazdu otrzym ali powielone m ateriały , dotyczące losów uczniów Polskiego G im nązjum , aresztow anych w 1939 roku. J a k się okazuje, mimo poszukiwań, któ re tr w a ją już cztery dziesiątki lat, w dalszym ciągu b ra k jakiejkolw iek wiadomości o 59 osobach, w ty m także żyjących. Oto bow iem — ku zaskoczeniu zebranych — na zjazd przy b y ł m ieszkający od 1945 w k ra ju W ładysław O strycharczyk (Wrocław), k tó ry o kolejn y m sp o tk an iu K w idzy- niaków dow iedział się przypadkow o z k o m u n ik a tu w „T ry b u n ie L u d u ”. Mimo iż n a ty ch m iast w siadł do pociągu, do K w idzyna dotarł z d w u d n io w y m opóź nieniem.
U czestnicy zjazdu uchw alili p o stu lat zebrania i opublikow ania w przy szłości słow nika biograficznego profesorów i uczniów Polskiego G im nazjum w K w idzynie. M akietę takiego w ydaw nictw a, dotyczącego Złotowszczyzny, opracow aną pod k ieru n k iem dr. W ładysław a G ębika przez Tadeusza K a b attk a, przedłotżono zeb ran y m w postaci m aszynopisu powielonego i poddano pod dyskusję.
P rzedstaw iciel O środka B adań N au k o w y ch im. Wojciecha K ętrzyńskiego w Olsztynie oraz p racow nik R edakcji M agazynów i R eportaży P ro g ra m u III Polskiego R adia w W arszaw ie w czasie trw a n ia zjazdu n a g ry w ali w spom nie nia w y chow anków Polskiego G im nazjum , dotyczące ich losów w czasie II w ojny św iatow ej oraz działalności w Polsce Ludow ej. Zdobyte m ate ria ły K o m u n ik a ty M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e , I960, n r 1 (147)
118 Kr on ik a n a u k o w a
po opracow aniu zostaną zdeponowane w dziale zbiorów specjalnych biblioteki Ośrodka Badań N aukow ych w Olsztynie.
Dnia 2 w rześnia w sali k am eraln ej Miejskiego O środka K u ltu ry uczestnicy zjazdu spotkali się z członkiem Rady P ań stw a PR L — dr. E d m u n d em Ja n e m Osmańczykiem.
2. Sym pozjum p o p u larnonaukow e nt. „P olityka Niemiec hitlerow skich wobec Polaków ze szczególnym uw zględnieniem losów szkolnictwa polskiego na P o w iślu ” (2 IX 1979).
W program ie konferencji, jak należało się spodziewać, poczesne miejsce zajm ow ała p ro b lem aty k a gim n azju m kwidzyńskiego. D r W ładysław Gębik (Olsztyn) wygłosił re fe ra t Pierwsza zbrodnia hitlerowskich Niem iec na dzie
ciach polskich w pr zeddzie ń II w o jn y św iatowej, m gr W ładysław Brzeziński
(Kołobrzeg) opracow ał k o m u n ik a t Losy były ch uczniów Polskiego G im n a z ju m
w K w id zyn ie, pochodzących z V Dzielnicy Z w iązku P olaków w Niemczech
(bytowskie, złotowskie, babimojskie), a dr T eresa W róblew ska (Toruń) przed staw iła opracow anie pt. Dorobek L ic eu m Ogólnokształcącego im. Stefana Ż e
romskiego w K w idzynie .
Kw idzyńskie Liceum Ogólnokształcące im. S te fan a Żerom skiego jest god n y m k o n ty n u ato rem tra d y c ji Polskiego G im nazjum . W ystarczy w spomnieć z pietyzm em urządzoną izbę pam iątek, przejęcie n iek tó ry ch obrzędów, k u lty w ow anych przed 1939 rokiem (np. chrzest wodą z W isły najm łodszego rocz nika uczniów na znak przyjęcia do społeczności szkolnej) czy u trzy m y w an ie żywych k o ntaktów z dr. W ładysław em Gębikiem, d y re k to re m zlikw idow anego przez hitlerow ców Polskiego Gim nazjum , oraz z jego w ychow ankam i. P onadto zgodnie z trad y c ja m i zapoczątkow anym i przed 1939 rokiem działa tu szeroko rozbudow any sam orząd uczniowski.
3. W ojewódzka in au g u racja ro k u szkolnego 1979/1980 (3 IX 1979). C en traln y m p u n k tem uroczystości, w k tó rej w zięły udział poczty sztan d a row e wszystkich szkół śred n ich z obszaru w ojew ództw a elbląskiego, była de koracja Zespołu Szkół Ogólnokształcących m iasta K w idzyna K rzyżem K om an dorskim O rd e ru Odrodzenia Polski. W ten sposób uhonorow ano b ohaterstw o i zasługi nauczycieli i uczniów Polskiego G im nazjum oraz wysoko oceniono sukcesy i tru d pedagogów kw idzyńskich szkół średnich, p racu jąc y c h n a d odbu dową i rozw ojem szkolnictwa i ośw iaty po roku 1945. W rażenie n iep rzerw an ej ciągłości m iędzy tym, co było a dniem dzisiejszym zostało spotęgow ane od śpiew aniem przez chór szkolny h y m n u Kw idzyniaków , w obecności między innym i W ładysław a Gębika, a u to ra słów tej pieśni i tw órcy melodii, Leona Kauczora.
Czterdziestą rocznicę likw idacji przez Niemców Polskiego G im nazjum upam iętniono wybiciem okolicznościowego m edalu. A w ers m ed alu p rzedsta wia stylizow any b u d y n e k Polskiego G im nazjum z podpisem GIM NAZJUM P O LS K IE 1937 LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. ST. ŻEROMSKIEGO W KWIDZYNIE, na rew ersie w idnieje rodło i napis 40 ROCZNICA L I KW ID A C JI GIM NAZJUM PO LSK IEG O W KW IDZYNIE 1939— 1979.
