DYSKUSJA PRZED 11
·zJAZDEM
PZPR
NAD ROZW·OJEM
.
BAZY SUROWCÓW MINERALNYCH
PALIWA STAlE
STAN.ISLA W DOKTOOOWlCZ-HREBNICKI
WĘGIEL
KAMIENNY
Rola wę~ kamieonego w ro7lWoju żyda goo·po.da.r-czego jest o.g:ro.mna, co zna1lazło swój wyi•az w tezach do dY'Skruis~i na II Zja:2Xi ·PZ·PR. W Tóżnarodttlym zast o-soow.amiu tej kopailimy użyiecwej na plan pier_wszy wy-suwa się węgiel jako .rurow.Lec eirergety>crmy.
Drugą ważną dziedz.ilną zast060wooia węgla karińer. nego . jest hUitnictwo, zwłaszcza żela.za. Tutaj w proce-sie wael·kQPiecowym niezbędny jest ko~ proelukowamy z węgla o specjailinyoh 'W1aściw00c:iach (~w. koks
hut-Gómicy przy prucy (fot. WFD)
niczy). iPonadto węgiel słaJnoiWi pll!llk.t wyjrściolwy dla
Pl'Zffi'Óilk'i chemicznej, dającej ołbrzymie ilości zwó.ąz ków organiemych mających najbardziej . ró'imocodne zastosowanie ,prektyCZJne.
Ta rożnOl'IOdność .z.astosowa.nia w~a. zaaeży oo prze-ksrztalcenia, jałk:i.emu uległ on
w
złożu {gMWIIlie pod wvlywem ciśnienia nadłeglych warstw skalnych lub ciśnienia górotwón:zego, a częściowo lpodniesionej tem-peratury), co decyduje o jego stopniu U'Węglenia, wLą :l.ącym się ze składem chemicznym, wlaści'Wośaiami fi~ zy=ymi i wartością cieplną.Nie -wchodząc
w
e~zegMy lcl.-asy:fiimcji węgli można wymienić kilka jego ważniejszych typów, jak węgle płomiemre i gazaw<lt1Płomierme używa-ne jako węgłe energetyczne i ·qpalowe oraz do przeróbki chemicznej; węgle ga~owe używane do produlkcji gazu świetlnegoi opałOiWyc:h·odaniam. koksu; węg.le lk:O'keOtW.nicze da~ące
koks hu1niczy; 'Wa'eSzcie węgłe chude, s-to•s,WJ:kowo wy-sokokaloryC7J!le, lecz nie spiekające się.
Połsita jest zasobna w węgilell kamienny. W EuropJ-e. należy ona do C71t~-ech iktraljów. na~aiszych
w
ten
·
surowiec. Przed Pol.slką znajdują się: Związek ~J.ect.ki, Anglia i Niemcy, a wszySiłkle imne kraje europejskie pwostają daleko
·
w
·tyle. . · '.Z dwu pojskidl dobrze zagospoderD<waatych ~łębr węglowych Zagłębie Górno-śląskie pod względem. :wy~.
sok.~i . .z.asobćw jest zagłębiem tej miary co Zagłębie Donieclkie lub We&t:.faols'klie. ·
Różni się jednak oo. nich .na og(lł znll!C21ll.ie .nimzym stQPiliem uwęglenia węgla. Ct>eona. prod'U!kcda w Zagłę
biu Górno-śląskim sp:-oiWadza się glówlllie do ~oa tacji węgli płomiennych, ga:zoowo ... plomiennych i ponie-kąd gazowych; węgle kocklsu.jące .grają rolę mniejszą,
typowych węgli obudych w ob.ręble abecnie eik!ip~o-. wanyeh części Za-głębia GóriKJo--Ślą&ki~o w Qgóie brak,
nie mówiąc już o M'tracytach, tak ro7lp0wszechnionych
w
Donbasie.· Osady węg:I0111ośne Zagłębia Góm<l>-Śl~ego dz~elą się
od
góry ku d~owi •na · 9 serii stratygrafi.c'lJ!lyoh, z 'krt.órych Zt'esztą .n:ajwamiej..sza jest jeszcze prawie :zu-pełnie J.l'ie zbaiCLa.nla. Serie te ·różnłą się między i.m'lymi g1>Ubością wystę~pującyclJ ·w nich pokładów węgla oraz samym stopniem węglonośności, mają przeto ró?;ną war-. tość goopodart:llą.Na podstawie madomości budowy geoologicZ'!lej Za-głębi-a i
cech
.
charai«erys'tyC2Jlly.ah węgla op.raco•wywa~ .ne są plany racjonalinego wy(korzystan-ia tej ibazy su-rowcQIWej i daJszego ro21woju kQpalnic.twa.Stopie1'i c:p!mowania różnych części Zagłębia przez kcxpa1nictwo jest dzisiaj dość ·niejednollty. Podobnie ja:k i w każdym innym zagłębiu eksploatacja obej-mowała najpierw tereny, gchie serie nadbogatsze w wę giel występowały bailżej IP(}Wierzcruni i gdzie pOlkłady
w
ogóle leżały IPłytko. -Dopiero .z biegiem cZ'!IiSU kopal-nie rozszerzały swój zasięg r:w głąb. W rezultąde w pół nocnej częśai Zagłębia Gómn-śląsk".ego mamy dużyob-S'Z.a([' całkowicie objęty przez kopa'linicflwo, na.stę;pnie
ki:lJka. obszarów duż o mniej zwall'tej eksiploa.tacdi .i wre-szcie w południowej męści Zagłębia tyiko
!POied:wx:ze
odległe od siebie lropa1nie. Wiąże się nat\llralnie z tym i nriejednolitość stopnia. po-ZJllan:ia tl.aSObów węgla. . ·Zagłębie Dol~ąSk.ie (W'afurzyskie) jest o wiełe mniejsze, posiada jednak duże ł'lJllaczetnłe ze względu na wysoką jakość występującego
w
.nim węgla, o maa.-nie wyższym &topniu uwęglenia llliż węgle Zagłębia · · Gómo-ś'~iego, co . S!Pl"ZY1a rozwo-jowi koksoWIIlictwa.Transporter węglowy (fot. WFD)
Dla sc.haa.l<lltrerp.owarua <l§ią.gnięć
w
ll'OZ'WOtjlu węglowej ba'l.y .S'Uiro!Wcowej od cżasu po'WISit!ililia. Pol&kd Lu·
31
d
owej pciytoczymytU:
tylko·kilka·
jpo~ycji
istotniej-szycti, onie wnikając w szczegóły. ·W dziedzinie lkapaliniatwa poza 'llllowocześnieniern me'tod wydobycia węgla i podniesienia tProduikcji ko-. pallni :ju:ż isrtmiejącyc'h - rO'ZJbudowalllO
w
Zagłębiu · · Gómo-ślą&ki:m kUlka k~alń na- terenach węglienerge-tycznyCh.
•Dzięki a.·ciborom !POSZukiwawczo-wiertniczym i,Jrzygo-tawamo tereny pod budowę kUku nowyoo dużych ko-pa:lni, w tym 'l'Ównież węg1i koksujących. W !l'ó2mych
pun~tach Zagłębia Górno-~ąskiego prowadzi się .
ba-dan1Ja w celu wY&aśnienli.a możli'WOOci założenia .nowych k·opa1nd odkrY'!W'kOWYch.
W dziedzinie ogólnego tPOZlilania geologii zagłębi p:L7..e,Prowadrl.ono Jlii'Zede wsz,YSitkim korektę parallelizacji
{tożsamo-ści) poldadów węgla we •wszystkich kopa•lniach
Zagtęibia Górno-GJ.ą,gldego i na podstawie tych . prac
wprowadzono nową,. jednolitą (1ic2Jbową) -nomenklaturę polkładów. Wykoonano wiele •badań dla I{JO'ZlnaiDi'a. właści
wości węgla w obu :zag):oęhiaoh oraz opracowano nową
klaiSyjlilkację węgla~ Qpr-acowano i zastosowano
w
Za-głębiu Górno-śląskim nawą metodę dokładnej
identyfi-kacji pokładów węgla na !Podstawie mikroskopowyeh
badań !Palleobotlan:icznych {analiza lll!iJk:lr'oolpowa). Opra-COW1Uje się szczegółowe ogóline ma!PY gealogicme (W
rMmych rwel'sjach) Zagłębia Górno-śląskiego.
J>a.Jt;ze zamierzenia w tej dziedzinie por.vinny mieć na .
uw.a~ ~wój !PI'IlC IPOOZllkiwawczych w obu .zagłę
biach przy ścisłym sko'cmlY'Ilowaniu ich e; planami
roz-wo;ju rwydobycia tego llllb damego tY!PU węgla
kamien-nego. Prace te paw'inny dotyczyć zaróWI!lo tereal.ów obeljanowanych p-zez j'I.I'Ż istniejlice kOf!)alnie, jak; i
przy-goto-waliłych pod założenie kopalń nowych. Muszą one
stopn.lawo lpOdnosić BltCJiPień poznania ZIIISobów .tych te-renów do
tzw.
dmtegor.ii A, to jest ~jaśndć wsrLymkie szczegóły budowy geologkrzlnej terenu, i!lość pokładów węgla, ich ~bość, jaJkość rwęgla, jego zasoby,warun-ki hydrogeo.logic:mle
ilt!P.
·
.R()boty te powhmy objąć ,przede WBzystk!m t&eny
występowania węgłi koksujących. Do wykona-nia ich
n~e jest zabe-zpreczeniie .przemysłu węglowego
odpowiednią ilością apa!l'ad:ów do wierceń glęboikjch
(500 - 1000
m
i w~ęcej) i odpowiednie zor,ganizowanie w.łasnej służby .georog~nej.Roboty poszuk.ilwawcze muszą być poza
tym
nalezy-cie podbudowane •Pracami odpowiednich imst~tów badawczyoh., IP'OWlnny one do&ta.rozyć oróim.ego rodzaj.umap geologic~nych, map ·rozmieszczema węgli różnych
typów oi.tp. Należy opracowywać nowe metody rozwią
ZYwania stratygrali1 osadów "!N'ęglonośnyd1 orar~:
pm-a-lel!:zacji polkładów rwęgla, 'badać iBlkOść węwta i jego
pa.yz.ydat:ność .prakrtyczną. .
Prrzy omawianitl .prac mających na celu zwiększenie zasobów w~i neJ.emiłolby nadto wskazać 1na 7.8igladni
e-nie pra!W'i<Lłowej ga&pod'al1kd złożami węgla. W:LadQmo
bowi€fn.
że m czru;ów .gospodariti kapiotalii.styazmej wlaścici~e kopalń w dążeniu do anoźliwie na.jwiększycll
zy-sków prowadzili tgM,p<>dBirkę ra;bunkową. co s-powodo-wa.lo mall1noflrawstwo cennej kOłpa.l~ny. Na ISkutelk .p:Jmi-j.a-nia w ekJsiploataoji pdkbadów cieńszy-ch i zanieczysz-czOIIlych_, pozostawianta nieraz z .błahych powodów lat węgla w st~ie, nieod!Powiedlnieh systemów wy'bieJ.•ania węgli rwywolująoycrh IPO'Ż'BU'Y i rtąpa:nia,
a
nade W&Zystka na alwt€Jk szarolko &tOISOWanego systemu wybierania ona · za.wał, pazastruwiano w złoiaro duże daości 1węgla1.Klie-mo2lliwiając ic'h wydobycie
w
przyszłości. Słlretyspo-W~I\Yanę tego rodzaJu goB!POdatrką ł>yły. n.a orgół ba;r-dzo duże i nie rzadko przoeka:'aczały 50 - "60% :llBL'lObów
oa~orwitych.. · . .
P.laalow~
gospodaa.ica7Jożowa; p~~dzona
przezwła
drre PolSk.i Ludowej ~ ona wyższy słOipień
wyko-·rzystyowania
złóż. · ·Z
ty~
_
~lęOOW
·
wsPółmiałariie PaństwOWEd służby
gealog~czn-eJ rl ~.uk.ą i ~tyką gómic:z:ą w .rmJWią
Z:y!Waiiliill mgadmen goSfP(ldaa1lci złożowej należx uwa
