Uwarunkowania tworzenia metadanych do wspomagania zarzadzania wiedzą w uczelni

(1)

Akademia Rolnicza w Szczecinie

Streszczenie

W pracy zaprezentowano koncepcj prac badawczych zapewniajcych opraco-wanie hurtowni danych na podstawie wieloletnich danych transakcyjnych oraz za-stosowania systemów automatycznej analizy danych OLAP (On-Line Analytical Pro-cess). W procesie tworzenia hurtowni danych niezbdne jest tworzenia metadanych ułatwiajce wykorzystanie tych informacji w jednorodnej strukturze powizanych wieloletnich baz danych pochodzcych ze zbiorów transakcyjnych uczelni.

Słowa kluczowe: bazy wiedzy, hurtownie danych, metadane, OLAP – On Line Analytical Process (automatyczna bieca analiza danych)

1. Wprowadzenie

Zarzdzanie wiedz w szkolnictwie wyszym moe by rozpatrywane jako zastosowanie za-awansowanych technologii informacyjnych do wspomagania zarzdzania uczelni ukierunkowan na popraw efektywnoci tego procesu. Do wskazanych technologii przetwarzania naley wymie-ni budow hurtowni danych oraz zastosowania oprogramowania data mining lub systemów OLAP (On Line Analitycal Process) do wspomagania zarzdzania strategicznego uczelniami (nie-które polskie uczelnie wdraaj ju te standardy). S to działania, (nie-które mog stanowi ródła przewagi konkurencyjnej w warunkach malejcych naborów kandydatów na studia w zwizku z konsekwencjami niu demograficznego.

Inne aspekty dotycz zastosowa technologii informacyjnych w standardzie zarzdzania wie-dz, o której pisz Baborski i Bonner1, Kisielnicki2, Drelichowski3, a które w polskiej literaturze równie w zakresie informatyki ekonomicznej znajduj szerokie omówienie. Problematyk wirtu-alizacji organizacji w aspekcie rozwiza zarzdzania wiedz prezentuj w rónych aspektach prace Gwiazdy4 oraz Januszewskiego i Drelichowskiego5. Wirtualne Branowe Systemy Wspo-magania Decyzji, zdaniem Gwiazdy (2005), stanowi rozwojowy model kreowania, dystrybucji i zastosowa wiedzy w organizacjach wirtualnych z zastosowaniem wielu proponowanych przez autora modeli wspomagania decyzji. Inne przesłanki stanowiły punkt wyjcia kreowania

wirtual-1_{Baborski A., Bonner R., Zarzdzanie wiedz korporacyjn – dwa podejcia. Zarzdzanie wiedz w systemach} informacyj-nych. AE Wrocław s. 19-27.

2

Kisielnicki J.(2004), Zarzdzanie wiedz we współczesnych organizacjach. Zarzdzanie wiedz w systemach informacyj-nych. AE Wrocław s. 27 - 52

3_{Drelichowski L.(2004), Podstawy inynierii zarzdzania wiedz. Studia i materiały nr 1, PSZW Bydgoszcz}

4_{Gwiazda T., (2005) Organizacje Wirtualne formowane przez Wirtualne Branowe Systemy Wspomagania Decyzji.} Pro-blemy zarzdzania, informatyka w zarzdzaniu WZUW Warszawa s. 123-142.

5

Januszewski A, Drelichowski L., (2005) Organizacje Wirtualne formowane przez Wirtualne Branowe Systemy Wspoma-gania Decyzji. Problemy zarzdzania, informatyka w zarzdzaniu WZUW Warszawa s.66-79

(2)

nej organizacji w pracy Januszewskiego i Drelichowskiego (2005), w której przesłank rozwoju bazy wiedzy dla organizacji wirtualnej stanowi rozwizania integrujce potencjał wykonawczy małych i rednich firm regionu, umoliwiajce wykonawstwo rodkami lokalnych firm projektów znacznej rangi, dofinansowanych ze rodków UE.

Problemem, który wymaga podjcia systematycznych bada dla zaawansowania merytorycz-nych – w mniejszym stopniu technologiczno-softwearowych aspektów zarzdzania wiedz – s rozwizania procesów dydaktycznych zwizanych z tworzeniem hurtowni danych na bazie ekwi-walentnie duych zbiorów danych.

Proces tworzenia hurtowni danych musi uwzgldnia zmian struktury kodowej rekordów wynikajcych ze zmiany w tym czasie przepisów prawnych oraz głbok przebudow stosowane-go w poszczególnych latach planu kont. Jest to klasyczny problem lecy na pograniczu kompe-tencji pracowników organizacji wdraajcej system i dostawcy oprogramowania oraz implementa-cji systemu dla uytkownika. Podobnej natury problem dotyczy interpretaimplementa-cji rezultatów wydoby-wania wiedzy poprzez procedury automatycznej analizy danych OLAP lub Data Mining. Zdaniem autora zewntrzny zespół wdraajcy tego typu rozwizania softwearowe w organizacjach spora-dycznie bdzie w stanie nada właciw merytorycznie interpretacj wszystkich wanych dla strategii firmy i przewagi konkurencyjnej parametrów.

Cytowane wyej uwarunkowania przesdzaj, e w procesie edukacji informatycznej studen-tów wydziałów o profilu ekonomii i zarzdzania, naley przygotowa rodki do przekazu wiedzy pozwalajce na zapewnienie aktywnego uczestnictwa we wdraaniu technologii informacyjnych w zakresie hurtowni danych i wykorzystania wyników automatycznych analiz.

2. Uwarunkowania tworzenia algorytmów niezbdnych w procesie tworzenia metadanych Tworzenie standardów oprogramowania w powizaniu z niezbdnymi dla zaawansowanych zastosowa IT wymaga czsto gigabajtowych baz danych, tworzonych na podstawie rzeczywi-stych zbiorów transakcyjnych, co nie naley do łatwych przedsiwzi. Nawet pracownicy uczelni uczestniczcy we wdraaniu tego typu przedsiwzi składaj owiadczenia o nie upowszechnia-niu udostpnionych im baz danych dla innych celów.

Utworzenie zweryfikowanego zbioru omio metadanych, pozwoli na efektywne zastosowanie oprogramowania OLAP. Warunek uzyskania jednorodnego precyzyjnie identyfikowanego zbioru metadanych stanowi zbudowanie zbiorów konwersji kodów pozwalajcych zinterpretowa zmie-niajce si plany kont w systemie finansowo-ksigowym Uczelni oraz zmiany wynikajce z usta-wy o ubezpieczeniach społecznych oraz ksigowoci.

Dane pochodzce z Akademii Rolniczej w Szczecinie dotycz podsystemów: Finansowo-Ksigowego, Kadrowo-Płacowego, Gospodarki Materiałowej oraz Ewidencji rodków Trwałych, z omiu lat. Zeskładowane bazy danych maj w jednym przypadku objto GB w drugim nato-miast 4,7 GB zaskładowane s w standardzie bazy danych PROGESS i wymagaj dokonania konwersji na zbiory MS ACCESS Poniewa zbiory zawieraj realne dane z dokumentów transak-cyjnych wystpujcych w okresie dynamicznych zmian systemowych w latach 1994 do 2004 to precyzowanie zada dla zespołów moe by niezwykle atrakcyjne merytorycznie.

Dokonanie algorytmizacji konstrukcji konwersji zbiorów z poszczególnych lat przetwarzania danych na struktury metadanych wymaga dokonania analizy zmian rozwiza formalno-prawnych. Poniewa w omioletnim okresie archiwizacji danych dokonywano wielu zasadniczych

(3)

zmian prawno-skarbowych, to posłuymy si specyfikacj zmian systemu podatkowego jako składnika determinujcego jednoznaczn identyfikacj informacji w strukturze metadanych.

Zasadnicza reforma systemu podatkowego rozpoczła si w 1991 roku, kiedy to na mocy ustawy wprowadzono podatek dochodowy od osób fizycznych, a zaraz po nim podatek dochodo-wy od osób prawnych. Wówczas w Polsce pojawiło si kilkanacie milionów nodochodo-wych podatników - osób fizycznych, którzy osigali dochody ze stosunku pracy, a do tej pory nie byli zobowizani do opłacania podatku z tego tytułu. Do tego momentu nie musieli składa adnych zezna podat-kowych, gromadzi rachunków dokumentujcych wydatki, czy prowadzi ewidencji podatkowej. Pierwsze zeznania podatkowe złoyli Polacy nie prowadzcy działalnoci gospodarczej na rachu-nek własny za rok podatkowy 1992.

W 1991 roku zostaje równie uchwalona ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, w której to znalazły si uregulowania dotyczce podatków stanowicych dochody gmin. Regulacje te doty-czyły podatku od nieruchomoci, podatku od rodków transportu, opłat lokalnych tj. administra-cyjnej, miejscowej i targowej.

Kolejn wan dat w tworzeniu systemu podatkowego był 5 lipca 1993 roku, kiedy to wprowadzono w ycie ustaw o podatku od towarów i usług VAT i podatku akcyzowym. Prawne podstawy do nakładania obowizków podatkowych stanowi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Art. 217 Konstytucji RP mówi, e nakładanie podatków i innych danin publicznych oraz okrelanie podmiotów opodatkowania, przedmiotów opodatkowa-nia, stawek podatkowych, kategorii pomiotów zwolnionych od podatków, zasad przyznawania ulg i umorze podatkowych moe nastpowa wyłcznie w drodze ustawy.

W dniu 29 sierpnia 1997 roku została uchwalona ordynacja podatkowa. Akt o randze ustawy regulował w sposób całociowy zasady postpowania, wykonywania i wygasania zobowiza podatkowych. Dawała ona pewn spójno przepisów podatkowych i eliminowała problemy doty-czce interpretacji. Przepisami ordynacji podatkowej objte zostały podatki jak równie opłaty i inne nie podatkowe nalenoci budetu pastwa i budetów jednostek samorzdu terytorialnego, do których ustalania uprawnione s organy podatkowe.

Nastpne powane prace nad pakietem zmian w systemie podatkowym były prowadzone w 1999 roku i skoczyły si wetem Prezydenta w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych. Podpisana została ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. To doprowadzi-ło do zrónicowania zasad opodatkowania dochodów podatników w zalenoci od tego czy s osobami fizycznymi, czy te osobami prawnymi. I tak w latach 2001-2003 osoby fizyczne płac zgodnie z progresj stawki 19 %, 30 %, 40 %, a osoby prawne według skali liniowej 28%.

Inn zmian wprowadzon 4 wrzenia 2000 roku było objcie rolnictwa podatkiem VAT, co oznacza, i polscy rolnicy mog by podatnikami VAT na ogólnych zasadach lub korzysta ze zryczałtowanego zwrotu podatku w wysokoci 3 % dokonanej przez nich sprzeday.

W 2001 roku weszły w ycie przepisy nowej ustawy o opłacie skarbowej i ustawy o podatku od czynnoci cywilno prawnych.

W 2001 roku nastpiła zmiana ekipy rzdzcej i pojawiły si zmiany głównie w konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych. Główne punkty zmian to 5:

• od 1 marca 2002 roku wprowadzono podatek z odsetek od rodków pieninych zgromadzonych na rachunkach bankowych,

• na lata 2002/2003 zamroono skal podatkow, jedynie podwyszono kwot woln od podatku,

(4)

• zlikwidowano ulg z tytułu zakupu działki,

• tzw. du ulg budowlan zastpiono odliczeniem od dochodu odsetek od kredytów zacignitych na własne cele mieszkaniowe.

Zmiany dotknły równie konstrukcji podatku VAT i akcyzowego, a zwizane były z popra-w strony dochodów budetu pastwa. Główne kierunki zmian to:

• opodatkowanie VAT-em obrotu licencjami, który do tej pory nie podlegał temu po-datkowi,

• wprowadzenie zakazu odliczania podatku naliczonego z tytułu zakupu oleju nap-dowego oraz gazu do samochodów osobowych,

Podatek dochodowy od osób fizycznych naley do grupy podatków bezporednich. Obowi-zek podatkowy został wprowadzony przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991roku 6 , a wszedł w ycie z dniem 1 stycznia 1992 roku. Podatnikiem tego podatku s osoby fizyczne uzyskujce do-chody, na których ciy obowizek podatkowy.

W rozumieniu ustawy dochód, który jest podstaw do opodatkowania, to nadwyka przycho-dów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.

DOCHÓD = PRZYCHÓD - KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU

W przypadku, gdy podatnik uzyskuje dochody z wicej ni jednego ródła, przedmiotem opodatkowania jest suma wszystkich dochodów uzyskanych z rónych ródeł w danym roku po-datkowym.

ródła przychodów, z których dochody podlegaj opodatkowaniu :

1. Wynagrodzenia i inne przychody ze stosunku słubowego, stosunku pracy oraz pracy nakładczej.

2. Emerytury i renty krajowe.

3. Zasiłki pienine z ubezpieczenia społecznego. 4. Stypendia.

5. Przychody z działalnoci wykonywanej osobicie (midzy innymi od umów zlece-nia, umów o dzieło, kontraktów menederskich, zasiadania w radach nadzorczych, pełnienia obowizków społecznych).

6. Przychody z praw autorskich i innych praw majtkowych.

7. wiadczenia wypłacane z Funduszu Pracy lub Funduszu Gwarantowanych wiad-cze Pracowniczych.

8. Przychody z pozarolniczej działalnoci gospodarczej, jak równie z wykonywania wolnego zawodu.

(5)

Skala podatkowa

Podatek dochodowy od osób fizycznych płacony jest w skali progresywnej. Skala podat-kowa nie ma jedynie zastosowania do dochodów opodatpodat-kowanych w formie ryczałtu, a jedy-nie do dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych. W latach 1992 - 2003 skala podat-kowa zmieniała si.

SKALA PODATKOWA - 2003 r. SPOSÓB OBLICZENIA PODATKU

do 37.024,00 19% minus kwota 530,08

37.024,00 do 74.048,00 6.504,48 + 30% od nadwyki ponad 37.024,00

ponad 74.048,00 17.611,68 + 40% od nadwyki ponad 74.048,00

SKALA PODATKOWA - 2002 r. SPOSÓB OBLICZENIA. PODATKU

do 37.024,00 19% minus kwota 518,16

do 37.024,00 19% minus kwota 493,32

(6)

do 32.736,00 19% minus kwota 436,20

do 29.624,00 19% minus kwota 394,80

do 25.252,00 19% minus kwota 336,60

(7)

do 20.868,00 20% minus kwota 278,20

Do 16.380,00 21% minus kwota 218,40

16.380,00 do 32.760,00td 3.221,40 + 33% od nadwyki ponad 16.380,00

do 12.400,00 21% minus kwota 165,60

(8)

do 90.800.000 21% minus kwota 1.212.000

90.800.000 do 181.600.000 17.856.000 + 33% od nadwyki ponad 90.800.000

ponad 181.600.000 47.820.000 + 45% od nadwyki ponad 181.600.000

do 64.800.000 20% minus kwota 864.000

W pierwszych latach obowizywania podatku (1992 - 1993) stawki wynosiły 20 %, 30 %, 40 %, a ju w latach 1994 -1996 obowizywały stawki 21 %, 33 %, 45 %. W kolejnym roku, a wic 1997, zostały obnione niewiele, ale wynosiły 20 %, 32 %, 44 %. Natomiast od roku 1998 stawki zmieniono na 19 %, 30 %, 40 % i takie obowizuj w chwili obecnej czyli w 2003 roku. Obowi-zek ustalania sali podatkowej spoczywa na Ministrze Finansów, który musi skal podatkow na dany rok poda w formie rozporzdzenia do 30 listopada roku poprzedzajcego rok podatkowy.

Jeli chodzi o kwot woln od opodatkowania, jedynie w pierwszych dwóch latach obowi-zywania podatku, czyli w latach 1992 - 1993, pozostawała na tym samym poziomie, natomiast w cigu nastpnych lat wzrastała.

(9)

Progi podatkowe w latach 1992 - 1993 pozostawały na niezmienionym poziomie, w nastp-nych latach wzrastały, a do roku 2001 i znowu zostały zamroone na tym samym poziomie, na razie na rok 2003.

Pobór podatku dochodowego od osób fizycznych jest dwufazowy:

• w cigu roku podatkowego płatnik nalicza zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych i odprowadza naliczone kwoty do właciwego Urzdu Skarbowego,

• po zakoczeniu roku podatkowego nastpuje rozliczenie z podatku, którego moe doko-na podatnik lub płatnik w cigu 4 miesicy od zakoczenia roku podatkowego.

Opisywana baza danych stanowi zbiór tablic logicznie powizanych ze sob. Tablice składaj si z pól. Dla przykładu tablic moe by plan kont systemu, którego polami bd m.in.: konto syntetyczne, jego pełna nazwa, ilo subkont, nazwa słownika opisujcego subkonta, itd.. Powi-zanie pomidzy tablicami istnieje w przypadku, gdy to samo pole wystpuje w dwóch tablicach. Przykładem moe by pole „nazwa słownika subkont”, które wystpujc w tablicy „słowniki sub-kont” musi wystpi równie w tablicy „plan sub-kont”. Mamy tu przykład połczenia jeden do wielu: jedna nazwa słownika subkont moe by przydzielona tylko do jednego słownika, ale jeden słow-nik moe wystpowa w opisie wielu kont syntetycznych. Techniczne rozwizania identyfikacji poszczególnych rekordów w zbiorze metadanych wymagały bd ucilenia i dostosowania do standardów oferowanych w ramach oprogamowania hurtowni danych dostpnych w MS SQL Serverze.

W perspektywie federacji Akademii Medycznej w Szczecinie z Akademi Rolnicz w Szcze-cinie powstaje dylemat czy wraz z now form organizacyjn ograniczymy dotychczasow baz danych dla celów archiwalnych? Czy te moliwe bdzie utworzenie hurtowni danych, która w specyficzny sposób umoliwiałaby syntez najwaniejszych komponentów baz wiedzy dla celów automatycznych analiz?

Przytoczone wyej problemy merytoryczne generuj okrelone problemy badawcze, dotycz-ce zarówno rozwiza softwearowo-bazodanowych niezbdnych dla prodotycz-cesów dydaktycznych, ale równie niezwykle wanych dla gospodarki problemów absorbcji wiedzy w warunkach konsolida-cji wspomnianych ju uczelni. Problem ten ma bardziej uniwersalne znaczenie w polskiej gospo-darce, co ilustrowa mog przykłady konsolidacji Spółdzielni Mleczarskich Bydgoszczy i Inowro-cławia z holdingiem spółdzielczym Grajewo, czy Spółdzielni Mleczarskiej w Toruniu z korporacj Spółdzielcz MLEKOWITA.

(10)

3. Koncepcja etapów prac w zakresie tworzenia hurtowni danych i automatycznej analizy OLAP

Punktem wyjcia w opracowanym projekcie jest wdroenie MS SQL-serwerowej wersji sys-temu informatycznego HMS, wdraanego w wielu uczelniach w kraju pod baz danych PRO-GRESS 8, eksploatowanego w AR w Szczecinie. Standard ten bdzie rozbudowany o system hur-towni danych i opracowania zestawu aplikacji automatycznej analizy OLAP.

Zastosowanie hurtowni danych w standardzie oprogramowania Microsoft ma na celu minima-lizacj nakładów wdroenia systemów wypracowanych w obydwu uczelniach oraz standardów transformacji danych, pozwalajcych na szersz skal wdroe w innych uczelniach redniej wiel-koci.

Hurtownie danych i automatyczna analiza danych OLAP staj si podstaw strategicznego za-rzdzania organizacjami. Rosnca konkurencyjno organizacji edukacyjnych powoduje, e two-rzenie strategii przetrwania i rozwoju uczelni wymaga stosowania coraz bardziej zaawansowanych metod wspomagania decyzji. W przypadku uczelni redniej wielkoci, do których nale Akade-mia Rolnicza w sztywnym ograniczeniem jest wybór standardów oprogramowania moliwego do sfinansowania ze skromnych rodków finansowych moliwych do przeznaczenia na realizacj tego celu. Zarzdzanie wiedz staje si dziedzin rozwoju technik informacyjno-komunikacyjnych, których celem jest ograniczanie barier rónych grup uytkowników do wspo-magania działalnoci podstawowej bazami wiedzy niezbdnymi w danej dziedzinie działalnoci. Sporód wielu coraz szerzej dostpnych publikacji wymieni mona monografi Drelichowskiego (2004), zawierajc szersze omówienie rónych aspektów problematyki zarzdzania wiedz. Do kierunkowych opracowa nale równie prace Drelichowski (2002) Drelichowski (2003a)6, Drelichowski (2003b)7, Drelichowski (2005)8 uwzgldniajce róne aspekty finansowania wiedzy i jej zastosowa w rónych działach gospodarki i agrobiznesie.

Przetwarzanie i analiza baz danych tworzonych z automatycznych systemów pomiarowych staje si zagadnieniem coraz trudniejszym do rozwizania, co wymaga zastosowania nowocze-snych standardów tworzenia, automatycznej analizy i zarzdzania bazami wiedzy.

6

Drelichowski L.: Zastosowanie specjalistycznych baz wiedzy i szkole z podstaw inynierii wiedzy rodkiem doskonalenia zarzdzania w sektorze małych i rednich firm. Prace Naukowe AE Wrocław 2002 Nr 941 T-1 s. 189-186.

7

Drelichowski L.: Narzdzia, metody i rodki finansowania zarzdzania wiedz w gospodarce, ochronie zdrowia i eduka-cji. IBSPAN 2003, Badania Systemowe t.3? s. 40-52.

8_{Drelichowski L.: Czynniki determinujce rozwój zastosowa technologii informacyjnych zarzdzania wiedz w} przedsi-biorstwach agrobiznsu. Zarzdzanie wiedz w agrobiznesie w warunkach polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Wyd. SGGW Warszawa 2005

(11)

4. Podsumowanie i wnioski

Opracowanie bazowych standardów edukacji wdraania oprogramowania hurtowni danych i systemów automatycznej analizy OLAP i data mining wymaga opracowania jednostek dydaktycz-nych uwzgldniajcych odpowiednie zasoby dadydaktycz-nych transakcyjdydaktycz-nych. Dysponowanie realnymi bazami danych z dwóch uczelni oraz kilkunastoosobowym zespołem badawczym stwarza szans na realizacj celów bada sformułowanych w niniejszej pracy. Uzyskanie grantu badawczego, pozwalajcego na wypracowanie podstawowych rozwiza oprogramowania dydaktycznego z niezbdnymi bazami danych i uzupełniajcych zakupów sprztu, pozwoli na wypracowanie pod-staw rozwizania problemu edukacji zaawansowanych zastosowa IT. Te dowiadczenia oraz dowiadczenia, moliwe do uzyskania w ramach konsolidacji hurtowni danych z dwu uczelni, mog stanowi podstaw do inicjowania tego typu prac ukierunkowanych utylitarnie w ramach projektów dofinansowanych z funduszy Unii Europejskiej.

Bibliografia

1. Baborski A., Bonner R., 2004. Zarzdzanie wiedz korporacyjn – dwa podejcia. Zarz-dzanie wiedz w systemach informacyjnych. Prace Nauk. AE we Wrocławiu, 19-27. 2. Drelichowski L., 2004. Podstawy inynierii zarzdzania wiedz. Studia i materiały nr 1.

PSZW Bydgoszcz

3. Drelichowski L., 2004. Podstawy inynierii zarzdzania wiedz. Polskie Stowarzyszenie Zarzdzania Wiedz nr 1, 160.

4. Drelichowski L. 2002. Społeczestwo informacyjne a rozwój zrównowaony i dystrybu-cja wiedzy akademickiej, Konf. Nauk. Udział bibliotek w kształtowaniu społeczestwa informacyjnego w Polsce – Potencjał, moliwoci, potrzeby. Wyd. ATR Bydgoszcz, 19-30

5. Gwiazda T., 2005. Organizacje Wirtualne formowane przez Wirtualne Branowe Syste-my Wspomagania Decyzji. ProbleSyste-my zarzdzania, informatyka w zarzdzaniu WZUW Warszawa, 123-142.

6. Januszewski A, Drelichowski L. 2005. Organizacje Wirtualne formowane przez Wirtual-ne Branowe Systemy Wspomagania Decyzji. Problemy zarzdzania, informatyka w za-rzdzaniu WZUW Warszawa, 66-79.

7. Kisielnicki J., 2004. Zarzdzanie wiedz we współczesnych organizacjach. Zarzdzanie wiedz w systemach informacyjnych. Prace Nauk. AE we Wrocławiu, 27 – 5214. 8. Ewolucja systemu podatkowego w Polsce po 1990 roku.

http://falco.man.bialystok.pl/zse/podatki/wnioski.htm.

9. Partner handlowy rozwijajcy oprogramowanie HMS – firma Kalasoft

WWW.kalasoft.com.pl

10. Strona główna twórcy programu HM WWW.softkam.com.pl. 11. Internetowy System Aktów Prawnych. isip.sejm.gov.pl

(12)

SUPPORTING KNOWLEDGE MANAGEMENT IN THE UNIVERSITIES

Summary

In this paper author presents conception research work organisation ensuring building data ware houses on the base multiyear transactions data and usage auto-matic data system analysis OLAP. Hardware necessity for building this application includes servers using the only for processing this applications in archiving meta-data and the structure meta-data ware houses in process of facilitating of usage of these technologies in practical classes. Testing of worked out didactic modules in a proc-ess of realization of classes concerning the structure of the data ware houses using multiyear the databases coming from the university research and application of automatic metadata analysis software will ensure methodical knowledge from this scope.

Keywords: Knowledge Bases, Data Warehouses, Metadata, OLAP On Line Analytical Process

LUDOSŁAW DRELICHOWSKI MACIEJ NOSAL

Akademia Rolnicza w Szczecinie ul. ołnierska 49, 71- 210 Szczecin