Przegl¹d informacji medialnych dotycz¹cych geologii – luty 2012
Miros³aw Rutkowski
1Zainteresowanie mediów surowcami mineralnymi, zw³aszcza energetycznymi, sygnalizowane w poprzednim odcinku prze-gl¹du prasy, równie¿ w lutym utrzymy-wa³o siê na bardzo wysokim poziomie, byæ mo¿e za spraw¹ fali mrozu, który wszystkim da³ siê we znaki. Andrzej Kublik i Rafa³ Zasuñ 6 lutego pisz¹ w artykule „Zmrozi³o energetykê” opublikowanym w Gazecie Wyborczej: „Syberyjskie mrozy, które w tym tygodniu œcisnê³y Polskê i pozosta³e pañstwa Europy Wschodniej i Œrodkowej, doprowadzi³y do gwa³townego wzrostu zu¿ycia pr¹du i gazu”. Autorzy przytaczaj¹ wypo-wiedŸ prezesa spó³ki PSE Operator, zarz¹dzaj¹cej polskimi sieciami energetycznymi, który ujawni³, ¿e 5 lutego zapo-trzebowanie na moc elektryczn¹ by³o najwy¿sze w historii Polski – przekroczy³o 25 570 MW.
Przyczynê przenikliwego mrozu zdiagnozowali uczeni z Niemiec, USA i Rosji. Portal onet.pl 6 lutego doniós³, powo³uj¹c siê na czasopismo The Independent, ¿e to kur-czenie pokrywy lodowej Arktyki jest Ÿród³em naszych k³opotów. Spowodowa³o ono wed³ug badaczy ods³oniêcie du¿ych po³aci wód na Morzu Barentsa i Morzu Karskim, co zak³óci³o system przemieszczania siê mas powietrza. Dziennikarze komentuj¹cy odkrycie nie wygl¹dali na prze-konanych. Có¿ – uwierzyæ, ¿e najpierw musi siê och³odziæ, ¿eby siê ociepli³o – to psychologicznie dosyæ trudne, ale jak wiadomo, w przyrodzie nie takie cuda siê zdarza³y.
D³ugotrwa³e utrzymywanie siê mroŸnych, suchych mas powietrza nad Polsk¹ przynios³o jeszcze jeden efekt, zazwyczaj wstydliwie przemilczany. Prasa lokalna na po³udniu kraju nie owija jednak w bawe³nê: smog dusi mieszkañców, nie ma czym oddychaæ nawet w Zakopanem. W miarê up³ywu czasu doniesienia o wielokrotnym prze-kroczeniu dopuszczalnych parametrów jakoœci powietrza nap³ywaj¹ ju¿ z ca³ego kraju. Wystarczy zestawiæ tytu³y – Gazeta Wyborcza Katowice 3 lutego: „Uwaga, smog! Zostaw auto na parkingu”, Dziennik Polski 10 lutego: „Smog dusi mieszkañców Olkusza”, Gazeta Wyborcza Kraków 10 lutego: „Brakuje œwie¿ego powietrza, oddychamy py³ami”, TVP Bydgoszcz 15 lutego: „Smog nad regionem”, TVP Poznañ 16 lutego: „Alarmowe zanieczyszczenie powietrza!”.
Zdaniem specjalistów za dramatyczn¹ sytuacjê odpo-wiada bezwietrzna pogoda i tzw. niska emisja, czyli spalanie w domowych piecach drewna, wêgla niskiej jakoœci oraz zwyk³ych œmieci.
Uff, mo¿na odetchn¹æ, ¿e to nie dwutlenek wêgla jest jak zwykle winny, ale mieszkañcom wielkich aglomeracji wcale nie jest do œmiechu. W zwi¹zku z tym corocznym
problemem mamy nieœmia³e zapytanie do decydentów krajowych i unijnych: a mo¿e obok walki z emisj¹ CO2
zaj¹æ siê energiczniej bardziej przyziemnym zagadnieniem – jakoœci¹ powietrza, którym oddychamy? Nie jest to mo¿e cel tak wznios³y jak ocalenie planety, ale mo¿liwy do szybkiego osi¹gniêcia. Rozwi¹zanie jest przecie¿ znane – gazyfikacja, nowoczesne centralne kot³ownie i silniejsze wsparcie geotermii.
W lutym spore zainteresowanie prasy wywo³a³y te¿ negatywne wyniki pierwszego w kraju referendum w spra-wie lokalizacji elektrowni j¹drowej, przeprowadzonego w G¹skach na Pomorzu. Pojawi³o siê sporo spekulacji na temat terminu uruchomienia pierwszej si³owni (opóŸ-nienia siêgaj¹ ju¿ 5 lat), jak równie¿ szans na jej realizacjê. 15 lutego Gazeta Polska Codziennie pyta w stylu tabloidów: „Czy gaz wygra z atomem?” i stwierdza, ¿e prêdzej doczeka-my siê w Polsce gazu i ropy z ³upków ni¿ energii atomowej. Dziennik Gazeta Prawna 15 lutego publikuje wywiad z ministrem skarbu Miko³ajem Budzanowskim, który zapewnia, ¿e elektrownia nie powstanie tam, gdzie ludzie jej nie chc¹. Dodaje przy tym, ¿e s¹ inne lokalizacje na Pomorzu – Choczewo i ¯arnowiec, a co istotne, w tej drugiej miejscowoœci zarówno mieszkañcy, jak i w³adze deklaruj¹ poparcie dla projektu.
RENESANS WÊGLA? NIEPEWNY
Rosn¹ce ceny surowców mineralnych wywo³a³y wzrost zainteresowania mediów geologi¹ i górnictwem. Oprócz tematu numer jeden, którym nadal jest gaz ³upkowy, dzien-nikarze wiêcej uwagi zaczêli poœwiêcaæ równie¿ innym surowcom, przede wszystkim wêglowi kamiennemu i brunat-nemu. Rzeczpospolita 3 lutego publikuje artyku³ Karoliny Bacy pt. „Wêgiel brunatny szans¹ Polski”. Autorka omawia w nim wyniki badañ ekspertów z AGH, którzy wyliczyli, ¿e w województwie lubuskim jest do zagospodarowania 2,5 mld ton wêgla brunatnego. Ich zdaniem w okolicach Gubina mog³yby powstaæ dwie kopalnie wydobywaj¹ce ponad 45 mln ton wêgla rocznie oraz towarzysz¹ce im elektrownie o ³¹cznej mocy 7,7 tys. MW. Koszt budowy ca³ego kombinatu mo¿na szacowaæ na ponad 70 mld z³.
Kajetan Berezowski w artykule „Apetyt na pozosta-wiony wêgiel”, który ukaza³ siê 17 marca w Polsce Dzien-niku Zachodnim, omawia wêglowy boom na Górnym Œl¹sku. Zdaniem autora przybiera on „zawrotne tempo”, a coraz wiêcej firm chce inwestowaæ w górnictwo.
W sukurs inwestorom przychodzi Miêdzynarodowa Agencja Energii – IEA. Jej najnowszy raport o œwiatowym wydobyciu i zapotrzebowaniu na wêgiel przedstawiono
184
Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 4, 2012
CO W PRASIE PISZCZY
1
Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; miroslaw.rutkowski@ pgi.gov.pl.
podczas konferencji zorganizowanej przez Kompaniê Wêglow¹ w Katowicach. Jak poda³a PAP 28 lutego, wice-minister gospodarki Tomasz Tomczykiewicz stwierdzi³ na spotkaniu, ¿e opracowanie jest optymistyczne dla górnic-twa. Z raportu wynika, ¿e mimo wzrostu globalnej poda¿y ceny wêgla ci¹gle rosn¹, a wzrost ten jest proporcjonalnie wy¿szy ni¿ wzrost kosztów produkcji i transportu. Moto-rem procesu jest gospodarka Chin poch³aniaj¹ca ogromne iloœci surowca.
Niestety, najnowsze plany Brukseli zak³adaj¹ce redukcjê emisji CO2o 80% do 2050 r. rzucaj¹ cieñ na optymistyczne
wizje rozwoju bran¿y wêglowej. Prezes Krajowej Izby Gospodarki Andrzej Arendarski (absolwent Wydzia³u Geo-logicznego UW zreszt¹) w komentarzu pt. „Klimatyczna beztroska”, opublikowanym 21 lutego w Pulsie Biznesu, pisze: „W cieniu kryzysu zad³u¿enia w strefie euro wci¹¿ trwa batalia o kszta³t polityki klimatycznej UE. Nie s³abn¹ europejskie zapêdy w kierunku radykalnego ograniczania emisji dwutlenku wêgla. Polityka klimatyczna UE stanowi ogromne zagro¿enie dla polskiego przemys³u i gospodarki”. Agencja IAR poda³a 7 lutego, ¿e wed³ug najnowszych badañ wykonanych na zlecenie Krajowej Izby Gospodar-czej w 2030 r. wydatki polskich przedsiêbiorstw zwi¹zane z redukcj¹ emisji CO2mog¹ siêgn¹æ nawet 22 mld z³.
Ostrze¿eniom KIG wtóruj¹ publicyœci wielu gazet – od Gazety Wyborczej po Goœcia Niedzielnego, w którym Tomasz Ro¿ek pisze 28 lutego, ¿e „pakiet energetyczno--klimatyczny jest szkodliwy dla naszej gospodarki i œro-dowiska naturalnego”. Powszechne staje siê wezwanie do zawetowania nowej propozycji UE. Wykraczaj¹c poza ramy czasowe naszego przegl¹du prasy, nale¿y odnotowaæ, ¿e rz¹d zachowa³ siê zgodnie z oczekiwaniami i minister œrodowiska Marcin Korolec 9 marca sprzeciwi³ siê przyjêciu za³o¿eñ d³ugoterminowej polityki klimatycznej UE.
DONIESIENIA Z FRONTU WALKI O GAZ £UPKOWY
Spore wra¿enie wywo³a³a informacja o negatywnych wynikach pierwszych dwóch odwiertów poszukiwawczych przekazana przez ExxonMobil 1 lutego. Donios³y o niej wszystkie agencje prasowe, równie¿ zagraniczne. Dziennik Gazeta Prawna z 2 lutego nada³ jej tytu³ „Oddala siê wizja raju ³upkowego”, a Rzeczpospolita 3 lutego pyta w tekœcie Agnieszki Pawlak i Tomasza Furmana: „Czy warto szukaæ w ³upkach?”. Z analizy dziennikarzy wynika, ¿e warto, a wspiera ich wnioski Adam Kopyœæ, doradca ds. relacji zewnêtrznych koncernu Exxon, który mówi, ¿e jest zbyt wczeœnie na ostateczne wnioski i firma nadal bêdzie kontynu-owaæ ocenê zasobów na swych obszarach koncesyjnych.
Otuchy dodaj¹ te¿ inni publicyœci, m.in. Marek Micha³ow-ski w Gazecie PolMicha³ow-skiej Codziennie pisze 6 lutego, ¿e „zasoby gazu ³upkowego s¹ ogromn¹ cywilizacyjn¹ szans¹ dla regionów Polski, które do tej pory by³y gospodarczo zanie-dbane”.
Nie wszyscy dziennikarze podzielaj¹ te pogl¹dy. Do grona przeciwników eksploatacji wêglowodorów niekon-wencjonalnych postanowi³a do³¹czyæ redakcja Przekroju.
W numerze z 6 lutego mo¿na znaleŸæ a¿ cztery artyku³y krytycznie oceniaj¹ce polskie projekty zagospodarowania nowych z³ó¿, metody wprowadzania ich w ¿ycie i koszty œrodowiskowe nieuchronnie zwi¹zane wed³ug dziennikarzy poczytnego tygodnika z rabunkow¹ dzia³alnoœci¹ zagranicz-nych koncernów (vide tekst £ukasza Wójcika pt. „Chevron: ropa, zbrodnia i kara”). Na wyró¿nienie zas³uguje wstêpniak redaktora naczelnego Romana Kurkiewicza porównuj¹cy politykê wprowadzania nowego prawa geologicznego i gór-niczego do dzia³añ zmierzaj¹cych do ratyfikowania przez nasz kraj kontrowersyjnej umowy ACTA.
Uwagê mediów przyci¹gnê³a równie¿ propozycja kon-solidacji wysi³ków skierowana przez ministra skarbu Miko³aja Budzanowskiego do najwiêkszych spó³ek kon-trolowanych przez pañstwo. Jak siê wydaje, dopiero teraz do dziennikarzy zaczê³a docieraæ informacja o finansowej skali przedsiêwziêcia. Rzeczpospolita publikuje 6 lutego tekst Tomasza Furmana i Adama Roguskiego pt. „Zrzutka na gaz z ³upków”, w którym autorzy szacuj¹, ¿e koszt zagospodarowania jednej koncesji PGNiG w okolicach Wejherowa wymaga wy³o¿enia od 10 do 20 mld z³.
Na marginesie mo¿na dodaæ, ¿e ³atwo policzyæ, jaki by³by koszt wykonania prac rozpoznawczych i przygoto-wania eksploatacji na wszystkich koncesjach udzielonych przez Ministerstwo Œrodowiska. Dlatego te¿ wydaje siê, ¿e jako nieporozumienie mo¿na traktowaæ p³omienne wezwania niektórych publicystów i polityków, którzy w dobrej wierze, ale z kompletnym brakiem œwiadomoœci kosztów, namawiaj¹ do zagospodarowania potencjalnych z³ó¿ wy³¹cznie w³asnymi, polskimi si³ami.
W POSZUKIWANIU KRYNICY WIEDZY
Mieszkañcy terenów, na których poszukuje siê gazu ³upkowego, nie szczêdz¹ wysi³ków, by dowiedzieæ siê, jaka jest rzeczywista skala zagro¿enia. U³atwiaj¹ im to zadanie lokalni dzia³acze spo³eczni. Jak poda³ 20 lutego Polska Dziennik Ba³tycki, do Sulêczyna, gdzie niedawno odby³ siê g³oœny protest przeciw pracom poszukiwawczym, przybêdzie Elisabelle Bourgue, prezes francuskiego stowa-rzyszenia ekologicznego No Fracking France. Dzia³aczkê zaprosi³ Hieronim Wi¹cek, prezes stowarzyszenia Nie-sio³owice–Wêsiory Kamienne Krêgi.
„Wci¹¿ powtarza siê nam te same zdania firm wydo-bywczych i rz¹du o braku zagro¿enia” t³umaczy prezes Wi¹cek dziennikarzowi Bartoszowi Cirockiemu. „Dlatego chcemy przybli¿yæ problematykê mieszkañcom naszego terenu, wymieniaj¹c pogl¹dy z obiektywnymi ekspertami z krajów, które maj¹ znacznie wiêksze ni¿ Polska doœwiad-czenie w tej dziedzinie”.
Inicjatywie nale¿y tylko przyklasn¹æ – wiedzy nigdy nie jest za du¿o. Szkoda tylko, ¿e w charakterze eksperta wybrano przedstawicielkê kraju, w którym nie wykonano ani jednego szczelinowania hydraulicznego w otworze poszu-kiwawczym. Byæ mo¿e prezes Wi¹cek zapomnia³ o tym powiedzieæ mieszkañcom, a mo¿e nie wie, ¿e moratorium we Francji wprowadzono zanim którakolwiek z firm zd¹¿y³a roz³o¿yæ pompy i agregaty do szczelinowania.
185
