tra trzeciorzêdowego. Ich zasoby wynosz¹ 71 835,95 m3/d, co daje 67,4% ogó³u zatwierdzonych zasobów wody. Dla piêtra czwartorzêdowego zosta³y zatwierdzone zasoby w iloœci 28476,2 m3
/d (26,7%). W najmniejszej czêœci wyko-rzystywane s¹ zbiorniki wód podziemnych w ska³ach pale-ozoicznych i prekambryjskich, na które przypada tylko 6294,7 m3/d (czyli 5,9% zatwierdzonych zasobów).
Œrednia wydajnoœæ otworu studziennego ujmuj¹cego osady paleogenu i neogenu wynosi 32,9 m3/h i jest o 10 m3
/h wiêksza od œredniej wydajnoœci studni zlokalizowa-nych w osadach czwartorzêdowych (22,38m3/h) i o 12 m3/h wiêksza od œredniej wydajnoœci studni w seriach paleozo-iczno-prekambryjskich (20,17m3/h). Najwiêksze wydajno-œci studni rejestruje siê w obrêbie rowu Roztoki–Mokrzeszowa. S¹ to studnie ujmuj¹ce wody trze-ciorzêdowe, a ich wydajnoœæ przekracza 100 m3
/h. W obrê-bie tej jednostki s¹ zbudowane najbardziej zasobne ujêcia wód. Maksymalne zasoby eksploatacyjne wód na ujêciu w Œwidnicy wynosz¹ ponad 7000 m3/d, w miejscowoœci Pszenno — 5694 m3
/d i w Olszanach 3587 m3
/d przy œred-nich wartoœciach na ujêcie wynosz¹cych 695 m3/d.
Na podstawie obserwacji prowadzonych w niektórych stacjach uzdatniania wody, pomimo coraz wiêkszej liczby odbiorców, obserwuje siê od 1992 r., a w szczególnoœci od 1998 r., spadek zapotrzebowania na pobór wód podziem-nych. W 2002 r. eksploatowano nieca³e 40% zatwierdzo-nych zasobów wodzatwierdzo-nych (41574,15 m3/d).
Jedynie w wiejskich stacjach uzdatniania wód po³o¿onych w pobli¿u du¿ych miast (Wroc³aw, Œwidnica), mo¿na zaobserwowaæ niewielki (ok. 10%) wzrost zapo-trzebowania na ten surowiec. W stacjach tych widoczne s¹
wahania sezonowe poboru wód. Najwiêksze zapotrzebo-wanie wystêpuje od maja do wrzeœnia. Tendencje te wystê-puj¹ w zwi¹zku z migracj¹ ludnoœci z du¿ych miast na ich peryferia i z inn¹ infrastruktur¹ zabudowy (przydomowe ogrody). Dostarczana iloœæ wody zaspokaja w chwili obec-nej potrzeby mieszkañców i przemys³u. Niewystarczaj¹ce zasoby wodne na badanym obszarze wystêpuj¹ jedynie w prê¿nie rozwijaj¹cej siê gminie Kobierzyce. Gwa³towny rozwój przemys³u, przy braku inwestycji w gospodarce wod¹, mo¿e spowodowaæ, ¿e woda na ten cel bêdzie racjo-nowana na ca³ym obszarze. Sytuacja taka wystêpowa³a pod koniec lat 80. w Œwidnicy.
Dokonana inwentaryzacja 62 ujêæ wód (157 studni, 52 stacje uzdatniania wody) wykaza³a du¿e zró¿nicowanie w stanie i zaawansowaniu technicznym poszczególnych sta-cji. Obok nowoczesnych, du¿ych i dobrze zabezpieczo-nych stacji uzdatniania wody spotyka siê wiejskie stacje uzdatniania bazuj¹ce na 1 lub 2 studniach po³o¿onych na terenach by³ych PGRów, w obrêbie których prowadzona jest intensywna hodowla byd³a.
Pozytywnym dzia³aniem, które mo¿na zaobserwowaæ, jest stopniowa modernizacja i zamykanie ma³ych, starych stacji na rzecz rozbudowy stacji w najbardziej perspekty-wicznych terenach. Centralizacja ta doprowadza do zmniejszenia kosztów utrzymania stacji na terenie gminy. Ponadto du¿e stacje ci¹gle obs³ugiwane s¹ lepiej zabezpie-czone przed kradzie¿ami urz¹dzeñ i wp³ywem czynników antropogenicznych (hodowla byd³a, wywóz szamb itp.). Modernizacja sieci wodoci¹gowych powoduje, ¿e straty na drodze transportu wody spadaj¹ do kilkunastu procent.
Zaopatrzenie w wodê do celów pitnych aglmeracji miejskich w dolinie Odry
Rafalina Korol*, Halina Szymañska**
Jednym z podstawowych zadañ wynikaj¹cych zarówno z Prawa wodnego (Prawo wodne. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z 11.10.2001), jak i Ramowej Dyrektywy Wodnej (Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council establishing a framework for Community action in field of water policy. OJ 22.12.2000, p. L 327), jest ocena jakoœci wód pozyski-wanych lub przeznaczonych do pozyskiwania wód wodo-ci¹gowych (Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagañ, jakim powinny odpowiadaæ wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludnoœci w wodê przeznaczon¹ do spo¿ycia. Dz. U. Nr 204, poz. 1728)
Pierwsza ocena jakoœci wód powierzchniowych wyko-rzystywanych dla zaopatrzenia ludnoœci, uwzglêdnia³a 183 ujêcia w kraju, w tym 55 ujêæ w granicach RZGW we Wroc³awiu (Dojlido i in., 2001; Korol, 2003a). Szcze-gó³owa inwentaryzacja istniej¹cych ujêæ wód powierzch-niowych wykaza³a, ¿e w granicach RZGW we Wroc³awiu
znajduje siê 126 ujêæ o ³¹cznym poborze 348,7 tys. m3
/d (Korol i in., 2003b).
W dolinie Odry znajduje siê tylko 7 ujêæ, lecz zaopa-truj¹ one 3 najwiêksze aglomeracje tj.: wroc³awsk¹, legnick¹ i zielonogórsk¹ oraz Brzeg Opolski. Pobór wody z tych ujêæ wynosi 215,0 tys. m3/d, tj. 61,6% ca³kowitego poboru wody powierzchniowej do celów wodoci¹gowych.
Charakterystyka jakoœci ujmowanej wody wykaza³a, ¿e do ujêcia wroc³awskiego i zielonogórskiego dop³ywa³a woda kategorii A3, ujêcie w Brzegu by³o zaopatrywane wod¹ kategorii A2, natomiast legnickie ujêcie pobiera³o wodê nie spe³niaj¹c¹ wymagañ kategorii A3 (Korol i in., 2003b). Dla ujêæ o jakoœci wody kategorii A3 i gorszej opracowano propozycje programu dzia³añ, które bêd¹ s³u¿y³y poprawie jakoœci wód powierzchniowych wyko-rzystywanych do przygotowania wody do spo¿ycia (Korol i in., 2003c). Realizacja programu poprawy pozwoli na zmniejszenie zanieczyszczenia wód w ujêciach w stopniu umo¿liwiaj¹cym uzyskanie wód kategorii A1 dla wskaŸni-ków zanieczyszczeñ antropogennych, tj. BZT5, azotu
ogól-nego i fosforu ogólogól-nego. W programie poprawy jakoœci wód uwzglêdniono inwestycje zwi¹zane z budow¹ kanali-zacji doprowadzaj¹cej œcieki do istniej¹cych oczyszczalni oraz budowê obiektów nowych, które znalaz³y siê na tere-nach zlewni wodoci¹gowych rozpatrywanych ujêæ.
1090
Przegl¹d Geologiczny, vol. 52, nr 11, 2004
*Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddz. we Wroc³awiu, ul. Parkowa 30, 51-616 Wroc³aw
**Regionalny Zarz¹d Gospodarki Wodnej we Wroc³awiu, ul. C. K. Norwida 34, 50-950 Wroc³aw; zasoby.wodne@rzgw.wroc.pl
Koszt realizacji inwestycji zwi¹zanych z popraw¹ jakoœci wód dop³ywaj¹cych do zlewni wodoci¹gowych wynosi 680 891 tys. z³, w tym na budowê oczyszczalni przeznacza siê tylko 97 710 tys. z³, natomiast koszt budo-wy sieci kanalizacyjnej budo-wyniesie 583 181 tys. z³.
Literatura
DOJLIDO J. i in. 2001 — Program ochrony przed zanieczyszczeniem wód powierzchniowych wykorzystywanych dla zaopatrzenia ludnoœci dla celów zapewnienia realizacji Dyrektywy 75/440/EWG. Praca wykonana na zlecenie Ministerstwa Œrodowiska. Arch. Inst. Meteoro-logii i Gospodarki Wodnej, Zak³ad Chemii i BioMeteoro-logii Wody. Warszawa.
KOROL R. i in. 2003a — Inwentaryzacja stanu jakoœci wód powierzchniowych przeznaczonych do pozyskiwania wody do picia. Praca finansowana ze œrodków Narodowego Funduszu Ochrony Œrodo-wiska i Gospodarki Wodnej na zamówienie Ministra ŒrodoŒrodo-wiska. Arch. IMGW we Wroc³aw.
KOROL R. i in. 2003b — Wykaz wód powierzchniowych, które s¹ lub mog¹ byæ w przysz³oœci wykorzystywane do zaopatrzenia ludnoœci w wodê przeznaczon¹ do spo¿ycia. Praca wykonana na zlecenie Regio-nalnego Zarz¹du Gospodarki Wodnej we Wroc³awiu. Arch. IMGW we Wroc³awiu.
KOROL R. i in. 2003c — Program dzia³añ dla poprawy jakoœci wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludnoœci w wodê przeznaczon¹ do spo¿ycia. Praca wykonana na zlecenie Regio-nalnego Zarz¹du Gospodarki Wodnej we Wroc³awiu. Arch. IMGW we Wroc³awiu.
1091
