Roman Nir
"Bibiografia Mariana 1967-1972",
Giuseppe M. Besutti, Roma 1974 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 46/4, 220-222
220
R E C E N Z J EO statn ie trzy d od atk i (8— 10) za w iera ją w y k a z osób za jęty ch w k on gre g a cji w ch arak terze u rzęd n ik ó w , k o n su ltorów , p o stu la to ró w i ad w ok atów . Z w raca u w a g ę, że n a 148 p o stu la to ró w , ok. 20 zgrom ad ziło w s w y m ręku pra w ie 3/4 w sz y stk ic h sp ra w p row ad zon ych w k on g reg a cji, co od b ija się n a po w o ln y m p r zy g o to w y w a n iu m a teria łó w dla k on gregacji. A d w o k a tó w je s t tylko 15, co ró w n ież w p ły w a na p o w o ln y tok sp raw , a trzeb a p a m ięta ć, że p oszcze g ó ln e części d o k u m en ta cji p ro ceso w ej, jak s u m m a r i u m p rocesów , różnego ro d zaju in fo rm a cje, o d p o w ied zi na w y su n ię te tru d n o ści itp. m u si podpisać ad w o k a t, o c z y w iśc ie po zap ozn an iu się ze sp raw ą. Z ilo m a sp ra w a m i w roku m oże a d w o k a t zap ozn ać się su m ien n ie? S tą d ciężar sp ra w y przech od zi w ła ś c iw ie na p ostu latora. Ta p rak tyk a p ow in n a w p ły n ą ć na zm ia n ę p rzep isów w od n ow ion ym k o d ek sie p raw a k anonicznego.
D ok ład n y a lfa b e ty c z n y in d ek s d iecez ji, im io n i n a zw isk u zu p ełn ia d zieło, co bardzo k o rzy stn ie w p ły w a na m ożność szy b k ieg o k o rzy sta n ia z niego.
o. J o a c h im R o m a n B a r O FM Con v., W a r s z a w a G iu sep p e M. B E S U T T I OSM , Bib lio g ra fia M ar ia n a 1967— 1972, R om a 1974, E d izion i „M arianum ”, s. X V * , 358.
K o lejn y p ią ty tom 1 m ięd zy n a ro d o w ej b ib lio g ra fii m a rio lo g iczn ej rejestru je litera tu r ę za la ta 1967— 1972 i o m a w ia ponad 5200 p o zy cji. P iśm ie n n ic tw o roz m ieszczo n e jest w 24 g łó w n y c h d ziałach , k tóre z k o le i p o siad ają d alsze pod działy.
A oto szczeg ó ło w e d zia ły b ib liografii: I. B i b l i o g r a f i e ; czasop ism , b i b lio g ra fie r e tro sp ek ty w n e, reg io n a ln e, b ib lio tek i, p rzeg lą d y litera tu r y (53 po zycji). II. T r a k t a t y s y s t e m a t y c z n e ; e n c y k lo p ed ie, p race p oszcze g ó ln y ch au to ró w , p race o ch arak terze k a tech ety czn y m (63 p ozycji). III. M a - g i s t e r i u m K o ś c i o ł a ; O rzeczenia p a p iesk ie — O gólne p ism a , te k sty po szczeg ó ln y ch p a p ieży , k o n g reg a cje rzy m sk ie, sob ory — różn e sobory, Sobór W atyk ań sk i I, S obór W a ty k a ń sk i II — akta p rzy g o to w a w cze, a k ta sy n o d a ln e, o p racow an ia, E p isk o p a ty , p ism a p oszczególn ych ep isk o p a tó w , poszczególn i b i sk u p i (361 p ozycji). IV. P i s m o Ś w i ę t e ; o g ó ln e za gad n ien ia, k w e stie w stę p n e — in tro d u k cje, T rad ycja — ogóln e za gad n ien ia, k w e s tie szczegółow e, Sta ry T esta m en t — o g ó ln e zagad., p oszczególn e K się g i — G en esis, K ronik, Izajasza, J erem ia sza , E zech iela , M ich easza, P sa lm ó w , P rzy słó w , R ut, J u d y ty . N o w y T esta m en t — o g ó ln e zagad., różn e k w e stie , E w a n g e lie , E w a n g elie d zie c ię c tw a , E w a n g elia w e d łu g M ateusza, M arka, Ł u k asza, Z w ia sto w a n ie, N a w ie d zen ie, M agn ificat, N arod zen ie, O czyszczen ie. E w a n g elia w e d łu g Jan a — ogól n e zagad. P rolog, K ana, P od krzyżem . L isty św . P a w ła . A p o k a lip sa (361 p o zycji). V. T r a d y c j a i h i s t o r i a m a r i o l o g i i : ok res p a try sty k i, te k sty , stu d ia. A p o k ry fy — o g ó ln e zagadn. E w a n g elie a p o k ry ficzn e. P r o to e w a n - g e lia Jak u b a. W n ieb o w zięcie M aryi, różn e in n e zagadn. A p o k a lip sa ap ok ry ficzn a . O kres śred n io w ieczn y , op racow an ia m on ograficzn e, zb iory p ism m ario lo g iczn y ch , cuda. M on ografie m a rio lo g iczn e w p o szczeg ó ln y ch krajach: A fry k a , A rm en ia , K an ad a, K o śció ł b iza n ty jsk i, K ościół k o p ty jsk i, K olu m b ia, E tiopia, F ran cja, R FN , Irlan d ia, Ita lia , M ek syk , H olan d ia, P o lsk a (19 p ozycji), S erbia, H iszp an ia, S yria, W ęgry, R osja. In sty tu ty zakonne: a u g u stia n ie, barn ab ici, b en ed y k ty n i, k a m ed u li, k a rm elici, cy stersi, k la rety n i, k rzy ża cy , d o m in ik a n ie, fra n ciszk a n ie, m a ria n ie, sa le z ja n ie , słu d zy M aryi, różne in n e m ę sk ie zak on y, różn e żeń sk ie k o n g reg a cje zakonne. P o szczeg ó ln i a u torzy m . in. Ig n a cy A n tio ch eń sk i, T ertu lia n , O rygen es, G rzegorz W ielk i, P io tr A lek sa n d ry jsk i, E frem , A u g u sty n , A lk u in , P io tr L om bard, B ernard z C la irv a u x , P iotr K om estor, F ra n ciszek z A sy żu , T om asz z A k w in u , B o n a w en tu ra , H en ry k z G a n d a w y ,
1 G. B e s u t t i , B ib lio g ra f ia M ar ia n a , R om a T. 1: 1948— 1950, w y d . 1950, s. 96; T. 2: 1950— 1951, w y d . 1952 s. 160; T. 3: 1952— 1957, w y d . 1958 s. X V , 356 T. 4: 1958— 1966, w y d . 1966 s. X X , 505.
R E C E N Z J E 2 2 1
M ik ołaj z B łon ia, M arcin L u ter, Jan K a lw in , B a z y li R y c h le w ic z , F a lk o w sk i Ja k u b , H en ry k N ew m a n (1478 pozycji). IV . M a r i o l o g i a w e w s p ó ł c z e s n y c h c z a s a c h , m a rio lo g ia posoborow a, różne k o n g resy m ariologiczn e (220 p ozycji). V II. P r z y w i l e j e i c n o t y M a r y i , w y b ra ń stw o , p rzezn a c z e n ie , N iep o k a la n e P o częcie, ła s k i p ełn a, św ięto ść i ła sk a , d ziew icz o ść, B oże M a cierzy ń stw o (153 pozycji). V III. M a r y j a w h i s t o r i i z b a w i e n i a , D u ch o w e M acierzyń stw o, P ośred n iczk a, ek on om ia zb aw cza, K o śció ł i M aryja (156 pozycji). IX W n i e b o w z i ę t a i K r ó l o w a , W n ieb o w zięcie, K rólow a (37 pozycji). X . A s p e k t y d o k t r y n a l n e : M aryja a T rójca św ., M aryja a D uch S w ., M aryja a E u ch a ry stia i in n e k w e stie (66 pozycji). X I. E k u m e n i z m , ogóln e zagadn., p ra w o sła w n i, p rotestan ci (170 pozycji). X II. B i o g r a f i e , ogóln e, różne k w e s tie (41 p ozycji). X III. A n t r o p o l o g i a a m i t , M aryja jako k ob ieta, m it (36 p ozycji). X IV . K u l t , a sp ek t h isto ry czn y , a sp ek t d o k try n a ln y (106 pozycji). X V . L i t u r g i a , b ib lio g ra fie, św ię ta — ogóln e zagad n ., N iep o k a la n e P oczęcie, N arod zen ie N.M .P., Z w ia sto w a n ie, N a w ied ze n ie, O czek iw an ie narod zen ia C hrystu sa, W n ieb o w zięcie i in n e św ięta . L itu rgia w sch o d n ia — o g ó ln e zagadn., litu rg ia b iza n ty ń sk a , litu rg ia k o p ty jsk a , litu rg ia etio p sk a . L itu rgia zach od n ia — o g ó ln e i różne zagadn., litu rg ia m ozarabska, litu rg ia rzym sk a, reform a litu rgiczn a. In n e św ię ta m aryjn e: A k a tisto , A v e M aria, A n io ł P a ń sk i, A v e R egin a coelorum , lita n ie, o fficiu m p arvu m , S a lv e R eg in a , S u b tu u m p raesid iu m , V ig ilia B.M .V. (153 pozycji). X V I. D u s z p a s t e r s t w o m a r y j n e , teoria p rzep ow iad an ia m a ry jn eg o , d u szp asterstw o (66 p ozycji). X V II. Ż y c i e d u c h o w e — ogóln e zagadn., m a ry jn o ść w ż y ciu d u ch o w y m k a p ła n ó w , d u ch o w o ść m a ry jn a w ż y ciu relig ijn y m . X V III. N a - b o ż e ń s t w a i m s z e m a r y j n e w d u szp a sterstw ie p a ra fia ln y m (72 po zycji). X IX . P o s z c z e g ó l n e f o r m y p o b o ż n o ś c i m a r y j n e j , 7 b o le śc i M atki B ożej, W sp om ożen ia w iern y ch , N iep o k a la n eg o S erca , R óżaniec, in n e in w o k a c je m a ry jn e (201 pozycji). X X . S t o w a r z y s z e n i a m a r y j n e , b ra ctw a , k on gregacje m aryjn e: S y n o w ie M aryi, L egion M aryi, M ilicja N iep o k a la n e j (27 p ozycji). X X I. L i t e r a t u r a m a r y j n a — ogóln e zagadn. L ite ratura m a ry jn a w p o szczeg ó ln y ch krajach: K o lu m b ii, E k w ad oru , F rancji, I ta lii, P o lsk i, H iszp an ii, A m ery k i (36 p ozycji). X X II. S z t u k a m a r y j n a . Ik on ografia. R ep rod u k cje sły n n y c h ob razów m aryjn ych . S ztu k a m a ry jn a w p o szczeg ó ln y ch krajach. P o szczeg ó ln i a rty ści. M uzea i w y s ta w y m aryjn e. W ota. M uzyka. F ila te listy k a (292 p ozycje). X X III. K u l t m a r y j n y l o k a l n y . S an k tu aria — b ib lio g ra fie, o g ó ln e zagadn. A zja. Z iem ia Ś w ię ta . A zja M n iej sza. Indie. W ietn am . E uropa — A u stria , B elg ia , F ran cja — La S a le tte , L our d es. R FN . W ielk a B ry ta n ia . Ita lia — K a la b ria , K am p an ia. J u g o sła w ia . M alta, H olan d ia. P o lsk a — C zęstoch ow a. P o rtu g a lia — F atim a. H iszp an ia. W ęgry. E gipt. A rgen tyn a. A m ery k a ła ciń sk a . B o liw ia , B razylia. M ek syk . U rugw aj (882 pozycje). X X IV . R ó ż n a i n n a l i t e r a t u r a m a r y j n a (103 p o zy cji). T ak szczeg ó ło w y u k ład b ib lio g ra fii d o sk o n a le o rien tu je w p iśm ien n ictw ie. P rzy p oszczególn ych p o zy cja ch brak je s t o d n o śn ik ó w i to je s t m an k am en tem b ib lio g ra fii, gd yż szereg p o zy cji w ią że się z w ielo m a z a g a d n ien ia m i i d latego m u sim y przegląd ać k ilk a d ziałów .
B ra k i p o lsk iej lite r a tu r y m a rio lo g iczn ej w p op rzed n ich tom ach z o sta ły u zu p ełn io n e i w y p isa n e z u k a zu ją cy ch się to m ó w p o lsk iej b ib lio g ra fii teo lo g ii i p ra w a k an on iczn ego za la ta 1940— 1971.® W o m a w ia n y m to m ie n ie w eszła
! B a r , A. S c h l e t z , P o ls k a b ib lio g r a fia te o lo g icz n a za lata 1940— 1948, W arszaw a 1969, s. 210; J. B a r , R. S o b a ń s k i , P o ls k a bib lio g r a fia te ologii
i p r a w a ka n o n icz n eg o z a la t a 1949— 1968, W arszaw a 1972, s. 455; P o ls k a b i b lio g ra fia te ologii i p r a w a k a n o n ic z n e g o za r o k 1969, pod red. J. B a r a ,
J. F r a n k o w s k i e g o , W arszaw a 1971, s. 168; P o ls k a b ib lio g r a fia teologii
i p r a w a ka n o n icz n eg o z a r o k 1970, pod red. J. B a r a , W arszaw a 1972, s. 80;
P o l s k a bib lio g r a fia n a u k k o ś c i e ln y c h za r o k 1971, pod red. J. B a r a , R. S o
222
R E C E N Z JEp o lsk a litera tu r a m a rio lo g iczn a z rok u 1972. B ib lio g ra fia u w zg lęd n iła tylko 12 czasop ism p o lsk ich na og ó ln ą lic z b ę 92 czasop ism w y z n a n io w y c h u k a zu ją c y ch się w 1971 r o k u 3. S tą d w y n ik ły b rak i w p e łn e j d o k u m en ta cji litera tu r y m ariologiczn ej z P o lsk i. D la p rzy k ła d u b rak a r ty k u łó w m . in. S. R u m i ń s k i ,
P o g l ą d y m a r io l o g ic z n e ks. F r a n c is z k a K l e m e n s a B a lic k ie g o , n iez n a n eg o k a z n o - d z i e i - t e o l o g a z p r z e ł o m u X V I I — XV1I1 st u lecia, P o z n a ń sk ie S tu d ia T eo lo g icz
n e, P ozn ań 1972, 139— 191; J. O b ł ą k, O d d a n ie się M a t c e B o ż e j w nauce bł.
M a k s y m i l i a n a M a r ii (w y j ą t k i z p i s m i l i s t ó w o. M a k s y m i l i a n a ), A ten eu m K a
p ła ń sk ie 77{1971)422— 458. D la te g o k o n ie c z n y m je s t aby m a rio lo g p o ls k i w sz e d ł do k o m itetu red a k cy jn eg o b ib liografii.
M on u m en taln e d zieło od d aje ogrom ne u słu g i n au ce teo lo g iczn ej.
k s. R o m a n N ir, L u b li n
T h e G o sp e l as H i s t o r y , w y d . V. V a j t a, P h ila d e lp h ia 1975, F o rtress P ress,
s. V III + 247.
D zieło je s t IV to m em serii T h e G o s p e l E n c o u n te rs H i s t o r y (The G ospel
a n d U n ity , T h e G o s p e l an d H u m a n D e s ti n y , T h e G o s p e l a n d t h e A m b i g u i t y of th e Church). F ra p u ją cy ty tu ł E w a n g e l ia ja k o h is to ria , n a śla d u je zn an e
p race w u jęciu h isto rio zb a w czy m : teologia jako h isto ria , O b ja w ien ie jako h isto ria , K o śció ł jak o h isto ria , i ty m razem su g eru je p rob lem p od sta w o w eg o zw ią zk u E w a n g e lii z h isto rią lu d zk ą w św ie c ie . J ed n o cześn ie h isto ria jest p otrak tow an a jako p ew n eg o rod zaju locus th e o lo g ic u s ek u m en izm u m ięd zy p ro testa n ty zm em a k a to licy zm e m . M im o to sam ty tu ł ok azu je się dosyć n ie ja sn y i zb y t szerok i w sto su n k u do treści za m ieszczo n y ch 7 rozpraw .
W rozdz. I R eg in P r e n t e r, p rofesor te o lo g ii sy ste m a ty c z n e j u n iw e r sy te tu w A rh u s (w D anii), a n a lizu je D zieła i s ł o w a J e z u s a C h r y s t u s a w ich zn aczen iu u n iw ersa ln y m , tzn. b ad a zak res o d d zia ły w a n ia h isto rii św iętej, zw ła szcza h isto rii J ezu sa C h rystu sa, na całą h isto rię św ie c k ą . P rzy ty m h isto ria św ię ta (historia J ezu sa C h rystu sa, h isto ria K o ścio ła , h isto ria w ia ry ) różn i się od h isto rii św ie c k ie j na sp osób a u g u sty ń sk i, c z y li jak o h isto ria ofiarn ej B oga i b liźn ieg o , h isto ria n azn aczon a k rzyżem , od h isto r ii m iło śc i eg o isty cz nej (s. 1— 42). W J e z u sie C h ry stu sie dok on ało się p o d sta w o w e sp otk an ie „ św iętej h isto rii B oga ze św ia te m ” i „h isto rii c zło w ie k a z B o g ie m ”. T o, co n a stęp u je p otem , je s t ju ż raczej „ p o -h isto rią ”. P on ad to h isto ria Jezu sa C hry stu sa je s t h isto rią w ła ś c iw ą , bo m a sw o ją języ k o w ą o b ie k ty w iz a c ję w p ostaci języ k a i te k s tu B ib lii. S tą d k ażd a p óźn iejsza ep ok a w ia r y u p raw ia sw o istą h isto rię, in terp retu ją c B ib lię. O sta teczn ie au tor zd aje s ię p rób ow ać, choć n ie z a w sze k o n sek w en tn ie, p rzed sta w ia ć języ k iem em p iry czn y m g łó w n y prob lem w sp ó łczesn ej teo rii h isto rii zb aw ien ia.
W r. II G u sta f W i n g r e n, p rofesor te o lo g ii sy ste m a ty c z n e j na u n iw er s y te c ie w Lund (S zw ecja ), za jm u je s ię zw ią zk iem sło w a B ożego z czło w ie k iem (s. 43— 75). S ta w ia on te z ę , że E w a n g e lia c z y li D obra N o w in a , za w a rta w B i b lii, od n osi się w k o n te k śc ie stw o r z e n ia do jed n o stk i: je s t h isto rią jed n ostk i cz y li Jezu sa C h rystu sa, p osiad a stru k tu ry n a sta w io n e na p o szczeg ó ln e je d n o stk i lu d zk ie i k o n k retn e s y tu a c je h isto ry czn e i jej ad resa tem je s t in d y w i d u a ln y grzeszn ik . A sp e k ty sp o łeczn e, zw ła szcza w za k resie e ty k i, ż y c ia w sp ó l n ego, p o lity k i i k u ltu ry , są ty lk o p e w n y m i k o n sek w en cja m i, a le b y n a jm n iej n ie jed n ozn aczn ym i. W e fe k c ie teza au tora zm ierza ch y b a do k r y ty k i p rote sta n ty zm u , o ile w o g ó le n ie zaszło n ied o p u szcza ln e p o m iesza n ie jed n ostk i w zn aczen iu fiz y c z n y m z jed n o stk ą w zn aczen iu sp o łeczn y m i osob ow ym .
8 R. N i r , B ib l io g r a f ia w y z n a n i o w y c h c z a s o p is m i b i u l e t y n ó w w e w n ę t r z
