Flora starorzeczy w dolinie Warty – stan, zagrożenia oraz możliwości ochrony

BIULETYN UNIEJOWSKI Tom 2 2013 /HV]HN.8&+$56.,$OHNVDQGUD%$5&.$%áDĪHM&+0,(/(&.,* )/25$67$525=(&=<:'2/,1,(:$57<±67$1=$*52ĩ(1,$ 25$=02ĩ/,:2ĝ&,2&+521< WPROWADZENIE 6WDURU]HF]DWRMHGHQ]QDMEDUG]LHMFKDUDNWHU\VW\F]Q\FKVNáDGQLNyZGROLQQL-]LQQ\FKU]HN3RZVWDMą]Z\NOHZGROLQDFKPHDQGUXMąF\FKU]HNSU]H]RGFLĊFLH IUDJPHQWXNRU\WDZZ\QLNXSU]HFLĊFLDV]\LPHDQGURZHM6ąWR]ELRUQLNLHXWUR-¿F]QH]ZRGąVWRMąFąNWyUHE\ZDMąRNUHVRZR]DVLODQHZRGDPLSRZRG]LRZ\PL =DOHZ\ZyGSRZRG]LRZ\FKSU]\F]\QLDMąVLĊGRXWU]\P\ZDQLDSRZLHU]FKQLOX-stra wody w zbiorniku1_.

=DJRVSRGDURZ\ZDQLH GROLQ U]HN SRSU]H] SURVWRZDQLH LFK PHDQGUXMąF\FK NRU\WEXGRZĊ]ELRUQLNyZ]DSRURZ\FKRVXV]DQLHWHUHQyZEDJLHQQ\FKEXGRZD-QLHZDáyZSU]HFLZSRZRG]LRZ\FKVSUDZLDĪHVWDURU]HF]DQDOHĪąGR]DJURĪRQ\FK VNáDGQLNyZNUDMREUD]XGROLQHXURSHMVNLFKU]HN*LQąRQHQLHW\ONRZ]DFKRGQLHM F]ĊĞFL(XURS\DOHWDNĪHZNUDMREUD]LHQDV]HJRNUDMX5H]XOWDWHPWHJRVWDQXMHVW RFKURQDW\FKRELHNWyZ]JRGQLH]=DáąF]QLNLHP,'\UHNW\Z\6LHGOLVNRZHM+DEL-tatowej) UE26WDURU]HF]DLLQQHGUREQHQDWXUDOQH]ELRUQLNLHXWUR¿F]Q\FKZyGVą VLHGOLVNLHPGODZLHOXU]DGNLFKJLQąF\FKDFKURQLRQ\FKURĞOLQ6ąPLHMVFHPĪ\FLD LĪHURZDQLDOLF]Q\FKJDWXQNyZ]ZLHU]ąWEH]NUĊJRZ\FKLNUĊJRZ\FK]ZLą]DQ\FK ]VLHGOLVNDPLEDJLHQQ\PL7HGUREQH]ELRUQLNLZRGQH]ZLĊNV]DMąUyĪQRURGQRĞü

*_{/HV]HN .XFKDUVNL GU KDE SURI QDG]Z .DWHGUD 2FKURQ\ 3U]\URG\ :\G]LDá %LRORJLL} L2FKURQ\ĝURGRZLVND8QLZHUV\WHWXàyG]NLHJRàyGĨXO%DQDFKD$OHNVDQGUD%DU-FND PJU DEVROZHQWND NLHUXQNX 2FKURQD ĝURGRZLVND:\G]LDá %LRORJLL L 2FKURQ\ ĝURGRZLVND 8QLZHUV\WHWXàyG]NLHJRàyGĨXO%DQDFKD%áDĪHM&KPLHOHFNLGUDEVROZHQWNLHUXQNX 2FKURQ\ĝURGRZLVNDL6WXGLXP'RNWRUDQFNLHJR(NRORJLLL2FKURQ\ĝURGRZLVND:\G]LDá%LRORJLL L2FKURQ\ĝURGRZLVND8QLZHUV\WHWXàyG]NLHJRàyGĨXO%DQDFKD

1 _{M. Jezierska-Madziar (red.),} 6WDURU]HF]DMDNRLVWRWQ\HOHPHQWHNRV\VWHPXU]HF]QHJR,

Wy-GDZQLFWZR$5Z3R]QDQLX3R]QDĔ=.DMDN+\GURELRORJLDOLPQRORJLD(NRV\VWHP\ZyG

ĞUyGOąGRZ\FK, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

2 5R]SRU]ąG]HQLH0LQLVWUDĝURGRZLVND]GQLDNZLHWQLDUZVSUDZLHVLHGOLVNSU]\

URGQLF]\FKRUD]JDWXQNyZEĊGąF\FKSU]HGPLRWHP]DLQWHUHVRZDQLD:VSyOQRW\DWDNĪHNU\WHULXP Z\ERUXREV]DUyZNZDOL¿NXMąF\FKVLĊGRX]QDQLDOXEZ\]QDF]HQLDMDNRREV]DUX1DWXUD, DzU,

/HV]HN.XFKDUVNL$OHNVDQGUD%DUFND%áDĪHM&KPLHOHFNL

24

bioORJLF]QąZNUDMREUD]LHUROQLF]\P6WDQRZLąUyZQLHĪVZRLVWHSXáDSNLGOD]D-QLHF]\V]F]HĔPLJUXMąF\FKZNUDMREUD]LH3_.

6]DWD URĞOLQQD JyUQHM L ĞURGNRZHM GROLQ\ :DUW\ E\áD MXĪ Z ;,; VWXOHFLX SU]HGPLRWHPEDGDĔERWDQLF]Q\FK1DMVWDUV]HGDQHÀRU\VW\F]QH]WHJRREV]DUX SRFKRG]ą]NRĔFD;,;Z4 :SyĨQLHMV]\PRNUHVLHE\áDEDGDQDURĞOLQQRĞüáąNR-wa5 _{i muraw kserotermicznych}6 :QDVWĊSQ\FKODWDFKSURZDG]RQREDGDQLDUR-ĞOLQQRĞFL]DUDVWDMąFHMGRá\SRWRUIRZHLURZ\7 _{oraz starorzecza}88ND]Dá\VLĊWDNĪH SUDFHSRĞZLĊFRQHURĞOLQQRĞFLĞURGNRZHMLGROQHMF]ĊĞFLGROLQ\9_.

&HODPLQLQLHMV]HMSUDF\Vą

± SU]HGVWDZLHQLH ]UyĪQLFRZDQLD ÀRU\ Z\EUDQ\FK VWDURU]HF]\ Z UHMRQLH Uniejowa;

±RNUHĞOHQLHZSá\ZXJRVSRGDUF]HMG]LDáDOQRĞFLF]áRZLHNDQDVNáDGJDWXQNR-Z\ÀRU\W\FKRELHNWyZ

±SU]HGVWDZLHQLHZSá\ZXZDáyZSU]HFLZSRZRG]LRZ\FKQDVNáDGJDWXQNR-Z\ÀRU\EDGDQ\FKVWDURU]HF]\

– zaproponowanie metod ochrony badanych obiektów.

3 _{P. Klimaszyk,} 6WDURU]HF]D L QDWXUDOQH HXWUR¿F]QH ]ELRUQLNL ZRGQH ]H ]ELRURZLVNDPL

]1\PSKDHLRQ3RWDPLRQ3RUDGQLN2FKURQ\VLHGOLVNLJDWXQNyZ1DWXUD±SRGUĊF]QLNPHWR G\F]Q\0LQLVWHUVWZRĝURGRZLVNDW:DUV]DZD

4 _{K. Drymmer,} 6SUDZR]GDQLH]Z\FLHF]NLERWDQLF]QHMRGE\WHMGRSRZLDWX7XUHFNLHJRL6LH

UDG]NLHJRZURNXL, Pam. Fizjograf., III, 1891.

5 _{Z. Denisiuk,} =ELRURZLVNDWXU]\FRZHZGROLQLH:DUW\, Zesz. Prob. Post. Nauk Rol., 66, 1966;

WHQĪH5RĞOLQ\QDF]\QLRZHGROLQ\JyUQHMLĞURGNRZHM:DUW\, Przyr. Polski Zach., 1–4 (23–24), 1966; WHQĪH5RĞOLQQRĞüáąNWXU]\FRZ\FKZGROLQLH:DUW\.ODVD3KUDJPLWHWHD), PTPN, Prace Kom. Biol., WHQĪH:VWĊSGREDGDĔQDG]ELRURZLVNDPLáąNRZ\PLZGROLQLH:DUW\ PTPN, Prace .RP%LROWHQĪH5RĞOLQQRĞüáąNWXU]\FRZ\FKZGROLQLH:DUW\.ODVD 6FKHXFK]HULR

&DULFHWHDIXVFDH), PTPN, Prace Kom. Biol., 23, 2, 1967; J. Szoszkiewicz, =ELRURZLVNDURĞOLQQH áąNáĊJRZ\FKZGROLQLH:DUW\37313UDFH.RP1DXN5ROQL/HĞQ-6]RV]NLHZLF] Z. Denisiuk, :DUXQNLJOHERZHZDĪQLHMV]\FK]ELRURZLVNáĊJRZ\FKZGROLQLHĞURGNRZHJRRGFLQND :DUW\5RF]Q*OHER]Q 6 _{R. Olaczek,} 5RĞOLQQRĞüNVHURWHUPLF]QDRNROLF']LDáRV]\QDLGROLQ\ĞURGNRZHM:DUW\, cz. I, =HV]1DXN8à6HULD0DW3U]\UWHQĪH5RĞOLQQRĞüNVHURWHUPLF]QDRNROLF']LDáRV]\QD LGROLQ\ĞURGNRZHM:DUW\, cz. ,,=HV]1DXN8à6HULD0DW3U]\U 7 -.U]\ZDĔVND'.U]\ZDĔVNL=DUDVWDQLHGRáyZSRWRUIRZ\FKLURZyZPHOLRUDF\MQ\FK

Z GROLQLH :DUW\ SRG 0DáNRZHP L %DUWRFKRZHP, cz. I. =ELRURZLVND URĞOLQ ZRGQ\FK SOHXVWR QRZ\FKL]DNRU]HQLRQ\FKRUD]]ELRURZLVNDRF]HUHWyZ=HV]1DXN8à6HULD0DW3U]\U

1972.

8 '.U]\ZDĔVNL=ELRURZLVNDURĞOLQQHVWDURU]HF]\ĞURGNRZHM:DUW\, Monogr. Bot., 43, 1974. 9 _{J. Borysiak,} 6WUXNWXUDDOXZLDOQHMURĞOLQQRĞFLOąGRZHMĞURGNRZHJRLGROQHJRELHJX:DUW\,

:\G1DXNRZH8$03R]QDĔ+5DW\ĔVND5RĞOLQQRĞü3R]QDĔVNLHJR3U]HáRPX:DUW\LMHM

DQWURSRJHQLF]QHSU]HPLDQ\. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego,

Byd-goszcz 2001; L. Kucharski, 6]DWDURĞOLQQDWHUHQXJyUQLF]HJR]áRĪD.RĨPLQ±MHM]PLDQ\LPRĪOLZR

)ORUDVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\±VWDQ]DJURĪHQLDRUD]PRĪOLZRĞFLRFKURQ\ 25 32à2ĩ(1,(,&+$5$.7(5<67<.$7(5(18%$'$ē %DGDQLDPLREMĊWRVWDURU]HF]DZGROLQLH:DUW\QDRGFLQNX]ELRUQLN-H]LRU-sko–Uniejów. &KDUDNWHU\]RZDQ\IUDJPHQWGROLQ\:DUW\SRáRĪRQ\MHVWZSyáQRF- QR]DFKRGQLHMF]ĊĞFLZRMHZyG]WZDáyG]NLHJRQDREV]DU]HJPLQ\8QLHMyZ=JRG-QLH]SRG]LDáHP.RQGUDFNLHJR10OHĪ\RQZSRáXGQLRZHMF]ĊĞFL.RWOLQ\.ROVNLHM

1D FKDUDNWHU\]RZDQ\P RGFLQNX V]HURNRĞü GROLQ\ :DUW\ PRĪH VLĊJDü GR NP:MHMREUĊELHZ\UyĪQLRQRGZDSR]LRP\WHUDVQDG]DOHZRZ\FKRUD]UyZ-QLQĊ]DOHZRZą6WDURU]HF]DOHĪąQDUyZQLQLH]DOHZRZHMQDZ\VRNRĞFL± PQSP3RZLHU]FKQLHWHUDVQDG]DOHZRZ\FKZ]QRV]ąVLĊRGGRPSRQDG SR]LRPGQDGROLQ\:SRGáRĪXW\FKWHUHQyZZ\VWĊSXMąĪZLU\LSLDVNLYLVWXOLDĔ-VNLHNWyUHSU]\NU\ZDMąSLDVNLHROLF]QH6ąWRSRZLHU]FKQLHVXFKHOHĪąFHSR]D FRURF]Q\P]DVLĊJLHPZyGSRZRG]LRZ\FK:W\FKPLHMVFDFKORNRZDQHVą]Z\-NOHPLHMVFRZRĞFLLSRODXSUDZQH11_. 0$7(5,$à,0(72'<%$'$ē %DGDQLDGRW\F]ąÀRU\VWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\QDRGFLQNXOHĪąF\P ZUHMRQLH8QLHMRZDL6S\FLPLHU]D,QZHQWDU\]DFMąREMĊWRÀRUĊ]ELRUQLNyZ OHĪąF\FKSRPLĊG]\NRU\WHP:DUW\DZDáHPSU]HFLZSRZRG]LRZ\PLSR]DZD-áHPU\F%DGDQLDWHUHQRZHSURZDG]RQRZRNUHVLHRGPDMDGRSDĨG]LHUQLND U2EMĊWRQLPLVWDURU]HF]DZUD]]VąVLDGXMąF\PL]QLPLSDVDPLURĞOLQQRĞFL RV]HURNRĞFLRNRáRP 'ODÀRU\EDGDQ\FKVWDURU]HF]\RNUHĞORQRVSHNWUXPJHRJUD¿F]QRKLVWRU\F]-ne12:ĞUyGRGQRWRZDQ\FKWDNVRQyZURĞOLQZ\G]LHORQRJUXSĊVSRQWDQHR¿WyZ13 LDQWURSR¿WyZ14 :ĞUyGVSRQWDQHR¿WyZRGQRWRZDQRVSRQWDQHR¿W\QLHV\QDQWUR-pijne15VSRQWDQHR¿W\SyáV\QDQWURSLMQH16LVSRQWDQHR¿W\V\QDQWURSLMQHDSR¿W\17_. $QWURSR¿W\UHSUH]HQWRZDQHVąSU]H]DUFKHR¿W\18LNHQR¿W\19_.

10 _{J. Kondracki,} *HRJUD¿DUHJLRQDOQD3ROVNL, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. 11 +.ODWNRZD0=DáRED2EMDĞQLHQLDGR6]F]HJyáRZHMPDS\JHRORJLF]QHM3ROVNL $UNXV]:DUWD, 3,*:DUV]DZD(.RERMHN3RáRĪHQLH¿]\F]QRJHRJUD¿F]QHPLDVWDLJPLQ\ 8QLHMyZÄ%LXOHW\Q8QLHMRZVNL´W-)RU\VLDN5R]ZyMGROLQ\:DUW\PLĊG]\%XU]HQLQHP L'REURZHPSR]ORGRZDFHQLXZDUW\$FWD*HRJU/RG]-3HWHUD9LVWXOLDĔVNLHRVDG\ GROLQQHZEDVHQLHXQLHMRZVNLPLLFKZ\PRZDSDOHRJHRJUD¿F]QD$FWD*HRJU/RG] 12 _{J. Chmiel,} =UyĪQLFRZDQLHSU]HVWU]HQQHÀRU\MDNRSRGVWDZDRFKURQ\SU]\URG\ZNUDMREUD]LH UROQLF]\PÄ3UDFH=DNáDGX7DNVRQRPLL5RĞOLQ8$0Z3R]QDQLX´ 13 *DWXQNLURG]LPHPLHMVFRZHJRSRFKRG]HQLD 14 *DWXQNLREFHJRSRFKRG]HQLD 15 *DWXQNLPLHMVFRZHJRSRFKRG]HQLD]ZLą]DQH]VLHGOLVNDPLQDWXUDOQ\PLLSyáQDWXUDOQ\PL 16 *DWXQNLURG]LPHJRSRFKRG]HQLDZ\VWĊSXMąFHQDVLHGOLVNDFKSyáQDWXUDOQ\FKLDQWURSRJH-QLF]Q\FKOHF]QLH]DWUDFDMąFH]ZLą]NyZ]QDWXUDOQ\PLHNRV\VWHPDPL

17 *DWXQNL URG]LPHJR SRFKRG]HQLD ]ZLą]DQH Z\áąF]QLH ] VLHGOLVNDPL DQWURSRJHQLF]Q\PL

LSyáQDWXUDOQ\PL

18 *DWXQNLNWyUHSU]\E\á\OXESRZVWDá\G]LĊNLF]áRZLHNRZLSU]HGRGNU\FLHP$PHU\NLSU]HG

1492 r.).

5\F3RáRĪHQLHEDGDQ\FKVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\ ħUyGáRRSUDFZáDVQH

)ORUDVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\±VWDQ]DJURĪHQLDRUD]PRĪOLZRĞFLRFKURQ\ 27 'ODEDGDQ\FKJUXSVWDURU]HF]\REOLF]RQRZVNDĨQLNL20 REUD]XMąFHDQWURSRJH-QLF]QH]PLDQ\VNáDGXÀRU

– ZVNDĨQLNQDWXUDOQRĞFLÀRU\NNWyU\RNUHĞODXG]LDáVSRQWDQHR¿WyZQLHV\Q-antropijnych (6SZFDáHMEDGDQHMÀRU]HS+A)212EOLF]RQRJRZHGáXJZ]RUX

N = – ZVNDĨQLNV\QDQWURSL]DFMLZáDĞFLZHMÀRU\S_w2NUHĞODXG]LDáVSRQWDQHR¿WyZ V\QDQWURSLMQ\FKWMDSR¿WyZ$SLDQWURSR¿WyZAZFDáHMÀRU]H:\UDĪD go wzór: S w =

– :VNDĨQLN DSR¿W\]DFML ZáDĞFLZHM $Sw NWyU\ SU]HGVWDZLD XG]LDá DSR¿WyZ (A_S)ZEDGDQHMÀRU]H2EUD]XMHJRZ]yU $S_w = – :VNDĨQLNDQWURSR¿W\]DFMLRJyOQHMA_Q NWyU\V]DFXMHSURFHQWRZ\XG]LDáDQ-WURSR¿WyZAZHÀRU]H2NUHĞORQRJRZHGáXJZ]RUX A Q = )ORUĊEDGDQ\FKRELHNWyZDQDOL]RZDQRSRGNąWHPZ\PDJDĔVLHGOLVNRZ\FK 'R DQDOL]\ ]DVWRVRZDQR NODV\¿NDFMĊ ]DSURSRQRZDQą SU]H] &KPLHOD22 :ĞUyG RGQRWRZDQ\FK JDWXQNyZ Z\G]LHORQR  JUXS URĞOLQ R UyĪQ\FK Z\PDJDQLDFK socjologiczno-ekologicznych (patrz ryc. 2).

3ROVNLHLáDFLĔVNLHQD]Z\URĞOLQQDF]\QLRZ\FKSU]\MĊWR]D0LUNLHPLLQ23_, DQD]HZQLFWZR]HVSRáyZURĞOLQQ\FKSRGDQR]D0DWXV]NLHZLF]HP24_. :<1,.,%$'$ē )ORUDURĞOLQQDF]\QLRZ\FKEDGDQ\FKZGROLQLH:DUW\VWDURU]HF]\REHMPX-MHJDWXQNL,FKOLF]EDZSRV]F]HJyOQ\FK]ELRUQLNDFKZDKDVLĊRGGR ]HĞUHGQLąGODVWDURU]HF]DZ\QRV]ąFąSUDZLHJDWXQNyZURĞOLQQDF]\QLRZ\FK :VWDURU]HF]DFKOHĪąF\FKSRPLĊG]\NRU\WHPU]HNLDZDáHPSU]HFLZSRZRG]LRZ\P

20 _{B. Jackowiak,} $QWURSRJHQLF]QHSU]HPLDQ\ÀRU\URĞOLQQDF]\QLRZ\FK3R]QDQLD,

Wydawni-FWZR1DXNRZH8$0%3R]QDĔ

21 6SRQWDQHR¿W\LDQWURSR¿W\

22 _{J. Chmiel,} =UyĪQLFRZDQLHSU]HVWU]HQQHÀRU\«

23 = 0LUHN + 3LĊNRĞ0LUNRZD$ =DMąF 0 =DMąF )ORZHULQJ SODQWV DQG SWHULGRSK\WHV

RI3RODQG$FKHFNOLVW, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Science, Kraków 2002.

24 _{W. Matuszkiewicz,} 3U]HZRGQLNGRR]QDF]DQLD]ELRURZLVNURĞOLQQ\FK3ROVNL, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2005.

%

100

*

A

S

6S



%

100

*

A

S

$S



%

100

*

A

S

A



Tabela 1. :\EUDQHJDWXQNLURĞOLQRGQRWRZDQHZVWDURU]HF]DFK

3RáRĪHQLHVWDURU]HF]\ 6WDURU]HF]DSU]HGZDáHP 6WDURU]HF]D]DZDáHP

Symbol starorzecza 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 A B C D E F * H I J 2EHFQRĞüZRG\ w w w ow ow w w w w w w w w w w w ow ow ow ow 1DMEOLĪV]HVąVLHG]WZRVWDURU]HF]D à= à à= à à à à à à= P à= P à' à' L, D 3à L, D 3à 3à 3à 3à à 2EHFQRĞüĞPLHFLZVWDURU]HF]X nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie nie tak nie tak tak tak tak tak

2EHFQRĞüGU]HZQDEU]HJX + - - - + + + + + + + + + + + +

/LF]EDJDWXQNyZDQWURSR¿WyZ 3 3 3 3 2 2 1 2 3 3 2 2 3 7 1 2 6 7 4 6

/LF]EDJDWXQNyZURĞOLQFKURQLRQ\FK 0 1 0 0 1 1 1 1 1 2 2 3 0 0 0 2 1 0 0 1

Ogólna liczba gatunków w starorzeczu 51 48 35 29 35 21 29 31 45 21 53 48 28 36 17 42 53 60 54 60 Lp. Nazwa gatunku 1. Acorus calamus + + . + + . . . + + + . . + . . . + 2. Alisma plantago-aquatica + + + . . . + + + + + + + . . + + + + + 3. Alnus glutinosa + . . . + + + + + + . + + + + + 4. Angelica sylvestris . + . . + . . . + . + . + . . + 5. Bidens cernua + . . + + . . . + + . + . . 6. Bidens frondosa . . . + + . . + + . . . . 7. Caltha palustris + + . . + . . . + + + + . . . + + . . + 8. Calystegia sepium + + . . + + . + . + . + . . . + + + + + 9. Carex acutiformis + . + . + . . . + + + . . + . + + . + . 10. Carex distans + . . + . . + . . . + . . . . 11. Carex gracilis . . + + + + . . . . + + + + + . + + + + 12. Carex vesicaria . + . . . + . . . + . . + 13. Ceratophyllum demersum + + + + + . + + + + . . + . + . . . . . 14. Dianthus superbus . . . + . . . .

15. Eleocharis palustris + + . + + . + + + + + + . . . + . . . . 16. Elodea canadensis + + + + + . + + + + . . + . + . + + . + 17. Epilobium hirsutum . . + . . . + . . . . + . + + 18. Filipendula ulmaria + . . + . . . + . . . + + . + . 19. Filipendula vulgaris . . . + . . 20. Fraxinus excelsior . . . . + . . . + + . + . + + + + 21. *DOLXPDSDULQH + + . . + . + . + . . . . + . + + . + + 22. *O\FHULDPD[LPD . . . + . + + . . . + . . 23. Hottonia palustris + + + . . + . + + . . . . 24. Humulus lupulus + . . . + . . . + . + . . + . 25. Hydrocharis morsus-ranae + + + . + + + . + . + + . . + + + + + . 26. Hydrocotyle vulgaris + + . . + . . + . . . . + . + . . + + . 27. Lemna gibba . . + . + . . + . . . + . + . + . . 28. Lemna minor + + . . + . + + + . . . + . + . + + + + 29. Lemna trisulca . + . . + . . + . . + + + . . + + + . . 30. Lycopus europaeus . + . . . + + . . . + . . + . . + . . + 31. Lysimachia vulgaris + . . . + . + + . . . + . . . . 32. Lythrum salicaria + . . . + . + + . + . + . + . . 33. Nuphar lutea . + . . + + + + + + + + . . . + + . . . 34. Nymphaea alba . . . + + + . . . + . . . . 35. Phalaris arundinacea + + . + + + + . + . + . . . + + + + 36. Phragmites australis + + + + . + + + + + . . . + . . + . + + 37. Plantago lanceolata . . + . + . + . . . + + . . . . + . + +

38. Polygonum amphibium . + . . + . . + + . . . + . . . . + . . 40. Potamogeton natans + + + . . + + + + . + + + . + . . . . . 41. Potentilla anserina + + . + . . + . + + + + . + . . . + . . 42. Quercus robur . . . + . + . + + + + 43. Rorippa amphibia . . + + . . + . + . + . + + . . + . + + 44. Rumex acetosa . + . . . + + + + . . . + . . 45. Rumex hydrolapathum + + + . . + + + . + + + + . . + . . . . 46. Sagittaria sagittifolia + + + + + . + + + + + . + . + . . + + + 47. Salix alba + + + . + . . . + . + + . + . . . . + + 48. Salix viminalis + + . . . + . . + . . . . 49. Scirpus sylvaticus + + + . . . + . . . + + . + . + + . + . 50. Solanum dulcamara + + . + . + . . + + . + . + . + + . + + 51. Sparganium emersum + + . . . + . . . + + 52. Sparganium erectum . . + . . . + . . . + . . . 53. Spirodela polyrhiza + . . + . . . + . . . . + + . . . 54. 6\PSK\WXPRI¿FLQDOH . . . + . + + . + . + + + + + 55. 7DUD[DFXPRI¿FLQDOH + . . . + . . . . + + . + + 56. Thalictrum lucidum . . . . + . + . . . + . . . . + . . 57. Thelypteris palustris + . . . + . + + 58. Typha latifolia + . + + . . + . + . . . . + . . + + . + 60. Urtica dioica + + + . . + . . . + . . + + + + 61. 9LFLDFUDFFD . . . + . . . + . + . + . + . . 62. :ROI¿DDUUKL]D . . + . + . . + . . . + . + . + . . 2EMDĞQLHQLD ±Z±ZRGDREHFQDSU]H]FDá\URNRZ±ZRGDW\ONRRNUHVRZR ±à±áąND=±]DURĞODZLHU]ERZH/±ODV3±SROH'±GURJD ħUyGáRRSUDFZáDVQH

)ORUDVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\±VWDQ]DJURĪHQLDRUD]PRĪOLZRĞFLRFKURQ\ 31 RGQRWRZDQRJDWXQNyZURĞOLQSU]HFLĊWQLHZNDĪG\P]ELRUQLNXQRWRZDQR WDNVRQ\:LĊNV]\P ERJDFWZHP ÀRU\VW\F]Q\P FHFKXMą VLĊ RELHNW\ OHĪąFH SR]D ZDáHPSU]HFLZSRZRG]LRZ\P6WZLHUG]RQRZQLFKWDNVRQyZĞUHGQLRZNDĪ-G\P]QLFKRGQRWRZDQRSRQDGJDWXQNyZURĞOLQQDF]\QLRZ\FKWDE $QDOL]XMąFÀRUĊURĞOLQQDF]\QLRZ\FKEDGDQ\FKVWDURU]HF]\SRGZ]JOĊGHPLFK Z\PDJDĔVLHGOLVNRZ\FKVWZLHUG]RQRĪHGRPLQXMąZQLHMJDWXQNL]ZLą]DQH]ODVD-PLW\SRZ\PLGODGROLQU]HF]Q\FK6WDQRZLąRQHSUDZLHRJyáXVWZLHUG]RQ\FK JDWXQNyZ]W\PĪHLFKRGVHWHNZHÀRU]HVWDURU]HF]\SU]HGZDáHPMHVWZLĊNV]\ QLĪ]DZDáHP=QDF]ąF\XG]LDáPDMąUyZQLHĪJDWXQNLURĞOLQ]ZLą]DQH ]EDJLHQQ\PLODVDPLROV]RZ\PLLWRUIRZLVNDPLNWyUHVWDQRZLąRJyáXWDNVR- QyZRGQRWRZDQ\FKZVWDURU]HF]DFKSU]HGZDáHPL]DZDáHP:HÀRU]HVWD-URU]HF]\OHĪąF\FK]DZDáHP]ZLĊNV]RQ\MHVWXG]LDáJDWXQNyZFKDUDNWHU\VW\F]Q\FK GODáąNZLOJRWQ\FKLĞZLHĪ\FKSRGF]DVJG\]RELHNWDPLOHĪąF\PL SU]HGZDáHP]ZLą]DQ\FKMHVWJDWXQNyZáąNZLOJRWQ\FKL]áąNĞZLH-Ī\FK)ORUDVWDURU]HF]\SRáRĪRQ\FK]DZDáHPFHFKXMHVLĊUyZQLHĪ]ZLĊNV]RQ\P XG]LDáHPURĞOLQ]ZLą]DQ\FK]VLHGOLVNDPLUXGHUDOQ\PLLVHJHWDOQ\PLU\F :\QLNLDQDOL]\ÀRU\EDGDQ\FKVWDURU]HF]\SRGNąWHP]UyĪQLFRZDQLDKLVWR-U\F]QRJHRJUD¿F]QHJRZ\ND]XMąUyĪQLFHSRPLĊG]\RELHNWDPLOHĪąF\PLSU]HGL]D ZDáHP =ELRUQLNL XV\WXRZDQH ]D ZDáHP FKDUDNWHU\]XMą VLĊ ZLĊNV]\P XG]LDáHP ZHÀRU]HJDWXQNyZREF\FK6WDQRZLąRQHSUDZLHRJyáXÀRU\W\FKRELHNWyZ SRGF]DVJG\ZVWDURU]HF]DFKSRáRĪRQ\FKSU]HGZDáHPLFKXG]LDáQLHFRW\ONRSU]H-NUDF]D:ĞUyGNHQR¿WyZRGQRWRZDQHE\á\WXPLQWDWDUDN]Z\F]DMQ\$FRUXV FDODPXVXF]HSDPHU\NDĔVNL%LGHQVIURQGRVD i moczarka kanadyjska (ORGHDFDQD GHQVLV6WZLHUG]RQRUyZQLHĪDUFKHR¿W\ZĞUyGNWyU\FKVąWDV]QLNSRVSROLW\&DS VHOODEXUVDSDVWRULV i rdestówka powojowata )DOORSLDFRQYROYXOXV:VNáDGJUXS\ URĞOLQ]ZLą]DQ\FK]JRVSRGDUF]ąG]LDáDOQRĞFLąF]áRZLHNDZFKRG]ąWDNĪHDSR¿W\ VSRQWDQHR¿W\V\QDQWURSLMQHRUD]VSRQWDQHR¿W\SyáV\QDQWURSLMQH,FKXG]LDáZH ÀRU]HEDGDQ\FKRELHNWyZSU]HGZDáHPZ\QRVLD]DZDáHPWDE :\PLHQLRQHZ\ĪHMJUXS\JDWXQNyZ]DVLHGODMąEU]HJLEDGDQ\FKRELHNWyZ=QDF]QD LFKF]ĊĞüZQLNDGRURĞOLQQRĞFLVWDURU]HF]\]RWDF]DMąF\FKMHáąNOXEDJURFHQR] 7DEHOD=UyĪQLFRZDQLHÀRU\VWDURU]HF]\SRGZ]JOĊGHPKLVWRU\F]QRJHRJUD¿F]Q\P :VNDĨQLN Wszystkie starorzecza Starorzecza ]DZDáHP Starorzecza SU]HGZDáHP $SR¿W\ 54 53 33 .HQR¿W\ 9 9 5 $UFKH¿W\ 5 5 2 6SRQWDQHR¿W\QLHV\QDQWURSLMQH 52 48 45 6SRQWDQHR¿W\SyáV\QDQWURSLMQH 34 33 27

Ogólna liczba gatunków 154 148 112

/HV]HN.XFKDUVNL$OHNVDQGUD%DUFND%áDĪHM&KPLHOHFNL 32 $QDOL]DÀRU\SRGNąWHP]PLDQZ\ZRáDQ\FKF]\QQLNDPLDQWURSRJHQLF]Q\PL PDGXĪH]QDF]HQLHGODSR]QDQLDMHMQDWXUDOQRĞFLRUD]RGSRUQRĞFLVLHGOLVNQDLQ-ZD]MĊREF\FKJDWXQNyZDWDNĪHSU]HGVWDZLHQLHVWDELOQRĞFLVNáDGXJDWXQNRZHJR ÀRUEDGDQ\FKRELHNWyZWDE

:DUWRĞFLZVNDĨQLNDQDWXUDOQRĞFLÀRU\N) w starorzeczach izolowanych od NRU\WD:DUW\ZDáHP]QDF]ąFRUyĪQLVLĊRGREOLF]RQHJRGOD]ELRUQLNyZOHĪąF\FK SU]HGQLP1DZ\QLNWHQZSá\ZDNRU]\VWQLHMV]\VWRVXQHNJDWXQNyZW\SRZ\FK GODVLHGOLVNQDWXUDOQ\FKGRRJyáXÀRU\ĝZLDGF]\WRRPQLHMV]\PSU]HNV]WDáFHQLX ÀRU\VLHGOLVNOHĪąF\FKSRPLĊG]\NRU\WHPDZDáHPQLĪSR]DQLP :VNDĨQLNV\QDQWURSL]DFMLZáDĞFLZHMSw RNUHĞOD]QDF]HQLHJDWXQNyZ]ZLą- ]DQ\FK]VLHGOLVNDPLDQWURSRJHQLF]Q\PLLSyáQDWXUDOQ\PLREFHLURG]LPHRE-MĊW\FKEDGDQLDPLVWDURU]HF]\ZFDáRĞFLÀRU\-HJRZDUWRĞFLUyĪQLąVLĊ]QDF]ąFR GODZ\G]LHORQ\FKJUXS]ELRUQLNyZ:VWDURU]HF]DFKOHĪąF\FKSR]DZDáHPXG]LDá 5\F*UXS\VRFMRORJLF]QRHNRORJLF]QHZHÀRU]HVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\ 2EMDĞQLHQLD$±ZV]\VWNLHVWDURU]HF]D%±VWDURU]HF]D]DZDáHP&±VWDURU]HF]DSU]HGZDáHP JUXS\VRFMRORJLF]QRHNRORJLF]QH±Ī\]QHODV\OLĞFLDVWHLRNUDMNL±NZDĞQHODV\GĊERZHERU\ PLHV]DQHL]ELRURZLVND]DVWĊSF]HQDW\FKVLHGOLVNDFK±ĞZLHWOLVWHGąEURZ\LFLHSáROXEQHRNUDMNL

oraz murawy, 4 – bory sosnowe oraz murawy napiaskowe, 5 – bagniste olszyny oraz torfowi-VND±ODV\L]DURĞODQDGU]HF]QH]ELRURZLVNDZHORQRZHV]XZDURZHLZRGQH±]ELRURZLVND ZLOJRWQ\FKáąNLSDVWZLVNRUD]]LRáRURĞOD±ĞZLHĪHáąNLLSDVWZLVND±]ELRURZLVNDURĞOLQMHG-QRURF]Q\FKZ\VWĊSXMąFHQDVLHGOLVNDFKZLOJRWQ\FK±QLWUR¿OQH]ELRURZLVNDZ\VRNLFKE\OLQ ±FLHSáROXEQHZLHOROHWQLH]ELRURZLVNDUXGHUDOQH±NUyWNRWUZDáH]ELRURZLVNDUXGHUDOQH

13 – zbiorowiska chwastów ogrodowych oraz polnych upraw ħUyGáRRSUDFZáDVQH G ru p a so c jo lo g iczn o -e ko lo g iczn a Liczba gatunków

)ORUDVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\±VWDQ]DJURĪHQLDRUD]PRĪOLZRĞFLRFKURQ\ 33 DQWURSR¿WyZ L DSR¿WyZ ZH ÀRU]H MHVW ZLĊNV]\ QLĪ Z ]ELRUQLNDFK SRáRĪRQ\FK przed nimi.

.ROHMQ\ZVNDĨQLN±DSR¿W\]DFMLZáDĞFLZHM$Sw) – informuje o udziale ro- G]LP\FKJDWXQNyZ]ZLą]DQ\FK]VLHGOLVNDPLDQWURSRJHQLF]Q\PLZRJyOQHMÀR- U]HDQDOL]RZDQ\FKRELHNWyZ7DNĪHZW\PSU]\SDGNX]DXZDĪDVLĊZLĊNV]H]QD-F]HQLHDSR¿WyZZHÀRU]H]ELRUQLNyZOHĪąF\FKSR]DZDáHP

:VNDĨQLNDQWURSR¿W\]DFMLRJyOQHMRNUHĞODMąF\XG]LDáDQWURSR¿WyZZHÀR-U]H DQDOL]RZDQ\FK VWDURU]HF]\ MHVW VWRVXQNRZR QLVNL QLHFR Z\ĪV]\ GOD ÀRU\ VWDURU]HF]\]DZDáHP

7DEHOD:VNDĨQLNLDQWURSRJHQLF]Q\FK]PLDQVNáDGXÀRUVWDURU]HF]\:DUW\Z :VNDĨQLN _starorzeczaWszystkie Starorzecza _{]DZDáHP SU]HGZDáHP}Starorzecza

:VNDĨQLNQDWXUDOQRĞFLN) 33,7 32,4 40,2 :VNDĨQLNV\QDQWURSL]DFMLZáDĞFLZHMSw) 44,2 45,3 35,7 :VNDĨQLNDSR¿W\]DFMLZáDĞFLZHM$Sw) 35,1 35,8 29,5 :VNDĨQLNDQWURSR¿W\]DFMLRJyOQHMAQ) 9,1 9,5 6,3 ħUyGáRRSUDFZáDVQH 6WDURU]HF]DSRáRĪRQHZUHMRQLH8QLHMRZDL6S\FLPLHU]DVąRVWRMąGODNLO- NXU]DGNLFKJLQąF\FKLFKURQLRQ\FKJDWXQNyZURĞOLQQDF]\QLRZ\FK:ĞUyGJD-WXQNyZREMĊW\FKRFKURQąSUDZQąRGQRWRZDQRWXJU]\ELHQLDELDáHJR1\PSKDHD alba, JUąĪHOD ĪyáWHJR 1XSKDU OXWHD ± Z ]ELRUQLNDFK RUD] JRĨG]LND S\V]QHJR 'LDQWKXV VXSHUEXV LNDOLQĊNRUDORZą9LEXUQXP RSXOXV ±na ich brzegach. Na XZDJĊ]DVáXJXMąU]DGNRQRWRZDQHZHÀRU]HUHJLRQXWXU]\FDRGOHJáRNáRVDCa UH[GLVWDQVZLą]yZNDEXOZNRZDWD)LOLSHQGXODYXOJDULVLUXWHZNDZąVNROLVWQD 7KDOLFWUXPOXFLGXPNWyUH]QDOD]á\VFKURQLHQLHQDEU]HJDFKVWDURU]HF]\DWDNĪH U]ĊVDJDUEDWD/HPQDJLEEDLZROI¿DEH]NRU]HQLRZD:ROI¿DDUUKL]D±]DVLHGODMą-ce ich wody. DYSKUSJA 6WDURU]HF]DZGROLQLH:DUW\VąERJDW\PÀRU\VW\F]QLHĞURGRZLVNLHPRGJU\-ZDMąF\PZDĪQąUROĊZIXQNFMRQRZDQLXWHJRHNRV\VWHPX.U]\ZDĔVNL25EDGDMąF PDNUR¿W\JyUQHJRLĞURGNRZHJRRGFLQNDGROLQ\:DUW\RGQRWRZDáZVWDURU]H- F]DFKLNRU\FLHU]HNLJDWXQNyZURĞOLQQDF]\QLRZ\FKSRGF]DVJG\ZĞURGNR-Z\PLJyUQ\PRGFLQNX3LOLF\VWZLHUG]RQRRNRáRJDWXQNyZ26_{. W dwudziestu} 25 '.U]\ZDĔVNL0DWHULDá\GRK\GUROLW\F]QHMÀRU\ZRMHZyG]WZDáyG]NLHJR, cz. II,0DNUR¿W\ ZRGQHGROLQ\ĞURGNRZHMLJyUQHM:DUW\=HV]1DXN8QLZHUV\WHWXàyG]NLHJR6HU,, 26 '.U]\ZDĔVNL0DWHULDá\GRK\GUROLW\F]QHMÀRU\ZRMHZyG]WZDáyG]NLHJR, cz. II,0DNUR¿W\

/HV]HN.XFKDUVNL$OHNVDQGUD%DUFND%áDĪHM&KPLHOHFNL 34 ]ELRUQLNDFKOHĪąF\FKQDNLONXNLORPHWURZ\PRGFLQNXGROLQ\:DUW\RGQRWRZDQR SRQDGJDWXQNyZURĞOLQQDF]\QLRZ\FK 3RUyZQDQLHÀRU\VWDURU]HF]\OHĪąF\FKSRPLĊG]\NRU\WHP:DUW\DZDáHP SU]HFLZSRZRG]LRZ\P]RELHNWDPLOHĪąF\PL]DZDáHPZVND]XMHQDGXĪHUyĪ-QLFHPLĊG]\QLPL6WDURU]HF]DOHĪąFHSR]DEH]SRĞUHGQLP]DVLĊJLHPZyG:DUW\ FHFKXMąVLĊ]Z\NOHERJDWV]ąÀRUąQLĪWHNWyUHSRáRĪRQHVąZVąVLHG]WZLHNRU\WD U]HNL%RJDFWZRÀRU\QLHSU]HNáDGDVLĊQDMHMQDWXUDOQRĞü5yĪQLFHZHÀRU]HSR- PLĊG]\DQDOL]RZDQ\PLJUXSDPLVWDURU]HF]\ZLGRF]QHVąJUXSLHJDWXQNyZUXGH-ralnych27 _{i segetalnych}28=DZDáHPSU]HFLZSRZRG]LRZ\PDQWURSR¿W\VWDQRZLą RNRáRRJyáXVWZLHUG]RQ\FKJDWXQNyZURĞOLQQDF]\QLRZ\FKSRGF]DVJG\ Z PLĊG]\ZDOX LFK XG]LDá VLĊJD  =ELRUQLNL OHĪąFH Z SREOLĪX NRU\WD:DUW\ FKDUDNWHU\]XMąVLĊUyZQLHĪPQLHMV]\PXG]LDáHPZHÀRU]HJDWXQNyZW\SRZ\FK GOD ]ELRURZLVN OHĞQ\FK L ]DURĞORZ\FK  Z SRUyZQDQLX ]H VWDURU]HF]DPL L]RORZDQ\PLRGU]HNLZDáHPSU]HFLZSRZRG]LRZ\P6SRZRGRZDQHMHVW WRPQLHM]DDZDQVRZDQ\PSURFHVHPVXNFHVMLZ]ELRUQLNDFKSRáRĪRQ\FKZSREOL-ĪXNRU\WDU]HNL:PLĊG]\ZDOXU]DG]LHMQRWRZDQRSRZLHU]FKQLHSyOXSUDZQ\FK QLĪSR]DZDáHPWDE5yĪQLFHZVNáDG]LHLORĞFLRZ\PLMDNRĞFLRZ\PÀRU\ DQDOL]RZDQ\FKJUXSRELHNWyZPLDá\GHF\GXMąF\ZSá\ZQDZLHONRĞüREOLF]DQ\FK ZVNDĨQLNyZLOXVWUXMąF\FKDQWURSRJHQLF]QH]PLDQ\ÀRU:V]\VWNLHRQHZVND]XMą QD]QDF]QHSU]HNV]WDáFHQLDVNáDGXJDWXQNRZHJRURĞOLQSRUDVWDMąF\FKVWDURU]HF]D i ich otoczenie. :RNUHVLHRVWDWQLFKODWZHÀRU]HVWDURU]HF]\RNROLF8QLHMRZDL6S\FLPLH-U]D]DV]á\]QDF]ąFH]PLDQ\%DGDQLDURĞOLQQRĞFLZRGQHMLEDJLHQQHMSURZDG]RQH ZODWDFK;;ZZ\ND]Dá\ZVWDURU]HF]DFKREHFQRĞüRVRNLDOHRVRZDWHMZSáD-WDFK]HVSRáXRVRNLLĪDELĞFLHNXSá\ZDMąFHJR+\GURFKDULWHWXPPRUVXVUDQDH29_. 2EHFQHEDGDQLDQLHZ\ND]Dá\XG]LDáXRVRNLZSáDWDFKZ\PLHQLRQHJRZ\ĪHM]H-VSRáX1DEDGDQ\PRGFLQNXGROLQ\VWZLHUG]RQRSá\ZDF]D]DFKRGQLHJR8WULFX ODULDDXVWUDOLV30*DWXQHNWHQQLH]RVWDáSRWZLHUG]RQ\ZDNWXDOQ\FKEDGDQLDFK 1RZ\PVNáDGQLNLHPZURĞOLQQRĞFLVWDURU]HF]\QDEDGDQ\PRGFLQNXGROLQ\Vą ¿WRFHQR]\]HVSRáXZROI¿LEH]NRU]HQLRZHM:ROI¿HWXPDUUKL]DH. :ROI¿DDUUKL]D, QDMPQLHMV]DNZLDWRZDURĞOLQDĞZLDWDLMHGQRF]HĞQLHJDWXQHNFKDUDNWHU\VW\F]Q\ GOD WHJR ]ELRURZLVND QLH E\áD ZF]HĞQLHM QRWRZDQD QD W\P WHUHQLH SRGREQLH MDNU]ĊVDJDUEDWD/HPQDJLEED,QWHUHVXMąF\P]MDZLVNLHPMHVWSRMDZLDQLHVLĊQD REU]HĪDFKVWDURU]HF]\URĞOLQXZDĪDQ\FKZUHJLRQLH]DU]DGNLHOXEJLQąFHQS JRĨG]LNS\V]Q\'LDQWKXVVXSHUEXV).

3U]\F]\Q\ ZVND]DQ\FK Z\ĪHM ]PLDQ Vą UyĪQH -HGQ\P ] SRZRGyZ SU]H-NV]WDáFHĔ ]DFKRG]ąF\FK ZH ÀRU]H MHVW SRZVWDQLH ]ELRUQLND UHWHQF\MQHJR

Ä-H-27 5RĞOLQ\UXGHUDOQHVą]ZLą]DQH]VLHGOLVNDPL]PLHQLRQ\PLSU]H]F]áRZLHNDQSSRERF]D GUyJWHUHQ\SU]HP\VáRZHKDáG\ 28 5RĞOLQ\VHJHWDOQHWRFKZDVW\WRZDU]\V]ąFHXSUDZLDQ\PURĞOLQRP 29 -.U]\ZDĔVND2FHQDĞURGRZLVNDSU]\URGQLF]HJRGROLQ\U]HNL:DUW\SRG-H]LRUVNLHPSU]\ SRPRF\PHWRGJHRERWDQLF]Q\FK, cz. I, Flora$FWD8QLY/RG])ROLD%RW'.U]\ZDĔVNL =ELRURZLVNDURĞOLQQHVWDURU]HF]\. 30 -.U]\ZDĔVND2FHQDĞURGRZLVNDSU]\URGQLF]HJRGROLQ\U]HNL«

)ORUDVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\±VWDQ]DJURĪHQLDRUD]PRĪOLZRĞFLRFKURQ\ 35 ]LRUVNR´NWyU\Z]QDF]Q\VSRVyE]PLHQLáQDWXUDOQ\U\WPK\GURORJLF]Q\U]HNL =PLDQ\ UHĪLPX K\GURORJLF]QHJR:DUW\ ]DUyZQR WH QDWXUDOQH MDN L Z\ZRáDQH SRZVWDQLHP]ELRUQLNDÄ-H]LRUVNR´QDOHĪąWDNĪHGRQDMSRZDĪQLHMV]\FK]DJURĪHĔ dla starorzeczy na charakteryzowanym fragmencie doliny tej rzeki. Zbiornik po- ZRGXMHRJUDQLF]HQLHZH]EUDĔUR]WRSRZ\FKRUD]F]ĊVWRQLHSU]HZLG\ZDOQH]DOH-wanie terenów po ulewnych deszczach letnich w okresie od czerwca do sierpnia. 1LHNLHG\MHGQDN]ELRUQLNÄ-H]LRUVNR´Z\ZRáXMHRGZURWQ\VNXWHNLZF]DVLHVX- V]\]DWU]\PXMHROEU]\PLHLORĞFLZRG\FRSRZRGXMHRNUHVRZHZ\V\FKDQLHVWD-URU]HF]\DWDNĪHSURZDG]LGRRJUDQLF]HQLDJRVSRGDUNLáąNRZHMLSDVWZLVNRZHM F]HJR NRQVHNZHQFMąMHVW ]DUDVWDQLHWHUHQyZ RWZDUW\FK L HNVSDQVMD URĞOLQQRĞFL NU]HZLDVWHMLGU]HZLDVWHMQDWHREV]DU\=PLDQDVWRVXQNyZZRGQ\FKPDUyZQLHĪ QHJDW\ZQ\ZSá\ZQDVWDQ]GURZRWQ\ODVyZáĊJRZ\FK

:FLąJXRVWDWQLFKODWREVHUZXMHVLĊZ3ROVFHQDUDVWDMąFH]MDZLVNR]DQLNDQLD VLHGOLVN Sá\WNRZRGQ\FK Z W\P UyZQLHĪ VWDURU]HF]\31 NWyUH Vą FRUD] F]ĊĞFLHM RELHNWHPEDGDĔ7HPDáH]ELRUQLNLZRGQHXPRĪOLZLDMą]DFKRZDQLHUyĪQRURGQR-ĞFLVLHGOLVNLVWDQRZLąRVWRMĊIDXQ\RUD]ÀRU\ZRGQHM=DSHZQLDMąERJDWąED]Ċ SRNDUPRZąGODPáRG\FKVWDGLyZZLHOXJDWXQNyZU\EDWDNĪHVąGRVNRQDá\P PLHMVFHPWDUáRZ\PU\EOLWR¿OQ\FK32,QWHQV\¿NDFMDUROQLFWZDQDRWDF]DMąF\FKMH SRODFKLáąNDFKZSá\ZDQHJDW\ZQLHQDLFKUyĪQRURGQRĞüELRORJLF]Qą3RZRGXMH RQDHXWUR¿]DFMĊ]ELRUQLNyZZRGQ\FKFRZUH]XOWDFLHVNXWNXMHLFK]DUDVWDQLHP LXWUDWąFHQQ\FKJDWXQNyZURĞOLQL]ZLHU]ąW 1LH]Z\NOHJURĨQHGODWHJRW\SX]ELRUQLNyZMHVWLFKZ\NRU]\VW\ZDQLHMDNR Z\V\SLVNĞPLHFLSU]H]PLHV]NDĔFyZVąVLDGXMąF\FK]QLPLJRVSRGDUVWZSDWU] WDE1LHNLHG\VąRQHWUDNWRZDQHMDNRRGELHUDOQLNLUyĪQ\FK]DQLHF]\V]F]HĔ &]áRZLHN ZNUDF]DMąF QD WHUHQ\ GROLQ U]HF]Q\FK ]DMPXMH FRUD] ZLĊNV]H SR-ZLHU]FKQLHSRGXSUDZĊL]DEXGRZĊSU]\F]\QLDMąFVLĊGR]DQLNXW\FKVLHGOLVN33_. &RUD]F]ĊĞFLHMVSRW\NDVLĊSURSR]\FMHRFKURQ\VWDURU]HF]\ZUH]HUZDWDFKSU]\-rody343RZVWDMąWDNĪHSURMHNW\LFKUHQDWXU\]DFML35_.

31 _{P. Klimaszyk,} 6WDURU]HF]D L QDWXUDOQH HXWUR¿F]QH ]ELRUQLNL ZRGQH ]H ]ELRURZLVNDPL

]1\PSKDHLRQ3RWDPLRQ3RUDGQLN2FKURQ\VLHGOLVNLJDWXQNyZ1DWXUD±SRGUĊF]QLNPHWR G\F]Q\0LQLVWHUVWZRĝURGRZLVNDW:DUV]DZD

32 _{M. Jezierska-Madziar (red.),} 6WDURU]HF]DMDNRLVWRWQ\HOHPHQWHNRV\VWHPX«; T. Penczak i in.,

=QDF]HQLHVWDURU]HF]\GOD]DFKRZDQLDUyĪQRURGQRĞFLLRE¿WRĞFLLFKWLRIDXQ\ZHNRV\VWHPLHU]HF] Q\P, [w:] M. Jezierska-Madziar (red.), 6WDURU]HF]DMDNRLVWRWQ\HOHPHQWHNRV\VWHPX…; E. Dem-

bowska, P. Napiórkowski, 'ODF]HJRZDUWRFKURQLüVWDURU]HF]D"Ä.RVPRV´

33 - 'REU]DĔVND =PLDQD NUDMREUD]X RNROLF Z\EUDQ\FK VWDURU]HF]\ :LVá\ Z :DUV]DZLH

SRGGDQ\FKSUHVMLXUEDQL]DF\MQHMÄ3U]HJOąG1DXNRZ\±,QĪ\QLHULDL.V]WDáWRZDQLHĝURGRZLVND´

2011, 54.

34 -3URüNyZ03URüNyZ6]DWDURĞOLQQDXĪ\WNXHNRORJLF]QHJRÄ6WDURU]HF]HàDFKD)DUQD´

1::URFáDZZRMGROQRĞOąVNLH$FWD%RW6LOHVLDFD$.D]XĔ)ORUDSURMHNWRZDQHJR UH]HUZDWXÄ0DWXQLQ´NRáR-HOF]DZSRZLHFLHRáDZVNLP, Acta Bot. Silesiaca, 2, 2005.

35 _{K. Obolewski i in.,}

/HV]HN.XFKDUVNL$OHNVDQGUD%DUFND%áDĪHM&KPLHOHFNL

36

%DGDQH VWDURU]HF]D ]QDMGXMą VLĊ Z JUDQLFDFK REV]DUX VSHFMDOQHM RFKURQ\ SWDNyZ'ROLQDĝURGNRZHM:DUW\6ąRQHREMĊWHRFKURQąSUDZQąMDNRVLHGOLVND SWDNyZNWyUHQDW\PREV]DU]HVąJáyZQ\PSU]HGPLRWHPWURVNL 'XĪHZDUWRĞFLSU]\URGQLF]HLNUDMREUD]RZHVSUDZLDMąĪHQDOHĪDáRE\Z]PRF- QLüRFKURQĊW\FKVLHGOLVN-HGQą]IRUPNWyUDQDMOHSLHMVSUDZG]DVLĊZRFKUR-QLHWHJRW\SXRELHNWyZMHVWXĪ\WHNHNRORJLF]Q\1DOHĪDáRE\VLĊ]DVWDQRZLüQDG SRGMĊFLHPG]LDáDĔWHFKQLF]Q\FKPDMąF\FKQDFHOXSRSUDZĊLFKVWDQX-HGQ\P ] WDNLFK ]DELHJyZ MHVW SRV]HU]HQLH L SRJáĊELHQLH PLHMVF áąF]ąF\FK MH ] U]HNą OXESRQRZQHZáąF]HQLHLFKGRV\VWHPXU]HF]QHJR.RU]\VWQHE\áRE\RWRF]HQLH ]ELRUQLNyZ VWUHIDPL EXIRURZ\PL FKURQLąF\PL LFK ZRG\ SU]HG ]DQLHF]\V]F]H- QLHP1DMOHSLHMVSHáQLDMąWĊIXQNFMĊSDV\SyáQDWXUDOQHMURĞOLQQRĞFLáąNRZHM]SR-MHG\QF]\PLGU]HZDPLNWyUHFKURQLá\E\MHSU]HGHXWUR¿]DFMąZyGLZQLNDQLHP DQWURSR¿WyZ 5HNXOW\ZDFMD W\FK ]ELRUQLNyZ PRĪH Z SU]\V]áRĞFL PLHü LVWRWQH ]QDF]HQLHGOD]DFKRZDQLDUyĪQRURGQRĞFLELRORJLF]QHM

PODSUMOWANIE I WNIOSKI

:VNáDGÀRU\EDGDQ\FKVWDURU]HF]\ZFKRG]ąJDWXQNLURĞOLQQDF]\QLR-Z\FKJDWXQNyZVWZLHUG]RQRZRELHNWDFKOHĪąF\FKPLĊG]\NRU\WHPDZDáHP przeciwpowodziowym, a 148 poza nim.

:ĞUyGRGQRWRZDQ\FKJDWXQNyZQDMZLĊNV]\XG]LDáPDMąURĞOLQ\]ZLą]DQH ]VLHGOLVNDPLáĊJRZ\PLLFKXG]LDáZPLĊG]\ZDOXMHVWZLĊNV]\QLĪZ]ELRUQLNDFK OHĪąF\FKSR]DQLP

 )ORUD VWDURU]HF]\ OHĪąF\FK SR]D ZDáHP FKDUDNWHU\]XMH VLĊ ZLĊNV]\P XG]LDáHPDQWURSR¿WyZ

 :VNDĨQLNL DQWURSRJHQLF]Q\FK ]PLDQ VNáDGX ÀRU EDGDQ\FK VWDURU]HF]\ ZVND]XMąĪHRELHNW\OHĪąFHSR]DZDáHPPDMąÀRUĊEDUG]LHM]V\QDQWURSL]RZDQą QLĪ]ELRUQLNL]QDMGXMąFHVLĊSU]HGZDáHP :HÀRU]HEDGDQ\FKVWDURU]HF]\RGQRWRZDQRJDWXQNLFKURQLRQHLU]DGNLH ZVNDOLUHJLRQX6ąZĞUyGQLFKPLQJRĨG]LNS\V]Q\'LDQWKXVVXSHUEXV, wolf-¿DEH]NRU]HQLRZD:ROI¿DDUUKL]DU]ĊVDJDUEDWD/HPQDJLEEDLJU]\ELHQLHELDáH 1\PSKDHDDOED. 'DOV]HMV\QDQWURSL]DFMLÀRU\VWDURU]HF]\SU]HFLZG]LDáDüPRĪHXWZRU]HQLH ZRNyáQLFKVWUHI\EXIRURZHMNWyUąWZRU]\áDE\URĞOLQQRĞüáąNRZD]SRMHG\QF]\-PLGU]HZDPLLNĊSDPLNU]HZyZ-HM]DGDQLHPE\áDE\RFKURQDSU]HGHXWUR¿]DFMą wód oraz przenikaniem do zbiorników gatunków obcych dla tych siedlisk.

2EHFQ\VWDQRFKURQ\VWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\MHVWQLH]DGRZDODMąF\ :V]\VWNLHQDWXUDOQH]ELRUQLNLZRGQHZGROLQLHU]HNLQDOHĪDáRE\REMąüRFKURQą SUDZQąZIRUPLHXĪ\WNyZHNRORJLF]Q\FK7U]HED]DVWDQRZLüVLĊQDGSRGMĊFLHP ĞURGNyZFKURQLąF\FKSU]HG]DĞPLHFDQLHPW\FKVLHGOLVN

)ORUDVWDURU]HF]\ZGROLQLH:DUW\±VWDQ]DJURĪHQLDRUD]PRĪOLZRĞFLRFKURQ\ 37

%LEOLRJUD¿D

Borysiak J., 6WUXNWXUDDOXZLDOQHMURĞOLQQRĞFLOąGRZHMĞURGNRZHJRLGROQHJRELHJX:DUW\, Wyd. 1DXNRZH8$03R]QDĔ

Chmiel J., =UyĪQLFRZDQLHSU]HVWU]HQQHÀRU\MDNRSRGVWDZDRFKURQ\SU]\URG\ZNUDMREUD]LHUROQL

F]\PÄ3UDFH=DNáDGX7DNVRQRPLL5RĞOLQ8$0Z3R]QDQLX´

Dembowska E., Napiórkowski P., 'ODF]HJRZDUWRFKURQLüVWDURU]HF]D"Ä.RVPRV´ Denisiuk Z., 5RĞOLQQRĞü áąN WXU]\FRZ\FK Z GROLQLH :DUW\ .ODVD 3KUDJPLWHWHD, PTPN, Prace

Kom. Biol., 32, 2, 1967.

Denisiuk Z., 5RĞOLQQRĞüáąNWXU]\FRZ\FKZGROLQLH:DUW\.ODVD6FKHXFK]HULR&DULFHWHDIXVFDH, PTPN, Prace Kom. Biol., 23, 2, 1967.

Denisiuk Z., 5RĞOLQ\QDF]\QLRZHGROLQ\JyUQHMLĞURGNRZHM:DUW\, Przyr. Polski Zach., 1–4 (23–24), 1966.

Denisiuk Z., :VWĊSGREDGDĔQDG]ELRURZLVNDPLáąNRZ\PLZGROLQLH:DUW\, PTPN, Prace Kom. Biol., 23, 1, 1967.

Denisiuk Z., =ELRURZLVNDWXU]\FRZHZGROLQLH:DUW\, Zesz. Prob. Post. Nauk Rol., 66, 1966. 'REU]DĔVND - =PLDQD NUDMREUD]X RNROLF Z\EUDQ\FK VWDURU]HF]\ :LVá\ Z :DUV]DZLH SRGGD

Q\FKSUHVMLXUEDQL]DF\MQHMÄ3U]HJOąG1DXNRZ\±,QĪ\QLHULDL.V]WDáWRZDQLHĝURGRZLVND´

2011, 54.

Drymmer K., 6SUDZR]GDQLH]Z\FLHF]NLERWDQLF]QHMRGE\WHMGRSRZLDWX7XUHFNLHJRL6LHUDG]NLHJR

ZURNXL, Pam. Fizjograf., III, 1891.

Forysiak J., 5R]ZyMGROLQ\:DUW\PLĊG]\%XU]HQLQHPL'REURZHPSR]ORGRZDFHQLXZDUW\, Acta *HRJU/RG]

Jackowiak B., $QWURSRJHQLF]QHSU]HPLDQ\ÀRU\URĞOLQQDF]\QLRZ\FK3R]QDQLD, Wydawnictwo Na-XNRZH8$0%3R]QDĔ

Jezierska-Madziar M. (red.), 6WDURU]HF]DMDNRLVWRWQ\HOHPHQWHNRV\VWHPXU]HF]QHJR, Wydawni-FWZR$5Z3R]QDQLX3R]QDĔ

Kajak Z., +\GURELRORJLDOLPQRORJLD (NRV\VWHP\ ZyG ĞUyGOąGRZ\FK, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

.D]XĔ$)ORUDSURMHNWRZDQHJRUH]HUZDWXÄ0DWXQLQ´NRáR-HOF]DZSRZLHFLHRáDZVNLP, Acta Bot. Silesiaca, 2, 2005. .ODWNRZD+=DáRED02EMDĞQLHQLDGR6]F]HJyáRZHMPDS\JHRORJLF]QHM3ROVNL$UNXV] :DUWD, 3,*:DUV]DZD Klimaszyk P., 6WDURU]HF]DLQDWXUDOQHHXWUR¿F]QH]ELRUQLNLZRGQH]H]ELRURZLVNDPL]1\PSKDHLRQ 3RWDPLRQ3RUDGQLN2FKURQ\VLHGOLVNLJDWXQNyZ1DWXUD±SRGUĊF]QLNPHWRG\F]Q\. Mi-QLVWHUVWZRĝURGRZLVNDW:DUV]DZD

Kobojek E., 3RáRĪHQLH¿]\F]QRJHRJUD¿F]QHPLDVWDLJPLQ\8QLHMyZÄ%LXOHW\Q8QLHMRZVNL´ Kondracki J., *HRJUD¿DUHJLRQDOQD3ROVNL, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. .U]\ZDĔVND-2FHQDĞURGRZLVNDSU]\URGQLF]HJRGROLQ\U]HNL:DUW\SRG-H]LRUVNLHPSU]\SRPRF\

PHWRGJHRERWDQLF]Q\FK, cz. I, Flora, Acta Univ. Lodz., Folia Bot., 3, 1984.

.U]\ZDĔVND-.U]\ZDĔVNL'=DUDVWDQLHGRáyZSRWRUIRZ\FKLURZyZPHOLRUDF\MQ\FKZGROL QLH:DUW\SRG0DáNRZHPL%DUWRFKRZHP, cz. I,=ELRURZLVNDURĞOLQZRGQ\FKSOHXVWRQRZ\FK L]DNRU]HQLRQ\FKRUD]]ELRURZLVNDRF]HUHWyZ=HV]1DXN8à6HULD0DW3U]\U .U]\ZDĔVNL'0DWHULDá\GRK\GUROLW\F]QHMÀRU\ZRMHZyG]WZDáyG]NLHJR, cz. II,0DNUR¿W\ZRGQH GROLQ\ĞURGNRZHMLJyUQHM:DUW\=HV]1DXN8QLZHUV\WHWXàyG]NLHJR6HU,, .U]\ZDĔVNL'0DWHULDá\GRK\GUROLW\F]QHMÀRU\ZRMHZyG]WZDáyG]NLHJR, cz. II,0DNUR¿W\ZRGQH

LV]XZDURZHSRáXGQLNRZHJRRGFLQNDGROLQ\3LOLF\, Acta Univ. Lodz., Ser. II, 8, 1976.

.U]\ZDĔVNL'=ELRURZLVNDURĞOLQQHVWDURU]HF]\ĞURGNRZHM:DUW\, Monogr. Bot., 43, 1974. Kucharski L., 6]DWDURĞOLQQDWHUHQXJyUQLF]HJR]áRĪD.RĨPLQ±MHM]PLDQ\LPRĪOLZRĞFLRFKURQ\,

/HV]HN.XFKDUVNL$OHNVDQGUD%DUFND%áDĪHM&KPLHOHFNL

38

Matuszkiewicz W., 3U]HZRGQLNGRR]QDF]DQLD]ELRURZLVNURĞOLQQ\FK3ROVNL, Wydawnictwo Na-ukowe PWN, Warszawa 2005.

0LUHN=3LĊNRĞ0LUNRZD+=DMąF$=DMąF0)ORZHULQJSODQWVDQGSWHULGRSK\WHVRI3RODQG

$FKHFNOLVW, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Science, Kraków 2002.

2EROHZVNL.0LOOHU0*DUG]LHOHZVNL$3URMHNWUHQDWXU\]DFMLVWDURU]HF]\QDSU]\NáDG]LHGROL

Q\U]HNL6áXSLÄ,QIUDVWUXNWXUDL(NRORJLD7HUHQyZ:LHMVNLFK´

Olaczek R., 5RĞOLQQRĞüNVHURWHUPLF]QDRNROLF']LDáRV]\QDLGROLQ\ĞURGNRZHM:DUW\, cz. I, Zesz. 1DXN8à6HULD0DW3U]\U

Olaczek R., 5RĞOLQQRĞüNVHURWHUPLF]QDRNROLF']LDáRV]\QDLGROLQ\ĞURGNRZHM:DUW\, cz. II, Zesz. 1DXN8à6HULD0DW3U]\U

3HQF]DN7*DOLFND:*áRZDFNLà.UXN$.RVWU]HZD-0DUV]Dá/.RV]DOLĔVNL-=LĊED *=QDF]HQLHVWDURU]HF]\GOD]DFKRZDQLDUyĪQRURGQRĞFLLRE¿WRĞFLLFKWLRIDXQ\ZHNRV\VWH

PLHU]HF]Q\P, [w:] M. Jezierska-Madziar (red.), 6WDURU]HF]DMDNRLVWRWQ\HOHPHQWHNRV\VWHPX U]HF]QHJR:\G$NDGHPLL5ROQLF]HMZ3R]QDQLX3R]QDĔ Petera J., 9LVWXOLDĔVNLHRVDG\GROLQQHZEDVHQLHXQLHMRZVNLPLLFKZ\PRZDSDOHRJHRJUD¿F]QD, $FWD*HRJU/RG] 5R]SRU]ąG]HQLH0LQLVWUDĝURGRZLVND]GQLDNZLHWQLDUZVSUDZLHVLHGOLVNSU]\URGQLF]\FK RUD]JDWXQNyZEĊGąF\FKSU]HGPLRWHP]DLQWHUHVRZDQLD:VSyOQRW\DWDNĪHNU\WHULXPZ\ERUX REV]DUyZNZDOL¿NXMąF\FKVLĊGRX]QDQLDOXEZ\]QDF]HQLDMDNRREV]DUX1DWXUD, DzU, 2010, nr 77, poz. 510.

Szoszkiewicz J., =ELRURZLVNDURĞOLQQHáąNáĊJRZ\FKZGROLQLH:DUW\, PTPN, Prace Kom. Nauk 5ROQL/HĞQ

Szoszkiewicz J., Denisiuk Z., :DUXQNLJOHERZHZDĪQLHMV]\FK]ELRURZLVNáĊJRZ\FKZGROLQLHĞURG

NRZHJRRGFLQND:DUW\, Roczn. *OHER]Q

2;%2:/$.()/25$,1:$57$9$//(<±&21',7,217+5($76 AND POSSIBILITY OF PROTECTION

Summary

7KLVVWXG\LQYHVWLJDWHVWKHÀRUDRIR[ERZODNHVLQWKH:DUWDYDOOH\QHDU8QLHMyZWHQRI ZKLFKDUHVLWXDWHGEHWZHHQWKHULYHUEHGDQGWKHÀRRGHPEDQNPHQWDQGWHQDUHEHKLQGWKHÀRRG EDQNSODQWVSHFLHVKDYHEHHQLGHQWL¿HGLQWKHVWXGLHGDUHDZLWKLQWKHHPEDQNPHQWDQG 148 outside of it. The plants include 1\PSKDHDDOED, /HPQDJLEED and :ROI¿DDUUKL]D, as well as

'LDQWKXVVXSHUEXV and 7KDOLFWUXPOXFLGXPRQWKHEDQNV7KHÀRUDRIR[ERZODNHVEHKLQGWKHÀRRG

EDQNLQFOXGHVDJUHDWHUSURSRUWLRQRIDQWKURSR¿WHVDQGPRUHV\QDQWKURSLFYHJHWDWLRQWKDQLQVLGH WKHHPEDQNPHQW7RSUHYHQWIXUWKHUV\QDQWKURSLVDWLRQRIWKHÀRUDDEXIIHU]RQHVKRXOGEHFUHDWHG around the oxbow lakes consisting of semi-natural meadow vegetation and single trees. All natural water reservoirs should come under legal protection as ecological lands.