Mirosław Zając
Przeginia Narodowa, gm.
Czernichów, woj. krakowskie, St. 1,
AZP 103-53/13
Informator Archeologiczny : badania 24, 4
4 Paleolit i mezolit
W o. tatnicb trzech latach zebrano z powierzchni dalszych kilkadziesiąt form. głównie póżno- plejstoceńsłdch.
Niszczenie stanow iska przez piaskow nię spowodowało podjęcie b ad a ń wykopaliskowych. Zaloi-ono cztery szurfy (39 m2) n a kulum lnacji stanow iska, w miejscu największej koncentracji zabytków n a powierzchni.
Odkryto stosunkow o ubogi m aterial zarówno w u Madzie pionowym, ograniczającym się do oraniny oraz górnego poziomu Uuwlurn [tj. łącznej miąższości 40-50 cm). Jak 1 poziomym, średnio do 10 zabjrtków n a 1 m*. Być może odmiennej sytuacji należy spodziewać się n a odcinku pomiędzy szurfam i (tj. n a przestrzeni 20m), w tym sezonie d la b ad a ń niedostępnym .
Z szurfów oraz trzyletnich Inspekcji powierzchniowych (bez AZP), uzyskano łącznie 361 kam ieni, 2 okruchy kam ienne, 44 fragm enty ceram iki, kilka grudek polepy oraz 2 fragm enty kości. W śród inw entarza krzemiennego wyróżniono 67 narzędzi, 2 odpadki pow stałe przy ich form owaniu, 28 rdzeni i form technicznych.
M aterial krzem ienny zdominowany je s t przez formy schyłkowoplejstoceńskler drapacze krótkie 1 krępe, rylce klinowe i węglowe, tylczakl m akrolityczne (Jeden o dwóch retuszow anych bokach, dw a łu sk a n e na stronę spodnią), ponadto rdzenie jednopiętow e (m.ln. zbliżone do m azow szańsktch, klockowate). ldlka regularnych wiórów noszących negatywy dwupiętowości. Zarówno rdzenie, ja k i niektóre odlupki, w tym i narzędzia, noszą ślady zastosow ania techniki twardego tłuka. Mimo stosunkow o malej ilości m ateriały te praw dopodobnie należy łączyć z inw entarzam i o tradycji tylczakowej.
Pojedynczy trapez, rylcowiec, rdzeń jednopiętowy w ąskoodłupnlow y, seria regularnych wiórków odbitych z rdzeni stożkowatych, stanow ią fragm ent zespołu w ieku atlantyckiego związanego z późną fazą mezolitu.
O sadnictw o z przełomu neolitu i epoki brązu reprezentuje ceram ika oraz praw dopodobnie ułam ki nieliczne polepy. T rudno nato m iast Jest wydzielić formy krzem ienne związane z tą fazą osadnictw a.
J a k o m ateriały nledatow ane należy uznać nieliczne okruchy kam ienne i kostne.
Na obu stanow iskach stwierdzono użytkowanie surowców krzem iennych świeci echo wskle - go, gościeradowskiego, narzutowego (barwy szarogran atowej 1 jasnobeżowej) oraz czekolado wego; śJadowo ożarow skiego (stan, 4).
Badania będą kontynuow ane. M ateriały czasow o przechow yw ane s ą w KA UMCS w Lublinie.
P r z e g in ia N a ro d o w a , gm . C zernichów woj. krakowskie St. 1 AZP 1 0 3 - 5 3 /1 3 ________
Muzeum Archeologiczne w Krakowie
B adania prowadził mgr Mirosław Zając. Finansow ał KZAwoJ. krakow skiego. Pierwszy sezon badań. Obozowisko ze schyłkowego paleolitu. Stanow isko leży n a rozległym spłaszczonym obszarze (prawdopodobnie zwydmionym), n a lewobrzeżnej wyższej terasie Wisły. Można je z dużym praw dopodobieństw em łączyć ze s ta n o w iskiem odkrytym w 1921 r. przez B. Czapłdewlcza w Przegin) Narodowej.
Wykop 1/90 o powierzchni 33 m2 przylega! do lokalnego wyblerzyska piasku. Eksplorację prowadzono w arstw am i m echanicznym i o miąższości 10 cm. w obrębie działek o pow ierzchni 1 /4 m 3. M ateriał krzem ienny lokalizowano dwuwymiarowo i w obrębie 1 /4 m 2 oraz w w arstw ie m echanicznej i w obrębie ogniw profilu glebowego. Ponadto przedołkowano obszar 26 m 2.
W obrębie wykopu stw ierdzono typową glebę bielicową z w arstw ą o rn ą ścinającą górne ogniwa profilu. M ateriały krzem ienne zalegały w większości na głębokości 60-90 cm w pozio m ie Iluwialnym i w stropowej części poziomu skały macierzystej.
W w yniku eksploracji uzyskano ok. 3 400 zabytków krzem iennych, w ystępujących w lekko rozwleczonym układzie krzemie ni cowym. Nie wyeksplorowano całości krzemlenicy, uchw ycono jej północną i zachodnią granicę.
W śród wytworów krzem iennych wydzielono m.in. 21 rdzeni i fragmentów rdzeni, z których w iększość (13 szt.) to formy wiórowe jednopiętowe z odłupnią n a węższym lub szerszym boku. P onadto wystąpiło 5 rdzeni i fragmentów rdzeni dwupiętowych w spólnoodlu pniowych. Wśród 77 narzędzi dom inują drapacze (27 szt.) w większości n a w iórach, głównie krótkie o ukośnych d rapiskach, w achlarzow ate, sm ukłe o prostych drapiskacb. Pojedyncze formy to drapacze pyskow ate. zdwojone i podokółkowe. N astępną g ru p ą narzędzi s ą liściaki 1 ich fragm enty (19 szt), najliczniejsze (11 szt) s ą trzepieniowate z retuszem płaskim n a stronie spodniej, kilka dw ukątowych i nie określone fragmenty. Ponadto wystąpiły 3 iylce, 7 rylczaków, pół tylczakl i tylczakl.
M ateriały przechow yw ane są w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
