• Nie Znaleziono Wyników

View of Pamiętnik Literacki, T. IX, T. X

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "View of Pamiętnik Literacki, T. IX, T. X"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

2 0 4 / . Llimo t a k z n a c z n y c h c i ę ć c e n z o r s k i c h k s i ą ż k a D. M o s t w i n s t a n o w i c e n n ą p o z y c j ę z z a k r e s u p s y c h o l o g i i e m i g r a c j i . Może o n a j e d n a k z a i n t e r e s o w a ć n i e t y l k o p s y c h o l o g ó w , l e c z s z e r ­ s z e g r o n o o s ó b , z a i n t e r e s o w a n y c h p r o b l e m a m i m i g r a c j i , p o l o ­ n i j n e j . K s i ą ż k a t a p i s a n a j e s t p o n a d t o p i ę k n y m j ę z y k i e m z a ­ c h ę c a j ą c y m d o j e j c z y t a n i a . Adam S i e l a P a m i ę t n i k L i t e r a c k i . T . I X . L o n d y n 1 9 8 5 s s . 1 6 8 . T. X. L o n ­ d y n 1 9 8 6 s s . 10 9 * Z w i ą z e k P i s a r z y P o l s k i c h n a O b c z y ź n i e . P r e z e n t o w a n y p o n i ż e j " P a m i ę t n i k L i t e r a c k i " j e s t s e r y j ­ n ą p u b l i k a c j ą Z w i ą z k u P i s a r z y P o l s k i c h n a O b c z y ź n i e , j e d y n e j o r g a n i z a c j i e m i g r a c y j n e j z r z e s z a j ą c e j p i s a r z y p o l s k i c h s t a l e t w o r z ą c y c h p o z a k r a j e m . Rodowód Z w i ą z k u s i ę g a , p o d o b n i e j a k w i ę k s z o ś ć p o l s k i c h o r g a n i z a c j i e m i g r a c y j n y c h w W i e l k i e j B r y ­ t a n i i , r o k u 1 9 4 5 , r o k u w k t ó r y m s k o ń c z y ł y s i ę d e f i n i t y w n i e n a d z i e j e p o w r o t u do k r a j u w r a z z r z ą d e m p o l s k i m d z i a ł a j ą c y m n a o b c z y ź n i e . Wówczas t o b o w i e m w ł a d z e b r y t y j s k i e c o f n ę ł y u z n a n i e p o l s k i e g o r z ą d u e m i g r a c y j n e g o . W k o n s e k w e n c j i w s z y s t ­ k i e p o l s k i e o r g a n i z a c j e i i n s t y t u c j e r z ą d o w e s t r a c i ł y j e d n o ­ z n a c z n i e f o r m a l n e p r a w o b y t u . J e d n a k o g r o m n a p o t r z e b a i s t ­ n i e n i a t a k i e g o z r z e s z e n i a d o p r o w a d z i ł a z u p e ł n i e s p o n t a n i c z ­ n i e d o p o w s t a n i a Z w i ą z k u p i s a r z y p o l s k i c h n a o b c z y ź n i e - c a ł ­ k o w i c i e s p o ł e c z n e j i n i e z a l e ż n e j o r g a n i z a c j i p i s a r z y z p r e ­ z e s e m S t a n i s ł a w e m S t r o ń s k i m n a c z e l e . C z t e r d z i e s t o l e t n i a h i s t o r i a Z w i ą z k u o m ó w i o n a j e s t w a r t y k u l e w s t ę p n y m / t . I X / p r z e z w i e l o l e t n i ą c z ł o n k i n i ę M a r i ę D a n i l e w i c z - Z i e l i ń s k ą . W s p o m n i a n e p r z e z n i ą w z l o t y i u p a d k i , o s i ą g n i ę c i a i n a d z i e ­ j e , t w ó r c z e d y s p u t y i w e w n ę t r z n e s p o r y s ł u ż y ł y i n a d a l s ł u ż ą n a d r z ę d n e m u c e l o w i Z w i ą z k u , k t ó r y p o p i e r a r o z w ó j w o l n e j l i t e ­ r a t u r y p o l s k i e j , d b a o ż y c i e k u l t u r o w e e m i g r a c j i p o l s k i e j i p r o p a g u j e w a r t o ś c i k u l t u r y r o d z i m e j w k r a j a c h o s i e d l e n i a . W 19 8 5 r o k u Z w i ą z e k l i c z y ł 104 c z ł o n k ó w z a m i e s z k a ł y c h w 15 k r a j a c h . L i c z b a t a n i e s t e t y m a l e j e n a s k u t e k p o d e s z ł e g o j u ż w i e k u w i ę k s z o ś c i j e g o c z ł o n k ó w . W o m a w i a n y c h n u m e r a c h " P a ­

(2)

m i ę t n i k a " w r u b r y c e "Z ż a ł o b n e j k a r t y " w s p o m i n a s i ę t w ó r ­ c z o ś ć 10 p i s a r z y , k t ó r z y z m a r l i n a k i l k a m i e s i ę c y p r z e d wy­ d a n i e m n i n i e j s z y c h t o mó w. " P a m i ę t n i k L i t e r a c k i " j e s t i n f o r m a t o r e m Z w i ą z k u , u k a ­ z u j ą c y m w s p ó l n y d o r o b e k p i s a r z y p o l s k i c h r o z p r o s z o n y c h po ś w i e c i e . P i s m o wy d a w a n e j e s t od r o k u 1 S 7 6 i u k a z u j e s i ę o b e ­ c n i e c o 8 m i e s i ą c y w n i e w i e l k i m n i e s t e t y n a k ł a d z i e 7 50 e g z e m ­ p l a r z y . R e d a g o w a n e j e s t p r z e z J ó z e f a G a r l i ń s l c i e g o p e ł n i ą c e g o f u n k c j ę p r e z e s a Z w i ą z k u od 1S 75 r o k u . K a ż d y t o m ma c h a r a k t e r m o n o g r a f i c z n y i p o ś w i ę c o n y j e s t z a s a d n i c z o j e d n e m u t e m a t o w i . P o r u s z o n o j u ż m . i n . p r o b l e m a t y k ę p r z e k ł a d ó w , o b e c n y s t a n p o l ­ s k i e j l i t e r a t u r y , p o e z j ę e m i g r a c y j n ą . Mimo r ó ż n i c t e m a t y c z ­ n y c h k a ż d y t o m ma s t a ł e d z i a ł y , k t ó r e w s p o s ó b c i ą g ł y d o s ­ t a r c z a j ą c e n n y c h d a n y c h d o t y c z ą c y c h p i s a r z y , o f i c y n w y d a w n i ­ c z y c h , n o w o ś c i k s i ą ż k o w y c h i t p . I t a k d o s k o n a ł y m p o m y s ł e m o k a z a ł s i ę " S ł o w n i k p i s a r z y p o l s k i c h n a o b c z y ź n i e " , k t ó r y o b j ą ł j u ż 145 b i o g r a m ó w p i s a r z y e m i g r a c y j n y c h z i n f o r m a c j a ­ m i o w y d a n y c h k s i ą ż k a c h w j ę z y k u p o l s k i m i o b c y m o r a z o u z y s ­ k a n y c h n a g r o d a c h l i t e r a c k i c h . Ha u w a g ę z a s ł u g u j e t e ż l i s t a k s i ą ż e k p i s a r z y e m i g r a c y j n y c h , k t ó r e u k a z a ł y s i ę w p r z e k ł a ­ d a c h na j ę z y k i o b c e , w r a z z p o d a n y m n a z w i s k i e m t ł u m a c z a , c h o ć n i e s t e t y n i e z a w s z e z p e ł n ą i n f o r m a c j ą b i b l i o g r a f i c z ­ n ą . P o n a d t o u m i e s z c z a s i ę i n f o r m a c j e o n a g r o d a c h p i s a r s k i c h p r z y z n a w a n y c h n a o b c z y ź n i e . , o e m i g r a c y j n y c h f u n d a c j a c h , i n ­ s t y t u t a c h , b i b l i o t e k a c h , m u z e a c h i w y d a w n i c t w a c h . " P a m i ę t n i k " p r z e d s t a w i a t a k ż e w y k a z k s i ą ż e k w y d a w a n y c h p o z a k r a j e m w j ę ­ z y k u p o l s k i m z a u b i e g ł y r o k o r a z p r e z e n t u j e k r ó t k ą k r o n i k ę Z w i ą z k u . Ka ż d y t om w z b o g a c o n y j e s t d o d a t k o w o w y w i a d a m i z t w ó r c a m i l i t e r a t u r y p o l s k i e j / e m i g r a c y j n e j i k r a j o w e j / i o s o b a m i k o m p e t e n t n y m i w p o r u s z a n e j p r z e z d a n y n u m e r " P a ­ m i ę t n i k a " d z i e d z i n i e . Temat e m p r z e w o d n i m I X i X t o m u " P a m i ę t n i k a l i t e r a c k i e ­ g o " j e s t n a u k a o P o l s c e i k u l t u r z e p o l s k i e j n a o b c y c h u n i ­ w e r s y t e t a c h ś w i a t a . Te ma t n i e z m i e r n i e r o z l e g ł y i n i e ł a t w y d o z r e a l i z o w a n i a z e w z g l ę d u n a t r u d n o ś c i w d o t a r c i u d o w s z y s t ­ k i c h u n i w e r s y t e t ó w p o s i a d a j ą c y c h w y d z i a ł y p o l o n i s t y c z n e . R e ­ d a k c j a p i s m a , w p e ł n i ś w i a d o m a t y c h b r a k ó w i n i e d o k ł a d n o ś c i , p o d j ę ł a j e d n a k p r ó b ę w y k o r z y s t a n i a z e b r a n y c h m a t e r i a ł ó w . K o n k r e t n e d a n e o p o s z c z e g ó l n y c h k r a j a c h i u n i w e r s y t e ­ t a c h p o p r z e d z a c i e k a w a r o z m o w a p r e z e s a J . G a r l i ń s k i e g o z J a c k i e m W o ź n i a k o w s k i m / t . I X / , p i s a r z e m , p u b l i c y s t ą , d z i a

(3)

-ł ą c z e m k a t o l i c k i m s t o j ą c y m n a c z e l e p o l s k i e g o w y d a w n i c t w a " Z n a k " . Rozmowa d o t y c z y t e m a t y k i z n a c z n i e s z e r s z e j n i ż p r o ­ b l e m u n i w e r s y t e c k i e j n a u k i o P o l s c e p o z a g r a n i c a m i k r a j u a c z k o l w i e k ś c i ś l e z n i ą z w i ą z a n e j . J . W o ź n i a k o w s k i w y p o w i a ­ d a swe p o g l ą d y n a t e m a t p o p u l a r y z o w a n i a k u l t u r y p o l s k i e j w ś r ó d s p o ł e c z e ń s t w z a c h o d n i c h . Z w r a c a o n u w a g ę n a k o n i e c z ­ n o ś ć p o w i ą z a n i a k u l t u r y p o l s k i e j z k u l t u r ą k r a j u o s i e d l e n i a e m i g r a c j i , c z y t e ż s z e r z e j , z k u l t u r ą p o w s z e c h n ą . T y l k o b o ­ wi em p o r ó w n a w c z e s p o j r z e n i e j e s t w s t a n i e w y w o ł a ć n a l e ż y t e z a i n t e r e s o w a n i e i z r o z u m i e n i e . Rozmówca w s k a z u j e n a k o n i e c z ­ n o ś ć o d w o ł y w a n i a s i ę d o p r z e s z ł o ś c i P o l s k i p r z e d r o z b i o r o w e j , m a j ą c e j s w e d a l e k o s i ę ż n e n a s t ę p s t w a w c z a s a c h d z i s i e j s z y c h . Z w r a c a t e ż u w a g ę n a n i e z m i e r n i e k o r z y s t n ą d l a k u l t u r y p o l ­ s k i e j o b e c n o ś ć O j c a ś w . , k t ó r y r e p r e z e n t u j e d u c h o w e t ę s k n o ­ t y i d ą ż e n i a w s p ó ł c z e s n e j l u d z k o ś c i . D a l e j n a s t ę p u j e a l f a b e t y c z n y s p i s 15 k r a j ó w i o p i s i s t n i e j ą c y c h w n i c h u n i w e r s y t e c k i c h w y d z i a ł ó w p o l o n i s t y c z ­ n y c h . O m ó w i e n i a s ą r o z m a i t a , o n i e j e d n o l i t e j w a r t o ś c i . B r a k i m n i e s t e t y j e d n e g o s c h e m a t u , k t ó r y w y k o r z y s t a n y p r z y k a ż d y m k r a j u , p o z w o l i ł b y n a u j ę c i e p o r ó w n a w c z e . Mimo t o j e d n a k z a u ­ w a ż a s i ę p e w n e c e c h y o g ó l n e c h a r a k t e r y s t y c z n e d l a k r a j ó w e u r o p e j s k i c h . W i ę k s z o ś ć o m a w i a n y c h w y d z i a ł ó w o b e j m u j e 3 - 5 l e t n i e s t u d i a w z a k r e s i e l i t e r a t u r o z n a w s t w a , j e z y k o z n a s t w a i p r a k t y c z n e j z n a j o m o ś c i j ę z y k a p o l s k i e g o . R o c z n i e u c z ę s z c z a n a t e g o r o d z a j u s t u d i a o d k i l k u n a s t u do k i l k u d z i e s i ę c i u s t u ­ d e n t ó w . W y d z i a ł y t a k i e z a t r u d n i a j ą n a j c z ę ś c i e j p a r u w y k ł a d o w ­ ców e t a t o w y c h , a c z a s e m d o d a t k o w o w y k ł a d o w c ó w z P o l s k i p r a c u ­ j ą c y c h n a u m o w a c h k o n t r a k t o w y c h . Na o d r ę b n e o d n o t o w a n i e z a s ł u g u j e c h y b a a r t y k u ł Yang D e - Y o u , p r o f e s o r a U n i w e r s y t e t u S h a n x i , k t ó r y omawi a s t u d i a p o l s k i e w C h i ń s k i e j R e p u b l i c e L u d o w e j / t . X / . A u t o r z w i e l ­ k ą p a s j ą i z a m i ł o w a n i e m p r z e d s t a w i a n i e s t e t y n i e n a j l e p s z y s t a n s t u d i ó w p o l o n i s t y c z n y c h w C h i n a c h , a p e l u j ą c t ą d r o g ą do w s z y s t k i c h , k t ó r z y m o g l i b y o k a z a ć pomoc w d a l s z y m r o z w o j u s t u d i ó w s l a w i s t y c z n y c h . A u t o r j e s t sa m z r e s z t ą j e d n y m z n i e ­ w i e l u t ł u m a c z y p o l s k i e j l i t e r a t u r y p i ę k n e j n a j ę z y k c h i ń s k i z o r y g i n a ł u . W i ę k s z o ś ć p r z e k ł a d ó w k s i ą ż e k p o l s k i c h j e s t n i e ­ s t e t y d o k o n y w a n e w t ó r n i e p o p r z e z i n n e j ę z y k i / a n g i e l s k i , r o ­ s y j s k i , e s p e r a n t o / . T r u d n o ś c i t ł u m a c z e n i o w e w y n i k a j ą p r z e d e w s z y s t k i m z b r a k u s ł o w n i k a p o l s k o - c h i ń s k i e g o , k t ó r y j a k z a ­ p e w n i a a u t o r , j e s t w f a z i e o p r a c o w a ń .

(4)

S t a n y Z j e d n o c z o n e w y m a g a j ą o d r ę b n e j c h a r a k t e r y s t y k i z e w z g l ę d u n a s w o i s t o ś ć n a u c z a n i a u n i w e r s y t e c k i e g o i p o l i ­ t y k i f e d e r a l n e j p a ń s t w a . W y m i e n i o n o w s u m i e 28 o ś r o d k ó w u n i ­ w e r s y t e c k i c h , w t y m 5 s c h a r a k t e r y z o w a n o d o k ł a d n i e j . n a j o b ­ s z e r n i e j s z a j e s t w y p o w i e d ź p r o f e s o r a J e r z e g o K r z y ż a n o w s k i e g o , k t ó r y p r o w a d z i k a t e d r ę l i t e r a t u r y p o l s k i e j n a S t a n o w y m U n i ­ w e r s y t e c i e O h i o od r o k u 1 9 6 7 . A u t o r p r z e d s t a w i a p o k r o t c e o g ó l n o a m e r y k a ń s k ą p o l i t y k ę w o b e c n a u c z a n i a j ę z y k a i k u l t u r y p o l s k i e j o r a z m o ż l i w o ś c i p r o p a g o w a n i a t e j k u l t u r y w p r z y s z ł o ­ ś c i . S z e r s z e z a i n t e r e s o w a n i e E u r o p ą W s c h o d n i ą , j e j k u l t u r ą i j ę z y k i e m d a t u j e sic- od k o ń c a l a t p i ę ć d z i e s i ą t y c h . Wt ed y t o w ł a ś n i e n a w i e l u u n i w e r s y t e t a c h a m e r y k a ń s k i c h o t w a r t o y j y d z i a - ł y s l a w i s t y c z n e . Od t e g o t e ż c z a s u s t u d e n t ó w w t e j d z i e d z i ­ n i e n a t e r e n i e c a ł e g o k r a j u w a h a s i ę b e z w i ę k s z y c h z m i a n m i ę ­ d z y 1000 a 1200 o s o b a m i . n i e z a n o t o w a n o n i e s t e t y ż a d n y c h z m i a n w s k u t e k w y b o r u P a p i e ż a J a n a P a w ł a I I czy t e ż p r o c e s ó w z a c h o d z ą c y c h w o s t a t n i c h l a t a c h w P o l s c e / c h o ć w y d a j e s i ę , ż e w y m i e n i o n e p o w y ż e j f a k t y z n a l a z ł y p e w n e o d b i c i e w n i e k t ó ­ r y c h k r a j a c h e u r o p e j s k i c h / . Y/ynika t o c h y b a z p r a g m a t y z m u s t u d e n t ó w a m e r y k a ń s k i c h , w y b i e r a j ą c y c h t e k i e r u n k i s t u d i ó w , k t ó r e p r o w a d z ą d o u z y s k a n i a d o b r z e p ł a t n e j p r a c y . U n i w e r s y t e t S t a n o w y O h i o r o z p o c z ą ł p r a c e e k s p e r y m e n ­ t a l n e n a d o p r a c o w a n i e m i n d y w i d u a l n e g o p r o g r a m u n a u c z a n i a j ę z y k ó w o b c y c h . S a k i w ł a ś n i e p r o g r a m d o t y c z ą c y n a u c z a n i a j ę z y k a p o l s k i e g o j e s t o p r a c o w y w a n y p r z e z J . K r z y ż a n o w s k i e g o od 1 9 8 2 r . P o l e g a o n n a j o g ó l n i e j n a t y m , ż e s t u d e n t n i e j e s t o b o w i ą z a n y u c z ę s z c z a ć n a z a j ę c i a , l e c z u c z y s i ę i n d y w i d u a l ­ n i e z e s p e c j a l n i e o p r a c o w a n e g o d o t e g o c e l u p o d r ę c z n i k a . J . K r z y ż a n o w s k i j e s t a u t o r e m s k r y p t ó w i i n n y c h m a t e r i a ł ó w d o t a k i e g o t o k u n a u c z a n i a . S ą t o g ł ó w n i e t e k s t y z p r a s y k r a ­ j o w e j i p o l o n i j n e j o p a t r z o n e g r a m a t y c z n y m i , i d i o m a t y c z n y m i i k u l t u r o w y m i o b j a ś n i e n i a m i , a t a k ż e f r a g m e n t y l i t e r a c k i e . P i e r w s z e p r ó b y p o d s u m o w a n i a r e z u l t a t ó w n o w e j m e t o d y w y k a z u ­ j ą r e g u l a r n y w z r o s t l i c z b y s t u d e n t ó w . E k s p e r y m e n t a l n y p r o ­ g r a m n a u c z a n i a j ę z y k a p o l s k i e g o w y d a j e s i ę c i e k a w y , c h o ć j e ­ go t r w a ł e w a r t o ś c i s ą j e s z c z e t r u d n e d o w y c h w y c e n i a . S y t u a c j ę n a u c z a n i a o P o l s c e n a u n i w e r s y t e t a c h a m e r y ­ k a ń s k i c h o c e n i a r z e c z o w o i k r y t y c z n i e C z e s ł a w i . I i ł o s z w wy­ w i a d z i e opublikowanym na ł a m a c h o m a w i a n e g o p i s m a / t . IX/. S t w i e r d z a on z p r z y k r o ś c i ą , ż e s t u d i a t e w S t a n a c h E j e d n o

(5)

-c z o n y -c h s t o j ą b a r d z o n i s k o n a s k u t e k t r z e -c h p o d s t a w o w y -c h p r z y c z y n . P r z e d e w s z y s t k i m u n i w e r s y t e t y a m e r y k a ń s k i e n a j ­ c h ę t n i e j f i n a n s u j ą r u s y c y s t y k i , p o z o s t a w i a j ą c m i n i m a l n e f u n d u s z e n a s t u d i a p o l s k i e , c z e s k i e c z y w ę g i e r s k i e . Po d r u ­ g i e o d c z u w a s i ę b r a k s t u d e n t ó w z a i n t e r e s o w a n y c h p r o b l e m a t y ­ k ą p o l s k ą . S y t u a c j ę u t r u d n i a d o d a t k o w o a m e r y k a ń s k a t e n d e n ­ c j a p r e f e r e n c j i w o b e c Z w i ą z k u R a d z i e c k i e g o n a d p o z o s t a ł y m i k r a j a m i E u r o p y W s c h o d n i e j . ' W s z y s t k i e z a t e m s l a w i s t y k i a m e r y ­ k a ń s k i e s p r o w a d z a j ą s i ę w g r u n c i e r z e c z y d o s t u d i ó w r u s y c y s - t y c z n y c h . W y d a j e s i ę , i ż u w a g i C z e s ł a w a M i ł o s z a d o t y c z ą c e S t a n ó w Z j e d n o c z o n y c h p o k r y w a j ą s i ę c z ę ś c i o w o z s y t u a c j ą w i n n y c h k r a j a c h , p r o b l e m p r z e w a g i s t u d i ó w r u s y c y s t y c z n y c h o d c z u w a n y j e s t c h y b a w s z ę d z i e . E r e k o d p o w i e d n i e j l i c z b y s t u d e n t ó w bywa p r z y c z y n ą o g r a n i c z e n i a d z i a ł a l n o ś c i w y d z i a ł ó w p o l o n i s t y c z n y c h n a s k u t e k z m n i e j s z a n i a f u n d u s z y , a c z a s e m n a w e t z a m y k a n i a i c h . P r o b l e m b r a k u z a i n t e r e s o w a n i a s t u d i a m i s l a w i s t y c z n y m i w ś r ó d t a k l i c z n e j p r z e c i e ż P o l o n i i p o z o s t a j e n i e r o z w i ą z a n y . Eyć mo ż e r o z p o w s z e c h n i a n i e i n f o r m a c j i o s t u d i a c h p o l o n i s t y c z n y c h z a p o ś r e d n i c t w e m p r a s y p r z y n i e s i e o c z e k i w a n e z a i n t e r e s o w a n i e m ł o d z i e ż y p o l o n i j n e j i z w i ę k s z y n a b ó r s t u d e n t ó w . N i e s ł y c h a ­ n i e c e n n a j e s t z a t e m i n i c j a t y w a p o d j ę c i a t e g o t e m a t u p r z e z o m a w i a n y t u t a j " P a m i ę t n i k L i t e r a c k i " . U z y s k a n y p r z e z c z y t e l ­ n i k a o b r a z s t a n u s t u d i ó w p o l o n i s t y c z n y c h n i e n a p a w a b y ć moż e d u ż y m o p t y m i z m e m , a l e p o z a s z c z e g ó ł o w ą i n f o r m a c j ą u ś w i a d a m i a i s t n i e j ą c e p r o b l e m y i w s k a z u j e m o ż l i w o ś c i p o d j ę c i a k o n k r e t ­ n y c h d z i a ł a ń . P r o b l e m a t y k a s t u d i ó w s l a w i s t y c z n y c h j e s t p r z e w o d n i m , a c z k o l w i e k n i e j e d y n y m , t e m a t e m o b y d wu o m a w i a n y c h t u t o m ó w . W i e l e m i e j s c a p o ś w i ę c a s i ę r ó w n i e ż z a g a d n i e n i o m l i t e r a c k i m , a w s z c z e g ó l n o ś c i r o z w a ż a n i o m n a d l i t e r a t u r ą e m i g r a c y j n ą i j e j r e c e p c j ą . Tom J. " P a m i ę t n i k a " p r e z e n t u j e t r z y a r t y k u ł y w d z i a l e p t . "7/ k r a j u o l i t e r a t u r z e p o l s k i e j n a o b c z y ź n i e " . A r t y k u ł . w s t ę p n y J . G a r l i ń s k i e g o " P i e r w s z e k r o k i " p o t w i e r d z a f a k t z a i n t e r e s o w a n i a w k r a j u l i t e r a t u r ą e m i g r a c y j n ą . Ró wn o ­ c z e ś n i e w s k a z u j e j e d n a k n a w i e l k ą f r a g m e n t a r y c z n o ś ć t y c h wy­ p o w i e d z i , c o n i e p o z o s t a j e b e z wp ł y w u n a b a r d z o n i e p e ł n y / a c z a s e m w r ę c z n i e p r a w d z i w y / o b r a z t e j l i t e r a t u r y u c z y t e l ­ n i k a w k r a j u . C e l e m a u t o r a j e s t z a c h ę c e n i e k r y t y k ó w k r a j o ­ w y c h a s p e k t ó w z j a w i s k a t w ó r c z o ś c i l i t e r a c k i e j p o z a k r a j e m . J . G a r l i ń s k i p r ó b u j e z d e f i n i o w a ć , k i m j e s t p i s a r z e m i g r a c y j

(6)

-n y i p r z y j m u j e z a p o c z ą t e k l i t e r a t u r y e m i g r a c y j -n e j w j ę z y - k u p o l s k i m d r u g ą p o ł o w ę r o k u 1 9 4 5 . A u t o r z w r a c a t a k ż e u wa ­ g ę n a i s t o t n y w k ł a d do l i t e r a t u r y p o l s k i e j t y c h p i s a r z y e m i ­ g r a c y j n y c h , k t ó r z y t w o r z ą w j ę z y k a c h k r a j ó w o s i e d l e n i a . Z a g a d n i e n i o m l i t e r a t u r y - e m i g r a c y j n e j p o ś w i ę c o n e s ą r ó w ­ n i e ż dwa k o l e j n e a r t y k u ł y t e g o d z i a ł u : A. I w a ń s k i e j " L i t e r a ­ t u r a ź l e o b e c n a " i P . M. G r a f c z y ń s k i e g o " P r a s a k r a j o w a o l i ­ t e r a t u r z e e m i g r a c y j n e j " . A u t o r z y s t a r a j ą s i ę o b i e k t y w n i e p r z e d s t a w i ć w i e l k ą r ó ż n o r o d n o ś ć s p o j r z e ń n a c e l e i m i e j s c e l i t e r a t u r y e m i g r a c y j n e j w k u l t u r z e p o l s k i e j , c h o ć p i e r w s z y z p o w y ż s z y c h a r t y k u ł ó w j e s t r e c e n z j ą j e d n e j p o z y c j i k s i ą ż k o ­ w e j , a d r u g i o m a wi a wyr ywkowo k i l k a a r t y k u ł ó w p r a s y k r a j o w e j d o t y c z ą c y c h o m a w i a n e g o t e m a t u . 5Fa d o d a t k o w ą u w a g ę z a s ł u g u j e t e ż o b s z e r n y a r t y k u ł J . O s t r o w s k i e g o " 0 f i l o z o f i i P a p i e ż a " , o m a w i a j ą c y t w ó r c z o ś ć f i l o z o f i c z n ą J a n a P a w ł a I I n a t l e j e g o p r a c y p e d a g o g i c z n e j , a r t y s t y c z n e j , d u s z p a s t e r s k i e j i p o s t ę p u w h i e r a r c h i i k o ś c i e l ­ n e j . A u t o r p o ś w i ę c a n a j w i ę c e j m i e j s c a d z i e ł u p t . " O s o b a i c z y n " z r o k u 1 9 6 9, k t ó r e t o w d z i e s i ę ć l a t p ó ź n i e j d o c z e k a ł o s i ę wy­ d a n i a w j ę z y k u a n g i e l s k i m w p r z e k ł a d z i e A. P o t o c k i e g o p o d f i ­ l o z o f i c z n ą r e d a k c j ą Anny T e r e s y T y m i e n i e c k i e j . A u t o r o m a w i a r e c e p c j ę t e g o d z i e ł a w ś w i e c i e p r z y t a c z a j ą c p o j a w i a j ą c e s i ę w p r a s i e n a u k o w e j r e c e n z j e ś w i a d c z ą c e o z d u m i e w a j ą c o r ó ż n y m o d b i o r z e t e j k s i ą ż k i . Omawi a ne p o w y ż e j t o m y " P a m i ę t n i k a L i t e r a c k i e g o " w z b o g a ­ c o n e s ą d o d a t k o w o w y w i a d a m i , k t ó r e n i e t y l k o d o s t a r c z a j ą c z y ­ t e l n i k o w i w i e l u c e n n y c h i n f o r m a c j i z k r ę g u k u l t u r y , a l e r ó w ­ n i e ż p r z y b l i ż a j ą s y l w e t k i c i e k a w y c h i n d y w i d u a l n o ś c i . I t a k w t o m i e X " P a m i ę t n i k a " Z . J a g o d z i ń s k i , d y r e k t o r B i b l i o t e k i p o l s k i e j w L o n d y n i e , u j m u j e z a d a n i a t e j i n s t y t u c j i w t r z e c h a s p e k t a c h : e m i g r a c y j n y m / z b i o r y m a t e r i a ł ó w w y d a w a n y c h p r z e z e m i g r a c j ę / , k r a j o w y m / w y m i a n a p u b l i k a c j i / i o b c y m / z a p o z n a ­ n i e s p o ł e c z e ń s t w k r a j ó w o s i e d l e n i a z k u l t u r ą p o l s k ą / . Dwi e k r ó t k i e r oz mo w y z b r y t y j s k i m i p o l o n i s t k a m i : R o s m a r y H u n t i K i n ą T a y l o r s t a n o w i ą a k c e n t o p t y m i s t y c z n y z a m y k a j ą c y n i e ­ j a k o p r z e g l ą d u n i w e r s y t e t ó w i n i e w p e ł n i z a d o w a l a j ą c y s t a n n a u c z a n i a j ę z y k a p o l s k i e g o w ś r o d o w i s k a c h a k a d e m i c k i c h w ś w i e ­ c i e . O b i e r o z m ó w c z y n i e o d n o s z ą s i ę z w i e l k ą p a s j ą i m i ł o ś c i ą do l i t e r a t u r y , h i s t o r i i , m u z y k i p o l s k i e j i n a s z e g o j ę z y k a . P o k r z e p i a t o i n a p a w a r a d o ś c i ą w s z y s t k i c h , k t ó r z y p r a g n ą , by

(7)

n i e d o c e n i a n e w a r t o ś c i k u l t u r y p o l s k i e j d o c i e r a ł y do j a k n a j ­ s z e r s z y c h k r ę g ó w . K r y s t y n a D u d z i ń s k a A d o l f W i l h e l m Z i e g 1 e r . E i n Wer k d e s F r i e d e n s . E r i n n e r u n g e n a n a i e M i l i t f i r s e e l s o r g e 1 9 3 9 - 1 9 4 5 i n e i n e m G e f a n g e n e n l s g e r , Wewel V e r l a g . M o n a c h i u m 1 9 7 9 s s . 2 8 4 z d j ę ć . K s . A d o l f W i l h e l m Z i e g l e r , z n a n y w N i e m c z e c h Z a c h ó d - ' n i c h h i s t o r y k K o ś c i o ł a , w t y m t a k ż e z n a w c a p r z e s z ł o ś c i E u r o ­ py W s c h o d n i e j , o p u b l i k o w a ł p r a c ę s z c z e g ó l n e g o r o d z a j u . Z a s ł u ­ g u j e o n a n a u w a g ę z a r ó w n o z e w z g l ę d u n a a u t o r a , j a k t e ż z e w z g l ę d u n a t e m a t y k ę t a k b a r d z o d o t y c z ą c ą P o l a k ó w n a t e r e n i e N i e m i e c w c z a s i e I I w o j n y ś w i a t o w e j . K s . Z i e g l e r j e s t e m e r y t o w a n y m p r o f e s o r e m h i s t o r i i K o ś ­ c i o ł a U n i w e r s y t e t u w M o n a c h i u m . O b e c n i e p r a c u j e j a k o . d y r e k t o r Domu W y p o c z y n k o w e g o d l a k s i ę ż y w G a r m i s c h - P a r t e n k i r c h e n . N a w i a s e m m ó w i ą c p r a c a t a j e s z c z e b a r d z i e j p o w i n n a z a i n ­ t e r e s o w a ć c z y t e l n i k a ś l e d z ą c e g o d z i e j e h i t l e r y z m u i o s t a t n i e j w o j n y ś w i a t o w e j , p o n i e w a ż a u t o r k s i ą ż k i , b y ć moż e n i e z a w s z e ś w i a d o m i e , n a w i ą z u j e d o s t a r e j i c i ą g l e j e s z c z e a k t u a l n e j t e n d e n c j i w h i s t o r i o g r a f i i n i e m i e c k i e j , w e d ł u g k t ó r e j n a l e ­ ż y p o d k r e ś l a ć i r z e c z o w o u w y p u k l a ć mome n t y o p o z y c j i h i t l e - r o w s k i e j w k a t o l i c k i m s p o ł e c z e ń s t - w i e ó w c z e s n y c h N i e m i e c . K s i ę ż k a " E i n Wer k d e s F r i e d e n s " / D z i e ł o p o k o j u / p r z e d ­ s t a w i a w o g ó l n y c h z a r y s a c h yi s p o s ó b k r y t y c z n y d u s z p a s t e r s t w o w o j s k o w e I I I R z e s z y / r o z d z i a ł 1 / i p r a c ę k a p ł a ń s k ą w ś r ó d w i ę ­ ź n i ó w / r o z d z i a ł 2 / . Po p r z e d s t a w i e n i u w 1 . r o z d z i a l e s y n t e ­ t y c z n e g o o b r a z u d u s z p a s t e r s t w a w o j s k o w e g o w I I I R z e s z y a u t o r p r z e c h o d z i w n a s t ę p n y c h r o z d z i a ł a c h d o w y n u r z e ń o s o b i s t y c h , d a j ą c w y r a ź n y p r i o r y t e t w s p o m n i e n i o m z w ł a s n e j s ł u ż b y k a p ł a ń ­ s k i e j w ś r ó d j e ń c ó w w o j e n n y c h w o b o z i e / s t a l a g / M o o s b u r g o r a z w s z p i t a l u w F r e i s i n g / P r y z y n g i a / . R o z d z i a ł 3 p r z e d s t a w i a p o ­ g a r s z a j ą c ą s i ę s y t u a c j ę d u s z p a s t e r s k ą w o k r e s i e w o j n y , k i e d y t o k o m e n d a n c i o b o z ó w d e c y d o w a l i o c z y n n o ś c i a c h d u s z p a s t e r ­ s k i c h s p r a w o w a n y c h w s t o s u n k u do j e ń c ó w . P r o c e s t e n o s i ą g n i e s w ó j p u n k t s z c z y t o w y z c h w i l ą m i a n o ? » a n i a H i m m l e r a nowym n a

Cytaty

Powiązane dokumenty

Kompleks jest lokalnie skończony wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdego jego wierz- chołka v domknięta gwiazda St v jest wielościanem skończonego podkompleksu kompleksu K .... Kompleks

[r]

tak czy owak, rękopisy listów kamila i maurycego mochnackich oraz michała Podczaszyńskiego zostały darowane po śmierci Walewskiego krakowskiej akademii Umiejętności w 1875 roku

Rodzice dzieci i młodzieży z zespołem Downa nie różnią się istotnie w zakresie zadowolenia z życia od rodziców dzieci

Kierunek badań katedry: historia literatury (Oświecenie, romantyzm i pozytywizm) oraz teoria literatury... Grzęd zielska - twórczością Faleńskiego, badaniami nad

2) Pracownię Bibliografii Teorii Literatury - przy Zakładzie Teorii Literatury. Kierownik: doc.' Bolesław W.Lewicki, zastępca kierownika: Pola Wert, kierownik

Z prac nad rejestracją staropolskich literariów rekopiśmiennych z okresu baroku. Biuletyn Polonistyczny

Omówienie twórczości naukowej Marii Dłuskiej na tle badań wersologicznych ostatnich kilkudziesięciu lat, ~w- torka ukazuje dorobek Dłuskiej w tej dziedzinie jako