• Nie Znaleziono Wyników

Bydgoskie spotkanie badaczy kultury pamięci: ogólnopolska konferencja naukowa, Bydgoszcz 14-15 listopada 2011 roku

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Bydgoskie spotkanie badaczy kultury pamięci: ogólnopolska konferencja naukowa, Bydgoszcz 14-15 listopada 2011 roku"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

Magdalena Kołodzińska, Izabela

Lewandowska

Bydgoskie spotkanie badaczy kultury

pamięci: ogólnopolska konferencja

naukowa, Bydgoszcz 14-15 listopada

2011 roku

Echa Przeszłości 13, 452-458

2012

(2)

H i s t o r i i . T ę c z ę ś ć k o ń c z y b a r d z o o s o b i s t e w s p o m n i e n i e K r z y s z t o f a F i l i p k o w ­ s k i e g o o O j c u . C z ę ś ć z a s a d n i c z ą p u b l i k a c j i s t a n o w i o s i e m n a ś c i e a r t y k u ł ó w z e s t a w i o n y c h w d z i a ł a c h : R e g i o n o r a z V a r i a . W d a l s z e j c z ę ś c i w y s t ą p i e n i a d r G i e s z c z y ń s k i p o k r ó t c e p r z e d s t a w i ł s y l ­ w e t k ę P r o f e s o r a T a d e u s z a F i l i p k o w s k i e g o j a k o c z ł o w i e k a i b a d a c z a , w s p ó ł ­ p r a c o w n i k a w I n s t y t u c i e H i s t o r i i , w s p o m n i a ł r ó w n i e ż o s t a t n i e z N i m s p o t k a ­ n i e . D r o g ę n a u k o w ą P r o f e s o r a , z a k r e s J e g o b a d a ń o r a z d o r o b e k n a u k o w y z a p r e z e n t o w a ł d r K a r o l S a c e w i c z . P r z y p o m n i a ł , ż e g ł ó w n e p o l e b a d a w c z e T a d e u s z a F i l i p k o w s k i e g o s t a n o w i ł a h i s t o r i a o ś w i a t y o r a z d z i e j e W a r m i i i M a z u r . P o d k r e ś l i ł , ż e m i m o u p ł y w u l a t J e g o p r a c e o p a r t e n a s o l i d n y m w a r s z t a c i e n a u k o w y m n i e t r a c ą n a s w e j a k t u a l n o ś c i . W c z ę ś c i o f i c j a l n y c h w y s t ą p i e ń g ł o s z a b r a ł t e ż K r z y s z t o f F i l i p k o w s k i , k t ó r y w z r u s z o n y s p o t k a ­ n i e m p r z e d e w s z y s t k i m d z i ę k o w a ł z a o b e c n o ś ć i p r z y g o t o w a n ą p u b l i k a c j ę g o d n i e u p a m i ę t n i a j ą c ą J e g o o j c a . W d a l s z e j c z ę ś c i w y s t ą p i e ń g ł o s z a b r a l i d z i e k a n W y d z i a ł u H u m a n i s t y c z n e g o U W M d r h a b . N o r b e r t K a s p a r e k o r a z k i e r o w n i k Z a k ł a d u X X W i e k u d r h a b . D a r i u s z R a d z i w i ł ł o w i c z . W k r ó t k i c h w y s t ą p i e n i a c h P r o f e s o r a F i l i p k o w s k i e g o w s p o m i n a l i r ó w n i e ż d ł u g o l e t n i d y ­ r e k t o r B i b l i o t e k i P e d a g o g i c z n e j w O l s z t y n i e M a r i a n F i l i p k o w s k i , s i o s t r a P r o ­ f e s o r a - d r h a b . Z o f i a F i l i p k o w s k a , a t a k ż e p r a c o w n i c y I n s t y t u t u H i s t o r i i i S t o s u n k ó w M i ę d z y n a r o d o w y c h - d r h a b . R o m a n J u r k o w s k i o r a z d r I z a b e l a L e w a n d o w s k a . N a z a k o ń c z e n i e s p o t k a n i a w s z y s t k i m o b e c n y m w r ę c z o n o w w . p u b l i k a c j ę . P r z y l a m p c e w i n a b y ł a t e ż o k a z j a d o w s p o m n i e ń i k o l e ż e ń s k i c h r o z m ó w . W s z y ­ s c y w c z e ś n i e j z a b i e r a j ą c y g ł o s w s p o s ó b s z c z e g ó l n y p o d k r e ś l a l i j e d n ą c e c h ę P r o f e s o r a - J e g o „ n o r m a l n o ś ć ” . P a m i ę t a j m y o t y m i n i e c h b ę d z i e o n a d l a n a s w y z n a c z n i k i e m w k o n t a k t a c h z a r ó w n o k o l e ż e ń s k i c h , j a k i n a u k o w y c h .

M agdalena Kolodzińska, Izabela Lewandowska

In s ty tu t H istorii i Stosunków M iędzynarodowych

U niw ersytet W arm ińsko-M azurski w Olsztynie

B Y D G O S K I E S P O T K A N I E B A D A C Z Y K U L T U R Y P A M I Ę C I . O G Ó L N O P O L S K A K O N F E R E N C J A N A U K O W A , B Y D G O S Z C Z 1 4 - 1 5 L I S T O P A D A 2 0 1 1 R O K U K u l t u r a p a m i ę c i j a k o p r z e d m i o t b a d a ń m a s t o s u n k o w o n i e o d l e g ł ą t r a d y ­ c j ę . T e r m i n t e n w p r o w a d z i ł d o o b i e g u n a u k o w e g o n i e m i e c k i e g i p t o l o g i k u l t u - r o z n a w c a J a n A s s m a n n w o s t a t n i e j d e k a d z i e u b i e g ł e g o w i e k u . J e g o z d a n i e m k u l t u r a p a m i ę c i j e s t z j a w i s k i e m u n i w e r s a l n y m , n i e r o z e r w a l n i e z w i ą z a n y m z t y m , c o b u d u j e w s p ó l n o t ę s p o ł e c z n ą . O k r e ś l a o n a s t o s u n e k s p o ł e c z e ń s t w a

(3)

d o p r z e s z ł o ś c i , c o ś , z c z y m w i ą ż e o n o s w o j e n a d z i e j e i o c z e k i w a n i a , t w o r z y s y s t e m w a r t o ś c i o r a z h o r y z o n t c z a s o w y , w k t ó r y m s i ę s a m o o k r e ś l a . J e d n o c z e ­ ś n i e s t a n o w i w a ż n y c z y n n i k b u d o w y t o ż s a m o ś c i g r u p o w e j , o k r e ś l a j ą c t o , c z e ­ g o c z ł o n k o m g r u p y n i e w o l n o z a p o m n i e ć . B a d a n i a z t e g o z a k r e s u m a j ą w y ­ m i a r i n t e r d y s c y p l i n a r n y i w o s t a t n i c h l a t a c h d y n a m i c z n i e r o z w i j a j ą s i ę t a k ż e w P o l s c e . Ś w i a d c z y o t y m f a k t z g ł o s z e n i a p r z e z n a u k o w c ó w z k i l k u o ś r o d k ó w n a u k o w y c h k r a j u p o n a d 3 0 r e f e r a t ó w n a o g ó l n o p o l s k ą k o n f e r e n c j ę n a u k o w ą „ K u l t u r a p a m i ę c i ” , k t ó r a o d b y ł a s i ę w B y d g o s z c z y w d n i a c h 1 4 —1 5 l i s t o p a d a 2 0 1 1 r. Z o r g a n i z o w a ł y j ą m i e j s c o w e ś r o d o w i s k a n a u k o w e w r a m a c h r e a l i z o ­ w a n e g o w t y m m i e ś c i e p r o j e k t u „ P a m i ę ć B y d g o s z c z a n — a r c h i w u m h i s t o r i i m ó w i o n e j ” . Z u w a g i n a d u ż ą l i c z b ę z g ł o s z o n y c h w y s t ą p i e ń c z ę ś ć o b r a d p r o w a ­ d z o n a b y ł a w s e s j a c h p a r a l e l n y c h . O t w i e r a j ą c k o n f e r e n c j ę , J . M . R e k t o r U n i w e r s y t e t u K a z i m i e r z a W i e l k i e ­ g o p r o f . d r h a b . i n ż . J ó z e f K u b i k p o d k r e ś l i ł , i ż o b o w i ą z k i e m k a ż d e g o c z ł o w i e ­ k a j e s t o c a l i ć o d z a p o m n i e n i a p a m i ę ć p o k o l e ń i t e m u s ł u ż y ć m a o r g a n i z o w a ­ n e w B y d g o s z c z y A r c h i w u m H i s t o r i i M ó w i o n e j . W y s t ę p u j ą c a j a k o p i e r w s z a w s e s j i I A l d o n a C h l e w i c k a ( U K W ) w m u l t i m e d i a l n e j p r e z e n t a c j i

„ P a m i ę ć

B y d g o s z c z a n ” - A r c h i w u m H i s t o r i i M ó w i o n e j

p r z e d s t a w i ł a c e l e i z a d a n i a o r a z f o r m y r e a l i z a c j i t e g o p r o j e k t u . E f e k t y p r a c ( m . i n . r e l a c j e u s t n e , d ź w i ę k o w e z a s o b y ź r ó d ł o w e r a d i a i t e l e w i z j i , w y w i a d y p r a s o w e , z b i o r y r ó ż n y c h i n s t y t u ­ c j i , o r g a n i z a c j i p o z a r z ą d o w y c h i o s ó b p r y w a t n y c h ) p r e z e n t o w a n e s ą n a s t r o ­ n i e i n t e r n e t o w e j A r c h i w u m p o d a d r e s e m < p a m i e c b y d g o s z c z a n . u k w . e d u . p l > . J a c e k W o ź n y ( U K W ) w r e f e r a c i e

P o m n i k i , m i e j s c a p a m i ę c i , d o m e n y s y m ­

b o l i c z n e

p r z e d s t a w i ł i n t e r e s u j ą c ą a n a l i z ę e w o l u o w a n i a t r e ś c i i z n a c z e n i a p o ­ s z c z e g ó l n y c h t e r m i n ó w w o s t a t n i c h d w u w i e k a c h . S k u p i ł s i ę z w ł a s z c z a n a o m ó w i e n i u m e c h a n i z m ó w , k t ó r e d o p r o w a d z i ł y d o w y k s z t a ł c e n i a s i ę c a ł k o w i ­ c i e n o w e g o p o j ę c i a f u n k c j o n u j ą c e g o w p r z e s t r z e n i s p o ł e c z n e j , j a k i m j e s t „ d o ­ m e n a s y m b o l i c z n a ” . M a r i a B a r b a r a P i e c h o w i a k - T o p o l s k a ( U n i w e r s y t e t Z i e l o n o g ó r s k i ) w r e f e ­ r a c i e

O n o ś n o ś c i i s k u t k a c h k r e s o w y c h f a s c y n a c j i w X I X i X X w . ( i c h s t a n

w p a m i ę c i s p o ł e c z n e j, e l e m e n t y i n t e g r a c j i o r a z d e z i n t e g r a c j i )

z w r ó c i ł a u w a g ę n a w p ł y w w i e l o k u l t u r o w o ś c i K r e s ó w n a k s z t a ł t o w a n i e s i ę t o ż s a m o ś c i g r u p o ­ w e j i c h m i e s z k a ń c ó w . A l b e r t K o t o w s k i ( U K W ) w w y s t ą p i e n i u

P o l s k a i n i e m i e c k a ś w i a d o m o ś ć

h i s t o r y c z n a

o m ó w i ł p o d o b i e ń s t w a i r ó ż n i c e w p o s t r z e g a n i u w a ż n y c h w y d a ­ r z e ń h i s t o r y c z n y c h p r z e z o p i n i ę s p o ł e c z n ą o b u n a r o d ó w . W r e f e r a c i e

K a t y ń i a n t y - K a t y ń . O p o l s k i m i r o s y j s k i m d y s k u r s i e h i s t o ­

r y c z n y m

Z b i g n i e w K a r p u s ( U M K ) o m ó w i ł p o d e j m o w a n e p r z e z c z ę ś ć r o s y j ­ s k i c h h i s t o r y k ó w p r ó b y b u d o w y w ś w i a d o m o ś c i s p o ł e c z n e j R o s j a n t z w . a n t y - K a t y n i a . Z b r o d n i k a t y ń s k i e j p r z e c i w s t a w i a j ą o n i r z e k o m e l u d o b ó j s t w o d o k o n a n e p r z e z p a ń s t w o p o l s k i e n a j e ń c a c h s o w i e c k i c h w z i ę t y c h d o n i e w o l i w t r a k c i e w o j n y p o l s k o - r o s y j s k i e j w 1 9 2 0 r. N a z a k o ń c z e n i e t e j c z ę ś c i o b r a d w y s t ą p i ł a m g r I l o n a W i e r z b o w s k a ( M u ­ z e u m O ś w i a t y , B y d g o s z c z ) z p r e z e n t a c j ą m u l t i m e d i a l n ą

B y d g o s c y n a u c z y c i e l e

(4)

w ś w i e t l e d o k u m e n t ó w i r e l a c j i M u z e u m O ś w i a t y w B y d g o s z c z y .

M u z e u m z g r o ­ m a d z i ł o d o t y c h c z a s 5 0 b i o g r a m ó w n a u c z y c i e l i . J a k o p r z y k ł a d r e f e r e n t k a p r z e d ­ s t a w i ł a m a t e r i a ł y d o t y c z ą c e F l o r i a n a K a i , w t y m n a g r a n i e z j e g o o p o w i e ś c i ą 0 s w o i m o j c u , d z i a ł a c z u p l e b i s c y t o w y m n a W a r m i i i M a z u r a c h w r o k u 1 9 2 0 . S e s j a I I k o n f e r e n c j i p o ś w i ę c o n a z o s t a ł a g ł ó w n i e p r e z e n t a c j i t e o r e t y c z ­ n y c h i p r a k t y c z n y c h o s i ą g n i ę ć w g r o m a d z e n i u i p r z e t w a r z a n i u r e l a c j i ś w i a d k ó w . J a k o p i e r w s z a w y s t ą p i ł a J o a n n a Z ę t a r z L u b l i n a , k t ó r a w p r e z e n t a c j i m u l t i m e ­ d i a l n e j

P a m i ę ć M i e j s c a - d z i a ł a n i a O ś r o d k a „ B r a m a G r o d z k a - T e a t r N N ”

n a r z e c z z b i e r a n i a , p r z e t w a r z a n i a i p o p u l a r y z a c j i w i e l o k u l t u r o w e j h i s t o r i i L u ­

b l i n a z a p o m o c ą n o w y c h m e d i ó w

p r z e d s t a w i ł a d o k o n a n i a s w o j e g o o ś r o d k a 1 r e a l i z o w a n e a k t u a l n i e p r o j e k t y . „ B r a m a G r o d z k a - T e a t r N N ” j e s t m i e j s k ą i n s t y t u c j ą k u l t u r y , k t ó r a o p r ó c z z b i e r a n i a , a r c h i w i z o w a n i a i p r z e t w a r z a n i a r e l a c j i u s t n y c h t w o r z y r ó ż n e p ł a s z c z y z n y k o m u n i k a c j i z o d b i o r c ą . J e d n ą z n i c h s ą s t r o n y i n t e r n e t o w e , n p . < w w w . l e k s y k o n . t e a t r n n . p l > , k t ó r y j e s t k o m ­ p e n d i u m w i e d z y o w i e l o k u l t u r o w o ś c i L u b e l s z c z y z n y ( 2 2 0 0 h a s e ł ) , s t r o n a < w w w . b i b l i o t e k a . t e a t r n n . p l > , g d z i e p r z e c h o w u j e z g r o m a d z o n e m a t e r i a ł y ź r ó ­ d ł o w e o r a z s t r o n a < w w w . m a k i e t a . t e a t r n n . p l > p o z w a l a j ą c a w i r t u a l n i e w k r o ­ c z y ć w p r z e s t r z e ń n i e i s t n i e j ą c e g o j u ż p r z e d w o j e n n e g o m i a s t a . A g a t a M a k s i m o w s k a ( M u z e u m H i s t o r i i Ż y d ó w P o l s k i c h w W a r s z a w i e ) z a p r e z e n t o w a ł a r e f e r a t

P a m i ę ć s z t e t l a n a B i a ł o r u s i a w s p ó ł c z e s n e p r o j e k t y

k u l t u r a l n e .

W i r t u a l n y S z t e t l t o p o r t a l , k t ó r e g o c e l e m j e s t u p a m i ę t n i e n i e i p o p u l a r y z a c j a k u l t u r y o r a z s p u ś c i z n y Ż y d ó w p o l s k i c h . D o t y c h c z a s z a r e j e ­ s t r o w a n o i n f o r m a c j e z p o n a d 2 1 0 0 m i e j s c o w o ś c i , n a d z i e j a c h k t ó r y c h s w e p i ę t n o o d c i s n ę l i m i e s z k a ń c y p o c h o d z e n i a ż y d o w s k i e g o . D o ś w i a d c z e n i a o ś r o d k a o l s z t y ń s k i e g o p r z e d s t a w i ł a I z a b e l a L e w a n d o w ­ s k a ( U W M ) w r e f e r a c i e

O l s z t y ń s k i e b a d a n i a i d z i a ł a n i a w k r ę g u „ o r a l h i s t o ­

r y ”.

Z w r ó c i ł a o n a u w a g ę n a w i e l o t o r o w o ś ć i n i c j a t y w p o d e j m o w a n y c h w ś r o d o ­ w i s k u o l s z t y ń s k i m . O b o k r e f e r e n t k i , k t ó r a z a j m u j e s i ę g ł ó w n i e m e t o d o l o g i ą

o r a l h i s t o r y ,

k w e s t i e r e a l n e g o z b i e r a n i a i u t r w a l a n i a r e l a c j i ś w i a d k ó w p o d e j ­ m u j ą t a k ż e s t o w a r z y s z e n i a „ T r a t w a ” i „ B o r u s s i a ” o r a z C e n t r u m E d u k a c j i i I n i c j a t y w K u l t u r a l n y c h . R e g i o n a l n a t e l e w i z j a w y e m i t o w a ł a c y k l r e p o r t a ż y E d w a r d a C y f u s a p t .

W a r n i j o

o p a r t y c h n a n a g r a n y c h p r z e z n i e g o w y w i a d a c h p r z e p r o w a d z o n y c h z e s t a r y m i W a r m i a k a m i . S w e w y s t ą p i e n i e r e f e r e n t k a z a ­ k o ń c z y ł a a p e l e m o z j e d n o c z e n i e r o z p r o s z o n y c h w y s i ł k ó w , t a k a b y o ś r o d e k o l s z t y ń s k i m ó g ł s t w o r z y ć A r c h i w u m H i s t o r i i M ó w i o n e j n a w z ó r l u b e l s k i e g o , w a r s z a w s k i e g o c z y w r o c ł a w s k i e g o . J a k o o s t a t n i , g ł o s w t e j s e s j i z a b r a ł M a r e k M u t o r z W r o c ł a w i a , k t ó r y w p r e z e n t a c j i

N o w o c z e s n e m e t o d y p r e z e n t o w a n i a w y d a r z e ń h i s t o r y c z n y c h n a

p r z y k ł a d z i e p r o j e k t ó w O ś r o d k a „ P a m i ę ć i P r z y s z ł o ś ć ”

o m ó w i ł m e t o d o l o g i c z n e i p r a k t y c z n e z a ł o ż e n i a m u l t i m e d i a l n e j w y s t a w y „ S o l i d a r n y W r o c ł a w ” . D z i ę k i o d p o w i e d n i e m u d o b o r o w i p r e z e n t o w a n y c h t r e ś c i i a r a n ż a c j i p r z e s t r z e n i w y ­ s t a w o w e j a u t o r o m p r o j e k t u u d a ł o s i ę „ w c i ą g n ą ć ” z w i e d z a j ą c y c h d o s a m o d z i e l ­ n e g o , i n t e r a k t y w n e g o p o z y s k i w a n i a w i e d z y o p r z e d s t a w i a n e j r z e c z y w i s t o ś c i h i s t o r y c z n e j .

(5)

W s e s j i I I I p i e r w s z y r e f e r a t

Ś w i a d e k a b a d a c z : C z a s - P a m i ę ć - I n t e r p r e ­

t a c j a

w y g ł o s i ł M a r c i n R u d o w i c z ( M u z e u m W o j s k L ą d o w y c h w B y d g o s z c z y ) . A u t o r s k u p i ł s i ę n a z a g a d n i e n i a c h t z w . p s y c h o l o g i i p a m i ę c i i r o z w a ż a n i a c h , n a i l e w s p o m n i e n i a , k t ó r e s ą j e d y n i e r e p r e z e n t a c j ą r z e c z y w i s t o ś c i , m o g ą s t a - n o w i e w a r t o ś c i o w y m a t e r i a ł ź r ó d ł o w y . K o l e j n y r e f e r a t

P r z y c z y n e k d o m e t o d o l o g i i z b i e r a n i a i w y k o r z y s t y w a n i a

r e l a c j i

p r z e d s t a w i ł W ł o d z i m i e r z J a s t r z ę b s k i ( U K W ) . P o r u s z y ł w n i m k w e s t i e m i e j s c a i r o l i r e l a c j i n a o c z n y c h ś w i a d k ó w w w a r s z t a c i e b a d a w c z y m h i s t o r y ­ k a . W t y m k o n t e k ś c i e b a r d z o i s t o t n e m o g ą b y ć r o z m a i t e a k t a s ą d o w o - ś l e d c z e , a c z k o l w i e k c z ę s t o s ą o n e t e n d e n c y j n e ( n p . t e z o k r e s u P R L ) . A u t o r o m ó w i ł r ó w n i e ż m e t o d o l o g i ę t w o r z e n i a ź r ó d e ł w y w o ł a n y c h , p r z e s t r z e g a j ą c p r z e d s t a ­ w i a n i e m p y t a ń p o d z g ó r y p r z y j ę t ą t e z ę . Z b i e r a n i e w a r t o ś c i o w y c h n a u k o w o r e l a c j i w y m a g a w y s o k i c h k w a l i f i k a c j i a n k i e t e r a - t y m w y ż s z y c h , i m o d l e g l e j ­ s z y c h c z a s ó w d o t y c z y m a t e r i a w y w i a d u . T e m a t e m r e f e r a t u p t .

„ H o l o k a u s t o w e ” r e p o r t a ż e H a n n y K r a l l a d y s k u r s

p a m i ę c i ,

p r z e d s t a w i o n e g o p r z e z A n n ę D o b i e g a ł ę ( U n i w e r s y t e t G d a ń s k i ) , b y ł y z a g a d n i e n i a z w i ą z a n e z r o l ą p a m i ę c i w t r a d y c j i j u d a i s t y c z n e j . W t y m k o n t e k ­ ś c i e p r o z a H a n n y K r a l l j e s t „ z p a m i ę c i , o p a m i ę c i i d l a p a m i ę c i ” . Z a s a d n e j e s t t e ż p y t a n i e , c z y d y s k u r s p a m i ę c i j e s t w a r t o ś c i o w s z y n i ż d y s k u r s h i s t o r i i w o p i s i e t r a g e d i i H o l o k a u s t u . T a m a r a W ł o d a r c z y k ( U n i w e r s y t e t W r o c ł a w s k i ) z a p r e z e n t o w a ł a r e f e r a t

M e t o d a „ o r a l h i s t o r y ” n a p r z y k ł a d z i e p r o j e k t u „ Z y c ie ż y d o w s k i e n a D o l n y m

Ś l ą s k u w l a t a c h 1 9 4 5 - 1 9 9 7 ” r e a l i z o w a n e g o p r z e z O ś r o d e k „ P a m i ę ć i P r z y ­

s z ł o ś ć ”.

N a p o d s t a w i e l i c z n y c h w y w i a d ó w z p r z e d s t a w i c i e l a m i r ó ż n y c h ś r o d o ­ w i s k ż y d o w s k i c h a u t o r k a p r z e d s t a w i ł a n i e z w y k l e z ł o ż o n ą k w e s t i ę t o ż s a m o ś c i n a r o d o w e j c z ł o n k ó w t e j s p o ł e c z n o ś c i . W p r e z e n t a c j i m u l t i m e d i a l n e j

K u l t u r a p a m i ę c i k a s z u b s k i e g o p o g r a n i c z a .

S p e c y f i k a z i e m i b y t o w s k i e j

C e z a r y O l b r a c h t - P r o n d z y ń s k i ( U n i w e r s y t e t G d a ń ­ s k i ) o m ó w i ł h i s t o r y c z n o - p o l i t y c z n e c z y n n i k i k s z t a ł t o w a n i a s i ę t r a d y c j i k a ­ s z u b s k i e j . D o n a j w a ż n i e j s z y c h z n i c h z a l i c z y ł : o d r ę b n o ś ć w o b e c t r a d y c j i p o l ­ s k i e j , t r a d y c j e z a b o r c z e ( o r g a n i c z n i k o w s k a s a m o o r g a n i z a c j a , a n i e i r r e d e n t a ) , „ n i e c h l u b n ą ” p a m i ę ć o I I R P , d r a m a t w o j n y i j e j s k u t k i , s p e c y f i k ę d o ś w i a d c z e ­ n i a P R L , u p o d m i o t o w i e n i e o b y w a t e l s k i e i e t n i c z n e . M a r c i n J a r z ą b e k ( U n i w e r s y t e t J a g i e l l o ń s k i ) w p r e z e n t a c j i

P o l i t y k a p a ­

m i ę c i I I R z e c z y p o s p o l i t e j w o b e c „ W i e l k i e j W o j n y ” - m i ę d z y w o j e n n e ź r ó d ł a p e w ­

n e g o m a r g i n e s u w s p ó ł c z e s n e j p o l s k i e j p a m i ę c i k u l t u r o w e j

z e s t a w i ł i p o r ó w n a ł z e s o b ą d w a p o j ę c i a : „ p o l i t y k a p a m i ę c i ” o r a z „ k u l t u r a p a m i ę c i ” . N a t o p i e r w ­ s z e s k ł a d a s i ę - z a J e f f r e y e m O l i c k i e m - d y s k u r s w ł a d z y , u p a m i ę t n i e n i e , h i s t o r i o g r a f i a o r a z „ z a r z ą d z a n i e ” m i e j s c a m i p a m i ę c i . K u l t u r a p a m i ę c i o b e j ­ m u j e z a ś o b o k p o l i t y k i p a m i ę c i t a k ż e p a m i ę ć k o m u n i k a c y j n ą ( i b i o g r a f i c z n ą ) o r a z p a m i ę ć k u l t u r o w ą . K o l e j n y r e f e r a t

E m i g r a c y j n e „ W i a d o m o ś c i ” i k u l t u r a p a m i ę c i ( w y b r a n e

z a g a d n i e n i a z o k r e s u p o w o j e n n e g o )

z a p r e z e n t o w a ł M a r c i n L u t o m i e r s k i ( U M K ) . S t w i e r d z i ł o n , i ż n a e m i g r a c j i p a n o w a ł s w o i s t y d y k t a t r o z t r z ą s a n i a p r z e s z ł o ś c i

(6)

i t ą d r o g ą p o d ą ż y ł y t e ż l o n d y ń s k i e „ W i a d o m o ś c i ” . S i l n i e a k c e n t o w a n o n p . p a m i ę ć o n a r o d o w y m w i e s z c z u — A d a m i e M i c k i e w i c z u . P o I I w o j n i e ś w i a t o w e j o p u b l i k o w a n o p o k a ź n ą l i c z b ę t e k s t ó w p a m i ę t n i k a r s k i c h . W k o n k l u z j i a u t o r s t w i e r d z i ł , i ż p i s m o o d e g r a ł o z n a c z ą c ą r o l ę w r o z w i j a n i u i u t r w a l a n i u k u l t u r y p a m i ę c i z w i ą z a n e j z e t o s e m e m i g r a n t a . T o m a s z B u g a j ( U n i w e r s y t e t O p o l s k i ) p r z e d s t a w i ł r e f e r a t

W y w i a d y n a r r a ­

c y j n e z r e p r e s j o n o w a n y m i w Z w i ą z k u R a d z i e c k i m ś w i a d k a m i J e h o w y : p r o b l e ­

m y m e t o d o l o g i c z n e n a p r z y k ł a d z i e b a d a ń w ł a s n y c h .

A u t o r s t w i e r d z i ł , i ż p o d ­ c z a s p r z e p r o w a d z a n i a w y w i a d ó w n i e z w y k l e w a ż n a j e s t z d o l n o ś ć d o e m p a t i i i u m i e j ę t n o ś ć k o n t r o l o w a n i a w ł a s n y c h e m o c j i z e s t r o n y a n k i e t e r a . J ę z y k w y ­ w i a d ó w n i e s t a n o w i p r o b l e m u , o i l e p a m i ę t a s i ę o p r a w i d ł o w e j i n t e r p r e t a c j i k u l t u r o w y c h z n a c z e ń o k r e ś l o n y c h z w r o t ó w i f r a z f u n k c j o n u j ą c y c h w ś r o d o w i ­ s k a c h p r z e ś l a d o w a n y c h ( w ł a s n y ż a r g o n , s l a n g ) . J a k o o s t a t n i w s e s j i I I I w y s t ą p i l i Ł u k a s z M a m e r t N a d o l s k i ( M u z e u m W o j s k L ą d o w y c h , B y d g o s z c z ) z p r e z e n t a c j ą m u l t i m e d i a l n ą

W i a r y g o d n o ś ć

w s p o m n i e ń l o t n i k ó w w k o n f l i k t a c h X X w i e k u .

O m ó w i ł o n i n t e r e s u j ą c ą k w e ­ s t i ę w i a r y g o d n o ś c i r e l a c j i l o t n i k ó w d o t y c z ą c y c h l i c z b y z e s t r z e l e ń . C z y n n i k i w p ł y w a j ą c e n a o w ą w i a r y g o d n o ś ć m o ż n a p o d z i e l i ć n a p o z y t y w n e ( m . i n . w y s o k a t e c h n o l o g i a , p r z e w a g a w y s z k o l e n i o w a , d o b r a w i d o c z n o ś ć z k a b i n y , w a l k a n a m a ł e j w y s o k o ś c i , s t r o n a z w y c i ę ż a j ą c a ) i n e g a t y w n e ( m . i n . n i s k a t e c h n o l o g i a , s ł a b e w y s z k o l e n i e , w a l k a n a d u ż e j w y s o k o ś c i , s t r o n a p r z e g r y ­ w a j ą c a ) . W k o n k l u z j i a u t o r s k o n s t a t o w a ł , ż e l o t n i c y n i e k ł a m i ą , t y l k o ź l e i n t e r p r e t u j ą . S e s j a I V p o ś w i ę c o n a b y ł a r o z w a ż a n i o m n a d p a m i ę c i ą h i s t o r y c z n ą w S t a ­ n a c h Z j e d n o c z o n y c h , A u s t r a l i i , A n g l i i , F r a n c j i , N i e m c z e c h . Z a p r e z e n t o w a n o t a k ż e k o n k r e t n e p r o j e k t y r e a l i z o w a n e p r z e z r ó ż n e o ś r o d k i w P o l s c e . A n n a G a r c z e w s k a ( T o r u ń s k a S z k o ł a W y ż s z a ) w r e f e r a c i e

P o l i t y k a h i s t o ­

r y c z n a i p a m i ę ć z b i o r o w a w k r a j a c h c o m m o n l a w n a w y b r a n y c h p r z y k ł a d a c h

o m ó w i ł a s y t u a c j ę p r a w n ą I n d i a n n a k o n t y n e n c i e a m e r y k a ń s k i m . W d o t y c h ­ c z a s o w e j p o p k u l t u r z e c z ę s t o d o m i n o w a ł y k r z y w d z ą c e s t e r e o t y p y i u p r z e d z e ­ n i a d o t y c z ą c e l u d n o ś c i a u t o c h t o n i c z n e j . W o s t a t n i m c z a s i e p o j a w i ł y s i ę p r ó b y p r z e ł a m y w a n i a t y c h s t e r e o t y p ó w ( n p . w n i e z a l e ż n y c h p r o d u k c j a c h f i l m o ­ w y c h ) . P o d o b n e p r o c e s y z a c h o d z ą t a k ż e w A u s t r a l i i i N o w e j Z e l a n d i i w o d n i e ­ s i e n i u d o a b o r y g e n ó w i l u d n o ś c i m a o r y s k i e j . W p r e z e n t a c j i m u l t i m e d i a l n e j

P a m i ę ć p e ł n a a k t y w n o ś c i . A n g i e l s k i e p o m y ­

s ł y n a k s z t a ł t o w a n i e ś w i a d o m o ś c i h i s t o r y c z n e j

A d a m P i w e k ( U n i w e r s y t e t W r o c ł a w s k i ) o m ó w i ł m o d e l n a u c z a n i a h i s t o r i i w A n g l i i . D z i e c i w w i e k u 7 —1 1 l a t u c z ą s i ę h i s t o r i i l o k a l n e j i s t a r o ż y t n e j , m a j ą c l a t 1 2 —1 4 r e a l i z u j ą p e ł n y i o b o w i ą z k o w y k u r s h i s t o r i i o d I X d o X X I w i e k u , w w i e k u 1 4 —1 6 l a t w y b i e r a ­ j ą ( o p c y j n i e ) t e m a t y c z n e k u r s y h i s t o r i i d o t y c z ą c e z a g a d n i e ń s z c z e g ó ł o w y c h ( n p . p r z e s t ę p c z o ś ć i k a r a l n o ś ć ) l u b k w e s t i i o g ó l n y c h ( n p . h i s t o r i a X X w i e k u ) . T r e ś ć p r e z e n t o w a n a u c z n i o m m a c h a r a k t e r d r u g o p l a n o w y , g d y ż z a s a d n i c z y m c e l e m k s z t a ł c e n i a j e s t n a b y c i e o k r e ś l o n y c h u m i e j ę t n o ś c i , w d r o ż e n i e d o s a m o ­ d z i e l n e g o m y ś l e n i a i a n a l i z o w a n i a t e k s t ó w .

(7)

M o n i k a O p i o ł a ( U K W ) w r e f e r a c i e

P o l i t y k a h i s t o r y c z n a F r a n c j i o d m i n i ­

s t r a T a l l e y r a n d a d o p r e z y d e n t a S a r k o z y ’e g o

o m ó w i ł a e w o l u c j ę z a ł o ż e ń i f o r m r e a l i z a c j i f r a n c u s k i e j p o l i t y k i h i s t o r y c z n e j . Z u w a g i n a l i m i t o w a n y c z a s w y ­ s t ą p i e n i a a u t o r k a s k u p i ł a s i ę n a c e z u r a c h k r a ń c o w y c h p r z y j ę t e g o z a k r e s u c h r o n o l o g i c z n e g o , o d s y ł a j ą c z a i n t e r e s o w a n y c h c a ł o ś c i ą p r o b l e m a t y k i d o w e r ­ s j i d r u k o w a n e j s w o j e g o r e f e r a t u . K r z y s z t o f G a r c z e w s k i ( T o r u ń s k a S z k o ł a W y ż s z a ) w r e f e r a c i e

P o l i t y k a

h i s t o r y c z n a w e w s p ó ł c z e s n y c h s t o s u n k a c h p o l s k o - n i e m i e c k i c h

z w r ó c i ł u w a g ę , ż e p o l i t y k a h i s t o r y c z n a r e a l i z o w a n a w P o l s c e i N i e m c z e c h o d g r y w a o d m i e n n ą r o l ę w k s z t a ł t o w a n i u w z a j e m n y c h s t o s u n k ó w o b u n a r o d ó w . W N i e m c z e c h b a r ­ d z o w i d o c z n y j e s t n p . k o n f l i k t p o m i ę d z y p a m i ę c i ą i n d y w i d u a l n ą a z b i o r o w ą . A n i t a G a r b a t o r a z A g n i e s z k a K a r p e t a ( U n i w e r s y t e t J a n a K o c h a n o w s k i e ­ g o w K i e l c a c h ) z a p r e z e n t o w a ł y r e f e r a t

N a u c z y c i e l e h i s t o r i i w r e l a c ja c h , w s p o ­

m n i e n i a c h u c z n i ó w ( 1 9 1 8 - 1 9 8 9 ) .

A u t o r k i n a b a z i e o s o b i s t y c h d o ś w i a d c z e ń p r z e d s t a w i ł y p r o c e s k s z t a ł t o w a n i a s i ę k o n c e p c j i z e b r a n i a i n a u k o w e g o o p r a ­ c o w a n i a r e l a c j i u c z n i ó w o n a u c z y c i e l a c h h i s t o r i i . M a g d a l e n a K r y s i a k ( U A M ) w y g ł o s i ł a r e f e r a t

O s p o s o b i e u p r a w i a n i a p o l ­

s k i e j k u l t u r y p a m i ę c i n a p r z y k ł a d z i e s ł ó w - k l u c z y p i ś m i e n n i c t w a z w i ą z a n e g o

z u p a m i ę t n i e n i e m k o m u n i s t y c z n e j p r z e s z ł o ś c i .

R e f e r e n t k a p r z e a n a l i z o w a ł a „ B i u l e t y n ” I n s t y t u t u P a m i ę c i N a r o d o w e j p o d k ą t e m j ę z y k o z n a w c z y m . J e j z d a n i e m a u t o r z y p u b l i k u j ą c y w „ B i u l e t y n a c h ” p o s ł u g u j ą s i ę c z ę s t o f r a ­ z e o l o g i ą z a c z e r p n i ę t ą z e p o k i k o m u n i s t y c z n e j , n i e j e d n o k r o t n i e m a j ą t r u d ­ n o ś ć z z e r w a n i e m z „ n o w o m o w ą ” ó w c z e s n e j e p o k i . N i e z m i e n i a j ą t e g o d e k l a ­ r a c j e o d ą ż e n i u d o p r a w d y , s p r a w i e d l i w o ś c i i k u l t y w o w a n i u w a r t o ś c i n a r o d o w y c h . W p r e z e n t a c j i m u l t i m e d i a l n e j

E d u k a c j a h i s t o r y c z n a n a p r z y k ł a d z i e p r o ­

j e k t ó w O ś r o d k a „ P a m i ę ć i P r z y s z ł o ś ć ”

W o j c i e c h K u c h a r s k i p r z e d s t a w i ł z a s a d ­ n i c z e c e l e i f o r m y d z i a ł a n i a w r o c ł a w s k i e g o o ś r o d k a „ P a m i ę ć i P r z y s z ł o ś ć ” . R e f e r e n t n a p r z y k ł a d z i e w y s t a w : „ P o c i ą g d o h i s t o r i i ” , „ R z e k a - m i a s t o - l u d z i e ” o r a z g i e r m i e j s k i c h o r ó ż n o r o d n e j t e m a t y c e o m ó w i ł t a k ż e m o ż l i w o ś c i a k t y w n e g o w ł ą c z a n i a m ł o d z i e ż y d o d z i a ł a n i a w p r z e s t r z e n i m i e j s k i e j . K o l e j n y p r e l e g e n t M a r e k R o m a n i u k ( A r c h i w u m P a ń s t w o w e w B y d g o s z ­ c z y ) w r e f e r a c i e

A r c h i w a p a m i ę c i ą n a r o d ó w

z a p r e z e n t o w a ł z a s o b y a r c h i w a l ­ n e B y d g o s z c z y , b ę d ą c e w a ż n y m ź r ó d ł e m w b a d a n i u k u l t u r y p a m i ę c i m i a s t a , r e g i o n u c z y k r a j u . A l e k s a n d r a K ł a p u t - W i ś n i e w s k a ( A k a d e m i a M u z y c z n a i m . F e l i k s a N o w o ­ w i e j s k i e g o , B y g d o s z c z ) w y g ł o s i ł a r e f e r a t

Ś w i a d k o w i e o k u l t u r z e m u z y c z n e j

p o w o j e n n e j B y d g o s z c z y

, w k t ó r y m p r z e d s t a w i ł a d o k o n a n i a P r a c o w n i K u l t u r y M u z y c z n e j P o m o r z a i K u j a w A k a d e m i i M u z y c z n e j w B y d g o s z c z y , k t ó r a o d 2 0 l a t z b i e r a ś w i a d e c t w a k u l t u r y m u z y c z n e j w m i e ś c i e i r e g i o n i e . I n t e r n e t o ­ w a m u l t i m e d i a l n a b a z a d a n y c h P r a c o w n i z n a j d u j e s i ę n a s t r o n i e < w w w . a r - c h i w u m m u z y c z n e . p l > . J a k o o s t a t n i w y s t ą p i ł S e b a s t i a n Z a b o r o w s k i ( U n i w e r s y t e t Ł ó d z k i ) , k t ó r y w r e f e r a c i e

W s p ó ł c z e s n y s t o s u n e k d o P o l s k i L u d o w e j i s o c j a l i z m u w h i s t o r i a c h

(8)

m ó w i o n y c h n a u c z y c i e l i a k a d e m i c k i c h U n i w e r s y t e t u Ł ó d z k i e g o

p r z e d s t a w i ł s w o j e d o ś w i a d c z e n i a z b a d a ń w ś r o d o w i s k u ł ó d z k i c h n a u c z y c i e l i a k a d e m i c ­ k i c h n a t e m a t p o s t r z e g a n i a p r z e z n i c h o k r e s u P R L . A u t o r d o s t r z e g a w y r a ź n y r o z d ź w i ę k p o m i ę d z y o f i c j a l n y m o b r a z e m d z i e j ó w p r z e d s t a w i a n y m p r z e z z a ­ w o d o w y c h h i s t o r y k ó w a w s p o m n i e n i a m i l u d z i ż y j ą c y c h w t a m t y c h c z a s a c h . J e d n y m z w n i o s k ó w w y n i k a j ą c y c h z w y p o w i e d z i r e s p o n d e n t ó w j e s t b r a k n e ­ g a c j i u s t r o j u s o c j a l i s t y c z n e g o . J e s t t o z d a n i e m a u t o r a w e r y f i k a c j a m i t u , ż e s p o ł e c z e ń s t w o w c z a s i e P R L m a s o w o s t a w i a ł o o p ó r c z y t e ż w a l c z y ł o z w ł a d z a ­ m i i u s t r o j e m . K o n f e r e n c j a s t a n o w i ł a c i e k a w y p r z e g l ą d s t a n u i p e r s p e k t y w b a d a ń n a d k u l t u r ą p a m i ę c i s p o ł e c z n o ś c i l o k a l n y c h p r o w a d z o n y c h w r ó ż n y c h o ś r o d k a c h n a u k o w y c h w k r a j u . D o w i o d ł a , i ż j e s t t o p r o b l e m a t y k a w a ż n a i n o ś n a n a u k o ­ w o , a r ó w n o c z e ś n i e n i e z m i e r n i e p o t r z e b n a s p o ł e c z n i e . N a z a k o ń c z e n i e k o n f e ­ r e n c j i o r g a n i z a t o r z y z a p o w i e d z i e l i d w u l e t n i ą c y k l i c z n o ś ć t e g o t y p u s p o t k a ń , t a k a b y s t w o r z y ć s t a ł e f o r u m w y m i a n y i n f o r m a c j i i d o ś w i a d c z e ń d l a b a d a c z y z a j m u j ą c y c h s i ę k u l t u r a m i p a m i ę c i .

Izabela Lewandowska

In s ty tu t H istorii i Stosunków M iędzynarodowych

U niw ersytet W arm ińsko-M azurski w Olsztynie

T U R Y S T Y K A H I S T O R Y C Z N A N A P O G R A N I C Z U M A Z O W S Z A I M A Z U R W d n i a c h 1 0 - 1 1 m a j a 2 0 1 2 r . w C i b o r z u k . L i d z b a r k a W e l s k i e g o o d b y ł a s i ę k o n f e r e n c j a n a u k o w a d o t y c z ą c a s z e r o k o r o z u m i a n e g o p o g r a n i c z a k u l t u r o ­ w e g o m i ę d z y d w i e m a h i s t o r y c z n y m i k r a i n a m i : M a z o w s z e m a z i e m i a m i p r u ­ s k i m i , p r z y j m u j ą c y m i k o l e j n o n a z w y p a ń s t w a k r z y ż a c k i e g o , P r u s K s i ą ż ę c y c h , p a ń s t w a p r u s k i e g o , P r u s W s c h o d n i c h , a p o I I w o j n i e ś w i a t o w e j W a r m i i i M a z u r . K o n f e r e n c j ę z o r g a n i z o w a ł W e l s k i P a r k K r a j o b r a z o w y p r z y w s p ó ł p r a c y z I n s t y t u t e m H i s t o r i i i S t o s u n k ó w M i ę d z y n a r o d o w y c h U W M p o d h o n o r o w y m p a t r o n a t e m M a r s z a ł k a W o j e w ó d z t w a W a r m i ń s k o - M a z u r s k i e g o . K o m i t e t n a ­ u k o w y s t a n o w i l i d r h a b . K a z i m i e r z G r ą ż a w s k i , p r o f . U W M o r a z m g r i n ż . K r z y s z t o f G ł ó w c z y ń s k i , d y r e k t o r W P K . W c z ę ś c i w p r o w a d z a j ą c e j o d c z y t a n o l i s t i n t e n c y j n y w y s t o s o w a n y p r z e z w o j e w o d ę w a r m i ń s k o - m a z u r s k i e g o M a r i a n a P o d z i e w s k i e g o , g ł o s z a b r a ł a t e ż r a d n a s e j m i k u w o j e w ó d z t w a B e r n a d e t a H a r d e j u k , k t ó r a o d c z y t a ł a l i s t o d m a r s z a ł k a , p r z e m a w i a ł s t a r o s t a p o w i a t u d z i a ł d o w s k i e g o M a r i a n J a n i c k i o r a z

Cytaty

Powiązane dokumenty

Z przeprowadzonej analizy wynika jednak, że po- jawienie się niestateczności stropu możliwe jest przede wszystkim w warstwie brek- cji położonej 94 m ponad stropem wyrobisk, na

Najliczniejszym jest zespół badawczy, przekształcony w 2007 roku w Stowarzyszenie Arbeitskreis für Historische Frauen- und Geschlechterforschung, AHFGF, powołany do życia w 1990

Waist circumference is highly correlated with visceral adipose tissue [4] and thus is used in combination with BMI to further refine the assessment of the level of

A renewed division of roles and tasks between government, society and market develops and there is a need for ‘a new 'repertoire' to shape these new relationships’ (van der Steen

Bij molaire verhoudingen van 3.5, 4, 5 en 6: 1 tussen methanol en koolzaadolie is de reactietijd bepaald door extrapolatie uit figuur 3 bij 99% conversie, de

Zaakwalifikowane referaty do wygłoszenia podczas konferencji lub tylko do publikacji będą musiały być złożone najpóźniej do dnia 30 września 2017 r.

Svitlany Mykolaviny Lobody (NUL) o podręczniku elektronicznym jako spo- sobie kultywowania ideologicznych postaw przyszłych specjalistów technologii IT oraz mgr Aliny Sergiivnej

Ponadto upowszechniło si% te&#34; rozumienie istoty jako „tre#$ uj%$ definicyjnych” (poj%cie istotowe, a tak&#34;e gatunkowe i rodzajowe), a wi%c czego# co jest ogólne,