Sub-Afdeling Scheepsbouwkunde P r o f . i r J.W.Bonebakker.
tUPPORT OVER Hgp ONTWERP VA» DS HEER H.W- ^OGT TE HAARLEM EEM tjIEPff TE BOÜWffli H0SPTTAALKERK3GHIP
door
Dr I r J.Balhaji en I r J.Gerritsma
Door de "Vereniging t e r b e h a r t i g i n g van de belangen van zeelieden van elke n a t i o n a l i t e i t " werd aan de Sub-Afdeling Scheepsbouwkunde der Technische Hogeschool opdracht gegeven:
1 ) Een onderzoek i n t e s t e l l e n naar de a t a b i l i t e i t en de
zee-eigenschappen van een nieuw t e boixwen H o s p i t a a l k e r k s c h i p , volgens een ontwerp van de Heer H.W.de Voogt t e Haarlem.
2) Aan de hand van modelproeven en berekeningen de j u i s t e p l a a t s van de k i m k i e l e n v a s t t e s t e l l e n , de weerstand b i j v e r s c h i l l e n d e vaartsnelheden t e bepalen, en een passende schroef t e ontwerpen.
2
-I , STAB-IL-ITE-IT M ZEB-E-IGEKSCHAPPEN.
a. De S t a b i l i t e i t .
De kromme van armen van e t a t i a c h e s t a b i l i t e i t r- voor h e t scdiip i n beladen toestand - werd experimenteel bepaald, met behulp van de apparatuur voor h e t meten van h e t o p r i c h t e n d koppel b i j s l a g z i j , aan een model (schaal l t 3 0 ) met bak, kampanje en middendekhuis. Dezelfde kromme werd ook berekend volgens de integrator-methode van Fellows aan de hand van de l i j n e n t e k e n i n g en h e t algemeen plan van de ontwerper, en uitgaande van de door hem berekende aanvangsmetacenterhoogte. De experimentele en de berekende krommen v e r t o o n -den s l e c h t s o n b e l a n g r i j k e v e r s c h i l l e n . Tevens werd de kromme van armen van s t a t i s c h e s t a b i l i t e i t berekend zonder de b i j d r a g e n , d i e de bak, de kampanje en h e t middendekhuis kunnen l e v e r e n t o t h e t o p r i c h t e n d koppel b i j s l a g z i j , en d i e w a a r b i j a l l e e n de b i j d r a g e van de bak en de kampanje werd meegerekend, ( z i e f i g u u r l )
I n verband met de openingen i n de middendekhuiswanden werd voor de b e o o r d e l i n g van de v e i l i g h e i d van h e t s c h i p de ls«itstgenoerade kromme a l s maatgevend beschouwd.
B i j de b e o o r d e l i n g van deze kromme werd e r van u i t g e g a a n , d a t h e t s c h i p onder u i t z o n d e r l i j k ongunstige weersomstandigheden, en d r i j -vend met een d e f e c t e motor, n i e t v e r l o r e n mag kunnen gaan op grond van z i j n s t a b i l i t e i t s e i g e n s c h a p p e n . Ora h i e r o v e r een oordeel t e kunnen u i t s p r e k e n werden de • h i i t z o n d e r l i j k ongunstige weersomstan-digheden" - wat hun g e v a a r l i j k h e i d b e t r e f t - g e l i j k g e s t e l d aan een p l o t s e l i n g optredende w i n d s t o o t b i j windkracht 1 1 , d i e h e t s t i l -liggende sohip dwarsscheeps zou t r e f f e n ; d i t i s een g e b r u i k e l i j k e schematisering. De berekening wees u i t , d a t h i e r b i j een s l a g z i j van 45 & 50 graden verwacht raag worden, een s l a g z i j w a a r b i j de walegang, en de openingen i n de zijwanden van h e t dekhuis tussen bak en kampanje, onder water komen. I n d i e n - door welke oorzaak ook - de s l a g z i j g r o t e r dan J6 graden mocht worden, dan zou h e t sohip omslaan.
De g r o o t t e van de s l a g z i j b i j windstoten kan verminderd worden doort
1. V e r l a g i n g en v e r k l e i n i n g van h e t windvangend oppervlak, dus door v e r l a g i n g en v e r k l e i n i n g van de dekhuizen op h e t sloependek;
2 . De walegang over e l k boord n i e t l a n g e r dan 13 meter t e maken ( l e n g t e n o d i g voor h e t aanleggen van de w e r k b o o t ) , a l l e deuren
uitkomend op de walegangen w a t e r d i c h t a f s l u i t b a a r t e maken, en a l l e ramen en poorten tussen hoofddek en sloependek van w a t e r d i c h t e
b l i n d e n t e v o o r z i e n , zodat n i e t a l l e e n de verlengde bak m kampiuije, aaar eventueel óók h e t tussenliggende dekhuis kan b i j d r a g e n t o t het o p r i c h t e n d koppel b i j s l a g z i j .
H i e r t o e werd geadvisaerd i n do bespreking tussen b e t r o k k e n e ,
25 J a n u a r i 1954 t e D e l f t gehouden. Het advies werd aanvaard en h e t ontwerp dienovereenkomstig g e w i j z i g d .
Het g e w i j z i g d e ontwerp z a l b i j een p l o t s e l i n g optredende dwars-scheepse w i n d s t o o t b i j windkracht 11 een s l a g z i j van oa. 25 graden b e r e i k e n ; de kenterhoek i s g r o t e r dan 70 graden; h e t oppervlak v u do kroamo van armen van s t a t i s c h e s t a b i l i t e i t i s g r o t e r en de vorm g u n s t i g e r dan b i j h e t o o r s p r o n k e l i j k e ontwerp, ( z i e f i g u u r 2a)
I n verband met bovengenoemde w i j z i g i n g e n i s ook de h o o g t e l i g g i n g van het systeemzwaartepunt veranderd. N i e t t e m i n mag, naar onze mening, HG i n géén b e d r i j f s t o e s t a n d k l e i n e r z i j n dan lm. D i t houdt i n , dat h e t s c h i p , beladen met 21 t o n water en 39 t o n brand-s t o f ("brand-schip voor v e r t r e k gereed", deplacement 400 t o n ; z i e f i g. 2 a ) '
een MG z a l moeten hebben van oa. 1,23 m. D i t i s t e b e r e i k e n i n d i e n naar s c h a t t i n g 25 t o n vaste b a l l a s t aangebracht wordt en onder de b e p l a n k i n g van de dekken geen complete b e p l a t i n g wordt aangebracht. De ontwerper, de Heer H.W.de Voogt, h e e f t z i c h met beide maatregelen accoord v e r k l a a r d , i n een bespreking dd. 6-2-1954.
ïïit f i g .2 b b l i j k t , d a t dan ook de s t a b i l i t e i t van h o t l e d i g e s c h i p voldoende i s . De hoek w a a r b i j de arm van s t a t i s c h e s t a b i l i t e i t n u l wordt i s i n d i t geval g r o t e r dan 80 graden. Een dwarsscheepse w i n d s t o o t b i j windkracht 11 z a l i n deze toestand een s l a g z i j van ca. 34 graden veroorzaken, w a a r b i j de dekopeningen j u i s t onder water komen» z i j z i j n e c h t e r w a t e r d i c h t a f s l u i t b a a r .
Als s l u i t s t e e n op deze v e r b e t e r i n g e n wordt aanbevolen, de walogangan w a t e r d i c h t a f a l u i t b a i a r t e maken door s t a l e n kleppen tussen verschan-s i n g en g o r d i j n p l a a t , opklapbaar tegen onderkant verschan-sloependek; ook de waterloos-openingen i n de verschansing moeten dan g e s l o t e n kunnen worden.
I n h e t g e w i j z i g d e p l a n kunnen de toegangen t o t de motorkamer en andere r u i m t e n benedendeks op twee p l a a t s e n w a t e r d i c h t vrorden a f g e -s l o t e n door een deur o f l u i k . Voort-s b e v i n d t z i c h zowel i n de bak
a l s i n da kampanja aan w a t e r d i c h t a t a l a n schot. Ook s u l l e n de openingen i n h e t aloapendak ( l a n t a a m a , toegangen) w a t e r d i c h t a f a l u i t b a a r a i j n . A l deze vooraieningen verhogen da aaawaardighaid en da r a i l i g h e i d van het aohip.
De zaa-eigenachappen.
De zea^igenachappen a i j n onderaocht met behulp van modelproeven. De mogelijkheden van d i t modelonderzoek a i j n i n twee opzichten beperkts door a c h a a l e f f e c t , an door do apparatuur ( a l e a p t a n k , slaapwagon, beves-t i g i n g van h o beves-t model aan do aleepwagan).
1. S o h a a l a f f a o t .
Wannaor w i j op grond van modelonderzoek w i l l e n v o o r a p e l l e n , hoe een s c h i p y^n bekends vorm sn afmstingon, varend met een bepaalde s n e l -h e i d , a a l atampon b i j o«i koers l o o d r e c -h t op do golfkaamen, t e r w i j l ook do g o l f l e n g t e , do g o l f h o o g t e en do g o l f a n e l h e l d t a n o p z i c h t e van h e t s c h i p bekend z i j n , dan i s h e t n i e t zo d a t mon h i e r v a n oon j u i s t boeld k r i j g t door oon model op schaal 1 j n t o onderaooken i n golven naar
d e z e l f d e achaal v e r k l e i n d , en b i j corroapondorende snelheden. Hoe k l e i n e r hot model, hoe g r o t e r h e t a o h a a l e f f e o t . Onae wetenschap i s nog n i e t i n s t a a t , do i n v l o e d van h e t a c h a a l e f f e c t k w a n t i t a t i e f v a s t t o s t o l l e n .
B i j stampboweglngon mag hot a o h a a l e f f e o t vorwaarlooad worden, b i j het s l i n g e r e n i s d i t n i e t t o e l a a t b a a r .
Daarom l a een v e r g e l i j k e n d ondersoek i n g e s t e l d n§ar do aoo-oigon-aohappon van d r i e a o d e l l e n t h o t H o a p i t a a i k e r k s c h i p , do ««Job Gouda", an de "Antonio van Loouwonhook". Do "Job Gouda" h o e f t de naam, een p r e t t i g aoosohlp t e z l j n , de "Antonio van Laouwenhoek" h o e f t oen t e g o n o v o r g o s t e l -do r e p u t a t i e . Do proeven met de modellen der beide laatatgonoem-do schepen bevestigen deae uiteenlopende waarderingen, en s t o l l e n ons l n s t a a t ao nader t e p r e c i s e r e n . Hot model van h e t H o s p i t a a l k o r k s c h i p l i g t z o a l s h i e r n a wordt besproken, wat a i j n gedrag b e t r e f t , b e t e r dan do "Job Gouda". D i t g e e f t grond t o t do verwachting, dat ook h e t w e r k e l i j k e schip oon
p r e t t i g aaoachlp a a l b l i j k e n t e a i j n .
2 . Do apparatuur voor h o t nemen van modelproeven.
•an s c h i p d a t mot constant vermogen i n v l a k , d i e p , s t i l s t a a n d water v a a r t , h e e f t alléén aen eenparige, r e c h t l i j n i g e beweging. I n golvend
stampen ( s l i n g e r e n om een dwarssoheepae a s ) j s l i n g e r e n (om een langssoheeps* as)»
g i e r e n ( s l i n g e r e n om oen v e r t i o a l e a s ) |
dompen (op on n o e r g ^ n d e beweging t o n gevolge van passerende g o l v e n ) ; s c h r i k k e n ( v e r s n e l l i n g e n en v e r t r a g i n g e n i n de r i c h t i n g van v o o r t b e -weging, gevolg van h e t opstomen tegen on a f g l i j d e n van de golven) a i j w a a r t s v e r a e t t e n .
I n de sleeptank i a mon beperkt t o t de volgende omstandighedent
h e t model l i g t s t i l , dwars i n h e t k a n a a l , on i s a l l e e n v r i j om t e s l i n g e r e n on t e dompen; deze bewegingen z i j n b i j v e r s c h i l -lende g o l f l e n g t e n en golfhoogten g e r o g i s t e e r d ;
h e t model wordt b i j v e r s c h i l l e n d e eenparige snelheden gesleept, on i s a l l e e n v r i j om t e stampen on t e dompen; ook deze bewe-gingen a i j n b i j v e r s c h i l l e n d e g o l f l e n g t e n en golfhoogten g e r e g i s t r e e r d .
Hot w e r k e l i j k e s c h i p h o e f t dus 6 v r i j h e i d s g r a d e n ; do apparatuur be-p e r k t sa t o t 2 b i j h e t modelonderzoek. Sr i s dus - naaat h e t a o h a a l e f f e o t nog oen tweede reden waarom aan de g o r e g i a t r e e r d e a a z i n a l e slingerhoeken, on de berekende maximale v o r a n e l l i n g e n tengevolge van s l i n g e r e n , geen a b s o l u t e waarde kan worden toegekend. Voor h e t stampen g e l d t d i t i n v e e l mindere m t e .
00 s l i n g e r - on stamphoeken, do s l i n g e r - on s t a m p t i j d e n , on de daar-u i t berekende v e r s n e l l i n g e n op do commandobrdaar-ug en aan do scheepsoinden, v a a t g a a t e l d voor do modellen, a t a l l e n ons dus n i o t i n s t a a t om axaot t e v o o r s p e l l e n , welke do s l i n g e r - on stamphoeken on de s l i n g e r - en • • a a p t i j d e n van h e t w e r k e l i j k e schip a u l l o n a i j n b i j de overeenkomstige toestand van de aee. Maar s i j s t e l l e n ons wèl l n s t a a t , h e t gedrag der modellen o n d e r l i n g t e v e r g e l i j k e n on t e k l a a a e r e n ; d i t klassemont g e l d t
66k voor de w e r k e l i j k e sohspen.
Berst z i j n proeven genomen met h e t s t i l l i g g e n d e model. B i j een con-s t a n t e g o l f l e n g t e ^ i a do golfhoogte h g e v a r i l f o r d , om vervolgencon-s b i j een andere g o l f l e n g t e i e g o l f h o o g t e opnieuw t e variëren. B i j een con-s t a n t e ^ I f l o n g t o A b l i j k e n do maximale con-s l i n g e r h o e k ( p ^ , do maximala ataaphook \|/^^, en da maximale u i t w i j k i n g tengevolge van dompen d^ e v e n r e d i g t e z l j n a o t de g o l f h o o g t e h. I n d i e n dua b i j mm bepaalde g o l f l e n g t e de g o l f h o o g t e tweemaal zo g r o o t genomen wordt, dan z u l l e n ook cp^t Yq tweemaal zo groot worden.
6
l«Bgt«. Voor oom o a n t a l g o l f l o u g t o n s i j n , t e l k e n s b i j oon v l o r t a l g o l f -hoogten, de waarden van ^jJ ^ en h, "y q ®" •'^ ^ g r a f i s c h ge-r e g i s t ge-r e e ge-r d .
U i t de modelproeven b l i j k t , d a t de dompbewegingen de v e r a n e l l i n -gan van h e t s l i n g e r e n o f stampen afwiaaelend v e r a t o r k t o f dempt.
Sr i a phaaoYoraohil taaaon a l i n g e r e n o f atampon o n e r a i j d s , en dompen a n d o r a i j d s . Ook z i j n de s l i n g e r - on stamphoeken, 4e g r o o t t e van do dompbeweging, en do a l i n g e r - , atamp- en dompperiodon
( t i j d , d i e v e r l o o p t tuaaen twee opeenvolgende maximale u i t w i j k i n g e n i n d e z e l f d e richting» over h e t z e l f d e boord, o f omhoog) a f h a n k e l i j k van h e t g o l f p a t r o o n .
üit de oxperimontool bepaalde, g e l i j k t i j d i g optrod«3do a l i n g e r en dompbewegingen en hun p h a a e r e r a c h i l i s do maximale h o r i z o n t a l e v e r -s n e l l i n g berekend t e r p l a a t -s e van d-s ooamandobrug; u i t de -stamp- -sn dompbewegingen en hun phaaeverschil de maximale v o r a n e l l i n g t e r p l a a t a o van de v o o r l o o d l i j n . NooBwn w i j deze maxlraale v e r s n e l l i n g e n on B^, dan b l i j k e n ook deze r e c h t evenredig t e z i j n mot de g o l f h o o g t e ;
on B z i j n constant b i j constante g o l f l e n g t e . Dosa maximale v e r s n e l -l i n g e n kunnen van be-lang z i j n voor ons i n a i c h t . Het kan n a m e -l i j k voor-komen d a t aen k l e i n e s l i n g e r h o e k i n combinatie met oon k o r t e s l i n g e r t i j d a a n l e i d i n g g e e f t t o t g r o t e r e v e r s n e l l i n g e n (en s n e l l e r aangroeien M afnemen der v e r s n e l l i n g e n ) dan de combinatie van een g r o t e s l i n g e r h o e k • o t oen lango s l i n g e r t i j d ; h e t z e l f d e g e l d t voor h e t stampen on dompen. Br i s a l l o reden om aan t e nemen, d a t de v e r s n e l l i n g e n en de snelheden waarmee z i j aangroeien en afnemen, van evenveel o f méér i n v l o e d z i j n op h e t eindoordeelt *'oen p r e t t i g o f oon onaangenaam zeeachip'*, a l s de maximale s l i n g e r - , stamp- en d o m p u i t w i j k i n g e n .
Do voorgaande r e s u l t a t e n , zoals deze voor do d r i e modellen wor-don bepaald, z i j n i n do volgende f i g u r e n g r a f i s c h u i t g e z e t . De d a a r i n a l s b a s i s aangegeven g o l f l e n g t e n a i j n de l e n g t e n dor golven van de modelproeven, vermenigvuldigd met de modolaohaal.
Do f i g u r e n 3 t/m 6 hebben b e t r e k k i n g op de a t i l l i g g e n d e modellen» f i g . 3< Bax. s l i n g e r h o e k gedoold door g o l f h o o g t e ;
f i g . 4t max. h o r i a o n t a l e v e r s n e l l i n g op de brug, tengevolge van s l i n g e -ren en dompen, gedoold door g o l f h o o g t e ;
f i g . 5» max. stamphoek gedoold door g o l f h o o g t e ;
f i g . 6» max. v e r t i c a l e v e r s n e l l i n g op v o o r l o o d l i j n , tengevolge van atam-pon en dompen, gedoeld door g o l f h o o g t e .
•n 6 weergegeven, maar voor h e t gesleepte model. De daarvoor gekozen snelheden komen overeen met
9,7 knoop voor h e t H o s p i t a a l k e r k s c h i p ,
9,1 knoop voor do "Job Gouda",
7,6 knoop voor do "Antonie van Loouwonhook".
Dese snelheden z i j n 1 knoop minder dan de s n e l h e i d i n v l a k water b i j v o l vermogen.
I n f i g . 9 i s nog u i t g e z e t de maximale h o r i z o n t a l e v e r s n e l l i n g op de brug, tengevolge van s l i n g e r e n en dompen, gedoold door de g o l f -hoogte, op b a s i s s l i n g e r t i j d T*
wat kunnen w i j u i t deae zeven f i g u r e n z i o n ?
7e&r e l k e w e r k e l i j k s g o l f l e n g t e op «oe i s a f t e l e s e n , welk van de d r i e achopon de g r o o t s t e , en wolk de k l e i n s t e s l i n g e r - o f stamphoeken, h o r i a o n t a l e o f v e r t i c a l e v e r s n e l l i n g e n , o f veranderingen i n de v e r s n e l -l i n g per t i j d s e e n h e i d z a -l v e r t o n e n . B i j v o o r b e e -l d !
A
achip H.K. S. J. Gouda A. van L.± 55 ffl a l i n g e r e n 5.6 12,0 16,5 ( a t i l l i g g e n d )
A / x
0,8 2 , 0 2,4 1,0 1,8 6,0 (varend) B ^ 2,0 2,8 + 70 • . a l i n g e r e n 18,0 10,0-( s t i l l i g g e n d ) 2,1 0,8 — stampen
VA
3,7 3,0-(varend) 2.6 1 , 2 0.8
U i t deze t a b e l b l i j k t , d a t b i j g o l f l e n g t e n van 55 m., pvereenkomend met windkracht I V , de "Antonie van Leeuwenhoek" stamphoeken v e r -t o o n -t , driemaal zo g r o o -t a l s d i e van de "Job Gouda" onder d e z e l f d e om-atandigheden. D i t i s i n de p r a c t i j k ook h e t g e v a l .
D i t l e i d t ona t o t de s l o t v r a a g i welke g o l f l e n g t e n komen op do Noordzee h e t meeoto voor ? H i e r v o o r wordt verwezen naar do f i g u r e n 10
on 11, ontleend aan gegevena gepubliceerd i n "Werft, Roederei, Hafen" van 1 5 A l / ' 5 6 en i n "Hansa" van 2/l2/'50.
8
-Het b l i j k t d a t da f e l f h o o g t e nauw aasanhangt met de g o l f l e n g t e ; aanan z i j n z i j a f h a n k e l i j k van de w i n d s t e r k t e . Het meest voorkomend z i j n golven met A - 10 — 40 meter b i j windkraohton I t o t 7, B M o l i j k
»a zomers 70?^ van de t i j d , 'a w i n t e r a 555^. Dan z a l de "Antonie van Loouwonhook" de g r o o t a t e s l i n g e r en stamphoeken on de g r o o t s t e v e r -s n e l l i n g e n t e z i e n geven, h e t H o -s p i t a a l k e r k -s c h i p de k l e i n -s t e .
G o l f l e n g t e n van 50 - 80 m. koaan *a aoaara van de t i j d voor, *a wintarE
15^. Dan b l i j k t h e t H o s p i t a a l k e r k s c h i p de ongunstigste van het d r i e t a l t o z i j n , wat b e t r e f t slingerhoeken on h o r i z o n t a l e v e r s n e l l i n g e n . De v e r s c h i l l e n i n stamphoeken a i j n g e r i n g . D i t g e l d t ook voor do v e r t i c a l e v e r s n e l l i n g e n b i j s t i l l i g g e n d s c h i p ; b i j varend achip z i j n ze b i j h e t H o s p i t a a l -k e r -k s c h i p h e t g r o o t s t .
ült f l g . 9 b l i j k t nog dat de waarden van A ^ (maximale horiawa-t a l e v e r s n e l l i n g gedaald door g o l f h o o g horiawa-t e ) , u l horiawa-t g e a e horiawa-t op baala s l i n g e r horiawa-t i j d , (do veranderingen i n de v e r a n e l l i n g e n ) voor h e t H o s p i t a a l k e r k s c h i p i n h e t algemeen de k l e l n a t e z i j n .
B i j de b e o o r d e l i n g van de zooeigenschappen van een achip g e l -den geen abaolute maatstaven; n i e t voor h e t w e r k e l i j k e s c h i p , en dus evenmin voor do modellen. E l k oordeel over h e t gedrag van een achip i n zeegang i s s u b j e c t i e f . De ene mens i s a l gauw zeeziek, de ander i s h e t n o o i t . Ben s l i n g e r h o e k o f een v e r s n e l l i n g d i e de een doet s c h r i k k e n , maakt op de ander w e i n i g i n d r u k . Ook op grond van dese overwegingra kunnen w i j s l e c h t s komen t o t een b e t r e k k e l i j k e , en v e r g e l i j k e n d e u i t -spraak.
Dan BMC goconcludoord worden, op grond van h e t v e r g e l i j k e n d e modelondoraook, d a t h e t H o s p i t a a l k e r k s c h i p onder de moeste omstandige heden, d i e z i c h op do Noordzee voordoen, oen even p r e t t i g zeeschip z a l a i j n a l s de "Job Gouda", misschisn z e l f s i e t s b e t e r .
I I . KIMKIELBN. WEEBSTAI^D M BGimOEF. Kimkielen.
Om de j u i s t e p l a a t s van de k i m k i e l e n t e bepalen, i s een zgn. v e r f p r o e f met het model u i t g e v o e r d . H i e r t o e worden op het model v e r f s t r e p e n aangebrachtj a l s de v e r f nog nat i s , v o e r t men een s l e e p -p r o e f u i t b i j een s n e l h e i d overeenkomende met de d i e n s t s n e l h e i d van het aohip. Door de stroming van het water langs het model gaat de n a t t e v e r f u i t l o p e n volgens de s t r o o m l i j n e n . De k i m k i e l e n moeten langs een s t r o o m l i j n g e p l a a t s t worden, omdat z i j op deze w i j z e de minste weerstand veroorzaken.
I n onderstaande t a b e l z i j n 5 s t r o o m l i j n e n ( z i j z i j n bepaald op de bovenbeschreven w i j z e ) t . p . v . de kim aangegeven.
I n verband met p r a c t i s c h e overwegingen kan de p l a a t s van de k i m k i e l e n tussen de beide u i t e r s t e s t r o o m l i j n e n gekozen wordon.
De middelste s t r o o m l i j n i s a l s p l a a t s voor de k i m k i e l e n b i j de u i t -gevoerde proeven aangehouden.
Deze k i m k i e l e n waren 20 cm. hoog en l i e p e n van 26 m. u i t de V.L.L. t o t 12,5e m. de V.L.L. o r d i n a a t a f s t , t o t y.L.L. i n a ^ l n m. a ^ l n m. a ^ l n m. 26,92 5,59 4,00 4,44 25,00 5,60 4,08 4 , 5 7 25,08 5,57 4 , 1 2 4 , 6 5 21,15 3,57 4J14 4 , 6 7 19,25 5,57 4,11 4 , 6 4 17,51 3,50 4,02 4 , 5 2 15,58 3 , 4 5 5,91 4,57 15,46 5,58 5,78 4 , 1 9 11,54 5,54 5,62 5,96 Weerstand.
Hot h e t model op schaal oCm 50, werd i n de sleeptank i n v l a k water de weerstand bepaald a l s f u n c t i e van de s n e l h e i d .
Het model was n i e t v o o r z i e n van r o e r , schroef o f k i m k i e l e n . Om l a m i n a i r e atroraing rond h e t model t e v e r m i j d e n , word op I/ 2 0 L
10
-T»n de V.L.L. een 0 , 5 om. brede zandstrook aangebracht.
Om u i t de gemeten weerstandskromme van h e t model, een E.P,K.-kromme voor h e t sohip t e v o o r s p e l l e n , i a h e t n o o d z a k e l i j k de gemeten weerstand t e s p l i t s e n i n z i j n componenten, t e weten w r i j v i n g s w e e r s t a n d on restweerstaud ( g r o t o n d o o l s u i t g o l f w e e r s t t o d boataaud).
S l t i a a l l e e n m o g e l i j k door de w r i j v l n g s v a a r a t a n d van h o t model t e berekenen u i t do a e q u i v a l e n t e w r i j v i n g s w e e r s t a n d van aan v l a k k e p l a a t , mot d e z e l f d e l e n g t e on n a t oppervlak a l s h o t model, i a n g o z i o n h o t model r e l a t i e f k l e i n i s , kunnen de coëfficiënten,
d i e daartoe door Proude werden opgesteld, n i e t g e b r u i k t wordon, en passen w i j de methode van Sohoenherr t o e , d i e a l s f u n c t i e van h o t g e t a l van Reynolds de w r i j v i n g s c o S f f i c i e n t van oon p l a a t g e e f t .
" f o g (Re. w a a r i n :
K^^r. - wrijvingscoëffioient volgens Sohoenherr
Re = .yj= . g e t a l van Reynolds, mott
V = modolsnelheid i n m/aec. L modellengte op de WL i n m.
y- " kinematische v i s c o s i t o i t s c o ^ e f f i c i e n t i n
2 - 1 ^ m 000 ,
d i e voor 10°,6 C (de temperatuur van h e t tankwat er)bedraagt t
r = l,286.10"^m Boc~^ Dan i s de w r i j v i n g s w e e r s t a n d van do p l a a t (oq model)t
P « n'at^oppervlak model
p « d i c h t h e i d tankwater - 102 kg.m~^seo^ W^^ = w r i j v i n g s w e o r s t a n d i n kg.
Verminderen w i j do gemeten modelweerstand met deze w r i j v i n g s -weerstand, dan kan de overgebleven "restweerstand" omgerekend worden voor h e t s c h i p met de f o r m u l e t
- oc"
w
r e s t s c h l p p ' r e s t model
j \ = d i c h t h e i d zeeiwitor - 104,5 kg.m'^sec^ vC = schaal
Ter b e p a l i n g van de w r i j v i n g s w e e r s t a n d van h e t s c h i p , gaan wa weer t a werk a l s b i j het model, w a a r b i j we thans het Reynolds g e t a l voor het s c h i p moeten gebruiken} V" nemen we d a a r i n voor t « 15°Ci
V - l,158.10'^m^8Oo"^. Wo gebruiken weer do wrijvingsooëfficisat van Sohoenherr, d i e we nu verhogen mot 0,0004 om de huidruwhoid van h e t aohip l n r e k e n i n g t e brengen.
U i t de t o t a l e weerstand van het schip ( w r i j v i n g s w e e r s t a n d + r e s t weerstand), v o l g t eenvoudig de EPK van het s c h i p ;
W^ . V _^ EPK = » scheepssnelheid inmsoc"
' t o t - ^ ^ '
Om de EPK voor de p r o e f t o c h t c o n d i t i e t e v e r k r i j g e n , verhogen wo de gevonden EPK nog met 5^, t e weteni
y;(> voor windweerstand 15^ voor stuurweerstand
^'t voor weerstand k i m k i e l e n .
I n onderstaande t a b e l z i j n do berekende SPK-proeftocht vermeld, d i e i n f i g u u r 12 op b a s i s van de scheepssnelheid i n kn. z i j n u i t g e z e t . TABEI V scheepssnelheid P r o e f t o c h t i n kn pk 6.4 2 6 , 9 6 , 9 36,1 7 . 5 4 5 , 5 8,0 57,2 8 . 5 70,7 I , 9,1 8 7 , 8 9 . 6 109,1 10.1 135,9 10,7 170,9 11.2 216,3 11,7 269,6 12,2 351^5 397,3
12
-C. Schroef.
De schroef werd bepaald r o e r de gemiddelde d i e n s t s n e l h e i d .
( t o e s l a g 25^ op A.P.K.-proeftocht) mot behulp van do B-sorie diagramaen van h o t H.S.P. t e Wageningen.
H i e r b i j werd u i t g e g a a n van de volgende gegevens» motorvermogen t t o e r e n t a l motor j t e verwachten d i e n s t -snelheid geschat v o l g s t r o o m g e t a l s waterhoogte boven h a r t a a j B , e r u i t berekenen wo t
schroefvermogen i n zoet water, b i j 3?^ a s v e r l i e z e n t o e r e n t a l , n i e t g e c o r r i g e e r d voor s c h a a l e f f e c t I n t r e e s n e l h e i d van h e t water i n de schroef w a a r u i t We vinden i n do schroefdiagrammoni A.P.K. Y a B 4 , 4 0 B 4 , 5 5 6 218 210 0,94 6 205 198 ^ p ( o , 9 4 6 ) 0,595 0,562 D 1,57 • 0,78 1,51 m 0,84 400 350 ^T/'tón. 10,7 k n . 0,18 2,10 m. - 374 Shp 350 °""/min 8,8 Kh. 29,5 F_ 0,687 m 0,855
Het benodigd b l a d o p p e r v l a k wordt gevonden u i t oon c a v i t a t i e b e r e -k e n i n g . Gebrui-kt i s h e t o a v i t a t i o - d i a g r a m van B u r r i l l (Rooistanco, Pro-p u l s i o n and S t e e r i n g o f ShiPro-ps, b l z . 1 8 6 ) .
H i e r u i t v o l g t een benodigd g e p r o j e c t e e r d b l a d o p p e r v l a k van 0,84 m* T e n a l o t t o wordt een schroef gekozen mmït
F a . oppeirvlak verhouding diameter spoedverhouding rendement r.o ' / d - n p - 0,54 - 1 , 5 1 m. - 0,84 - 0,562 Stoèlon WO h u i l e f f i c i e n c y on o v e r g a n g s c o S f f i c i e n t g e l i j k aan 1, éÊtm. i s deze schroef i n s t a a t aen vermogen t e l e v e r e n vani
400 X 0,97 X 0,562 - 218 B.P.K,
•en «nelheid b e r e i k t worden ven 10,7 Kh., wat i n overeenetemming i a M t onze aanxiama.
Bon a t o r k t e b e r e k e n i n g volgena T a y l o r g e e f t a l a r e s u l t a a t voor een bron-sen achroef, met oen r a k e 8° t ^^/^ = 0,438
Berekend werden t Max. drukspanning t 6967 ^^Vq" » « I 6070 ets/^u D i t kan a l s t o e l a a t b a a r beschouwd worden.
Resumé schroefgagevena B-aario schroef.
a a n t a l bladen 4 m a t e r i a a l brons diameter D 1,51 Spoed aan do b l a d t o p H 1,27 Rake Ho / / D 0 ° Spoedverhouding Ho / / D 0,84 Oppervlakverh. P a / ' 1? 0,54 B l a d d i k t e v e r h . S i / 'D 0,438 Rendement 1 p 0,562
APPSHDIIC 1) H O O F D A F M E T I N G E N V A N D E O N D E R Z O C H T E S C H E P E N E N M O D E L L E N . T L E L -E T T T T L E L - V K F I F G K I C F
''/^
K A A M A V gen .100 gte L N L E N G -''/^
m m D K n m KN N m m N T E Uw K mS C H I P 39,li9 38,U6 o,U0 3,00 2,20 2,60 _ iiOO 10 1/2 1,630 2.:?i 3,07 1 , 1 6 -1,33 0,259 0 . 1 I
" D E HOOP"
M O D E L 30 1,316 1,232 0,280 0,100 0,0733 0,0367 - lil, 8 1 5 0,051; 0 , 0 8 7 0,102 0,039 -0,0!4li3 0,259 o,U
S C H I P 30,65 29,65 7,c:' 3,50 2,03 2,765 0,200 301 10 1,76 1,88 2,6U 1,02 -0,99 0,230 o,U
" J O B GOUDA"
25 L,23li 1,185 0,280 o,Uo 0,0632 0,C08 L ? , 2 6 U 0,075
25 L,23li 1,185 0,280 o,Uo 0,0632 o p n 0,C08 L ? , 2 6 U 0,071 0,075 0,106 O J O U L -0,0396 0,230
" A N T O N I E Echi-D 21,315 21,20 6,39 2,50 1,55 2,025 0 , 2 1 6 m , 5 8 1,27 1 , 9 0 2,ÖU 1,13 -0,3li 0,230 0, l i
V A N L E E U
2) Traagheldagrootheden.
De bewegingen van schip en model i n bewogen water z u l l e n a l l e e n dan "overeenkomstig'* s i j n , wanneer hun t r a a g h e i d s s t r a l e n voldoen aan ds b e t r e k k i n g : i ^ "'"sohip model ^ a w a a r b i j g e l d t : i ^ A = I S B i j h e t s l i n g e r e n i s a l s d w a r s t r a a g h e i d s s t r a a l aangenomen: ^dw = «
Met behulp van s l i n g e r p r o e v e n aan boord van de "Job Gouda" en de "Antonie van Leeuwerihoek" z i j n de dwars t r a a g h e i d s s t r a l e n van deze schepen bepaald u i t de formule:
VÜ
g
I n h e t eerste geval was echter de MG n i e t met zekerheid bekend i.v.m. de b e l a d i n g , t e r w i j l i n h e t tweede geval de MG s l e c h t s v r i j p r o v i s o r i s c h bepaald kon worden.
De orde van g r o o t t e van i ^ ^ was echter omstreeks 0,4 B, zodat deze waardo i n e l k der d r i e g e v a l l e n aangehouden i s .
Deze t r a a g h e i d s s t r a a l g e l d t voor h e t schip i n c l u s i e f het meebewegen-de water.
Voor h e t model i s e e r s t de v e r e i s t e MG i n g e s t e l d met behulp van v e r t i c a a l v e r p l a a t s b a r e gewichten; met een h e l l i n g p r o e f i s de g r o o t t e van MG g e c o n t r o l e e r d .
De d w a r s t r a a g h e i d s s t r a a l kan gevarieerd worden door h e t dwarsscheeps v e r p l a a t s e n van gewichten; h i e r d o o r wordt de g r o o t t e van MG n i e t beïnvloed.
Door h e t meten van de s l i n g e r t i j d kan men de g r o o t t e van de dwars-t r a a g h e i d s s dwars-t r a a l c o n dwars-t r o l e r e n , medwars-t behulp van de b e dwars-t r e k k i n g ;
Ymg
üa e n i g proberen i s dus voor e l k model de j u i s t e waarde van MG en de d w a r s t r a a g h e i d s s t r a a l i n t e s t e l l e n .
16
-De l a n g s t r a a g h e i d s s t r a a l voor h e t stampen i s voor h e t sohip n i e t t e bepalen met behulp van proeven op ware g r o o t t e : de demping van de stampbeweging i s zó g r o o t , d a t h e t s c h i p na één o f twee perioden s t i l l i g t , zodat h e t bepalen van de stampperiode zeer onzeker i s . Het i s overigens v r i j w e l onmogelijk om een s c h i p i n s t i l water t e l a t e n stampen,
We z i j n daarom a l s v o l g t t e werk gegaan : ( z i e de f i g u u r )
I , = I ^ , = Sr^dm = E(x^+ z^)dm » Sx^dm + Sz^dm langs YY ^ '
•^dwars ' •'•XX " ^^^^^ ' ^^^^"^ ^^^"^^ " ^^"^^^ ^"^"^^^
H i e m i t v o l g t : Zz^dm ^ ^dwars
Hiermee kunnen we de volgende b e t r e k k i n g o p s t e l l e n :
.2., / , / ^..2,
Sx dm <( Sx dm + I Benaderend s t e l l e n we:
I ÏY = ^ \ ^dwars
De f o u t i n 1 ^ ^ i s dan maximaal — ^dwars' ^'^^ s l e c h t s enkele percenten b e t e k e n t , z e l f s i n d i e n men voor I^^^^j-g i^et
mee-bewegende water m e e t e l t ,
2
Sx dm kan met behulp van de g e w i c h t s v e r d e l i n g i n l e n g t e , eenvoudig bepaald wordon.
Verder wordt opgemerkt d a t :
2
Ez dm zodat
ZZ
D i t g e e f t een k l e i n voordeel b i j de experimentele b e p a l i n g van I YY Deze b e p a l i n g geschiedt door een s l i n g e r p r o e f i n l u c h t , w a a r b i j het model aan twee draden i s opgehangen ( z i e f i g u u r )
12. Voor de r o t a t i e om de aa ZZ g e l d t nu: l a + 2 . - p a Nu i s l p sa p - aa 1 Zodat we k r i j g e n : I a + De o p l o s s i n g l u i d t : - V f zodat c r waarin : <^ -T
T i s h i e r de periode van de beweging om de ZZ-as.
I n de f o r m u l e i s I onbekend, t e r w i j l T gemeten kan worden door b i j v . de t i j d , n o d i g voor 10 v o l l e d i g e s l i n g e r i n g e n , t e meten.
Door h e t langssoheeps v e r p l a a t s e n van gewichten kan men de j u i s t e I i n s t e l l e n , w a a r b i j e c h t e r de j u i s t e p l a a t s van G i n l e n g t e i n acht
18
-genomen moet worden. De g r o o t t e n van de t r a a ^ e i d a s t r a l e n z i j n opge-nomen i n t a b e l hoofdafmetingen.
Opta.; 7an de "Antonie van Leeuwenhoek" was de g e w i c h t s v e r d e l i n g i n l e n g t e n i e t bekend, zodat h i e r v o o r i^^g^^^gg - 0,25 L Q ^ ^ ^ i s
aan-gehouden, overeenkomstig de "Job Gouda".
5) O p a t e l l i n g van de modellen, ( z i e f i g u u r 15)
Zoals reeds vermeld, z i j n de modellen zodanig o p g e s t e l d , dat ze v r i j kunnen dompen, t e r w i j l h e t a l i n g e r e n en h e t stampen geschiedt om een h o r i z o n t a l e langsscheepse, r e s p . dwarsscheepse as, door G.
De bewegingen worden g e r e g i s t r e e r d op een r e g i s t r e e r a p p a r a a t d a t , i n verband met de toegepaste overbrenging van de bewegingen zóver van het model v e r w i j d e r d i s , d a t de dompbeweging h e t r e g i s t r e r e n van de stampbeweging n i e t beïnvloedt, noch omgekeerd.
De g e l e i d i n g van h e t model g e e f t p r a c t i s c h geen w r i j v i n g doordat k o g e l l a g e r s z i j n toegepast.
Het model kan door de g e l e i d i n g n i e t om een v e r t i c a l e as d r a a i e n . Voor h e t overige wordt naar de f i g u u r verwezen.
4) Bepaling van de afmetingen van de kunstmatig opgewekte golven. De meting van de g o l f h o o g t e n geschiedt met behulp van een l i c h t
d r i j v e r t j e , waarvan de v e r t i c a l e v e r p l a a t s i n g op een s c h a a l v e r d e l i n g i s a f t e l e z e n .
De g o l f l e n g t e n z i j n bepaald met behulp van de algemeen geldende f o r m u l e i
T « — w a a r u i t v o l g t j A = T x c.
De periode T van de golven i s g e l i j k aan de periode van de golfmaker zodat deze met een stopwatch eenvoudig t e bepalen i s .
De s n e l h e i d c van de golven b e p a a l t men door de t i j d t e meten waarin een g o l f t o p een bepaalde a f a t a n d a f l e g t . U i * de f o r m u l e A = T x c v o l g t dan de g o l f l e n g t e .
Deze b e p a l i n g van de g o l f l e n g t e bleek goed reproduceerbare waardai t e l e v e r e n ; wat de a b s o l u t e waarde van deze metingen b e t r e f t wordt opgemerkt, d a t voor k l e i n e g o l f l e n g t e n (+ 1,20 m) h e t verband tus««a g o l f l e n g t e en p e r i o d e v r i j w e l a e t dat van een troohoïde overeenstemt,
n . l . T - 0,8
Voor de langere golven i a beïnvloeding door de e i n d i g e d i e p t e van de sleeptank merkbsiar: de periode wordt dan g r o t e r b i j dezelfde g o l f l e n g t e , doch deze v e r g r o t i n g i s k l e i n .
5) Bepaling van de a l i n g e r - , atamp- en d o m p k a r a k t e r i a t i e k e n .
Bik model i a onderzocht i n een s e r i e golven, waarvan de l e n g t e v a r i -eerde van c a 0,6 L-„ t s t 2,8 L,„ .
B i j e l k e constante g o l f l e n g t e z i j n 4 golfhoogten i n g e s t e l d ; de d a a r b i j behorende scheepsbewegingen z i j n op de volgende w i j z e ge-analyseerd, ( z i e f i g u u r 14, waar a l s voorbeeld 4 s l i n g e r - en domp-bewegingen z i j n u i t g e z e t )
Er b e s t a a t (voor n i e t t e g r o t e amplituden) een l i n e a i r verband tussen cp , d en b, zodat op eenvoudige w i j z e ~ on
0 0 n
u i t de g r a f i e k e n t e berekenen z i j n .
De berekening van de overeenkomatige grootheden b i j h e t stampen v e r l o o p t geheel analoog.
De gemeten waarden z i j n i n e e r s t e i n s t a n t i e dimensieloos u i t g e z e t , en wel voor het a l i n g e r e n op de volgende w i j z e :
1) ^o/^Q op b a s i s i waarin = hn . 57,3 de maximale g o l f h e i l i n g v o o r s t e l t .
2) ^o/h/^ op b a s i s A/ L ^ ;
5) £ , phasehoak op basis '^A^
Voor h e t stampen z i j n de volgende krommen u i t g e z e t : T L
1) -2_Wk op basia A/ t ^ .
2) ^o/h/^ op b a s i s ^/l^^ ;
20
-De genoemde k r o n o a «ijn n i e t i n hot v e r s l a g opgenomen; z i j haddon t o n dools
1 * do gemeten waardon o n d e r l i n g op hun betrouwbaarheid t e kunnen t o e t s e n .
2* t e dienen a l s u i t g a n g s p u n t voor de verdere berekeningen.
Om nu de gedragingen van do sohepen o n d e r l i n g t e kunnen v e r g e l i j k e n , a i j n de m o d e l r e s u l t a t e n omgerekend voor do sohaal l i l .
De n i e t dlmonaieloao weergave van da r e a u l t a t e n i s reeds
•?
besproken.
De d a a r b i j benodigde groothedent
^Vh » ^«A en A lain nen, met i n a o h t n o n i n g ven de modelschalen o n a l d d o l l l j k berekenen u i t do bovengenoemde g r a f i e k e n .
D i t l o ook h o t geval mot de h i e r n a t e bespreken v e r s n e l l i n g e n .
b) B e p a l i n g van de v e r s n e l l i n g e n t e n gevolge van de schoepsbewecingon• a ) S l i n g e r e n en dompen.
Met voldoende benadering kunnen deze bewegingen v o o r g e s t e l d worden door de v e r g e l i j k i n g e n voor;
s l i n g e r e n : (f - (p^ C O S(C Ü t
dompen i d . c o s o j t
w a a r i n co m ^ V t , en £ het phase v e r s c h i l tussen do domp- en do allngerboweging i s .
S u b a t i t u e o r t men n . l . voor t twee wasirdon d i e T sec v e r s c h i l l e a , b i j v . t - O en t - T, dan doorlopen d on <p één v o l l e d i g e beweging soals o n m i d d e l l i j k b l i j k t . )
Wo z u l l e n nu de v e r s n e l l i n g berekenen i n een punt m meter bovon het gewlchtsawaartepunt.
Do v e r g e l i j k i n g voor h o t s l i n g e r e n l e v e r t na 2 x d i f f e r e n t i e r e n t
M o voor de dorapbeweglnci
De e e r s t e v e r s n e l l i n g i s g e r i c h t volgens de r a a k l i j n aan do baan van h e t beschouwde punt; de tweede v e r s n e l l i n g i s v e r t i c a a l g e r i c h t . We nemen aan, dat de e e r s t e v e r s n e l l i n g h o r i z o n t a a l g e r i c h t i s ,
li
A van de r e s u l t a n t e van d on m g o r i n g a i j n .
Wa k r i j g e n zo voor de r e s u l t e r e n d e v e r s n e l l i n g ( z i e de f i g u u r )
o f u i t g e s c h r e v e n :
Do e e r s t e twee termen onder h e t w o r t e l t e k e n z i j n voor één bepaalde g o l f c o n s t a n t . De maximale waarde van do laatst© twoo v o l g t door v o o t o r i s e h o p t e l l e n van de maximale waarden van e l k d e r termen, ( z i e f i g u u r )
maximale waarde
der l a a t s t e twee termen.
We k r i j g e n dan, met behulp van de c o s i n u s r e g e l , voor do maximale waarde A^, gedoold door h
Voor m i s genomen: do a f s t a n d van G t o t oen punt dat ±^ 1,80 m. bovon de v l o e r van de s t u u r h u t l i g t . ^
A l l e , i n de u i t d r u k k i n g voor — voorkomende grootheden kunnen u i t de h
modelproeven a f g e l e i d worden. Stampen en dompen.
Deze bewegingen kunnen voldoende nauwkeurig v o o r g e s t e l d wordon door de v e r g e l i j k i n g e n voor:
stampont y = 00-3 (cu t + e.) dompen : <d = c^n cot
w a a r i n 8 h e t phaaeverachil tuasen de beide bewegingen i s .
22 -G l i g t , kmn men nu berekenen.
Beide v e r e n e l l i n g e n «ijn v e r t i c a a l g e r i c h t en kunnen dua a l g e b r a f a o h o p g e t e l d worden; d i t i n t e g e n e t e l l i n g t o t de v e r a n e l l i n g e n door s l i n g e r e n
en dompen, welke aen moet s a m e n s t e l l e n u i t twee componenten, d i e l o o d
-r e c h t op e l k a a -r staan.
Do d o m p v e r g e l i j k i n g l e v e r t na 2 x d i f f e r e n t i o e r e n t (d) = d = _ d.„6ü^c<7j6ot on do a t a m p v e r g e l i j k i n g :
De r e s u l t e r e n d e v e r s n e l l i n g B i s dns:
B * -cl^,Cü^c<rja;t - P Co^ c<n (O) t + 6 )
I n verbaad aet het phaaeverschil £. v o l g t de maximale waarde van de v e r s n e l l i n g B u i t de v o o t o r i s c h o o p t e l l i n g van de maximale waarden
O van e l k dor t o r a e n .
De c o s l o u a r e g e l g e e f t w e e n
o f
Voor een punt waar P - i L (dua t . p . v . da VLL b i j v . ) wordt de f o r t a i l o i
A L Ook h i e r z i j n de u i t d r u k k i n g e n £1:5. en — d i r e c t u i t de modelproeven Th h a f t o l o l d e n . ^ Om do r e s u l t a t e n o n d e r l i n g t e kunnen v e r g e l i j k e n , a i j n de raodelwaardeh omgerekend op schaal 1 : 1 .
Het i s d u i d e l i j k dat dan ook de de modolwettoa moet volgea Llu i s ^ > ^^/j- i de T kan met behulp van de g e r e g i s t r e e r d e kromaoa eenvoudig bepaald worden, zowel b i j h e t s t i l l i g g e n d e - a l a b i j hot varende model.
Voor h e t s c h i p g e l d t dan:
^ schip -^'^ ^ model
•aa kan ook berekenen met behulp van de periode dor golven (on I n d i e n n o d i g , de s n e l h e i d van het s o h i p ) doch h i e r o p wordt k o r t h e i d s -halve n i e t Ingegaan).
NOMEUCLATTORi
Symbool Dimensie Betekenis
B - 2
msec
v e r s n e l l i n g tengevolge van stampen en dompea.
- 2
msec m a x . v e r s n e l l i n g t.g.v. stampen en dompen. 1-2 • } usee scheepsbreedte; v e r s n e l l i n g t . g . v . s l i n g e r e n en dompen. - 2 msec m a x . v e r s n e l l i n g t . g . v . a l i n g e -r e n en dompen drukkingspunt.
G gewi cht sawaart epunt
I 2 kgm.sec t r a a ^ e i d smoment K k i e l p u n t \l m l e n g t e tussen de l o o d l i j n e n ^o« ^ 1 m l e n g t e over a l l e a ^o« ^ 1 m l e n g t e op de w a t e r l i j n ^o« ^ 1 metacenter T sec periode m diepgang a c h t e r m diepgang voor V T gem m diepgang op l/ 2 L^^j^ V kn, msec -1 a n e l h e l d van h e t sohip o f
model c - 1 msec g o l f s n e l h e i d ffl d w a r s t r a a g h e i d s s t r a a l m l a n g s t r a a g h e i d s s t r a a l h m, cm g o l f h o o g t e t sec t i j d modelschaal, hoek hoek s l i n g e r h o e k max.slingerhoek stamphoek maximale stamphoek ^ 0 maximale g o l f h e l l i n g A £. m g o l f l e n g t e phaaeverschil O J - 1 sec o l r k e l f r e q u e n t i e
20
J
5
J rrmr/rr'/rA V O O R K O M E I N D E G O L F L E N G T E N O P 2 i E N O O R D Z E F ( z t E H A N ' S A2 - l 2
_ 5 0 ,
W R HtS
-11-3é)
Z O M E R V r - ^ f T E RI !
—
1=
3 0 ^ 0 SQ SO G O L F L E N G T E IN m -100 110O p s t e l l i n g voor het meten van slingerhoeken en dompbewegingen«
O p a t e l l i n g voor het meten van stamphoeken en dompbewegingen.
1. R a i l 2 . Sleepwagen 5. Regi s t r a t i eapparaat 4 . R e g i s t r a t i e van de slingerhoeken 5. T i j d m a r k e r i n g 6. R e g i s t r a t i e van de dompbeweging 7 . G e l e i d i n g 8. Raam, scharnierend b e v e s t i g d i n G. 9 . Model 10. R e g i s t r a t i e van de stamphoeken. F £ G U U R 1 5
I i
l
!
,, 'J
I.'•) r)t.Ji I l 10 '}l:
"
I
'I' 1. IIii
:p :I, 'l !1::II'
I , I,ll'
w·
Ii
;) ii
'l
i
II
I \I
I
lI
i
! Ii
i
I
I
i
!
' I'I
I
I :
i
I L I'(~i
: I
i ·~ ' ,V)\\ :1 \'·j\\\'i•''. ' i : ) ;.
~·) 1'.
.
j"
.Il
'i<
i 1:. : I I ' ,, 'i
·\:i
" j ' ' ft :f, " ,,, ,, i"
i \ : i :-~--
___ ,--- - ' ''
, .I ,_,- . . ' ;.--I ! , / !--~:
!
'
' j;.-r'
'
' '
---
/ /
' , /
' '
Y r :'
i ..
i .•. ··i' .··,/' ..-'
, / ' i '
i '
'
/
: ' '
I
/" '
: ' I
/'
' '
iI
. , / ' _ , :
.
•y•
-~·.
/11,.::1
j,'i,/ " I ,
,i ' " ', •
I'
I '
i
'•,
i
i
·,,:. ·. /:
/ / '
/·.
.
'
:i,,/
l
iI·
!!
'
-.·,,1
I/
1 1 _/( · · . . . 1 . 1 .
)<..
.·;· .
!
I
·Alt!
·.
: :
; ·
'
\
1 ,I
/t··~
. 1 I .,,. . ' , : \ ' ! I!
' ''
'
' " ) I ' . . ' I ' ! I r:'. ' ' I t'":.J 'I i ' '·') ' '-... I '• '.·. 1 1 I ., \ " ' ' I ' if .' ' ' ' ' ' ' \ ' ' t \I
I .i, ' ! ! ,,) ' ''i
I I ' \ . 'II' ' ; '.•) ' ' \ ,,, ! , . ' I . ·, •1/
, : I i i . ·
'
\ , , l 1111\i :····' I :-1 ' ''
j:/
,w
\
\
t''?
! _ < ! j 1·1:
'\'
'''.!.:'
f '
\
r,;,;
:
II
I /ft ; ',
'
!
.
\
i?;
I ;,i
i \ '
I
I
I,\
!~
Ii
i
I
!I
!
1 · ' ·
\ ,.··
:···
i,;·
ii
1 I I j:
'
I
I
...
I I i ;I
1 1!
I •.' 'I
I ' 'I
,
I
.\
\ I :
I
I I i'
i
iI
i: '!
i
'
!!
I
I ' lI
1I
'
!
i
i : i ! ,!l
! j I ! i;·
i i' l' J:!:
l·
i I'I
I
i
i II
\ ':::i
I•
I' I _! ___--,, 'i
! ,J ! !' I'!,
. I
c
f
r
r
f
f
(J)
f
1;~i
r :
r
Ir
r
r·
r
r
r
r :
I/ ' ' ' . (•J. "I
I)('.' i Ir .
I Ir ·
!
V
r
~I
·.
r
y.;
tI
i i '.I)I·
!
r : :
r ..
r
1;, '· '.I
I, •
r .
f
r :
r
,~ir
I
I
r
I
I
I <) )(
'/)1,·)
...
..
~ r .>··:.5 ..\
l
. ' ' ' I • .. -') ..
---. '-\
I\
--, . ( \ '' ' - 1· - I..
·--- il·
I...
ii
I
,
-- i 1.\:
\'i
\
i\
i\
i \! \
. \ . l\,
\.
\\
\. \,\
\ !. :!.
: \J;/
~ 4,, •<,). ; ~ ,-iil I-· -- '(
"i 1I
I
!
..
.
.•
; ! • \ ( · \ i ' 1-j ~ '~,.!;I
tJr __ }~-;
~ J ' i :.,
'· ~ ' 1) (-:
.
. I ":J f)..
:l
! '. iot)<)I
\
.. )t) . tI
Yi.'.
' I.., /J',/ , I I ' l,/~ I ,,,.,,
' -'r
/:
'
!
I)
I
r - 1 - • 1 '. HJ
: ' ,.·~~~
I " \. l'·l
I
i ·1.-- I ' 1 :iO
i '
,[ Ii
!
i
I
l
ji
l
!
l :i
1 j,j
!
I : ii
I
l
i
i I - , -··-_I.. ' . r-./IJ .
T-t ., I • ' , , I \ !'·
I \ i !(~i{i l 6 ; . : · ~ 1•• ;, li
l iI
I
II
lI
. . ' : •c-·-·r----1i
. , . r .
-~Ji) ,----·I1 {)
I .l.
I
./
/
Ir
J.') ' ' :' •" I l·f'•J
i
!
:r
., i,.
;\
1 I :1j.
: ! ii
i
i
L'j:.
!
I
!
t j '!
I
t j, I : i !I
:·!
i
i
!
: i!
l
tI
iI
: 'i il
:1 'l·
! i ! ,, " i ll
,!i
! 'I
i
i
·j
' ''!
:j , ; IJ , • ) f. L
j,,
..
l
I
) ' ·' i T' i..
, j fl!.1Ji"1 i::f\\) I r' ' ) . !,.
I:Jl•J
! !'..,..r··
:SO
,
. II) I •)I
!Ji
.J (}''
'("-! .. ,t);r
I
r~J !.
,,..
,r·--l<JI
),'I
i
!. ' ' 'I
'
'''
~f) ,, ' ' " ' ! r . ' II
" ! I ! " ''"I
1 Ii
I I I I II
' I }C)r
' f ' ' d I\'fl
.~ ! I ' I I i f). _., J ' f (•I~ i ' 1 ' I , ' ' ) \//.\ ti:~::;~, f)i ' . '!. ,-· I [ : I : I I ' I I I I I i l ! : ' ! I I i I i I I I I i!
' '!
iI
t l f II
I
·,, Ii
I
I I ···-~ r"' i I 'I 'I I!
I
.. I
i·
" F' ,,,,f'
I
II
I !I
I
'!I
,f " I I!
I
I
I : I!
\ 'l
!
!, I,,
"!.
I
r
I " 1";,··,,
1: " ! -" ' ;q<',ljl)P., ~ r •)t) ! : ,,;\:; ,:T'[,,
r 1:.· "'I, I I /<)t),
