Jan Zieliński
"Dialektyka systemu literackiego",
Andrzej Mencwel, "Miesięcznik
Literacki" nr 1 (1977) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 20/2 (64), 162
/1/ MENCWEL Andrzej: D ialektyka systemu lite ra c k ie g o . "M iesięczn ik L ite ra c k i" 1977 nr 1 s . 47-58.
Autor przeciw staw ia dwa sposoby rozum ienia lite ratu ry jako przedmiotu socjologii lite ra tu ry : ob raz społeczny i instytucja sp o łeczn a. P ierw szy sp osób , oparty na dogmatycznym naturalizm ie, bada id eo lo g ię, funkcjo n aln o ść, je s t metodą, w arto ściu je . Drugi - bada artyzm , autonomię d z ie ła , je s t przedm iotem, o p isu je . Odpowiadające im system y nazywa autor odpo wiednio społecznym i literackim o ra z proponuje syntetyczną w ersję so cjo logii lite ra tu ry , łą c zą c ą oba aspekty w badaniu u społeczn ien ia systemu l i terack iego (lite ra tu ra jako działanie sp o łeczn e ). P ró b a zastosow an ia tak rozum ianej so cjo lo g ii lite ratu ry podjęta zo sta ła w trz e c ie j c z ę śc i artyku łu , na przykładzie pow ieści.
B P /6 4 /5 J .Z .
/1 / PODRAZA-KW1ATKOWSKA M a ria : P rzy jed zie taki i . . . "T w ór c z o ść " 1976 nr 12 s . 104-111.
Je st to - bardzo skrótow a - próba opisu i analizy źródeł motywu p rzy b y sza w lite ra tu rz e . P rzy b y sz je s t czę sto elementem rozpoczyn ają cym, powodującym ak cję. Dzieje się to p rzez zetknięcie nowego ze s ta rym , obcego ze sw ojskim . Autorka zajmuje się opisem różnorodnych r e l a c ji: p rzyby sz - zbiorow ość, ze względu na postaw ę p rzy b y sza i na r e akcje środow iska. Z a źródło tego motywu uważa ambiwalentny stosunek człow ieka do now ości, odm ienności: ciek aw ość, chęć zmiany i lęk przed nieznanym.
