Udzia³ drewna pozyskiwanego w rêbniach z³o¿onych w Lasach Pañstwowych stale siê zwiêksza i wynosi obecnie ponad 10%. W rêbniach tych do pozyskiwania drewna stosuje siê g³ównie metodê d³u¿ycow¹, z u¿yciem pilarki do œcinki, okrzesywania i wyróbki oraz skiderów linowych, ci¹gników rolniczych i koni do zrywki. Pozyskiwanie drewna w trudnych warunkach rêbni z³o¿onych, cechuje siê wysokimi kosztami jednostkowymi oraz du¿ymi uszkodzeniami drzew i gleby.
Instytut Badawczy Leœnictwa przeprowadzi³ wstêpne badania porównawcze procesów technologicznych pozyskiwania drewna w rêbni przerêbowej i czê-œciowej (bez formy gniazdowej). Do porównania zosta³y zestawione nastêpuj¹ce procesy technologiczne pozyskiwania drewna: D -PS – w ramach metody d³u¿ycowej, z odstêpem miêdzy szlakami zrywkowymi ok. 30 m – œcinka, okrzesy-wanie i odciêcie czêœci wierzcho³kowych pilark¹, zrywka skiderem, nastêpnie wyróbka drewna przy drodze wywozowej; D -PS – jw. przy odstêpie miêdzy szlakami ok. 60 m; K -PF – w ramach metody drewna krótkiego, z odstêpem miêdzy szlakami ok. 30 m – œcinka i wyróbka drewna w k³odach i wa³kach za pomoc¹ pilarki oraz zrywka forwarde-rem; K -PSF – jw., przy odstê-pie miêdzy szlakami ok. 60 m,
S 30
S 60
R 30
R 60
Instytut Badawczy Leœnictwa
ul. Bitwy Warszawskiej 1920 Roku nr 3, 00-973 Warszawa, e-mail: IBL@ibles.waw.pl
Instytut Badawczy Leœnictwa
ul. Bitwy Warszawskiej 1920 Roku nr 3, 00-973 Warszawa, e-mail: IBL@ibles.waw.pl
Pozyskiwanie drewna
w rêbniach z³o¿onych
Pozyskiwanie drewna
w rêbniach z³o¿onych
ec
zy
ta
j,
w
yk
o
rz
ys
ta
j,
za
ch
o
w
a
j
3(53)/2002(X)
Notatnik
Naukowy
Instytutu
Badawczego
Leœnictwa
Mo¿liwoœci zmniejszenia kosztów
oraz uszkodzeñ drzew i gleby
Mo¿liwoœci zmniejszenia kosztów
oraz uszkodzeñ drzew i gleby
Œredni jednostkowy koszt techniczny pozyskiwania drewna w ca³ych procesach technologicznych w rêbniach z³o¿onych przy pracy na 1 zmianê
– Zrywka skiderem powoduje du¿e uszkodzenia drzew i gleby
P
rz
20 30 40 50 60 70 0 200 400 600 800 1000 Odleg³oœæ zrywki [m] Koszt techniczny [z³/m3] D -PSS 60 D -PSS 30 K -PSFR 60 K -PFR 30 ISSN 1509–7447z wyróbk¹ czêœci wierzcho³kowych w d³ugo-œciach ok. 6 m oraz wyci¹ganiem drewna skide-rem do szlaku, a nastêpnie zrywk¹ forwardeskide-rem. Badania przeprowadzono w drzewostanach z przewa¿aj¹cym udzia³em buka lub sosny, ro-sn¹cych na siedliskach Lœw i LMœw.
Na podstawie dotychczasowych wyników badañ proponuje siê, aby do pozyskiwania drewna w rêbniach czêœciowej i przerêbowej na tere-nach równinnych oraz na stokach o nachyleniu do oko³o 35% wpro-wadzaæ metodê drewna krótkiego, z u¿yciem pilarki do operacji tech-nologicznych oraz forwardera do zrywki drewna, co w porównaniu z metod¹ d³u¿ycow¹ ze zrywk¹ skiderem zapewni zmniejszenie kosztów jednostkowych oraz zmniejszenie uszkodzeñ drzew i gleby.
W ramach metody drewna krótkiego, bior¹c pod uwagê zminimalizowanie kosztów jednostkowych pozyskiwania drewna oraz uszkodzeñ drzew i gleby, proponuje siê w pierwszej kolejnoœci wprowadzanie procesu technologicznego, obejmuj¹cego œcinkê i wyróbkê drewna pilark¹ w k³odach i wa³kach na powierzchni ciêæ oraz jednoetapow¹ zrywkê forwarderem. Do tego procesu konieczne s¹ szlaki szerokoœci oko³o 4 m, prowadzone w odstêpach oko³o 30 m.
W ramach tej metody celowe jest tak¿e stosowanie procesu technologicznego obejmuj¹cego œcinkê i wyróbkê pilark¹ k³ód z czêœci odziomkowych i czêœci wierzcho³kowych o d³ugoœci do oko³o 6 m, lecz w odró¿nieniu od poprzednio opisanego, z wyci¹ganiem drewna do szlaków operacyjnych za pomoc¹ wci¹garki zamontowanej na ci¹gniku lub koniem Nastêpnie wykonuje siê zrywkê drewna forwarderem po szlakach do miejsca za³adunku na zestaw wywozowy oraz wyróbkê wa³ków z czêœci wierzcho³kowych. W tym przypadku mo¿liwe jest stosowanie szlaków szerokoœci tak¿e oko³o 4 m, lecz w odstêpie oko³o 60 m. Proces ten jest mniej korzystny od wczeœniej proponowanego, ale cechuje siê ni¿szym kosztem jednostkowym oraz mniejszymi uszkodzeniami drzew i gleby ni¿ procesy w ramach metody d³u¿ycowej ze zrywk¹ skiderem.
Szczegó³owe informacje dotycz¹ce omawianego zagadnienia s¹ dostêpne w Zak³adzie U¿ytkowania Lasu IBL w Sêkocinie.
Opracowa³:
e-mail: M.Suwala@ibles.waw.pl
doc. dr hab. Marian Suwa³a
Zrywka forwarderem wyró¿nia siê stosunkowo ma³ymi uszkodzeniami drzew i gleby
Œredni udzia³ drzew uszkodzonych przy œcince, wyróbce i zrywce (* – w tym przy zrywce) w rêbniach z³o¿onych 30 60 19,6 14,1 20,5 12,5 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 Proces technologiczny Odstêp miêdzy szlakami operacyjnymi [m] Udzia³ drzew uszkodzonych [%] 12,3* 14,1* 4,0* 6,4* D -PSS 30 D -PS S 60 K -PF R 30 K -PSF R 60 30 60 5,2 7,8 4,0 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 9,0 Proces technologiczny WskaŸnik uszkodzeñ gleby [%] D -PSS 30 D -PS S 60 K -PF R 30 K -PSFR 60 Odstêp miêdzy szlakami operacyjnymi [m] 8,4 Œredni wskaŸnik uszkodzeñ gleby (udzia³ objêtoœci uszkodzeñ w wierzchniej warstwie gleby gruboœci 10 cm) przy pozyskaniu drewna w rêbniach z³o¿onych
Autorzy pracy sk³adaj¹ serdeczne podziêkowania Panom Nadleœniczym i Pracownikom Nadleœnictw Elbl¹g, Gidle i Kwidzyn za pomoc w badaniach terenowych.
Autorzy pracy sk³adaj¹ serdeczne podziêkowania Panom Nadleœniczym i Pracownikom Nadleœnictw Elbl¹g, Gidle i Kwidzyn za pomoc w badaniach terenowych.
