Dziembowscy herbu Pomian linia z Bobowicka

(1)

Dziembowscy herbu Pomian linia z

Bobowicka

Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny nr 10, 303-317

(2)

NR 10/2003

Piotr Maciej Dziembowski

Poznań

Dziembowscy herbu Pomian linia z Bobowicka

1

Bobowicko (Bobelwitz) znajdujące się 4,5 kilometra na wschód od Międzyrzecza wspomniane jest po raz pierwszy w latach 1407-1411 roku jako własność szlachecka Raba z Bobowicka2_{. Później wieś często zmieniała}

właścicieli.

Dziembowscy herbu Pomian wywodzą się z Dziembowa koło Chodzieży, od którego przyjęto nazwisko na początku XVI wieku3_{. W drugiej połowie}

XVII wieku nastąpiło rozdzielenie głównego pnia na dwie gałęzie, z których jedna wygasła w XIX wieku, natomiast druga uległa dalszemu podziałowi i z niego m. innymi wywodzi się przedstawiona w niniejszym artykule gałąź z Bobowicka. Odnoga ta, wyznania ewangelickiego, zaczyna się od Adama Stefana, który poprzez małżeństwo z Karoliną Kalckreuth, córką Karola Zygmunta i Elżbiety Bronikowskiej, wszedł około 1755 roku w posiadanie Bobowicka. Miejscowość ta była do roku 1945 w posiadaniu jego potomków. Przedstawiciele tej gałęzi żyją do dnia dzisiejszego na terenie Niemiec.

Artykuł został sporządzony w formie biogramów dla każdej z osób, niektóre z nich są rozbudowane, niektóre ograniczają się tylko do krótkiej wzmianki.

1. Adam Stefan (1709-1782)

Syn Chrystiana III Konrada i jego pierwszej żony Ewy Elżbiety Bo-janowskiej4_{; urodzony 27 V 1709 roku}5_{, zmarł w Bobowicku 17 III 1782} 1 Artykuł jest fragmentem przygotowywanej do druku książki autorstwa Piotra M.

Dziembow-skiego i Krzysztofa DziembowDziembow-skiego Dziembowscy herbu Pomian – genealogia rodziny.

2 Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, część 1,

zeszyt 1 A-B; Wrocław 1982, s.70.

3 Dokładne informacje o rodzinie zob. S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian (1911

r.), wyd. Piotr M. D z i e m b o w s k i, Genealogia 1997 nr 9, s. 23-82.

4 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

5 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian... Zapis w Biblii będącej w posiadaniu

ro-dziny; chrzest 4 VI 1709 r. w Hubie Tuchorskiej, chrzestni: Adam Poniński, podkoniuszy koronny, starosta babimojski (Archiwum Państwowe w Poznaniu; księgi chrztów (dalej: LB) Wolsztyn (ewangelickie)

(3)

roku6_{; jego żoną (ślub ok. 24 II 1741) była Karolina Kalckreuth, córka Karola} Zygmunta i Elżbiety Bronikowskiej; ochrzczona w Międzyrzeczu 5 XI 1723 roku7_{, zmarła w Bobowicku 17 XII 1778 roku}8_.

Dzieci: Joanna Elżbieta Małgorzata (2), August Adam (3), Karol Bo-gusław (4), Helena Bogumiła (5), Jan Stefan (6), Aleksander Sebastian (7), Chrystian Sebastian (8), Władysław Zygmunt (9) i trójka dzieci nieznanych z imienia.

W 1732 roku Adam Stefan jako pełnomocnik ojca występuje przeciwko Dorocie Broniszównie, żonie Jana Antoniego z Radomicka Radomickiego, wojewody inowrocławskiego, generalnego starosty wielkopolskiego oraz małoletnim jej córkom, Ludwice i Annie dziedzicom Wroniaw – sprawa o nieprawne zatrzymanie ojcowskich poddanych9_{; w 1738 roku spisuje Adam} Stefan układ na dożywocie z żoną swą Karoliną Kalckreuth10_{– Karolina}

otrzymała 12.000 złp. posagu11_{; w 1746 roku Adam Stefan kupuje od Kacpra}

Zabłockiego (syna Rafała i Franciszki Goreckiej) jego części w Złotnikach w powiecie poznańskim za 28.000 zł12_{, a w 1747 i 1749 roku od Kazimierza}

i Ludwika Zabłockich (braci Kacpra) ich części w Złotnikach po 28.000 zł13_{; w 1752 roku zostaje skwitowany wraz z braćmi Janem i Bogusławem}

z pretensji przez drugą żonę swojego ojca Beatę Buntsche14_{; w 1755 roku}

sprzedaje Złotniki Antoniemu Przanowskiemu (synowi Kazimierza i Florentyny Gzowskiej) za 61.800 zł15_{; po ich sprzedaży nabył Bobowicko,}

którego posesorem był już w 1755 roku16_{; w 1761 roku zapisał mu brat}

Bo-gusław dziedzic Jaskółek 20.000 zł17_{; w 1778 roku Adam Stefan zapisuje} róż-6 Sächsisches Staatsarchiv Leipzig (dalej: SSL), księga zgonów (dalej: LM) Policko

(ewange-lickie).

7 Archiwum Państwowe w Szczecinie Oddział w Gorzowie Wlkp. (dalej: APG); LB

Między-rzecz (ewangelickie).

8 SSL, LM Policko (ewangelickie). Na zachowanym w Bobowicku nagrobku Karoliny Dziem-bowskiej informacja, że posiadała 11 dzieci.

9 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

10 Teki Dworzaczka. Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów szlachty wielkopolskiej

XV-XX w., Poznań: Biblioteka Kórnicka, 1995 – płyta CD-ROM (dalej: TD), REGESTY.TD\ KSIĘGI\P IN1718.C; 12994; Archiwum Państwowe Poznań (dalej APP), księgi grodzkie (dalej: Gr.) Poznań 1252 f. 52.

12 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 15508; APP Gr. Poznań 1284 f. 120.

13 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 15576; APP Gr. Poznań 1288 f. 257, Gr. Poznań

1295 f. 13 v.

14 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\KOŚC I.X; 10153; APP Gr. Kościan 325 f. 150 v. 15 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 7236; APP Gr. Poznań 1316 f. 133 v. 16 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

(4)

ne sumy synom swoim Augustowi Adamowi (3) i Karolowi Bogusławowi (4)18_{; w 1781 roku zostaje zawarty układ (w sprawie finansowej) pomiędzy}

Ignacym Osten – chorążycem chełmińskim (działającym w imieniu swoim i żony Justyny Kąsinowskiej – córki Chryzostoma Kąsinowskiego i Joanny Dziembowskiej19_{) z jednej strony a Stefanem, Władysławem}

Dziembow-skim (działającym w imieniu swoim i ojca Zygmunta20_{), Maksymilianem}

Złotnickim (działającym w imieniu swoim i Joanny Dziembowskiej żony swej21_{i Jana Złotnickiego bratanka swego) z drugiej strony}22_.

2. Joanna Elżbieta Małgorzata (1741-?)

Córka Adama Stefana (1), urodzona w Bobowicku, ochrzczona w Mię-dzyrzeczu 17 X 1741 roku23_{, prawdopodobnie zmarła jako dziecko.} 3. August Adam (1745-1808)

Syn Adama Stefana (1), urodzony w Bobowicku, ochrzczony w Między-rzeczu 5 VIII 1745 roku24_{; zmarł w Wieńcu w powiecie bydgoskim 24 XI 1808}

roku (pochowany 30 XI 1808 w Policku25_{); ślub przed 1788 rokiem z Krystyną}

Małgorzatą Kalckreuth, córką Chryzostoma i Krystyny Barbary Unrug, uro-dzoną X 1757 roku, zmarłą w Bobowicku 25 VII 1801 roku26_.

W 1778 roku zapisuje Augustowi Adamowi pewną sumę jego ojciec Adam Stefan (1)27_{; 6 maja 1782 roku przeprowadzone zostały działy między}

Augustem Adamem a jego braćmi Karolem Bogusławem (4), Janem Stefa-nem (6), Władysławem Zygmuntem (9) i JaStefa-nem Seydlitz, wdowcem po ich siostrze Helenie Bogumile (5) (Jan Seydlitz działał w imieniu swoim oraz 18 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 16778; APP Gr. Poznań 1355 f. 129.

19 Joanna Bogumiła, siostra Adama Stefana (1).

20 Chrystian Zygmunt August, brat Adama Stefana (1).

21 Joanna Eleonora, córka Jana Olbrachta brata Adama Stefana (1).

22 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 17194; APP Gr. Poznań 1358 f.291.

23 APG, LB Międzyrzecz (ewangelickie), chrzestni: Wichman v. Klingenberg, Jerzy v. Seydlitz. 24 APG, LB Międzyrzecz (ewangelickie), chrzestni: generał major v. Bardeleben, pułkownik

v. Obsten, v. Unrug z Bauchwitz, pani v. Kalckreuth, panna v. Unrug z Nowego Gorzycka, panna v. Stench i jedna osoba z Międzyrzecza – zapis nieczytelny.

25 SSL, LM Policko (ewangelickie), w księdze tej podano datę zgonu 25 listopad, natomiast

August Adam zmarł 24 listopada jak wynika z zaświadczenia z parafii niestrońskiej, do której należała miejscowość Wieniec, jak też z oświadczenia jego brata Jana Stefana (6) – zobacz P. D z i e m b o w s k i, Testament Adama Augusta Dziembowskiego z dnia 9 czerwca 1806 roku, Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny 2000 nr 7, s. 45-55.

26 SSL, LM Policko (ewangelickie).

(5)

swoich dzieci: Stefana Zygmunta, Karoliny i Heleny); pozostałą po zmarłych rodzicach Dziembowskich fortunę oszacowano w ten sposób: wieś Bobo-wicko z folwarkiem do niej należącym na 130.000 złotych, do tego dochodzą zobowiązania osób trzecich w wysokości 75.000 zł, po potrąceniu długów na dobrach Bobowicko pozostaje majątku ojcowskiego i macierzystego 208.583 zł, sumę tę postanowiono podzielić na pięć „głów”, czyli dla czterech braci i jednej siostry. Przy dziedzictwie dóbr Bobowicko utrzymują się za zgodą stron bracia Karol Bogusław (4) i Władysław Zygmunt (9), zobowiązani każdemu z pozostałych braci, tj. Augustowi Adamowi i Janowi Stefanowi (6), oraz dzieciom Jana Seydlitz wyrównać ich działy do wysokości 41.716 zł tj. 1/5 całości majątku po potrąceniu już podjętych za życia rodziców sum28_{; w 1784 roku August zostaje wraz z braćmi Karolem (4), Stefanem (6)}

i Władysławem (9), skwitowany z 12.457 zł przez Jana Baltazara z Bukowca Schlichtynga, (syna Cypriana i Anny Elżbiety Luki) i Karolinę Fryderykę Schlichtyng (córkę jw., żonę Bogusława Przystanowskiego), spadkobierców rodziców oraz siostry rodzonej panny Florentyny Schlichtyng z 12.457 zł zapisanych w 1736 roku przez Karola Kalckreuth (dziadka braci Dziembow-skich) matce ww. Schlichtyngów29_{; w tym samym roku August Adam, Karol}

Bogusław (4), Stefan (6), Władysław Zygmunt (9) – bracia rodzeni zmarłej Heleny z Dziembowskich (5) (żony Jana Seydlitz), jako spadkobiercy Heleny z Dziembowskich Mańkowskiej30_{, w imieniu swoim i spadkobierców siostry}

swojej Heleny (5) kwitują Zofię z Morawskich, żonę Macieja Wierusz Kowal-skiego z sumy 3.800 zł (jest to część sumy 19.000 zł, która była zapisana na Rudkach przez Jana Mańkowskiego żonie swojej Helenie Dziembowskiej31_);

w 1785 roku Jan Seydlitz [mąż zmarłej Heleny Dziembowskiej (5)] w imie-niu swoim oraz dzieci: Stefana, Karoliny i Heleny kwituje Augusta Adama i jego braci Karola Bogusława (4), Stefana (6) i Władysława Zygmunta (9) z 760 zł z sumy 3.800 zł, która była zapisana przez Jana Mańkowskiego Helenie Dziembowskiej32_{; w 1786 roku August Adam kwituje Krystynę z}

Unrugów z synami Aleksandrem i Adamem Chryzostomem, wdowę po Chryzostomie Kalckreuth dziedzicu Szaromyśla33_{, z pewnej sumy; w 1787}

roku Adam Aleksander Kalckreuth, Aleksandra Kalckreuth, dziedzica Po-28 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P RL 18.X; 241; APP Gr. Poznań 1096 f. 64, 112.

29 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\WSCH 1.X; 2638; APP Gr. Wschowa 102 f. 141 v.

30 Helena Ewa, żona I v. Dobrogosta Lucka, II v. Jana Mańkowskiego (zmarłego w 1782 roku), siostra Adama Stefana (1) zmarła w 1765 roku.

31 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P 1718.X; 7932; APP Gr. Poznań 1361 f. 471.

32 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P 1718.X; 8206; APP Księgi grodzkie Poznań Gr. 1362 f. 282. 33 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P 1718.X; 11356; APP Gr. Poznań 1363 f. 428 v.

(6)

licka i Janowa bezpotomnie zmarłego brat stryjeczny i współspadkobierca, część swoją tego spadku ceduje Augustowi34_{; w tymże roku spisuje August}

układ na dożywocie z żoną swoją Krystyną Kalckreuth35_{; również w tym}

roku w grodzie poznańskim 23 października Adam Aleksander Kalckreuth a także Władysław (9) i August Dziembowscy w imieniu swoim oraz Jana Stefana Kalckreuth, Jana Stefana Dziembowskiego (6), Adama Chryzostoma Kalckreuth, rotmistrza wojska pruskiego, i Aleksandra Kalckreuth, jako ich sądownie zobowiązani pełnomocnicy, odstępują dobra Policko i Janowo za 120.000 zł Karolowi Dziembowskiemu (4)36_{; w 1788 roku występuje August}

Adam wraz z żoną Krystyną Małgorzatą Kalckreuth jako plenipotent Adama Chryzostoma Kalckreuth, rotmistrza wojsk pruskich37_{; w 1790 roku Karol}

Stanisław Unrug (syn Aleksandra Jana i Heleny Dziembowskiej)38_{w imieniu}

swoim oraz Bogusława i Jana Unrug, braci swych rodzonych, poruczników wojsk pruskich, kwituje Augusta Dziembowskiego, dziedzica Policka z opie-ki nad sobą pełnionej39_{; w 1791 roku Bogusław Radlic Haza, syn Jerzego}

Aleksandra, kapitana wojsk saskich, jako plenipotent ojca, robi cesję na rzecz Augusta, dziedzica Policka i Janowa40_{; w 1792 roku nastąpiła ugoda}

pomiędzy Augustynem Unrug, dziedzicem Popowa i jego żoną Fryderyką z Dziembowskich41_{oraz panną Heleną Dziembowską}42_{z jednej strony a}

Bogusławem Dziembowskim – szambelanem Jego Królewskiej Mości43_,

Augustem Dziembowskim, dziedzicem Policka (jako Karola i Stefana braci Dziembowskich dziedziców Powodowa i Niałka44_{sądownie ustalalonymi}

opiekunami), Konstantym Florianem Seydlitz z żoną jego Ludwiką Dziem-bowską45_{(działającymi w imieniu swoim i Joanny Seydlitz Lukówny siostry} 34 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P 1718.X; 12554; APP Gr. Poznań 1364 f. 293.

35 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\ P 1718.X; 12591; APP Gr. Poznań 1364 f. 481 v. 36 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P RL18.X; 140; APP Gr. Poznań 637 f. 175.

37 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P 1718.X; 17573; APP Gr. Poznań 1365 f. 285. 38 Anna Helena, córka Karola Bogusława, brata Adama Stefana (1). 39 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\WSCH 1.X; 6265; APP Gr. Wschowa 106 f. 35. 40 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 18020; APP Gr. Poznań 1368 f. 427.

41 Fryderyka Maria Charlotta, córka Karola Dziembowskiego i jego drugiej żony Ludwiki Joanny Seydlitz.

42 Helena Anna Bogumiła, córka Karola Dziembowskiego i jego pierwszej żony Ludwiki

Kur-natowskiej.

43 Bogusław Ludwik, syn Bogusława Jana i Anny Ludwiki Bukowieckiej; S. K a r w o w s k i,

Dziembowscy herbu Pomian ...

44 Karol Florian Henryk i Stefan August, synowie Karola Dziembowskiego – brata

stryjeczne-go Adama Stefana (1) i jestryjeczne-go drugiej żony Ludwiki Joanny Seydlitz.

45 Ludwika Karolina, córka Karola Dziembowskiego – brata stryjecznego Adama Stefana (1)

(7)

swej) oraz Ernestem Aleksandrem Oppen i Karoliną z Dziembowskich mał-żonkami – z drugiej strony46_{ugoda w sprawie spadku po Karolu ojcu i}

Zyg-muncie Konstantym synu Dziembowskich47_{, o który to spadek były}

niezgo-dy 48_{; w 1806 roku Policko oszacowano na 50.000 talarów, Janowo na 30.000}

talarów49_{; w 1809 roku dnia 23 listopada po śmierci bezpotomnej Augusta}

Adama i Karola Bogusława (4) podzielili się ich majątkiem: Jan Stefan (6), mieszkający wówczas w Poznaniu, Władysław Zygmunt (9) i dzieci zmarłej Heleny Bogumiły (5) z Dziembowskich Seydlitz; Bobowicko z folwarkiem Karolewo wziął Władysław Zygmunt (9) w cenie 75.200 talarów50_.

4. Karol Bogusław (1747-1808)

Syn Adama Stefana (1), urodzony w Bobowicku, ochrzczony w Między-rzeczu 29 IX 1747 roku 51, zmarł w Bobowicku 16 IV 1808 roku52.

W 1778 roku ceduje Karolowi Bogusławowi pewną sumę jego ojciec Adam Stefan53_{; w 1780 roku Karol Bogusław, Stefan (6) i Władysław (9)}

Dziembowscy, z nich Władysław w imieniu Stefana (1) ojca swego, jako jego plenipotent, i Maksymilian Złotnicki w imieniu swoim i żony Joanny z Dziembowskich54_{oraz Jana Złotnickiego małoletniego bratanka swego}

kwitują Aleksandra Bojanowskiego (syna Bogusława) z 4.376 zł55_{; w 1784}

roku kupuje Karol Bogusław od brata swego Władysława Zygmunta (9) 1/2 Bobowicka z folwarkiem za 104.291 zł i staje się właścicielem całego Bobo-wicka56_{; również w tym roku August Adam (3), Karol Bogusław, Stefan (6),}

Władysław Zygmunt (9) – bracia rodzeni zmarłej Heleny z Dziembowskich (5) (żony Jana Seydlitz), Heleny z Dziembowskich Mańkowskiej57

spadko-46 Karolina Bogusława, córka Karola Dziembowskiego i jego pierwszej żony Ludwiki

Kurna-towskiej.

47 Konstanty Zygmunt, syn Karola Dziembowskiego i jego pierwszej żony Ludwiki Kurna-towskiej.

48 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\WSCH 3.X; 573; APP Gr. Wschowa 199 f. 101. 49 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

50 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian...; zob. także SSL, LM Policko (ewangelickie);

P. D z i e m b o w s k i, Testament...

51 APG, LB Międzyrzecz (ewangelickie), chrzestni: Krzysztof Ludwik v. Unrug, Aleksander v.

Unrug, Karol v. Kalckreuth, Anna Małgorzata v. Kalckreuth (z domu Haack), panna Ewa Beata v. Unrug.

52 SSL, LM Policko (ewangelickie).

53 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 16778; APP Gr. Poznań 1355 f. 129.

54 Joanna Eleonora, córka Jana Olbrachta brata Adama Stefana (1).

55 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 17104; APP Gr. Poznań 1357 f. 427. 56 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 7863; APP Gr. Poznań 1361 f. 277, 277 v.

(8)

biercy, w imieniu swoim i spadkobierców Heleny z Dziembowskich Seydlitz (5) kwitują Zofię z Morawskich (żonę Macieja Wierusz Kowalskiego przed-tem żonę Jana Mańkowskiego dziedzica Rudek) z sumy 3.800 zł na Rudkach zapisanej przez Jana Mańkowskiego żonie Helenie Dziembowskiej bezpo-tomnie zmarłej58_{; w 1785 roku Jan Seydlitz w imieniu swoim oraz Stefana,}

Karoliny i Heleny – dzieci swych małoletnich i zmarłej Heleny Dziembow-skiej (5) kwituje Karola Bogusława i jego braci Augusta Adama (3), Stefana (6) – kapitana wojsk koronnych i Władysława Zygmunta (9) z 760 zł z sumy 3.800 zł zapisanej przez Jana Mańkowskiego Helenie Dziembowskiej59_{; 23}

października 1787 roku w grodzie poznańskim Adam Aleksander Kalc-kreuth, Władysław (9) i August (3) Dziembowscy w imieniu swoim oraz Jana Stefana Kalckreuth, Jana Stefana Dziembowskiego (6), Adama Chryzo-stoma Kalckreuth – rotmistrza wojska pruskiego i Aleksandra Kalckreuth (jako ich sądownie zobowiązani pełnomocnicy) – dobra Policko i Janowo odstępują za 120.000 zł Karolowi Dziembowskiemu60_{; w 1792 roku zostaje}

Karol Bogusław skwitowany przez brata swego Władysława (9), dziedzica Bobowicka z 8.000 zł z sumy 41.716 zł zapisanej mu działami braterskimi 2 V 1782 roku61_{; 13 IV 1808 roku Karol sporządził testament, w którym}

przekazał gospodyni swojej Mariannie Elżbiecie Grundtównie, która służy-ła u niego 11 lat, 4.000 talarów, a z 1.200 talarów uczynił legat, od którego część procentów pastor w Policku miał pobierać rocznie na organistę, aby uczył biedne dzieci w Policku, Janowie, Bobowicku i Karolowie, inna część procentów miała być obracana na lekarstwa dla biednych, a w razie ich śmierci na sprawienie trumny i prześcieradeł, reszta zaś miała być rozdawa-na ubogim62_{; w 1809 roku dnia 23 listopada po bezpotomnej śmierci Karola}

Bogusława i Augusta Adama (3) podzielili się ich majątkiem: Jan Stefan (6) mieszkający wówczas w Poznaniu, Władysław Zygmunt (9) i dzieci zmarłej Heleny Bogumiły (5) z Dziembowskich Seydlitz; Bobowicko z folwarkiem Karolewo wziął Władysław Zygmunt (9) w cenie 75.200 talarów63_.

57 Więcej na jej temat w przypisie 31.

58 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 7932; APP Gr. Poznań 1361 f.471 v. 59 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718 X; 8206; APP Gr. Poznań 1362 f. 282. 60 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P RL18.X; 140; APP Gr. Poznań 637 f. 175.

61 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 11498; APP Gr. Poznań 1369 f. 498 v. 62 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

(9)

5. Helena Bogumiła (1751-1781)

Córka Adama Stefana (1), urodzona 24 VIII 1751 roku64_{, zmarła w}

Przyborówku 7 IX 1781 roku65_{; ślub około 1769 roku z Janem Jerzym}

Korz-bog Seydlitz, synem Zygmunta i Heleny Lukówny urodzonym w lipcu 1739 roku, zmarłym w Przyborówku 12 I 1802 roku66_.

W 1775 roku spisuje Helena układ na dożywocie z mężem Janem Seydlitz67_{; w tymże roku zapisuje Helenie jej mąż Jan Seydlitz – dziedzic}

Przyborówka 20.000 zł posagu68_{; w 1782 roku następuje umowa pomiędzy}

Janem Seydlitz (działającym w imieniu swoim i dzieci: Stefana Zygmunta, Karoliny i Heleny) a Augustem Adamem (3), Karolem Bogusławem (4), Ja-nem StefaJa-nem (6) i Władysławem Zygmuntem (9) Dziembowskimi – dział, spisany w Bobowicku 2 V 1782 roku (sprzedaż Bobowicka)69_{; w 1784 roku}

August Adam (3), Karol Bogusław (4), Stefan (6), Władysław Zygmunt (9) – bracia rodzeni zmarłej Heleny z Dziembowskich (5), Heleny z Dziem-bowskich Mańkowskiej70_{spadkobiercy w imieniu swoim i spadkobierców}

Heleny z Dziembowskich Seydlitz (5) kwitują Zofię z Morawskich, obecnie żonę Macieja Wierusz Kowalskiego z sumy 3.800 zł71_.

6. Jan Stefan (1752-1812)

Syn Adama Stefana (1), urodzony w Bobowicku, ochrzczony w Między-rzeczu 27 VI 1752 roku72_{, zmarł ok. 1812 roku.}

W 1766 był uczniem Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego73_{; potem}

oficer pułku pieszego Sułkowskich74_{; w 1780 roku Stefan, Bogusław (4) i}

64 APP, LM Obrzycko (ewangelickie) – zmarła w wieku lat 30 i 14 dni. 65 APP, LM Obrzycko (ewangelickie).

66 APP, LM Obrzycko (ewangelickie), zmarł w wieku 62 lat i 6 miesięcy. 67 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 11819; APP Gr. Poznań 1352 f. 327.

68 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 11744; APP Gr. Poznań 1352 f. 125. 69 TD, REGESTY.TD\KSIĘGI\P IN1718.X; 17275; APP Gr. Poznań 1359 f. 181 v.

70 Więcej na jej temat w przypisie 31.

71 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

72 APG, LB Międzyrzecz (ewangelickie), chrzestni: Krzysztof Ludwik v. Unrug, Jan Karol v.

Plantin, Zygmunt Chrytian v. Reitzenstein, panna Zofia Dorota Wilhelmina v. Marwitz, pani Beata Dorota v. Mankude (?) z d. Plantin, pani Florianna v. Unrug.

73 Metryka uczniów Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego; wydał Zenon Hubert Nowak i

Janusz Tandecki; Toruń 1998 część 2 , s. 319.

74 W regimencie pieszym nr 7 P. Potockiego od 2 września 1772 jako kadet, podoficer – maj

1773, chorąży – 14 listopad 1773, porucznik – 28 maja 1776, kapitan sztabowy 19 grudnia 1781, kapitan z kompanią 6 maja 1788, major 2 września 1791, w 1794 awansował na puł-kownika i na krótko przejął dowodzenie regimentu po pułkowniku Michale Zawiszy;

(10)

Władysław (9) Dziembowscy, (z nich Władysław w imieniu Stefana (1) ojca swego, jako jego plenipotent) i Maksymilian Złotnicki w imieniu swoim i żony Joanny z Dziembowskich oraz Jana Złotnickiego małoletniego bra-tanka swego kwitują Aleksandra Bojanowskiego (syna Bogusława) z 4.376 zł; w 1781 roku porucznik pułku pieszego Joachima Potockiego75_{; w 1785}

roku Jan Seydlitz [mąż zmarłej Heleny Dziembowskiej (5)] w imieniu swo-im oraz dzieci Stefana, Karoliny i Heleny, kwituje Jana Stefana – kapitana wojsk koronnych oraz jego braci Augusta Adama (3), Karola Bogusława (4) i Władysława Zygmunta (9) z 760 zł z sumy 3.800 zł przez Jana Mańkowskie-go zapisanej Helenie Dziembowskiej; w 1787 roku w grodzie poznańskim 23 października Adam Aleksander Kalckreuth oraz Władysław (9) i August Dziembowscy (3) w imieniu swoim i brata Jana Stefana (6), Jana Stefana Kalckreuth, Adama Chryzostoma Kalckreuth wojska pruskiego rotmistrza i Aleksandra Kalckreuth – jako ich sądownie zobowiązani pełnomocnicy – dobra Policko i Janowo odstępują za 120.000 zł Karolowi Dziembowskiemu (4); w 1809 roku dnia 23 listopada po śmierci bezpotomnej Augusta Adama (3) i Karola Bogusława (4) podzielili się ich majątkiem: Jan Stefan, mieszka-jący wówczas w Poznaniu, Władysław Zygmunt (9) i dzieci zmarłej Heleny Bogumiły (5) z Dziembowskich Seydlitz; Bobowicko z folwarkiem Karolewo wziął Władysław Zygmunt (9) w cenie 75.200 talarów76_.

7. Aleksander Sebastian (1755-?)

Syn Adama Stefana (1), urodzony w Bobowicku, ochrzczony w Między-rzeczu 10 IX 1755 roku77_{, prawdopodobnie zmarł jako dziecko.}

8. Chrystian Sebastian (1758-?)

Syn Adama Stefana (1), urodzony w Bobowicku 12 XI 1758 roku78_,

ochrzczony w Policku 17 XI 1758 roku, prawdopodobnie zmarł jako dziecko.

Był członkiem loży masońskiej „Français et Polonais réunis” (M. M a c h y n i a, Cz. S r z e d n i c k i, Oficerowie Rzeczypospolitej obojga narodów 1777-1794. Spisy. T. I Oficerowie wojska koronnego, cz. 3 Piechota, Kraków 1998, s. 212; K. B a u e r, Wojsko koronne powstania ko-ściuszkowskiego, Warszawa 1981, s. 137; P. B a ń k o w s k i, Tadeusza Kościuszki dwie relacje o kampanii polsko-rosyjskiej 1792 roku, Warszawa 1964, s. 38).

77 APG, LB Międzyrzecz (ewangelickie), chrzestni: Adam Aleksander v. Kalckreuth, Joanna

Bogumiła v. Kąsinowska z domu Dziembowska, Zygmunt Deutsch.

78 SSL, LB Policko (ewangelickie), chrzestni: Zygmunt Dziembowski i Bogusław

(11)

9. Władysław Zygmunt (1763-1830)

Syn Adama Stefana (1), urodzony w Bobowicku, ochrzczony w Mię-dzyrzeczu 9 II 1763 roku79_{zmarł w Bobowicku 6 VI 1830 roku}80_{; ślub w}

Zwethau 11 II 1802 roku z Joanną Dorotą Elżbietą Jüngel, córką mistrza Jana Chrystiana Jüngel, młynarza w Zwethau81_{urodzoną 5 IV 1781 roku,}

zmarłą w Bobowicku 26 VII 187182_.

Dzieci: Dorota Joanna Karolina Wilhelmina (11), Karol August (12) i Amelia Karolina (13).

W 1780 roku Władysław (działający w imieniu swego ojca Stefana) z braćmi: Bogusławem (4) i Stefanem (6) oraz Maksymilian Złotnicki – działający w imieniu swoim i żony Joanny z Dziembowskich oraz Jana Złotnickiego małoletniego bratanka swego kwituje Aleksandra Bojanow-skiego (syna Bogusława) z 4.376 zł; 6 maja 1782 roku przeprowadzono działy między Władysławem Zygmuntem, Augustem Adamem (3), Karo-lem Bogusławem (4), Janem Stefanem (6) z jednej strony a Janem Sey-dlitz, wdowcem po Helenie Bogumile Dziembowskiej (5) – z drugiej (Jan Seydlitz działa w imieniu swoim oraz dzieci: Stefana Zygmunta, Karoliny i Heleny). Pozostałą po zmarłych rodzicach Dziembowskich fortunę osza-cowano w ten sposób: wieś Bobowicko z folwarkiem do niej należącym oszacowano na 130.000 złotych, do tego dochodziły różne zobowiązania osób trzecich w wysokości 75.000 zł, a po potrąceniu długów na dobrach Bobowicko pozostało z majątku ojcowskiego i macierzystego 208.583 zł. Sumę tę postanowiono podzielić na pięć osób, czyli czterech braci i jedną siostrę (Seydlitz). Przy dziedzictwie dóbr Bobowicko utrzymali się za zgo-dą stron bracia Karol Bogusław (4) i Władysław Zygmunt (9) i zobowią-zali się każdemu z pozostałych braci tj. Augustowi Adamowi (3) i Janowi Stefanowi (6), oraz dzieciom Jana Seydlitz wyrównać ich działy do wyso-kości 41.716 zł, tj. 1/5 całości majątku po potrąceniu już podjętych za życia rodziców sum. W 1784 roku Władysław Zygmunt sprzedał za 104.291 zł swojemu bratu Karolowi Bogusławowi (4) 1/2 Bobowicka z folwarkiem. W tym samym roku August Adam (3), Karol Bogusław (4), Stefan (6), 79 APG, LB Międzyrzecz (ewangelickie), chrzestni: pani Ludwika Julianna v. Seydlitz, pani

Anna Maria Klimck.

80 SSL, LM Policko (ewangelickie). W księdze metrykalnej odnotowano, że zmarł w wieku 67

lat 4 miesięcy 3 dni, a tym samym datą urodzin byłby 6 luty 1763, natomiast na zachowa-nym nagrobku (znajdującym się przy dworze w Bobowicku) podano datę 3 luty 1763.

81 Archiwum Parafialne Beilrode (Niemcy), dalej [APB]; LC Zwethau.

82 SSL, LM Policko (ewangelickie) zmarła w wieku 90 lat 3 miesięcy i 21 dni, zachowany na-grobek w Bobowicku.

(12)

Władysław Zygmunt – bracia nieżyjącej już Heleny z Dziembowskich (5), spadkobiercy Heleny z Dziembowskich Mańkowskiej w imieniu swoim i spadkobierców Heleny z Dziembowskich Seydlitz (5) kwitują Zofię z Morawskich, obecnie żonę Macieja Wierusz Kowalskiego, z sumy 3.800 zł; w 1785 roku Jan Seydlitz [mąż zmarłej Heleny Dziembowskiej (5)] w imieniu swoim oraz dzieci: Stefana, Karoliny i Heleny kwituje Władysława Zygmunta i jego braci Augusta Adama (3), Karola Bogusława (4) i Stefana (6) z 760 zł z sumy 3.800 zł zapisanej przez Jana Mańkowskiego Helenie Dziembowskiej. 23 X 1787 roku w grodzie poznańskim Adam Aleksander Kalckreuth, Władysław (9) i August Dziembowscy (3) w imieniu swoim oraz Jana Stefana Kalckreuth, Jana Stefana Dziembowskiego (6), Adama Chryzostoma Kalckreuth – rotmistrza wojska pruskiego i Aleksandra Kalckreuth, jako ich sądownie zobowiązani pełnomocnicy – dobra Po-licko i Janowo odstępują za 120.000 zł Karolowi Dziembowskiemu (4). 23 XI 1809 roku po śmierci bezpotomnej Augusta Adama (3) i Karola Bogusława (4) podzielili się ich majątkiem: Jan Stefan (6), mieszkający wówczas w Poznaniu, Władysław Zygmunt Dziembowski i dzieci zmarłej Heleny Bogumiły (5) z Dziembowskich Seydlitz; Bobowicko z folwarkiem Karolewo wziął Władysław Zygmunt (9) za 75.200 talarów. W tymże 1809 roku Władysław Zygmunt był dziedzicem dóbr Meckern pod Torgawą w Saksonii83_{; w 1815 roku złożył przysięgę homagialną}84_.

10. Karol August (1807-1883)

Syn Władysława Zygmunta (9), urodzony w Mockritz 31 V 1807 roku85_,

zmarł w Bobowicku 27 II 1883 roku86_{; ślub w Bobowicku 28 IX 1845 roku}

z Fryderyką Molly Laurą Valeską Kalckreuth, córką Fryderyka Zygmunta i Emilii Ernestyny Karoliny87_{, urodzoną w Szczańcu 28 VI 1822}88_roku,

zmar-łą w Bobowicku 19 XII 1903 roku89_{. Dzieci: Elżbieta Dorota Emilia (13),}

Zygmunt Fryderyk Leonard (14), Ida Amalia (15) i Władysław Fryderyk August Karol (16). W 1807 roku chodził do szkoły w Sulechowie (Cylicho-wie), następnie służył w armii pruskiej 5 lat i został kapitanem landwery;

83 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ... 84 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ... 85 APB, LB Zwethau; chrzest 1 VI 1807 r.

86 APG, Urząd Stanu Cywilnego Międzyrzecz - wieś - 18/1883. 87 SSL, LC Policko (ewangelickie).

88 Gothaisches Genealogisches Taschenbuch der Adeligen häuser, 1900, s. 459. 89 Urząd Stanu Cywilnego, dalej (USC) Międzyrzecz-wieś, zgony 81/1903.

(13)

jako dziedzic Bobowicka i Karolewa złożył przysięgę homagialną w Mię-dzyrzeczu 21 sierpnia 1834 roku90_.

11. Dorota Joanna Karolina Wilhelmina (1808-1893)

Córka Władysława Zygmunta (9), urodzona w Mockritz 4 V 1808 roku91, zmarła w Bobowicku 24 VI 1893 roku92; panna.

12. Amelia Karolina (1809-1887)

Córka Władysława Zygmunta (9), urodzona w Mockritz 25 VIII 1809 roku93_{, zmarła w Szamotułach 7 XII 1887 roku}94_{; ślub w Bobowicku 12 III}

1846 roku z Augustem Napoleonem Gromadzińskim, synem Piotra Pawła i Anny Heleny Arndt95_{, urodzonym w Szamotułach 27 V 1802 roku}96_;

zmar-łym w Przyborówku koło Szamotuł 29 III 1869 roku97_. 13. Elżbieta Dorota Emilia (1846-1869)

Córka Karola Augusta (10), urodzona w Bobowicku 15 VIII 1846 roku98_{, zmarła w Wilhelmsthal 23 X 1869 roku}99_{; ślub w Bobowicku 31 V}

1869 roku z Ernestem Sebastianem Karolem Maksymilianem Kalckreuth, synem Konstantego Wilhelma i Emilii Panwitz100_{, urodzonym w Neudorf}

(Nowawieś koło Bledzewa?) 9 I 1835 roku101_{, zmarłym 16 II 1901 roku}102_.

90 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ... 91 Staatsarchivs Berlin; Akta Herolds.

92 APG, USC Międzyrzecz-wieś, zgony – 39/1893, zmarła w wieku lat 96.

93 APB, LB Zwethau; chrzest 30 VIII 1809. 94 APP, USC Szamotuły, zgony 123/1887. 95 SSL, LC Policko (ewangelickie).

96 APP, LB Szamotuły (ewangelickie); chrzest 7 VI 1802; chrzestni: Maciej v. Cielecki z Lipnicy,

panna Karolina v. Seydlitz z Przyborówka, Jan v. Twardowski ze Szczucina i pani Dorota Elżbieta Mittelstadt.

97 Archiwum Archidiecezjalne Poznań; LM Szamotuły (ewangelickie).

98 SSL, LB Policko (ewangelickie); chrzest 3 IX 1846; chrzestni: Karol August Gutgahr, doktor med., August Napoleon Gromadziński, Artur Kalckreuth, pani Joanna Dorota Jüngel.

99 Gothaisches Genealogisches Taschenbuch der Udeligen Häuser, 1900, s. 459.

100 SSL, LC Policko (ewangelickie).

101 Gothaisches Genealogisches Taschenbuch der Udeligen Häuser, 1900, s. 459. 102 Informacje uzyskane od rodziny.

(14)

14. Zygmunt Fryderyk Leonard (1849-1915)

Syn Karola Augusta (10), urodzony w Bobowicku 5 V 1849 roku103_,

zmarł w Bobowicku 22 X 1915 roku104_{; ślub w Vehlingsdorf 2 VIII 1882}

roku z Anną Wedel, córką Alberta i Idy Ploetz, urodzoną w Vehlingsdorf 17 X 1864 roku, zmarłą w Berlinie 5 III 1941 roku105_{. Dzieci: Erhard Bogusław}

Karol Albert (17) i Leonard Zygmunt Władysław Ernst Christian (18). Słu-żył w 2 pułku huzarów przybocznych w Poznaniu, dymisja w 1885 roku w stopniu porucznika rezerwy; od 1878 do 1887 był landratem szamotulskim, potem starostą krajowym w Poznaniu, następnie tajnym wyższym radcą rejencyjnym, Komendant Poznańskiego Oddziału Zakonu Joannitów. Za jego czasów majątek w Bobowicku liczył 1310 ha106_.

15. Ida Amalia (1850-1892)

Córka Karola Augusta (10), urodzona w Bobowicku 15 IV 1850 roku107_,

zmarła panną 1892 roku108_.

16. Władysław Fryderyk August Karol (1858-1904)

Syn Karola Augusta (10), urodzony w Bobowicku 19 V 1858 roku109_,

zmarł w 1904 roku110_{. Oficer 2 pułku kirasjerów w Pasewalku, później 12}

pułku dragonów w Gnieźnie, następnie major w sztabie 13 pułku dragonów w Metzu111_.

17. Erhard Bogusław Karol Albert (1883-1939)

Syn Zygmunta Fryderyka Leonarda (14), urodzony w Szamotułach 17 VI 1883 roku112_{, zmarł w Bobowicku 26 XII 1939 roku}113_{; ślub w Kurzig}

(Kursko?) 16 VIII 1923 roku z Ottonie Kalckreuth, córką Wilhelma i Klary 103 SSL, LB Policko (ewangelickie); chrzest 2 VI 1849; chrzestni: Leonard v. Kalckreuth, pani

Dorota v. Dziembowska z domu Jüngel, panna Henrieta v. Kalckreuth.

104 USC Międzyrzecz-wieś zgony – 196/1915.

105 Genealogisches Handbuch der Adels (dalej: GHA),1980, s. 66. 106 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

107 SSL, LB Policko (ewangelickie), chrzest 24 V 1850; chrzestni: Antoni Rudolf v. Panwitz,

panna Maria v. Kalckreuth.

109 SSL, LB Policko (ewangelickie), chrzest 31 V 1858; chrzestni: August v. Gromadziński, Artur

v. Kalckreuth, Berta v. Wedel, Matylda v. Oppen.

110 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ... 111 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ... 112 APP, USC Szamotuły, urodzenia – 83/1883. 113 USC Międzyrzecz-wieś, zgony – 23/1939.

(15)

Aleksandry Kalckreuth; urodzoną w Muchocinie 24 V 1901 roku, zmarłą w Kirchheim koło Teck 19 VI 1974 roku114_{(powtórnie zamężną z Heinrichem}

Bruchhausen w Bobowicku 1 VII 1942, urodzonym w Niesen 27 III 1906, zmarłym w niewoli w ZSRR 14 VII 1945115_).

Dzieci: Zygmunt Karol Friedrich Gernot, Christian Conrad Aleksander Wilhelm, Adelheid Ottonie Dorota Valeska i Bogusław Albert Leonhard Herwig.

Asesor rejencyjny w Binteln, porucznik rezerwy 10 pułku ułanów116_. 18. Leonhard Zygmunt Władysław Ernst Christian (1885-1946)

Syn Zygmunta Fryderyka Leonarda (14), urodzony w Szamotułach 6 III 1885 roku117_{, zmarł w Geesthacht koło Hamburga 20 III 1946 roku;}

ślub w Lottin (Lotyń ?) 12 V 1923 roku z Ruth v. Hertzberg, córką Ernsta i Ewy Busse, urodzoną w Lottin12 I 1888 roku; zmarłą w Lübeck 2 VI 1960 roku118_.

Porucznik grenadierów konnych w Bydgoszczy119; bezdzietni.

114 GHA, s. 66.

115 USC Międzyrzecz-wieś, małżeństwa – 11/1942; GHA, s. 66. 116 S. K a r w o w s k i, Dziembowscy herbu Pomian ...

117 APP, USC Szamotuły, urodzenia – 26/1885. 118 GHA, s. 67.

(16)

� ��